Utrata prawa jazdy za prędkość - kiedy stracisz prawko? Zaostrzone przepisy ruchu drogowego

Z danych udostępnionych przez przez Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że w 2022 roku funkcjonariusze 28 976 razy zatrzymali prawo jazdy za przekroczenie dozwolonej prędkości 50 km/h w terenie zabudowanym. To oczywiście nie jedyne wykroczenie, za które można stracić dokument. Oto, w jakich sytuacjach może do tego dojść według nowych przepisów.

Kiedy można stracić prawo jazdy?

Przepisy ruchu drogowego określają sytuacje, w których zostanie nam zatrzymane, zabrane prawo jazdy lub zostaną cofnięte uprawnienia do prowadzenia pojazdów. Warto pamiętać o tym rozróżnieniu, ponieważ każde z tych pojęć wiąże się z innymi konsekwencjami. Szczegóły znajdują się w art. 135 Ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Przypadki w których policjant dokona zatrzymania prawa jazdy:

1. Uzasadnione podejrzenie, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu (narkotyki, substancje psychoaktywne) – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy bez terminu ważności – nie zezwala na dalszą jazdę.
2. Stwierdzenie zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodującym jego nieczytelność – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni – dotyczy prawa jazdy wydanego za granicą.
3. Podejrzenie podrobienia lub przerobienia prawa jazdy – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni – dotyczy prawa jazdy wydanego za granicą.
4. Upłynięcie terminu ważności prawa jazdy – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni.
5. Wydanie wobec kierującego pojazdem postanowienia lub decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy bez terminu ważności - nie zezwala na dalszą jazdę – dotyczy prawa jazdy wydanego za granicą.
6. Orzeczenie wobec kierującego zakazu prowadzenia pojazdów lub wydanie decyzji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy bez terminu ważności - nie zezwala na dalszą jazdę – dotyczy prawa jazdy wydanego za granicą. 
7. Przekroczenie przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni.
8. Stwierdzenie braku zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym w zakresie wyposażenia w blokadę alkoholową, dokumentu potwierdzającego kalibrację blokady alkoholowej lub prowadzenia pojazdu niewyposażonego w blokadę alkoholową – pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy bez terminu ważności - nie zezwala na dalszą jazdę.
9. Przekroczenie przez kierującego pojazdem w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego lub stwierdzenia, na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć, że w okresie 2 lat od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy popełnił on przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub trzy wykroczenia (spowodowanie kolizji, także znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, przekroczenie dopuszczalnej prędkości powyżej 30 km/h, prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, niezachowanie ostrożności poza drogą publiczną).
10. Kierowanie pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym – pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy uprawnia do kierowania w okresie 24 godzin od chwili zatrzymania/72 godziny w przypadku braku miejsca zamieszkania na terytorium RP i posiadania prawa jazdy wydanego przez państwo inne niż RP.
11. Przewożenie osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji – pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy uprawnia do kierowania w okresie 24 godzin od chwili zatrzymania/72 godziny w przypadku braku miejsca zamieszkania na terytorium RP i posiadania prawa jazdy wydanego przez państwo inne niż RP - przepis nie dotyczy przewozu osób autobusem w publicznym transporcie zbiorowym w gminnych, powiatowych i wojewódzkich przewozach pasażerskich, o ile w pojeździe przewidziane są miejsca stojące.
12. Ujawnienie, że kierowca wykonujący przewóz drogowy pojazdem wyposażonym w tachograf: a. wbrew obowiązkowi, nie rejestrując za pomocą tachografu na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań w zakresie prędkości pojazdu, aktywności kierowcy lub przebytej drogi, b. używa cudzej karty kierowcy, używa co najmniej dwóch własnych kart kierowcy, używa cudzej wykresówki, używa jednocześnie kilku wykresówek, c. korzysta z niedozwolonego urządzenia, przedmiotu lub zmienionego oprogramowania umożliwiającego lub powodującego podrabianie lub przerabianie danych rejestrowanych przez tachograf, d. odłączył tachograf, – pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy uprawnia do kierowania w okresie 24 godzin od chwili zatrzymania/72 godziny w przypadku braku miejsca zamieszkania na terytorium RP i posiadania prawa jazdy wydanego przez państwo inne niż RP.
13. Uzasadnione podejrzenie, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów (np. spowodowanie wypadku drogowego lub kolizji drogowej, niezatrzymanie się do kontroli drogowej, nieudzielnie pomocy ofierze wypadku drogowego, brak uprawnień do kierowania) - pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni.

Utrata prawa jazdy na 3 miesiące

Obecnie prawo jazdy możesz stracić na 3 miesiące, jeśli:

• przekroczysz dozwoloną w terenie zabudowanym prędkość (50 km/h) – za pierwszym razem dostaniesz mandat w wysokości 1500 zł, przy kolejnym incydencie będzie to już 3000 zł! Poza karą finansową dostaniesz także nawet do 15 punktów karnych (przed 17 września 2022 było to maksymalnie 10 punktów),
• przewozisz w samochodzie większą liczbę osób niż jest dopuszczalna w dowodzie rejestracyjnym (nadprogramowych pasażerów powinno być przynajmniej trzech).

Obecnie nie ma obowiązku wożenia prawa jazdy ze sobą. Jak zatem przekazać służbom zatrzymany dokument, jeśli nie posiada się w danej chwili fizycznie? Kierowca powinien w takiej sytuacji udać się do starostwa powiatu i tam złożyć prawo jazdy – od tego momentu naliczane są ustawowe 3 miesiące zatrzymania.

W przypadku zarejestrowania wykroczenia i wystawienia mandatu na podstawie zdjęcia z fotoradaru procedura przekazania wygląda identycznie. Czas zatrzymania zaczyna się liczyć dopiero wtedy, gdy kierowca pojawi się u starosty

Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Utrata prawa jazdy na dłużej niż 3 miesiące

Z o wiele poważniejszymi konsekwencjami musi liczyć się kierowca, który w świetle prawa popełnił przestępstwo. Wówczas zabranie prawa jazdy traktowane jest jako środek karny i może trwać nawet kilka lat.

Przykład: Paweł spotkał się po pracy z przyjaciółmi na piwie. W nocy stwierdził, że czuje się dobrze i postanowił wracać do domu własnym samochodem. Po drodze został zatrzymany przez patrol policji na rutynową kontrolę alkomatem, który wykazał, że we krwi Pawła znajdowało się 0,5 promila alkoholu. Sprawa Pawła została skierowana do sądu, który orzekł zakaz prowadzenia pojazdów przez 12 miesięcy.

Jazda po spożyciu alkoholu, gdy jego zawartość w organizmie wynosi od 0,2 do 05, promila, uznawana jest za wykroczenia. Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 do 36 miesięcy.

Jeszcze surowiej traktowane są osoby, które wsiadają za kierownicę z większą ilością promili. Wówczas mogą otrzymać sądowy zakaz jazdy od 12 miesięcy do nawet 10 lat! Taka sytuacja postrzegana jest jako poważne przestępstwo (art. 39 pkt 3 Kodeksu karnego).

Inne przypadki, w których prawo jazdy można stracić na dłużej niż 3 miesiące to:

• ucieczka z miejsca zdarzenia, w którym są osoby poszkodowane – zakaz prowadzenia pojazdów może trwać wtedy od 3 do nawet 10 lat,
• zignorowanie kontroli drogowej – prawo jazdy może zostać zatrzymane na co najmniej rok.

Uwaga! Obecnie policja nie może zatrzymać prawa jazdy za jadę po alkoholu na rowerze, jednak może nałożyć niemałą grzywnę – 1000 zł na jazdę po spożyciu alkoholu i 2500 zł na stan nietrzeźwości na dwóch kółkach.

Zatrzymanie prawa jazdy a cofnięcie uprawnień - nowy taryfikator punktów karnych

W ostatecznym rozrachunku zatrzymanie prawa jazdy nie jest tak dotkliwe, jak cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi. Ten ostatni scenariusz ściśle wiąże się z liczbą punktów karnych, które dany kierowca uzbierał na swoim koncie. Choć limity w tym zakresie pozostały niezmienne, wiele modyfikacji zaszło w zakresie zasad dotyczących ponownego uzyskania prawa do jazdy.

Warto także mieć świadomość różnić, jakie zachodzą między młodymi, niedoświadczonymi kierowcami a osobami z dłuższym stażem za kierownicą:

• kierujący pojazdem, który ma prawo jazdy krócej niż rok, może zebrać maksymalnie 20 punktów karnych. Młody kierowca może odzyskać prawo jazdy po powtórnym zdaniu egzaminów: praktycznego i teoretycznego (art. 135a ust. 1 pkt 1 lit. h Ustawy Prawo o ruchu drogowym),
• kierowcy z dłuższym stażem tracą prawo jazdy po przekroczeniu limitu 24 punktów karnych. Starosta wydaje wówczas decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy na badanie psychologiczne i kurs reedukacyjny w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego (art. 135a ust. 1 pkt 1 lit. g Kodeksu drogowego).

Zobacz również: Jak odzyskać zabrane prawo jazdy?

Jakie limity obowiązują od 2023 roku?

Od 17 września 2022 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące punktów karnych. Jak wspomnieliśmy, maksymalna liczba punktów, jaką można otrzymać jednorazowo zwiększyła się z 10 do 15. Poza tym punkty są obecnie kasowane z konta danego kierowcy nie po roku, ale po dwóch latach od uregulowania przez niego mandatu.

Jakie kary obowiązują za przekroczenie prędkości?

Taryfikator punktów karnych za przekroczenie prędkości ustalony 17 września 2022 roku przewiduje następujące kary:

Jak odzyskać zatrzymane prawo jazdy?

Przede wszystkim upewnij się, że minął już okres, na który twoje prawo jazdy zostało zabrane. Jeśli wiesz, że już możesz starać się o odzyskanie dokumentu, powinieneś:

• sprawdzić ważność twoich badań lekarskich i psychologicznych, jeśli były wykonywane w przeszłości,
• wykonać badania ponownie, jeśli straciły ważność,
• uzupełnić wniosek o zwrot prawa jazdy, • uregulować opłatę 100,50 zł za zwrot (możesz przelać pieniądze online lub zapłacić w kasie urzędu miasta lub starostwie),
• złożyć w urzędzie wymagane dokumenty (obecnie można to zrobić również przez platformę ePUAP).

Wspomniany komplet dokumentów powinien zawierać:

• wniosek o zwrot zatrzymanego prawa jazdy,
• dowód osobisty,
• potwierdzenie wniesienia opłaty,
• dowód osobisty lub paszport,
• orzeczenie lekarskie lub psychologiczne (jeśli były konieczne).

Jak ponownie uzyskać uprawnienia?

Po przekroczeniu limitu 24 punktów w przypadku kierowcy z dłuższym stażem, musi on liczyć się z udziałem w egzaminie sprawdzającym. Jeśli zda go ze skutkiem pozytywnym, odzyska uprawnienia. Jeśli nie, będzie musiał na nowo przystąpić do całego, pełnoprawnego egzaminu na prawo jazdy (zarówno w części teoretycznej, jak i praktycznej). Z kolei kierowca, którzy przekroczył limit 20 punktów i nie zaliczy kursu reedukacyjnego, straci uprawnienia na zawsze!

Ważne! Zgodnie z nowymi zasadami szkolenie reedukacyjne dla kierowców z pierwszej grupy ma trwać 28 godzin (4 ni) i kosztować ok. 500 zł. Co istotne, z takiej opcji można skorzystać nie częściej niż raz na 5 lat.

Limity prędkości na drogach Polsce - jakie obowiązują?

Dopuszczalne prędkości w Polsce reguluje Ustawa z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym, a dokładniej artykuł 20. i 21.

Czy można prowadzić pojazd po utracie prawa jazdy?

To oczywiście kategorycznie zabronione. Jeśli podczas jazdy po zabraniu dokumentu za wykroczenie lub przestępstwo zostaniesz „przyłapany”, konsekwencje będą naprawdę poważne. Musisz wówczas liczyć się m.in. z wydłużeniem wydłużeniem okresu zatrzymania prawa jazdy, a nawet całkowitym cofnięciem uprawnień. W ostatnim przypadku będziesz musiał przystąpić do egzaminu sprawdzającego i zdać go z pozytywnym wynikiem. Zdarza się również, że sąd orzeka karę pozbawienia wolności dla takiego delikwenta.

Czy trzeba płacić za OC po utracie prawa jazdy?

Pamiętaj, że każdy zarejestrowany w Polsce pojazd dopuszczony do ruchu po drogach publicznych, na który Ustawa nakłada obowiązek posiadania ubezpieczenia OC, musi takowe ubezpieczenie posiadać. Nie ma zatem większego znaczenia, czy wyjeżdżasz samochodem na drogę, czy nie. Co więcej, utrata uprawnień do kierowania czy zatrzymanie prawa jazdy właściciela czy użytkownika pojazdu nie oznacza, że nie może prowadzić go ktoś inny. W końcu ubezpieczenie OC jest przypisane do pojazdu, nie do kierowcy. Istnieje jednak kilka okoliczności, w których można nie kupować polisy OC dla danego pojazdu.

Zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych dotyczy to: . 

• zbycia samochodu w drodze sprzedaży lub darowizny,
• wyrejestrowania (np. po zniszczeniu),
• demontażu,
• kradzieży pojazdu,
• zarejestrowania jako pojazd historyczny i wycofania z ruchu drogowego,
• wywozu za granicę celem sprzedaży.

Jeśli żaden z powyższych przypadków cię nie dotyczy, a twoje prawo jazdy zostało zatrzymane, i tak powinieneś opłacać polisę OC. Co ważne, w 2023 roku kary za choćby jednodniową przerwę w ochronie znacznie wzrosły!