Oblicz składkę

1500 zł – tyle właśnie może kosztować nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych. Ale to nie wszystkie konsekwencje, jakie czekają na kierowcę – pozostaje jeszcze kwestia punktów karnych. Dowiedz się, co zmieniło się w przepisach w ostatnich latach i jeździj bezpiecznie!

Z tego artykułu dowiesz się:

Obowiązujące już od pewnego czasu przepisy dotyczące przepuszczania pieszych przez kierowców są szeroko krytykowane. Jeżeli jednak spojrzeć do policyjnych statystyk, to widoczna jest pozytywna zmiana. W 2019 r. zgłoszono 2898 wypadków, których przyczyną było nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych. W 2023 r. takich zdarzeń było mniej – 2429.

Kiedy trzeba ustąpić pierwszeństwa pieszemu na przejściu?

Z dniem 1 czerwca 2021 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy, których celem było zwiększenie bezpieczeństwa pieszych w rejonie przejść dla pieszych. Kiedy kierowca ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu na przejściu? Odpowiedź znajduje się w ustawie Prawo o ruchu drogowym, czyli w tzw. Kodeksie drogowym – kierowca ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu w dwóch sytuacjach:

  1. Pieszy znajduje się na przejściu dla pieszych. Wówczas pieszy ma pierwszeństwo, a kierowca powinien się zatrzymać i umożliwić mu przejście przez pasy.
  2. Pieszy wchodzi na przejście dla pieszych. W tej sytuacji kierowca również powinien zareagować – zatrzymać się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu. Ale uwaga – ta zasada nie dotyczy kierowców tramwajów.

Mimo że od wejścia w życie nowych przepisów upłynęło już trochę czasu, to druga sytuacja wciąż budzi pewne wątpliwości. Jak interpretować sformułowanie „pieszy wchodzący na przejście dla pieszych”? Z pomocą przychodzi uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 maja 2022 r. (sygn. akt VII W 135/22). 

W uzasadnieniu do podanego wyroku można przeczytać, że: Należy uznać, że każde zachowanie pieszego zdradzające zamiar wejścia na przejście dla pieszych kierujący pojazdem musi odebrać, jako sytuację „wchodzenia na przejście”. Wchodzenie należy potraktować jako cały proces, a nie tylko „stawianie nogi”.

Uwaga!

Każdy kierowca powinien też pamiętać, że zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość oraz ustąpić pierwszeństwa pieszemu – jeżeli pieszy znajduje się na przejściu lub na nie wchodzi.

Kiedy pieszemu nie trzeba ustąpić pierwszeństwa na przejściu?

Chociaż obowiązujące już od pewnego czasu przepisy stawiają pieszych na uprzywilejowanej pozycji, to jednak nie zawsze. Kiedy pieszemu nie trzeba ustąpić pierwszeństwa na przejściu? Oto przykładowe sytuacje:

  1. Na przejściu znajduje się sygnalizacja świetlna. Wówczas sprawa jest oczywista – pieszy musi poczekać na zielone światło i dopiero gdy się ono zapali, może bezpiecznie pokonać przejście dla pieszych.
  2. Pieszy korzysta z przejścia dwuetapowego i chce przejść przez pas ruchu, którym nie porusza się pojazd prowadzony przez kierowcę. Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Infrastruktury, w przypadku przejść przedzielonych wysepką obowiązek ustąpienia pierwszeństwa ma tylko kierowca poruszający się pasem ruchu, który pieszy chce pokonać.
  3. Pieszy korzysta z tzw. przejścia sugerowanego. Przejście sugerowane to przejście nieoznakowane, ale dostosowane technicznie do przekraczania przez pieszych jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska.

Ile wynosi mandat za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu?

1500 zł – właśnie tyle może zapłacić kierowca za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych. Ale to nie wszystko – mandat wzrośnie do 3000 zł, gdy kierowca popełni ponownie takie wykroczenie w ciągu 2 lat.

Mandaty za naruszenie przepisów o bezpieczeństwie pieszych przez kierowcę pojazdu mechanicznego prezentują się następująco:

  • Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych lub wchodzącemu na to przejście – 1500 zł (3000 zł*)
  • Nieustąpienie przez kierowcę pojazdu, który skręca w drogę poprzeczną, pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża – 1500 zł (3000 zł*)
  • Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu przy przejeżdżaniu przez chodnik lub drogę dla pieszych albo podczas jazdy po placu, na którym ruch pieszych i pojazdów odbywa się po tej samej powierzchni – 1500 zł (3000 zł*)
  • Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu przez kierowcę podczas włączania się do ruchu – 1500 zł (3000 zł*)
  • Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu przy cofaniu pojazdem – 1500 zł (3000 zł*)
  • Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu przez kierowcę pojazdu w strefie zamieszkania – 1500 zł (3000 zł*)
  • Niezatrzymanie pojazdu w celu umożliwienia przejścia przez jezdnię osobie niepełnosprawnej używającej specjalnego znaku lub osobie o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej – 1500 zł (3000 zł*)
  • Wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych, na którym ruch nie jest kierowany, lub bezpośrednio przed tym przejściem – 1500 zł (3000 zł*)
  • Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu – 1500 zł (3000 zł*)
  • Naruszenie zakazu jazdy wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych – 1500 zł (3000 zł*)

*Kara w przypadku recydywy

Mniejsza kara, ponieważ „jedynie” 300 zł tytułem mandatu czeka na kierującego pojazdem, który zlekceważy obowiązek zatrzymania pojazdu w takim miejscu i na taki czas, aby umożliwić pieszym swobodny dostęp do pojazdów komunikacji publicznej. Dotyczy to sytuacji, gdy na przystanku brak jest wysepki dla pasażerów.

Na wymienionych wyżej kwotach wcale nie musi się skończyć. Jeżeli naruszenie obowiązku zatrzymania pojazdu czy złamanie zakazu wyprzedzania przed przejściem dla pieszych zbiegnie się np. z prowadzeniem rozmowy przez telefon bez zestawu głośnomówiącego, to mandat wzrośnie.

Uwaga!

Mandatów za naruszenie przepisów o bezpieczeństwie pieszych muszą spodziewać się też kierowcy pojazdów innych niż mechaniczne. Jednak ich wysokość jest niższa – od 50 do 500 zł. Przykładowo mandat za nieustąpienie pierwszeństwa pieszym w strefie zamieszkania wynosi od 50 do 100 zł.

Kiedy mandat może otrzymać pieszy?

Przepisy w obecnym kształcie stawiają pieszych na uprzywilejowanej pozycji – kierowcy muszą przepuścić pieszego przed przejściem dla pieszych. Jednak niekiedy mandatem może zostać ukarany również pieszy. W jakich sytuacjach? Jest ich co najmniej kilka.

Pieszy może zostać ukarany za wchodzenie na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd. Jeżeli zrobi to na przejściu dla pieszych, mandat wyniesie 150 zł. Jego kwota wzrośnie jednak o 50 zł, gdy do zdarzenia dojdzie w miejscu innym niż na przejściu dla pieszych. Ale to nie wszystko – mandaty są przewidziane również za inne wykroczenia:

  • Przechodzenie przez jezdnię w miejscach o ograniczonej widoczności drogi – 50 zł na terenie zabudowanym i 100 zł na terenie niezabudowanym
  • Przebieganie przez jezdnię – 50 zł
  • Zwalnianie kroku lub zatrzymywanie się bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdnię – 50 zł

Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu – ile można dostać punktów karnych?

Mandat nie jest jedyną konsekwencją, jakiej musi spodziewać się kierowca za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu przez przejście dla pieszych – pozostaje jeszcze kwestia punktów karnych. Za naruszenia polegające na nieprawidłowym zachowaniu się wobec pieszych można otrzymać od 6 do 15 punktów karnych.

15 punktów karnych kierowca otrzyma za:

  • Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, ale zatrzymał się, aby ustąpić pierwszeństwa pieszemu
  • Wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych, na którym ruch nie jest kierowany, lub bezpośrednio przed tym przejściem
  • Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych albo wchodzącemu na to przejście
  • Niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, która używa specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej w celu umożliwienia jej przejścia.

Czy nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu może wpłynąć na OC?

Kierowca, który zbliża się do przejścia dla pieszych, powinien zachować szczególną ostrożność – zmniejszyć prędkość i rozejrzeć się, aby ewentualnie przepuścić pieszego. Ale zawsze istnieje ryzyko, że dojdzie do wypadku – pieszy zostanie potrącony i ranny. Co wówczas?

Kwestia mandatu i punktów karnych (czy nawet zatrzymania prawa jazdy, gdy kierowca będzie pod wpływem np. alkoholu) to jedna sprawa. Drugą kwestią jest OC. Czy nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu wpłynie na OC? Szybka odpowiedź brzmi: tak.

Wypowiedź eksperta

Jeżeli dojdzie do wypadku na przejściu dla pieszych, to poszkodowanemu pieszemu z ubezpieczenia OC sprawcy zostanie wypłacone odszkodowanie. Dla sprawcy posiadającego w momencie zdarzenia polisę OC oznacza to tyle, że wszelkie roszczenia finansowe przejmie na siebie firma ubezpieczeniowa. O ile oczywiście kierowca nie będzie pod wpływem np. alkoholu.
Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnychStefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Trzeba jednak pamiętać, że każda wypłata odszkodowania z OC oznacza utratę części zniżek – OC na kolejny okres może być droższe. Sposobem na uniknięcie drastycznej podwyżki składki jest dodatkowe ubezpieczenie – ochrona zniżek. Nie musi to jednak oznaczać, że ubezpieczyciel, u którego polisa została wykupiona, będzie miał dla kierowcy najkorzystniejszą ofertę.

Co warto wiedzieć

  • Kierowca musi ustąpić pierwszeństwa pieszemu, który znajduje się na przejściu dla pieszych oraz pieszemu wchodzącemu na to przejście.
  • Jeżeli na przejściu znajduje się sygnalizacja świetlna, to kierowca nie musi pieszemu ustępować pierwszeństwa. Podobna zasada działa na przejściach sugerowanych.
  • Mandat za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu wynosi 1500 zł. Gdyby kierowca popełnił kilka takich wykroczeń w krótkim odstępie czasu, kara wzrośnie do 3000 zł.
  • Mandat to nie wszystko – kierowca, który naruszy przepisy o bezpieczeństwie pieszych, musi spodziewać się również nawet 15 punktów karnych.
  • Potrącony przez kierowcę pieszy otrzyma odszkodowanie z OC sprawcy. Jednocześnie wypłata z OC nie pozostaje bez wpływu na wysokość składki na kolejny rok.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu

  1. Kiedy pieszy miał pierwszeństwo przed zmianą przepisów – przed 1 czerwca 2021 roku?

    Przed zmianą przepisów, a zatem przed 1 czerwca 2021 r., pieszy musiał zostać przepuszczony przez kierowcę wówczas, gdy znajdował się on na przejściu dla pieszych. Nowością jest zatem budzący wciąż wątpliwości zapis, zgodnie z którym kierowca ustępuje pierwszeństwa pieszemu, gdy ten wchodzi na przejście dla pieszych.

  2. Czy sprawca wypadku z udziałem pieszego otrzyma odszkodowanie z OC?

    Odpowiedź jest jednoznaczna: nie. Ponieważ wystarczy chwila nieuwagi, aby doszło do wypadku na przejściu dla pieszych, przezorny kierowca powinien pomyśleć o polisie NNW. To dodatkowe ubezpieczenie, które może chronić nie tylko kierowcę, ale również pasażerów pojazdu – ubezpieczyciel wypłaci środki, gdyby skutkiem wypadku był m.in. trwały uszczerbek na zdrowiu.

  3. Ile jest czasu na zapłacenie mandatu za naruszenie przepisów o bezpieczeństwie pieszych?

    Niewiele – zaledwie 7 dni. Kierowca nie powinien też liczyć, że roszczenie się przedawni – dużo bardziej prawdopodobne jest, że sprawa trafi do urzędu skarbowego. Ten z kolei może na poczet roszczenia zająć choćby nadpłatę podatku czy rachunki bankowe kierowcy. Stąd też lepszym pomysłem niż udawanie, że temat nie istnieje, wydaje się próba rozłożenia mandatu na raty.

  4. Jak kierowca, który spowodował wypadek z udziałem pieszego, może potwierdzić, że posiada OC?

    Jeżeli dojdzie do wypadku, na miejsce należy wezwać służby – policję i pogotowie. To właśnie policja sprawdzi, czy sprawca zdarzenia miał ubezpieczenie OC. Kierowca nie musi przedstawiać polisy – policja dysponuje odpowiednimi narzędziami. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wypadek zbiegł się ze zmianą firmy ubezpieczeniowej – wówczas w bazie UFG mogą znajdować się nieaktualne informacje.