Pożyczki prywatne wydają się być alternatywą dla finansowania w banku czy firmie pożyczkowej. Powstaje tylko pytanie: czy taka forma pozyskania pieniędzy będzie faktycznie ratunkiem w trudnej sytuacji czy wręcz przeciwnie – przyczyni się do jeszcze większych problemów finansowych? Sprawdzamy warunki.
- 1. Co to jest pożyczka prywatna?
- 2. Kto może skorzystać z pożyczki prywatnej?
- 2.1. Kto może udzielić pożyczki prywatnej?
- 3. Jakie warunki powinna zawierać umowa pożyczki prywatnej?
- 4. Koszty i opodatkowanie pożyczki prywatnej
- 4.1. Odsetki i koszty pozaodsetkowe
- 4.1.1. Odsetki
- 4.1.2. Koszty bezodsetkowe
- 4.2. Obowiązki pożyczkodawcy prywatnego w zakresie informacji o kosztach
- 4.3. Wysokość PCC od pożyczki prywatnej
- 5. Gdzie szukać ofert pożyczek prywatnych?
- 6. Jakie są zalety i wady pożyczek prywatnych?
- 7. Na co uważać przy zaciąganiu pożyczki prywatnej?
- 8. Jakie są alternatywy dla pożyczki prywatnej?
- 9. Warto zapamiętać
Szukasz szybkiego zastrzyku gotówki, ale bank odrzucił Twój wniosek? Pożyczki prywatne to alternatywa, którą możesz rozważyć – są dostępne nawet bez zdolności kredytowej, często bez większych formalności i zabezpieczeń. Ale uwaga – to rozwiązanie ma swoje pułapki. Wyjaśniamy, czym są pożyczki prywatne, kto może z nich skorzystać, jak skonstruować bezpieczną umowę i na co uważać, by nie wpaść w spiralę zadłużenia.
Co to jest pożyczka prywatna?
Pożyczka prywatna to forma finansowania udzielana przez osobę prywatną – czyli inną osobę fizyczną lub firmę niezwiązaną z profesjonalną branżą pożyczkową. Pożyczkę prywatną trzeba spłacić w umówionym terminie wraz z kosztami określonymi w umowie – w tym zakresie jest ona podobna do pożyczek pozabankowych czy tych udzielanych przez banki.
Uzyskanie pożyczki prywatnej wiąże się jednak z niewielką liczbą formalności, a pieniądze może pożyczyć nawet osoba zadłużona – pożyczkodawca nie musi weryfikować zdolności kredytowej pożyczkobiorcy. Nie sprawdza też baz typu BIK czy BIG – realnie nie ma bowiem do nich dostępu.
Kto może skorzystać z pożyczki prywatnej?
Co do zasady z pożyczki prywatnej może skorzystać każda osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (a więc pełnoletnia) posiadająca ważny dowód osobisty, bez względu na rodzaj zatrudnienia, osiągane dochody czy status majątkowy. W praktyce rozwiązanie to może być ostatnią deską ratunku dla osób zadłużonych, które ze względu na brak odpowiedniej zdolności kredytowej nie otrzymają finansowania w banku czy firmie pożyczkowej. Ale nie tylko.
Pożyczki prywatne mogą służyć również jako wsparcie finansowe dla członków bliższej lub dalszej rodziny, lub też przyjaciół np. na czas remontu. Pożyczenie komuś prywatnie pieniędzy nie oznacza, że biorący pożyczkę musi być od razu niewypłacalny i już zadłużony – choć oczywiście warto zachować rozsądek w pożyczaniu środków innym.
Kto może udzielić pożyczki prywatnej?
Pożyczkę prywatnie może udzielić właściwie każdy, kto posiada środki finansowe na zawarcie takiej umowy i jest gotów oddać do dyspozycji innej osoby określoną sumę pieniędzy. Podobnie, jak w przypadku pożyczkobiorcy, pożyczkodawcą może być tylko osoba dorosła posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, czyli w praktyce taka, która ukończyła już 18 lat. Nie ma znaczenia natomiast stopień pokrewieństwa pomiędzy pożyczkobiorcą a pożyczkodawcą.
Stronami umowy pożyczki mogą być zarówno członkowie bliższej i dalszej rodziny, jak i osoby niespokrewnione. To rozróżnienie będzie mieć jednak znaczenie w przypadku konieczności zapłaty podatku od pożyczki prywatnej, o czym przeczytasz w dalszej części artykułu.
Jakie warunki powinna zawierać umowa pożyczki prywatnej?
O ile treść umowy i zasady pożyczek pozabankowych udzielanych przez firmy profesjonalnie działające w branży pożyczkowej, są szczegółowo określone przez ustawę z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, o tyle w przypadku pożyczek prywatnych dominuje dość duża swoboda w tym zakresie. Kodeks cywilny wspomina tylko o zachowaniu formy pisemnej pożyczki jedynie dla umów o wartości przekraczającej kwotę 1 000 zł. Nie precyzuje jednocześnie elementów umowy. Tym niemniej z praktycznego punktu widzenia można wskazać, że umowa o pożyczkę prywatną powinna zawierać następujące informacje:
➡️Dane stron: imię, nazwisko, adres zamieszkania lub zameldowania, numer PESEL lub numer dowodu osobistego.
➡️Data zawarcia umowy.
➡️Kwota pożyczki.
➡️Termin oraz sposób przekazania środków (np. na konto, w gotówce).
➡️Termin i sposób zwrotu pożyczki.
➡️Koszty pożyczki.
➡️Ewentualne zabezpieczenie spłaty – należy wskazać sposób zabezpieczenia, jego wartość.
➡️Własnoręczne podpisy obu stron.
Pożyczka prywatna nie musi dotyczyć tylko środków finansowych, ale może obejmować również rzeczy. Zwyczajowe pożyczki o niewielkiej wartości nie wymagają zwarcia umowy w formie pisemnej. Wystarczą ustne uzgodnienia.
Koszty i opodatkowanie pożyczki prywatnej
Możemy wyróżnić dwa rodzaje kosztów związanych z pożyczką prywatną:
➡️Na rzecz pożyczkodawcy – mogą to być odsetki i prowizje
➡️Podatek PCC
Odsetki i koszty pozaodsetkowe
Pożyczka prywatna może, ale nie musi wiązać się z kosztami pod postacią oprocentowania czy innych opłat na rzecz pożyczkodawcy. Bezpłatne może być np. okresowe wsparcie od członków rodziny lub przyjaciół. W sieci znajdziesz oferty pożyczek od osób fizycznych, które są Ci w stanie pożyczyć pieniądze odpłatnie – ich koszty mogą być wysokie. Nie mogą jednak przekroczyć wartości wskazanych w kodeksie cywilnym. Ograniczenia dotyczą zarówno wysokości odsetek, jak i kosztów pozaodsetkowych.
Odsetki
Maksymalna wysokość odsetek nie może przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek maksymalnych równych sumie stopy referencyjnej NBP i 3,5%, a więc wartości obliczanej według wzoru:
2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5%)
Aktualna na dzień 10 lipca 2025 r. stopa referencyjna NBP wynosi 5%, w związku z tym maksymalna wartość odsetek przy pożyczce prywatnej nie może przekroczyć 17% w skali roku.
Koszty bezodsetkowe
Wysokość kosztów pozaodsetkowych nie może przekroczyć maksymalnej kwoty obliczanej według poniższego wzoru:
MPK = K x n/R x 20%
Gdzie poszczególne symbole oznaczają:
- MPK – to maksymalna wysokość kosztów pozaodsetkowych
- K – całkowita kwota pożyczki
- n– okres spłaty
- R – liczba dni w roku
Przykład
Dodatkowo trzeba zastrzec, że koszty pozaodsetkowe w całym okresie pożyczki nie mogą przekroczyć 25% całkowitej kwoty pożyczki. To rozwiązanie podobne do tego wskazanego w ustawie o kredycie konsumenckim dla kosztów pozaodsetkowych liczonych dla pożyczek udzielanych przez podmioty profesjonalnie działające w branży pożyczkowej.
Uwaga!
Obowiązki pożyczkodawcy prywatnego w zakresie informacji o kosztach
W celu zabezpieczenia interesów pożyczkobiorcy w kodeksie cywilnym pojawiły się zapisy, które nakładają na pożyczkodawcę szereg obowiązków związanych choćby z dokładnym określeniem wysokości kosztów pozaodsetkowych i odsetek. Informacje muszą być przedstawione pożyczkobiorcy jasno i w sposób jednoznaczny jeszcze przed zawarciem umowy. Ma to przeciwdziałać wprowadzaniu w błąd co do kosztów pożyczki i jednocześnie ograniczyć ich wysokość.
Wysokość PCC od pożyczki prywatnej
Pożyczając pieniądze w banku lub firmie pozabankowej nie musisz się przejmować odprowadzaniem podatku z tytułu uzyskanych środków. Profesjonalny pożyczkodawca odprowadza odpowiednie daniny w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Natomiast umowy cywilne pomiędzy osobami prywatnymi obciążone są podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Dla pożyczek prywatnych PCC wynosi 0,5% podstawy opodatkowania czyli w praktyce kwoty pożyczki.
Jeśli:
- nie zapłacisz podatku
- albo nie udokumentujesz otrzymania środków na rachunek bankowy dla pożyczek od najbliższej rodziny,
a w momencie kontroli ze strony organów podatkowych powołasz się na fakt uzyskania pieniędzy z pożyczki prywatnej, wówczas zapłacisz nie 0,5%, ale 20% liczonych od podstawy opodatkowania. To stawka karna, która obowiązuje w razie niewywiązania się z obowiązku podatkowego o czasie.
Przykład
Podatek od pożyczki prywatnej to zasada, od której znajdziesz w ustawie szereg wyjątków. Z podatku zwolnione są:
➡️ do kwoty 1 000 zł dla osób niespokrewnionych (spoza I grupy podatkowej)
➡️ pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej (do której zaliczamy: małżonka, dzieci, wnuki, prawnuki, rodziców, dziadków, pradziadków, rodzeństwo, pasierba, ojczyma, macochę, zięcia i synową), jeśli jej wysokość nie przekracza kwoty wolnej od podatku od spadków i darowizn, czyli 36 120 zł.
➡️Pożyczki zawarte pomiędzy osobami najbliższymi z rodziny w kwocie przekraczającej 36 120 zł pod warunkiem spełnienia łącznie dwóch warunków: złożenia deklaracji podatkowej PCC-3 w nieprzekraczalnym terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki oraz udokumentowania przekazania środków na rachunek bankowy, rachunek prowadzony przez SKOK lub za pomocą przekazu pocztowego.
➡️Pożyczki pomiędzy wspólnikiem (akcjonariuszem) a spółką kapitałową.
Wskazane powyżej kwoty graniczne pożyczek zwolnionych z podatku, ustala się sumując wszystkie pożyczki od tej samej osoby z roku ostatniego i 5 lat poprzedzających ten rok.
Gdzie szukać ofert pożyczek prywatnych?
Najbezpieczniej pożyczać pieniądze od rodziny lub znajomych. W sieci można też znaleźć platformy internetowe czy serwisy łączące pożyczkodawców z pożyczkobiorcami. Jednak korzystając z takich miejsc, warto zachować ostrożność i dokładnie weryfikować wszystkie oferty, w szczególności w zakresie kosztów i stosowanych zabezpieczeń pożyczki. Jeśli jednak potrzeba skorzystania z pożyczki prywatnej wynika z braku odpowiedniej zdolności kredytowej i szansy na uzyskanie pożyczki w banku czy firmie pozabankowej, lepiej zrezygnować z dalszego zadłużania i poszukać innych sposobów na wyjście z problemów finansowych.
Jakie są zalety i wady pożyczek prywatnych?
Jak każda forma finansowania, również pożyczki prywatne mają swoje zalety, które zachęcają do skorzystania z tego rozwiązania. Pożyczki prywatne zapewniają:
🟢szybkie uzyskanie środków,
🟢elastyczne warunki,
🟢ograniczone formalności,
🟢możliwość pozyskania finansowania bez kosztów.
Do minusów pożyczek prywatnych można zaliczyć:
🔴ryzyko oszustwa,
🔴potencjalne wyższe koszty niż w przypadku pożyczek w banku lub firmie pozabankowej,
🔴ryzyko braku spłaty zobowiązania przez osobę zadłużoną, której zdolność kredytową trudniej sprawdzić
🔴ryzyko utraty danego w umowie zabezpieczenia, w razie braku spłaty
Na co uważać przy zaciąganiu pożyczki prywatnej?
Korzystając z pożyczki prywatnej zwróć większą uwagę z kim podpisujesz umowę – nie jest to sprawdzony, wiarygodny pożyczkodawca, który podlega nadzorowi KNF, ale osoba prywatna, której motywacja do pożyczenia pieniędzy może być różna.
Zanim podpiszesz umowę:
✅Sprawdź wiarygodność pożyczkodawcy – zweryfikuj tożsamość.
✅Przeczytaj umowę.
✅Sprawdź koszty i zasady zwrotu pożyczki.
✅Zachowaj ostrożność przy wymaganiach w zakresie zabezpieczeń spłaty – ich wartość nie może przekraczać wartości pożyczki powiększonej o obowiązujące maksymalne koszty.
Jeśli chcesz komuś pożyczyć pieniądze:
✅Podpisz umowę.
✅Określ jasne warunki spłaty.
✅Zweryfikuj zdolność kredytową pożyczkobiorcy – poproś o przedstawienie raportu z bazy BIK – każdy może takie dane o sobie uzyskać raz na pół roku bez żadnych opłat lub w dowolnym momencie za opłatą.
✅Ustal odpowiednie zabezpieczenie spłaty zobowiązania.
Jakie są alternatywy dla pożyczki prywatnej?
Poszukując finansowania możesz skorzystać z oferty kredytów gotówkowych w banku, zamiast pożyczki od osoby prywatnej. Takie rozwiązanie jest dostępne bez większych formalności, choćby w banku, który prowadzi Twój rachunek. Przed złożeniem wniosku o kredyt, porównaj oferty – dzięki temu ograniczysz koszty finansowania.
Naszym okiem
Szansą na pozyskanie potrzebnych środków bez kosztów – są również chwilówki, które firmy pozabanankowe często dla nowych klientów oferują bezpłatnie. Warunkiem skorzystania z oferty 0% jest terminowy zwrot pożyczonych środków. Minusem tego rozwiązania jest z reguły krótki, 30-dniowy okres spłaty i niewielka kwota pożyczki, która może nie wystarczyć do zaspokojenia Twoich aktualnych finansowych potrzeb.
Warto zapamiętać
- Pożyczka prywatna wiąże się z koniecznością zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% od kwoty finansowania. Zwolnienie z podatku dotyczy pożyczek nie przekraczających 1 000 zł dla osób niespokrewnionych i do 36 120 zł dla osób zaliczanych do I grupy podatkowej.
- Przepisy wskazują maksymalną wysokość oprocentowania i kosztów pozaodsetkowych.
- Pożyczka przekraczająca wartość 1 000 zł powinna zostać zawarta na piśmie.
Najczęściej zadawane pytania
Czy pożyczkę prywatna można uzyskać bez odpowiedniej zdolności kredytowej?
Tak. Pożyczkodawca jako osoba prywatna nie ma możliwości samodzielnego sprawdzenia zdolności kredytowej osoby szukającej pożyczki. Zatem pożyczka może być udzielona również wówczas, kiedy pożyczkobiorca nie ma odpowiedniej zdolności kredytowej wystarczającej np. do uzyskania kredytu w banku. Prywatny pożyczkodawca może jednak poprosić m.in. przedstawienie przez pożyczkobiorcę raportu z BIK i na tej podstawie udzielić pożyczki.
Czy w przypadku pożyczki od rodziny również trzeba płacić podatek PCC?
Jeśli pożyczka jest udzielna w kręgu osób najbliższych zaliczanych do I grupy podatkowej (np. przez rodziców, rodzeństwo, dziadków), i nie przekracza 36 120 zł, wówczas nie trzeba płacić PCC. W razie przekroczenia kwoty wolnej wystarczy złożyć deklarację PCC-3 do właściwego urzędu skarbowego w terminie 14 dni od podpisania umowy pożyczki i udokumentować przekazanie środków na konto, żeby zwolnić się z konieczności zapłaty podatku.
Czy pożyczkę prywatną na 500 zł trzeba zgłaszać do urzędu skarbowego i zapłacić podatek?
Nie. Pożyczki do 1 000 zł są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych bez względu na łączące strony umowy pokrewieństwo.
Źródła
https://arslege.pl/kodeks-cywilny/k9/s2025/
https://www.podatki.gov.pl/pcc-sd/rozliczenie-podatku-pcc-od-pozyczki/
