Wyprzedzanie z prawej strony – czy grozi za to mandat?

Nawet kierowcy z wieloletnim doświadczeniem nie zawsze mają pewność, czy mogą wyprzedzić pojazd przed sobą z prawej strony. Niektórym wydaje się z kolei, że taki manewr prawostronny w ogóle nie jest dozwolony. Okazuje się, że prawo dopuszcza taką możliwość, jednak w ściśle określonych okolicznościach. Kierowcy, którzy się na to zdecydują, powinni zachować ponadto szczególną ostrożność. 

Przypomnijmy, czym właściwie jest manewr wyprzedzania, czym różni się od innych oraz kiedy możemy wyprzedzać pojazd przed sobą z prawej strony.

Prawo a manewr wyprzedzania

O tym, na czym polega wyprzedzanie, można przeczytać w Ustawie Prawo o ruchu drogowym. Mówiąc najprościej, jest to przejeżdżanie obok innego uczestnika ruchu drogowego lub pojazdu poruszającego się w tym samym kierunku.

Manewr wyprzedzania należy do  najtrudniejszych i najbardziej niebezpiecznych na drodze, ponieważ jest potencjalnie kolizyjny - przeważnie wymaga bowiem zjechania na pas ruchu przeznaczony dla pojazdów jadących w przeciwnym kierunku. Właśnie dlatego wymaga skupienia, uważności, a przede wszystkim odpowiedniego oglądu sytuacji. 

Od kierowcy zamierzającego wyprzedzić pojazd przed sobą wymaga się aby:

• miał odpowiednią widoczność i wystarczająco dużo miejsca do wyprzedzania,
• upewnił się, że osoba jadąca za nim nie zasygnalizowała wcześniej tego samego manewru,
• upewnił się, że kierowca jadący przed nim nie zasygnalizował wcześniej wyprzedzania kolejnego pojazdu z przodu, zmiany kierunku ruchu albo zmiany pasa ruchu.

Kiedy obowiązuje zakaz wyprzedzania?

Na drogach publicznych są miejsca, w których wyprzedzanie innego uczestnika ruchu jest kategorycznie zabronione - nawet z lewej strony. Złamanie tych przepisów może wiązać się z poważnymi konsekwencjami i nie chodzi tylko o mandat czy punkty karne. Wyprzedzanie z miejscu niedozwolonym to przede wszystkim zagrożenie zdrowia i życia swojego oraz innych uczestników ruchu.

Kiedy zatem nie można wyprzedzać innych pojazdów?

1. Gdy znaki drogowe wyraźnie tego zabraniają - taki zakaz sygnalizuje znak B-5 "zakaz wyprzedzania" i zwykle można go spotkać na zakrętach.
2. Na skrzyżowaniach równorzędnych i tam, gdzie znaki drogowe określają pierwszeństwo przejazdu.
3. Na przejściu dla pieszych.
4. Na przejeździe kolejowym i rowerowym.
5. Dojeżdżając do wierzchołka wzniesienia.
6. Na podwójnej linii ciągłej widocznej na jezdni.
7. Gdy warunki pogodowe są niesprzyjające, a widoczność ograniczona.

Czym różni się wyprzedzanie pojazdu od wymijania i omijania?

Wbrew pozorom, przejeżdżanie obok innego uczestnika ruchu lub pojazdu to nie tylko wyprzedzanie. W Kodeksie drogowym pojawiają się jeszcze dwa inne pojęcia - omijanie i wymijanie. Czym różnią się zatem od wyprzedania? Przypomnijmy ich definicję:

• omijanie - to przejeżdżanie obok nieporuszającego się pojazdu, innego uczestnika ruchu lub przeszkody,
• wymijanie - to przejeżdżanie obok pojazdu lub innego uczestnika ruchu poruszającego się pasem w przeciwnym kierunku.

Te zagadnienia są poruszane na każdym kursie prawa jazdy.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: Omijanie, wymijanie, wyprzedzanie - różnice i zasady

Kiedy wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone?

Polskie prawo dopuszcza możliwość wyprzedzania z prawej strony, jednak pod pewnymi warunkami i niekoniecznie wymagane są do tego trzy pasy ruchu na autostradzie. Taki manewr możesz wykonać nawet na zwykłej jezdni jednokierunkowej. Oto przypadki, w których wyprzedzanie z prawej strony jest zgodne z przepisami.

Przypadek 1: Jezdnia jednokierunkowa z wyznaczonymi pasami ruchu

Taki pas ruchu dla jednego rzędu pojazdów może być oznaczonym znakami drogowymi, ale nie musi. Jeśli więc poruszasz się taką jezdnią z np. dwoma pasami obok siebie, możesz wyprzedzić pojazd przed sobą z prawej strony. 

Jeżeli pasy ruchu nie zostały natomiast wyraźnie wyznaczone, nie możesz wykonać tego manewru.

Przypadek 2: Wyprzedzanie z prawej strony na autostradzie i drodze ekspresowej

Przepisy głoszą, kierowcy mogą wyprzedzać z prawej strony na drogach kierunkowych z wyznaczonymi pasami ruchu. Do tej kategorii należą także drogi dwujezdniowe dla każdego kierunku jazdy, a więc większość polskich autostrad czy dróg ekspresowych. Co ważne, w takim wypadku wyprzedzać z prawej strony można także w obszarze zabudowanym.

Natomiast wyprzedzanie z prawej strony na autostradzie poza obszarem zabudowanym jest możliwe, jeżeli na jezdni w tym samym kierunku wyznaczono trzy pasy ruchu.

Przypadek 3: Pojazd szynowy

Przepisy drogowe nieco zaskakują w kwestii wyprzedzania pojazdów szynowych, np. tramwajów.

Okazuje się więc, że tego typu pojazdy można wyprzedać przede wszystkim z prawej strony, chyba że okoliczności na to nie pozwalają, a więc gdy:

• poruszasz się jezdnią jednokierunkową,
• ułożenie torów uniemożliwia wyprzedzanie z prawej strony.

Przypadek 4: Wyprzedzanie pojazdu, gdy sygnalizuje zamiar skręcenia w lewo

Podobny warunek dotyczy sytuacji, w której kierowca jadący przed Tobą włączy lewy kierunkowskaz. Wówczas dozwolone jest wyłącznie wyprzedzanie z prawej strony. 

Mandat za wyprzedzanie z prawej strony - ile wynosi?

Nieprawidłowe wyprzedzanie z prawej strony lub wykonanie tego manewru w miejscu niedozwolonym może skończyć się wysokim mandatem, jak również punktami karnymi na koncie kierowcy. Zgodnie z obowiązującym taryfikatorem to obecnie 1000 zł. 

Pamiętajmy, że jeszcze w 2021 roku mandat za wyprzedzanie z niewłaściwej strony opiewał na kwotę zaledwie 200 zł! 17 września 2022 roku przepisy dotyczące tego manewru zostały zatem mocno zaostrzone. Poza karą finansową kierowca otrzyma również 3 punkty karne.

Nie każdy dba o bezpieczne wyprzedzanie - zadbaj o odpowiednią ochronę!

W ruchu drogowym obowiązuje zasada ograniczonego zaufania i każdy kierowca powinien mieć ją na uwadze. Nawet jeśli sam przestrzegasz przepisów i dbasz o bezpieczeństwo jazdy, nie możesz być pewien podejścia innych uczestników ruchu, a w końcu wyprzedzanie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem kolizji czy wypadku.

Właśnie dlatego warto zadbać o szeroki zakres ubezpieczenia samochodu, nie tylko w wymiarze obowiązkowym. Do OC warto dokupić choćby autocasco czy assistance.

Dzięki temu zyskasz szybkie wsparcie ubezpieczyciela np. w zakresie holowania do warsztatu czy pomocy technicznej na miejscu zdarzenia. Taką ochronę możesz kupić w przystępnej cenie dzięki porównaniu kilku czy nawet kilkunastu ofert w kalkulatorze OC i AC online.

Pamiętaj, że kierowca przezorny to kierowca dobrze ubezpieczony!