Klasa średnia w Polsce 2025 – jakie zarobki są przepustką do tego grona?

Dla wielu przynależność do klasy średniej jest wyznacznikiem udanej kariery zawodowej i życia na odpowiednim poziomie. Sprawdź, czy Ty również jesteś przedstawicielem tej grupy społecznej. Dowiedz się, w jaki sposób jest ona wyznaczana, co (oprócz pensji) wpływa na przynależność do tego grona i jak Polacy wypadają pod tym względem na tle innych narodów.

Jak wynika z badania CBOS z 2020 roku, aż 77 proc. Polaków identyfikuje się z klasą średnią. Co więcej, 46 proc. określa się mianem klasy średniej właściwej, 17 proc. wyższej, a 14 proc. klasy średniej niższej. Według badania „Gra w klasy” z 2022 roku, przeprowadzonego przez Interviewme, przynależności do tej grupy zdaniem respondentów zależy od pensji, wykształcenia, posiadanych nieruchomości, zawodu, umiejętności oraz kapitału kulturowego.

Czy rzeczywiście jest to prawda? Sprawdźmy, co dokładnie skrywa się pod tym pojęciem i w jaki sposób należy je rozumieć.

Czym jest klasa średnia w Polsce i jaka jest jej definicja?

Pojęcie klasy średniej najczęściej jest zestawiane ze średnią krajową oraz poziomem dochodów gospodarstw domowych. Jej definicja bywa jednak zmienna. Wiele zależy od przyjętej metodologii, instytucji badawczej oraz danego kraju.

Klasa średnia – definicja OECD

Najczęściej stosowanym wytłumaczeniem pojęcia klasy średniej jest definicja Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Zgodnie z nią przynależność do klasy średniej jest związana z dochodami. Według niej powinny one wynosić od 75 proc. do 200 proc. mediany dochodu w danym państwie.

Klasa średnia – definicja Banku Światowego

Alternatywą jest definicja Banku Światowego, który zarobki klasy średniej zestawia z siłą nabywczą. Dzieli też tę grupę na dwie klasy:

• • średnią klasę niższą – osoby zarabiające od 13 do 53 USD dziennie (ok. 1 560-6 360 zł miesięcznie),
  • średnią klasę wyższą – osoby zarabiające od 53 do 110 USD dziennie (ok. 6 360-13 200 zł miesięcznie).

Zgodnie z danymi Banku Światowego z 2025 roku można dokonać również podziału na gospodarki o:

• • niskich średnich dochodach: 1 146-4 515 USD miesięcznie na osobę (ok. 4 584-18 060 zł),
  • wyższych średnich dochodach: 4 516-14 005 USD miesięcznie na osobę (ok. 18 064-56 020 zł).

Klasa średnia – definicja socjologiczna

Trzecia definicja oparta jest na podejściu socjologicznym, uwzględniającym (zamiast zarobków):

• • stabilność finansową – zarobki pozwalające na pokrycie wszystkich wydatków, regularne oszczędzanie oraz inwestowanie;
  • edukację – wykształcenie wyższe;
  • styl życia – dostęp do nieruchomości, samochodu, swobodnych wyjazdów zagranicznych i rozwijania swoich pasji.

Jakie zarobki są przepustką do klasy średniej w Polsce?

Jeszcze w XIX wieku do grona klasy średniej zaliczano przede wszystkim gospodarstwa domowe urzędników oraz niewielkich przedsiębiorców. Były to osoby między proletariatem a burżuazją, posiadające na własność środki produkcji. Mniejszą wagę odgrywało kryterium dochodowe, a raczej „miejsce” jednostki w społeczeństwie. Aktualnie wygląda to nieco inaczej.

Ile dziś zarabia klasa średnia? Według OECD jest to między 75 a 200 proc. mediany wynagrodzeń. Według GUS mediana zarobków w gospodarce narodowej w czerwcu 2024 roku wynosiła 6507,39 zł brutto. To określałoby zarobki klasy średniej na poziomie między 4 880,54 zł a 13 014,78 zł brutto.

Wskaźnik ten jest zatem zdecydowanie szerszy niż średnia krajowa, która w 2024 roku wynosiła ponad 8 000 zł. Z drugiej strony jednak tak duży rozstrzał sprawia, że do grupy tej mogą być zaliczane nawet osoby, których pensja jest niewiele wyższa niż najniższa krajowa. Właśnie dlatego tak istotne jest również branie pod uwagę dodatkowych wytycznych, niezwiązanych bezpośrednio z wysokością pensji.

Jakie jest minimalne i średnie wynagrodzenie w Polsce?

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 roku określa, że:

• • minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 stycznia 2025 roku wynosi 4 666 zł brutto,
  • minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych od 1 stycznia 2025 roku wynosi 30,50 zł.

Informacje o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu możesz łatwo znaleźć na stronie Głównego Urzędu Statystycznego. Zgodnie z przekazanymi tam danymi:

Jakie inne kryteria decydują o przynależności do klasy średniej w Polsce?

Nie ma jednoznacznej definicji klasy średniej i odgórnych warunków, których spełnienie by pozwalało do tej grupy należeć. Kryterium dochodowe jest klarowne, bo jednoznacznie eliminuje zarówno zarabiających mniej, jak i więcej niż przyjęte „widełki”. Inne zmienne w tym zakresie jednak są znacznie bardziej elastyczne i subiektywne.

W Polsce przyjęło się, że osoby z klasy średniej wiodą spokojne i bezpieczne życie (z ekonomicznego punktu widzenia). W zestawieniu z przybliżonym wcześniej (bardzo szerokim) zakresem wynagrodzeń, trudno sobie jednak wyobrazić ten „spokój” w przypadku osób zarabiających niewiele ponad najniższą krajową. Właśnie dlatego definiując przynależność do tej grupy, warto wziąć pod uwagę też np.:

💰 stabilność finansową – przedstawiciel klasy średniej powinien dysponować poduszką finansową na co najmniej 3-6 miesięcy. Istotne są ponadto inwestycje i lokowanie kapitału w bezpiecznych miejscach (np. nieruchomościach czy surowcach);

🏖️ styl życia – oprócz oszczędzania ważne jest swobodne wydawanie pieniędzy na własne potrzeby, bez obaw o podstawowe wydatki. W grę wchodzą tu zarówno podróże, jak i wychowanie oraz edukacja dzieci czy realizowanie własnych pasji;

💳 koszty życia – nagłe podwyżki czy niespodziewane rachunki nie mogą zachwiać Twoją kondycją ekonomiczną. Regularne wydatki nie powinny też negatywnie wpływać na komfort życia codziennego.

Jak widzisz, kwestie te są w znacznej mierze powiązane z definicją socjologiczną, opisaną powyżej. Zdarza się natomiast, że te wytyczne są rozszerzane lub zwężane, w zależności od potrzeb badaczy.

Ile zarabia klasa średnia na świecie?

Praktycznie w każdym państwie da się określić klasę średnią, choć różne może być jej rozumienie. Definicja przyjęta przez OECD pozwala na uogólnienie metodologii z wykorzystaniem mediany wynagrodzeń. Nie zawsze jednak dane te są dostępne i aktualne. Z tego względu zamiast mediany do obliczeń wykorzystywany bywa średni dochód miesięczny i my również się nim posłużyliśmy.

Zgodnie z danymi Eurostatu – z 6 listopada 2024 roku – średnie wynagrodzenie miesięczne krajów Unii Europejskiej w euro rocznie prezentuje się następująco:

🇱🇺 Luksemburg – 81 064 EUR

🇩🇰 Dania – 67 604 EUR

🇮🇪 Irlandia – 58 678 EUR

🇧🇪 Belgia – 57 989 EUR

🇦🇹 Austria – 54 508 EUR

🇫🇮 Finlandia – 48 391 EUR

🇸🇪 Szwecja – 44 619 EUR

🇫🇷 Francja – 42 662 EUR

🇸🇮 Słowenia – 33 081 EUR

🇮🇹 Włochy – 32 749 EUR

🇪🇸 Hiszpania – 32 587 EUR

🇲🇹 Malta – 29 989 EUR

🇱🇹 Litwa – 27 178 EUR

🇨🇾 Cypr – 26 430 EUR

🇪🇪 Estonia – 24 899 EUR

🇨🇿 Czechy – 23 454 EUR

🇵🇹 Portugalia – 22 933 EUR

🇱🇻 Łotwa – 22 293 EUR

🇭🇷 Chorwacja – 21 523 EUR

🇸🇰 Słowacja – 19 001 EUR

🇵🇱 Polska – 18 054 EUR

🇷🇺 Rumunia – 17 739 EUR

🇬🇷 Grecja – 17 013 EUR

🇭🇺 Węgry – 16 895 EUR

🇧🇬 Bułgaria – 13 503 EUR.

Jak polska klasa średnia wypada na tle innych krajów?

Na podstawie tych danych da się określić:

• • średnie wynagrodzenie roczne w przeliczeniu na pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy w EUR,
  • średnie wynagrodzenie miesięczne w przeliczeniu na pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy w EUR,
  • średnie wynagrodzenie miesięczne w przeliczeniu na pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy w PLN,
  • 75-200 proc. średniego wynagrodzenia w przeliczeniu na pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy w przeliczeniu na PLN.

Wszystkie te dane zestawiliśmy w poniższej tabeli, przeliczając EUR na PLN po kursie 4,20.

Ze względu na bazowanie na przeciętnych zarobkach, a nie medianie, przedział 75-200 proc. średniego wynagrodzenia wyznacza klasę średnią w przybliżeniu. Pozwala to natomiast zorientować się, jak w tym zestawieniu wypada nasz kraj. Jak łatwo zauważyć, jesteśmy w dolnej części stawki wśród krajów Unii Europejskiej.

Nie można zapominać jednak również o socjologicznych aspektach wyznaczania klasy średniej. Istotnym elementem będą w tym przypadku m.in. zróżnicowane koszty życia czy poziom edukacji, zależne od konkretnego kraju.

Jaka jest przyszłość klasy średniej w Polsce?

Nie da się jednoznacznie ocenić, czy klasa średnia w naszym kraju będzie się rozrastać, awansować czy może dogoni ją klasa niższa. Przyszłość tej grupy i zmiany w życiu jej przedstawicieli zależą od wielu zmiennych.

Koszty życia

Klasa średnia w Polsce w ostatnich latach była narażona na wzrost kosztów życia. Zmagała się też z inflacją, co wzmagało poczucie niepewności. Ponadto dynamiczny wzrost cen mieszkań ostudził zapędy Polaków do myślenia o własnej nieruchomości, która jest jednym z wyznaczników tej grupy społecznej.

Rynek pracy

Klasa średnia ma istotny wpływ na stabilizowanie rynku pracy w Polsce. Osłabianie jej siły nabywczej może odbić się na gospodarce. Prowadzić do tego może natomiast np. dynamiczny wzrost cen energii i żywności oraz liczne koszty dodatkowe.

Polityka i podział społeczeństwa

Nie bez znaczenia jest ponadto polityka państwa oraz podział społeczny. Niemożliwe jest utrzymywanie idealnie równych grup społecznych. Zbyt intensywne pogłębianie różnic między najbiedniejszymi a najbogatszymi obywatelami prowadzi jednak do zaniku klasy średniej.

Edukacja

W dalszym rozwoju i umacnianiu klasy średniej niezwykle istotną rolę odgrywa edukacja. Pozwala na rozwój umiejętności oraz daje szansę na dostosowanie się do wymagań rynku pracy. Musi być oferowana na odpowiednim poziomie, aby opisywana grupa społeczna mogła się rozrastać.

Demografia

Klasa średnia w znacznej mierze składa się z osób w wieku produkcyjnym. Szybko starzejące się społeczeństwo może negatywnie wpłynąć na jej liczebność. Szansą na jej uzupełnienie jest migracja obcokrajowców, ale zagrożeniem staje się przypływ niewykwalifikowanych pracowników spoza tej grupy.

Jak widzisz, na klasę średnią wpływ ma bardzo wiele zmiennych, a większość z nich nie jest zależna od samych członków tej grupy. Przez to ich przyszłość nie jest jednoznaczna. Wszystko wskazuje na to, że osoby te czekają pewne trudności, związane przede wszystkim z rosnącymi kosztami życia i trudną sytuacją na rynku pracy. Korzystanie z odpowiednich instrumentów edukacyjnych, gospodarczych czy politycznych może natomiast stanowić istotne wsparcie.

Patryk Korzec

Redaktor

redakcja@rankomat.pl

Dziennikarz i copywriter zafascynowany światem inwestycji, bankowości i finansów. Absolwent Uniwersytetu Opolskiego oraz Warszawskiego. Doskonalił swoje umiejętności w kilku lokalnych i ogólnopolskich redakcjach internetowych oraz radiowych. Prywatnie miłośnik podróży, książek oraz nowinek technologicznych.

Zobacz inne wpisy tego autora »

Komentarze:

Subscribe

Powiadom o

nowych dalszych komentarzachnowych odpowiedziach na moje komentarze

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

0 komentarzy

najnowszy

najstarszy oceniany

Inline Feedbacks

View all comments