Czy można zaciągnąć kredyt na PESEL? Jak się ochronić?

Każdy chciałby załatwić swoje sprawy w banku szybko i przyjemnie. Z drugiej strony, przesadnie uproszczone procedury mogą stwarzać ryzyko – zarówno  dla klientów, jak i dla instytucji finansowych. Czym zatem jest kredyt na PESEL? Czy można wziąć kredyt bez okazywania dokumentu tożsamości? Czy możliwe jest wyłudzenie pożyczki na PESEL? Sprawdź!

Numer PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) to jeden z głównych stosowanych w Polsce systemów identyfikacji. Jest przyznawany każdemu Polakowi przy urodzeniu, a także cudzoziemcom, którzy np. uzyskali prawo stałego pobytu, status uchodźcy itp. Podanie numeru PESEL jest wymagane przy załatwianiu rozmaitych spraw, także jeśli ubiegasz się w banku lub firmie pożyczkowej o kredyt lub pożyczkę. Czy jednak sam numer PESEL wystarczy, aby zaciągnąć zobowiązanie finansowe? Jak się bronić przed potencjalnymi wyłudzeniami?

Czy można wziąć pożyczkę lub kredyt na PESEL?

Podanie numeru PESEL zwykle jest potrzebne przy formalnościach związanych z uzyskaniem pożyczki lub kredytu. Nie jest to jednak jedyna forma weryfikacji wnioskodawcy. Zgodnie z prawem zarówno banki, jak i firmy pożyczkowe mają obowiązek sprawdzania tożsamości pożyczkobiorcy, a także jego zdolności kredytowej. Robią to także w celu ochrony własnych interesów. Pamiętaj, że instytucji pożyczającej pieniądze zależy na tym, aby pożyczkobiorca je zwrócił na zasadach ustalonych w zawartej umowie. W praktyce nie istnieje zatem coś takiego jak kredyt lub pożyczka na PESEL.

Skąd pomysł pożyczki na PESEL?

Obiło Ci się o uszy hasło „pożyczki na PESEL”? To produkty finansowe cechujące się łatwością podpisania umowy i pozyskania dodatkowych środków. To wyrażenie tylko w teorii oznacza możliwość zaciągnięcia zobowiązania zaledwie po podaniu numeru PESEL.

Czasami używane jest w roli hasła reklamowego, które ma przyciągać osoby zainteresowane prostym i szybkim sposobem na pożyczenie gotówki. Obecnie ze względu na surowsze przepisy dotyczące kredytów i pożyczek rzetelne firmy nie uciekają się do takich „chwytów”.

Zgodnie z prawem nie masz możliwości zawarcia umowy pożyczki bez dodatkowych metod weryfikacji Twojej tożsamości. Nawet szybka pożyczka online będzie wymagała podania numeru dowodu osobistego, wykonania przelewu weryfikacyjnego lub zastosowania innego sposobu weryfikacji. Tego typu procedury są stosowane w trosce o Twoje bezpieczeństwo i tylko nieznacznie wydłużają proces starania się o szybkie pożyczki oraz chwilówki.

Co mówią przepisy na temat kredytu na PESEL?

Kredytów mogą udzielać jedynie banki. Zgodnie z ustawą Prawo bankowe, są one zobowiązane do zachowania staranności i ostrożności przy pożyczaniu pieniędzy. Wiąże się to m.in. z należytym sprawdzeniem tożsamości wnioskodawcy. Nie ma zatem możliwości, że dostaniesz kredyt na PESEL.

Firmy pożyczkowe nie podlegają pod zapisy ustawy Prawo bankowe. Dotyczą ich jednak inne przepisy (m.in. Ustawa o kredycie konsumenckim), które nakładają na tego rodzaju podmioty wymóg weryfikacji tożsamości wnioskodawcy, a także jego zdolności kredytowej. Weryfikacja tożsamości może się odbywać z wykorzystaniem różnych danych i metod, a sam numer PESEL nie jest wystarczający.

Banki i firmy pożyczkowe działające zgodnie z polskim prawem nie mogą udzielić kredytu lub pożyczki na PESEL, bez zastosowania innej metody weryfikacji tożsamości. Jeśli spotykasz się z taką ofertą, zachowaj szczególną ostrożność. Żadna działająca zgodnie z prawem instytucja nie udzieli Ci nawet drobnej pożyczki na PESEL. Sam numer nie jest bowiem wystarczający do weryfikacji tożsamości klienta – szczególnie że wygenerowanie fałszywego PESEL-u jest bardzo proste.

Wyłudzenie pożyczki na PESEL – czy to możliwe?

Czy zatem możliwe jest wyłudzenie pożyczki na PESEL? Co do zasady, nie. Wszystkie działające legalnie instytucje pożyczkowe udzielają finansowania na bezpiecznych zasadach. Oznacza to, że skrupulatnie weryfikują tożsamość wnioskodawcy. Z całą pewnością powinieneś jednak chronić swoje dane, a w razie zagubienia lub kradzieży dowodu osobistego jak najszybciej zastrzec go w urzędzie i w systemie bankowym.

Dzięki temu szansa, że ktoś weźmie kredyt na Twoje dane, zostanie ograniczona. Trzeba się bowiem liczyć z pewnym ryzykiem związanym np. z błędem pracownika, który nie dopilnuje swoich obowiązków i udzieli finansowania bez dokładnego sprawdzenia tożsamości wnioskodawcy. Teoretycznie wyłudzenie pożyczki na PESEL może odbyć się na podstawie podrobionego dowodu osobistego i założonego z jego pomocą konta bankowego.

Na czym polega zastrzeżenie numeru PESEL?

Zastrzeżenie numeru PESEL to prosta i bezpłatna usługa, dzięki której możesz skutecznie zablokować możliwość wykorzystania tego numeru do m.in. zaciągnięcia kredytu, pożyczki, leasingu czy zakupów na raty. Po aktywacji blokady Twój PESEL trafia do specjalnego rejestru, a każda instytucja finansowa, która będzie chciała zawrzeć z kimkolwiek umowę na Twoje dane, zobaczy alert wymagający dodatkowej weryfikacji.

Dopóki Twój numer PESEL jest zastrzeżony, nikt – nawet posiadając Twoje dane – nie może zaciągnąć na Ciebie żadnego zobowiązania finansowego. Bank lub firma pożyczkowa zostaną zobowiązane do wstrzymania procesu, dopóki nie potwierdzą, że to Ty faktycznie składasz wniosek.

Zastrzeżenie działa natychmiast po jego włączeniu i możesz je w każdej chwili odblokować, np. wtedy, gdy sam chcesz złożyć wniosek kredytowy lub podpisać umowę wymagającą potwierdzenia tożsamości. Informacja o zastrzeżeniu widoczna jest 24/7 dla banków, firm pożyczkowych i innych instytucji korzystających z Rejestru Zastrzeżonych Numerów PESEL. Przepisy umożliwiające zastrzeżenie PESEL weszły w życie już 17 listopada 2023 r., ale to zastrzeżenie ma pełne skutki dopiero od 1 czerwca 2024 r.

Przykład

Pani Maria zastrzegła swój numer PESEL pod koniec 2023 r. w obawie przed nadużyciami. W lipcu 2024 r. chce wziąć kredyt na remont mieszkania. Jeśli uda się do banku, jej wniosek zostanie odrzucony ze względu na zastrzeżenie PESEL. Pani Maria będzie więc musiała przed wizytą w banku odwołać zastrzeżenie numeru PESEL. Po zawarciu umowy kredytowej będzie mogła natomiast ponownie zastrzec swój PESEL.

Stosowanie się do nowych przepisów będzie leżało w interesie banków. Mówią one bowiem, że:

Oznacza to, że jeśli bank nie zweryfikuje odpowiednio danych wnioskodawcy i udzieli mu kredytu pomimo zastrzeżenia PESEL, nie będzie mógł:

• domagać się spłaty zobowiązania ani dochodzić żadnych roszczeń z tego tytułu;
• sprzedać takiej wierzytelności firmie windykacyjnej.

Pamiętaj jednak, że te przepisy obowiązują jedynie dla umów zawieranych od 1 czerwca 2024 r. (oraz aneksów zwiększających wartość zobowiązania podpisywanych po tej dacie). W przypadku umów zawartych wcześniej dochodzenie roszczeń oraz sprzedaż wierzytelności bankowych będą możliwe na dotychczasowych zasadach.

Powyższe przepisy mają na celu dodatkowe uszczelnienie systemu weryfikacji klientów przy udzielaniu kredytów, a także zapobieganie różnego rodzaju wyłudzeniom – także metodą na wnuczka i podobnymi. Dlatego po wejściu ich w życie bank odmówi wypłaty środków stanowiących co najmniej trzykrotność minimalnego wynagrodzenia osobom z zastrzeżonym numerem PESEL.

Przy wypłacie większych kwot trzeba (co najmniej na 12 godzin przed wizytą w banku) zdjąć zastrzeżenie PESEL. Cała operacja zastrzeżenia i odwołania zastrzeżenia PESEL jest możliwa do przeprowadzenia w aplikacji mObywatel. Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz w poradniku: Jak zastrzec numer PESEL – instrukcja krok po kroku

Co oprócz numeru PESEL potrzebne jest do zaciągnięcia kredytu?

Sam numer PESEL nie wystarczy, aby wziąć kredyt. Banki i firmy pożyczkowe wymagają szeregu dodatkowych danych, które mają jednoznacznie potwierdzić tożsamość i sytuację finansową klienta. Przede wszystkim potrzebne są dane z dowodu osobistego – seria i numer dokumentu, data jego wydania i ważności oraz organ, który go wydał. Do tego dochodzą pełne dane osobowe, takie jak imię i nazwisko, adres zamieszkania, dane kontaktowe, a nawet nazwisko panieńskie matki.

Kolejnym obowiązkowym etapem jest weryfikacja z wykorzystaniem konta bankowego. W większości przypadków odbywa się ona przez przelew weryfikacyjny lub logowanie do bankowości elektronicznej. Osoba, która nie ma dostępu do Twojego konta osobistego, nie przejdzie tego etapu.

Przed udzieleniem finansowania bank lub firma pożyczkowa sprawdzają także zdolność kredytową, historię w BIK oraz innych bazach dłużników. Bez aktualnych i wiarygodnych dokumentów finansowych złożenie wniosku jest praktycznie niemożliwe. W wielu instytucjach stosowane są również dodatkowe zabezpieczenia, np. wideoweryfikacja, potwierdzenie SMS-em czy przesłanie zdjęcia dokumentu.

Podsumowując – do wyłudzenia kredytu potrzebny jest szerszy zakres danych, a nie sam numer PESEL. Dlatego pozyskanie tego numeru przez osobę trzecią jest powodem do ostrożności, ale nie otwiera automatycznie drogi do zaciągnięcia zobowiązania na Twoje dane.

Strzeż się nielegalnie działających firm pożyczkowych

Firma pożyczkowa proponuje Ci pożyczkę na PESEL? Uważaj! Możesz mieć do czynienia z oszustami, którzy w ten sposób próbują np. pozyskać Twoje dane lub wymusić przyszłą spłatę z wysokimi odsetkami. Jeśli planujesz wziąć pożyczkę, dokładnie sprawdź instytucję, z której usług zamierzasz skorzystać. Uczciwe firmy pozabankowe, spełniające wszelkie niezbędne wymogi prawne, znajdują się w Rejestrze Instytucji Pożyczkowych w KNF – koniecznie sprawdź, czy dany podmiot widnieje na tej liście.

Pożyczka na PESEL: chroń swoje dane osobowe!

Pamiętaj, aby chronić swoje dane – zastrzeżony PESEL może pomóc uniknąć wielu problemów, m.in. poprzez uniemożliwienie zaciągania np. kredytów i pożyczek bez uprzedniego zdjęcia zastrzeżenia. Ten krok nie pozwoli też na wypłacenie w oddziale banku kwoty większej niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia, co pomoże ochronić Twoje oszczędności. Unikaj podawania swoich danych osobowych bez wyraźnej przyczyny. Pamiętaj, że kserowanie czy zatrzymywanie dowodu osobistego (np. w zastaw) w wielu przypadkach jest nielegalne. Jeśli zgubisz swój dowód osobisty lub zostanie Ci skradziony, natychmiast zgłoś ten fakt w urzędzie (możesz to zrobić online), a najlepiej także w banku. Dzięki temu dokument stanie się w niemal bezużyteczny, także w rękach potencjalnego oszusta.

Anna Baczewska

Redaktor

redakcja@rankomat.pl

Redaktorka z wieloletnim doświadczeniem – ze szczególnym akcentem na teksty o tematyce finansowej i ubezpieczeniowej. Zawiłości związane z kredytami, produktami inwestycyjnymi, leasingiem, polisami potrafi przedstawić prostymi słowami – aby były bardziej zrozumiałe i przystępne.  Każdą informację dokładnie weryfikuje, dzięki czemu dostarcza wyłącznie aktualne i merytoryczne treści. Prywatnie to miłośniczka podróży i true crime.

Zobacz inne wpisy tego autora »

Komentarze: