Motocykl bez prawa jazdy - co warto wiedzieć?

Jeszcze do 2013 roku polskie prawo pozwalało osobom pełnoletnim na prowadzenie określonych typów jednośladów jedynie na dowód osobisty - bez konieczności wyrabiania specjalnych uprawnień. Od tego czasu, na mocy nowych regulacji grupa osób z takim przywilejem mocno się skurczyła. Właśnie w 2013 roku ustanowiono bowiem kategorię prawa jazdy AM, które zastąpiło tym samym kartę motorowerową.

Sprawdzamy, kto wciąż może poruszać się bez prawa jazdy po drogach publicznych na jednośladach. Szukamy także pojazdów, które są dopuszczalne do takiej jazdy.

Jakie prawo jazdy obowiązuje zwykle na motor?

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami wyraźnie wskazuje, o jaki rodzaj uprawnień należy się postarać, aby legalnie prowadzić dany pojazd mechaniczny. Inne kategorie prawa jazdy obejmują samochody, motocykle, a jeszcze inne motorowery.

Porównaj ceny OC i AC

Jeżeli nie masz prawa jazdy kategorii B lub masz je krócej niż 3 lata, będziesz musiał postarać się o specjalne prawo jazdy uprawniające do kierowania jednośladami. W zależności od wybranej kategorii (AM, A1, A2, A) oraz Twojego wieku, zyskasz możliwość prowadzenia konkretnych typów motorów.

Więcej informacji znajdziesz tutaj: Prawo jazdy na motocykl – jaką kategorię prawa jazdy trzeba mieć?

Co grozi za jazdę motocyklem bez prawa jazdy?

Zgodnie z prawem poruszanie się motocyklem po drodze publicznej bez uprawnień traktowane jest jak przestępstwo. Jeżeli taka osoba zostanie przyłapana w trasie, kontrola drogowa nałoży na nią mandat w wysokości nie niższej niż 1500 zł, ale nie obejdzie się też bez punktów karnych. Na konto motocyklisty trafi ich aż 10. Jest to kara nakładana na mocy art. 94 Kodeksu wykroczeń.

Poza tym obecnie sąd obowiązkowo musi orzec wobec takiej osoby zakaz prowadzenia pojazdów. Może on wynieść od 6 miesięcy do 3 lat.  Dla porównania, przed aktualizacją taryfikatora mandatów w 2022 roku mandat za jazdę bez uprawnień wynosił maksymalnie 500 zł.

W cytowanym przepisie mowa również o ograniczeniu wolności motocyklisty. Znajduje ono zastosowanie w sytuacji, gdy kierowca nie zastosuje się do zakazu prowadzenia pojazdów nałożonego przez sąd. Tutaj należy odwołać się do art. 244. Kodeksu karnego.

Jak widać, łamanie przepisów w tym zakresie zdecydowanie nie popłaca. Tym bardziej warto mieć świadomość, w jakich sytuacjach można dosiadać określonych jednośladów bez konsekwencji prawnych.

Kiedy możesz prowadzić motor bez prawa jazdy?

Jazda motocyklem bez prawa jazdy kategorii A czy B może interesować zwłaszcza tych, którzy po raz pierwszy chcą spróbować swoich sił na jednośladzie. Taka możliwość dotyczy wyłącznie motorowerów czy skuterów o określonych parametrach. Jakie pojazdy konkretnie kryją się pod tą kategorią? Skupmy się na tych pierwszych i znów odwołajmy się do przepisów.

Co ważne, motorowery nie są w polskich przepisach uznawane za pojazdy silnikowe.

Odpowiednie uprawnienia nie są zatem potrzebne, aby kierować motorowerem czy skuterem, jednak należy wciąż pod uwagę jeszcze jedno obostrzenie, a konkretnie wiek kierowcy.

Z przywileju tego mogą korzystać osoby, które osiągnęły pełnoletniość przed 19 stycznia 2013 roku, czyli urodziły się przed rokiem 1995.

Jeśli urodziłeś się później, prowadzenie jakiegokolwiek motocykla, motoroweru czy skutera wymaga zdania egzaminu na prawo jazdy odpowiedniej kategorii. W przypadku motorowerów o maksymalnej pojemności silnika 50 cm3 i mocy do 4kW będzie to kategoria AM.

Osobę, która przed dniem wejścia w życia nowelizacji ustawy ukończyła 18 lat, uznaje się za uprawnioną do kierowania motorowerem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec tej osoby nie wymaga się posiadania dokumentu, który potwierdzałby to uprawnienie

Motor bez prawa jazdy - przykładowe maszyny

Motorowery mają swoje wady i zalety. Do tych ostatnich należy fakt, że takich maszyn można dosiadać bez wygórowanych uprawnień. Wystarczy prawo jazdy kategorii AM, lub karta motorowerowa (w zależności od daty urodzenia). Nie każdego jednak zadowala osiąganie prędkości maksymalnej na poziomie 45 km/h.

Rzeczywiście nie daje to szczególnej satysfakcji z jazdy jednośladem w dalszej trasie, ale doskonale sprawdza się np. w warunkach miejskich, gdy czasem po prostu musisz sprawnie przemieścić się z miejsca w miejsce w godzinach szczytu.

Skutery czy motorowery nie mają wjazdu na autostrady czy drogi ekspresowe. Mimo tego wciąż wymagane są od jego właściciela rejestracja pojazdu oraz zakup ubezpieczenia OC. Polski rynek oferuje sporo modeli zwolennikom tego jednośladu. Wybraliśmy pięć marek, a wśród nich modele, na które warto zwrócić uwagę.

Junak

Junak to polska marka motocyklowa, której ofertę zasila również kilka interesujących motorowerów. Najtańszym, na którym możesz jeździć bez żadnych wymaganych uprawnień, jest Junak 901 oraz jego następca 902. Marka zawsze słynęła z ciekawego i stylowego designu połączonego z wysokiej jakości wykonaniem.

Dobrze widać to w modelu 905, który odznacza się masywną i niemal rasową, motocyklową konstrukcją, choć to wciąż maszyna o mocy nieprzekraczającej 3,8 KM.

Jeszcze lepiej prezentuje się Junak Furious wyposażony m.in. w:

• diody LED,

• hamulce tarczowe,

• widelec upside/down.

Silnik tego motoroweru generuje moc na poziomie 4 KM. Jeśli interesuje Cię jazda jednośladem bez prawa jazdy i to w sportowym stylu - pomyśl o tym modelu.

Barton

Barton Motors o firma, która, która chętnie tworzy pojazdy jedyne w swoim rodzaju. Wśród jednośladów oferowanych przez tę markę można znaleźć skutery, rowery elektryczne, quady, motocykle, ale i atrakcyjne motororowery - również takie, którymi możesz jeździć bez prawa jazdy.

Jeśli pociąga się stary styl, wystarczy że sięgniesz po najtańszy z motorowerów Bartona - model Ranger Classic. Moc co prawa nie powala (pojazd ma 2,9 KM), ale prezentuje się naprawdę oldschoolowo.

Na nieco więcej można liczyć przy Barton Figter Eco. Ten model został wyposażony w silnik o mocy 3,5 KM. Prawo jazdy kat. A czy B nie będzie Ci również potrzebne, aby dosiąść Sprinta o mocy 4 KM (oczywiście jeśli spełniasz wspomniane warunki związane z datą urodzenia).

Romet

Najpopularniejsze w Polsce motorowery wyjeżdżają właśnie z zakładów marki Romet. Producent oferuje miłośnikom tych jednośladów pięć model, w tym jeden elektryczny. Najsłabszy mocą, ale silny desinem jest Ogar 202 FI. Choć może nam zapewnić zaledwie 2 KM, stylistyką nawiązuje do pierwszych projektów Ogara z lat 80. XX wieku.

Nietypowym modelem od Rometa jest Pony Mini 50. Pojazd przypomina wyglądem pełnowymiarowy motocykl z lekkimi, terenowymi (niemal nadmuchanymi) oponami. Konstrukcja stanowi ukłon w stronę dawnych motocykli, a konkretnie słynnych motorynek marki produkowanych w latach 70.

Typowym motorowerem Rometa jest natomiast ZXT 50. To nowoczesna i dynamiczna jak na swoje parametry maszyna o pojemności silnika 49 cm³ i mocy 3,3 KM.

Zipp

Kierowca posiadający prawo jazdy kategorii AM lub bez niego na określonych warunkach również bez niego może wybierać też spośród motorowerów marki Zipp. Producent ma w swojej ofercie trzy takie modele. Najtańszy z nich to z silnikiem o mocy 3 KM. To wystarczy, aby z przyjemnością poruszać się nim na co dzień po mieście.

W ofercie Zippa wyróżnia się Pro XT 50, który wyglądem nawiązuje już do typowych maszyn sportowych. To oczywiście nie znaczy, że nie nada się dla początkujących. Kierowca wyciągnie z niego jednak znacznie więcej, bo pojazd został wyposażony w silnik o mocy 4 KM.

Torq

Jeśli chcesz jeździć bez prawa jazdy na dwóch kółkach, a ponadto masz mocno ograniczony budżet - maszyny marki Torq to dobre rozwiązanie. Producent ma w swojej ofercie atrakcyjne skutery, ale znajdzie się także coś dla fanów motorowerów.

Model Blizzard wyposażono w silnik o mocy 2,5 KM, a elegancki, dobrze wyposażony model można nabyć za 4 999 zł lub nawet taniej.

Kiedy możesz prowadzić motor, mając prawo jazdy kategorii B?

Masz prawo jazdy kategorii B, ale chciałbyś spróbować swoich sił również na jednośladzie? Polskie prawo daje taką możliwość! Wszystkie motorowery i inne jednoślady o pojemności silnika do 50 cm³ to wówczas podstawowy wybór.

Jeśli prawo jazdy kat. B. masz od co najmniej trzech lat, możesz ponadto prowadzić motocykl 125 cm³ i maksymalnej mocy silnika 15 KM. Przy wyborze maszyny musisz też pamiętać, że jej stosunek mocy do masy nie powinien przekraczać 0,1 kW/kg.

Okazuje się więc, że nawet pełnowymiarowy motocykl o całkiem niezłych osiągach jest w zasięgu Twojej ręki nawet przy standardowym prawo jazdy kat. B.

Jazda motocyklem bez prawa jazdy a bezpieczeństwo

Samo posiadanie uprawnień czy przywilejów do poruszania się jednośladem to nie wszystko. Dosiadając maszyny, należy mieć na uwadze wszystkie względy bezpieczeństwa i zwiększone ryzyko, jakie wiąże się z jazdą na skuterze, motorowerze czy motocyklu.

Oto kilka zasad, do których warto się zastosować niezależnie od rodzaju pojazdu i jego parametrów technicznych:

1. Niezależnie od długości trasy zawsze zakładaj na głowę kask ochronny (nie tylko chroni przed obrażeniami w razie wypadku, ale także mandatem - kask jest dla motocyklisty obowiązkowy).

2. Zadbaj o pozostałe części garderoby ochronnej (rękawice, buty, ochraniacze na kolana i łokcie).

3. Zachowuj bezpieczną odległość od pozostałych pojazdów (aby móc bezpiecznie przeprowadzać manewry).

4. Przestrzegaj ograniczeń prędkości.

5. Wyraźnie sygnalizuj swoje zamiary (np. zmianę kierunku jazdy), aby inni kierowcy mogli odpowiednio zareagować.

6. Zadbaj o ubezpieczenie motocykla (nie tylko obowiązkowe OC, ale także autocasco, assistance czy NNW - każda z tych polis będzie Cię chronić na różne sposoby).

Jak ubezpieczyć motocykl bez prawa jazdy?

Każdy pojazd mechaniczny zarejestrowany w kraju musi zostać objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC - ta zasada dotyczy również motocykli, skuterów czy motorowerów. Za brak OC jednośladu w 2024 można zapłacić wysoką karę nałożoną przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, nie wspominając o konsekwencjach ewentualnych zdarzeń drogowych bez ważnej polisy.

W pierwszym półroczu nawet jeden dzień przerwy w OC motocykla to 280 zł. Jeśli przerwa będzie trwała dłużej, kara może wynieść nawet 1 410 zł.

Masz obowiązek objąć go ochroną nawet jeśli to maszyna o małej mocy, a Ty wyjeżdżasz nią na drogę publiczną raz na jakiś czas.

Ze względu na zwiększone ryzyko wypadku czy kolizji na motocyklu, warto rozważyć AC (chroni finansowymi skutkami zniszczenia czy kradzieży pojazdu), assistance (pomoc w razie awarii) oraz NNW (w ramach polisy otrzymasz świadczenie w przypadku doznanego uszczerbku na zdrowiu).

Porównaj ceny OC i AC

Optymalną ochronę najłatwiej znaleźć dzięki porównaniu ofert u różnych ubezpieczycieli. Taką możliwość daje internetowy kalkulator OC i AC.

Jeśli zamierzasz spróbować swoich sił na dwóch kółkach, ale nie przystąpiłeś jeszcze do egzaminu na prawo jazdy kat,. AM, A1, A2 czy B, upewnij się, że to pojazd, na którym nie będziesz mieć kłopotów w razie kontroli drogowej.