Prawo jazdy na motocykl – jaką kategorię prawa jazdy trzeba mieć?

Tylko w czerwcu 2023 roku zarejestrowano 3 442 nowych motocykli, czyli 201 sztuk (+6,2%) więcej niż przed rokiem i 178 szt. mniej (-4,9%) niż w kwietniu br. Jest to najwyższy rezultat dla czerwca, licząc od 2005 roku.

Przepisy dokładnie określają rodzaj uprawnień potrzebnych do poruszania się określonymi jednośladami. Istnieje kilka kategorii prawa jazdy związanych z motocyklami, motorowerami i skuterami, a każda z nich wiąże się z koniecznością spełnienia nieco innych warunków i zapewnia inne możliwości. Warto dobrze poznać dostępne możliwości, zanim przystąpisz do kursu czy egzaminu na prawo jazdy.

Jaka kategoria prawa jazdy uprawnia do prowadzenia motocykla?

Jeśli nie masz prawa jazdy kategorii B, masz je krócej niż 3 lata lub motocykl, którym chcesz jeździć, nie spełnia warunków wymienionych powyżej - będziesz musiał zdać egzamin na jedną z kategorii prawa jazdy umożliwiających kierowanie jednośladami. Takich kategorii jest kilka, a każda z nich wiąże się z innymi uprawnieniami i wymogami.

Co daje kategoria AM?

Kategoria AM to najniższy stopień wtajemniczenia, jeśli chodzi o jazdę jednośladami. Zastąpiła ona wydawaną niegdyś „kartę motorowerową” i jest dostępna dla każdego, kto ukończył 14. rok życia pod warunkiem, że przedstawi pisemną zgodę rodzica lub opiekuna prawnego. Uprawnia do prowadzenia:

• motoroweru z silnikiem spalinowym o pojemności do 50 cm3 lub silnikiem elektrycznym o mocy do 4kW i prędkości maksymalnej do 45 km/h,
• czterokołowca lekkiego o masie własnej do 350 kg i prędkości maksymalnej do 45 km/h.

Przykład: 40-letni Andrzej, który ma duże doświadczenie za kierownicą, kupił 15-letniemu siostrzeńcowi quada. Sam nabrał ochoty na przejażdżkę tym lekkim czterokołowcem i zastanawiał się, czy prawo jazdy kat. B go do tego uprawnia. Okazało się, że Andrzej bez problemu może wypróbować nowo zakupiony pojazd.

Co daje kategoria A1?

Następna w kolejności jest kategoria A1. Dostępna dla osób, które ukończyły 16 lat (niepełnoletnim potrzebna jest zgoda rodzica na przystąpienie do egzaminu). Uzyskanie prawa jazdy kategorii A1 uprawnia do prowadzenia:

• motocykla o pojemności skokowej nieprzekraczającej 125 cm3, mocy nieprzekraczającej 11kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającej 0,1kW/kg,
• motocykla trójkołowego o mocy nieprzekraczającej 15kW,
• pojazdów określonych dla prawa jazdy kategorii AM.

Dokładnie takie same uprawnienia daje prawo jazdy kategorii B, jednak są one uaktywniane dopiero po 3 latach od jego zdobycia.

Co daje kategoria A2?

Prawo jazdy kategorii A2 jest dostępne wyłącznie dla osób pełnoletnich i uprawnia do prowadzenia nieco większych jednośladów. Daje też większe uprawnienia niż kategoria B prawa jazdy. Jego uzyskanie pozwala na prowadzenie:

• motocykla o mocy nieprzekraczającej 35kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającej 0,2kW/kg,
• motocykla trójkołowego o mocy nieprzekraczającej 15kW,
• pojazdów określonych dla prawa jazdy kategorii AM.

Warto również wiedzieć, że z kategorią A2 nie wolno prowadzić motocykli, których parametry są wynikiem wprowadzenia zmian w pojeździe o mocy przekraczającej dwukrotność ich mocy.

Co daje kategoria A?

Kategoria A to najwyższa z kategorii motocyklowych, która daje największe uprawnienia. Jej zdobycie wiąże się również z największym wysiłkiem. Prawo jazdy kategorii A uprawnia do prowadzenia:

• motocykla, również z bocznym wózkiem,
• motocykla z przyczepą motocyklową o masie nieprzekraczającej masy własnej motocykla i 100 kg,
• pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM.

O zdobycie tego typu prawa jazdy można się ubiegać:

• po ukończeniu 20. roku życia, jeśli kandydat ma prawo jazdy kategorii A2 od co najmniej 2 lat (i z zastrzeżeniem, że motocykle trójkołowe o mocy przekraczającej 15kW można prowadzić dopiero po ukończeniu 21. roku życia),
• po ukończeniu 24. życia, jeśli kandydat nie ma prawa jazdy kategorii A2.

Prawo jazdy na motocykl – czy wystarczy kategoria B?

Najpopularniejsza kategoria prawa jazdy (B) uprawnia nie tylko do prowadzenia samochodu osobowego. Po trzech latach od jego uzyskania można również kierować skuterem lub motocyklem spełniającym określone warunki. Taki jednoślad musi mieć:

• pojemność skokową silnika poniżej 125 cm3. 
• moc poniżej 11 kW, 
• stosunek mocy do masy własnej poniżej 0,1 kW/kg.

Takie przepisy obowiązują od stycznia 2015 roku. Wcześniej bez dodatkowego egzaminu z prawem jazdy typu B można było prowadzić motorower lub skuter o pojemności silnika do 50 cm3.

Warto jednak pamiętać, że prawo do kierowania określonym typem pojazdu to nie wszystko. Zanim wyjedziesz na drogę jednośladem, warto odpowiednio się do tego przygotować. Najlepiej zacząć od ćwiczeń na dużym pustym parkingu lub innej przestrzeni. Manewrowanie motocyklem wcale nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać, a każdy błąd może skutkować wypadkiem. Dlatego zawsze warto poćwiczyć i nabrać pewności w bezpiecznych warunkach.

Dobrym pomysłem przed wyjechaniem na drogę będzie wykonanie manewrów, które są wymagane podczas egzaminu na prawo jazdy zdawanego na motocyklu. Należą do nich:

• ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu, 
• slalom wolny (po łuku w kształcie ósemki i między pachołkami), 
• slalom szybki (między pachołkami), 
• omijanie przeszkody. 

Oczywiście można również skorzystać z kilku godzin jazd z instruktorem – będzie to najlepsze, najbezpieczniejsze rozwiązanie. Dzięki temu znacznie szybciej nauczysz się prawidłowych technik i unikniesz niebezpiecznych sytuacji.

Jak uzyskać prawo jazdy na motocykl?

Jeśli chcesz zdobyć prawo jazdy na motocykl i spełniasz niezbędne ku temu warunki, wystarczy, że złożysz odpowiedni wniosek w urzędzie, a następnie zapiszesz się na kurs. Warto wiedzieć, że szkolenie można rozpocząć już na 3 miesiące przed spełnieniem kryterium wiekowego – czyli np. na 3 miesiące przed ukończeniem 14. roku życia dla kategorii AM.

Po ukończeniu kursu trzeba zdać egzamin państwowy – dopiero wówczas otrzymuje się uprawnienia do kierowania określonym typem pojazdów.

Wniosek o prawo jazdy na motocykl - wymagane dokumenty

Aby móc starać się o prawo jazdy na motocykl, powinieneś skompletować wymaganą dokumentację. Poza samym formularzem wniosku jest to także:

• aktualne kolorowe zdjęcie w formacie 35 mm x 45 mm,
• ważne orzeczenie lekarskie,
• orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami mechanicznymi,
•  dokument potwierdzający adres zameldowania – jeżeli posiadasz nowy dowód osobisty bez adresu, będziesz musiał uzyskać zaświadczenie o zameldowaniu w dowolnym urzędzie gminy,
• prawo jazdy (ksero) – dotyczy osób chcących uzyskać uprawnienia na kolejną kategorię,
• orzeczenie od psychologa o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem – dotyczy to kandydatów na kierowcę, którzy starają się o prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E,
• pisemną zgodę rodziców albo opiekuna prawnego – dotyczy osób, które dopiero ukończą 18 lat.  

Dopiero wtedy możesz udać się do urzędu miasta, urzędu dzielnicy lub starostwa powiatu, aby uzyskać tzw. numer PPK (Profil Kandydata na Kierowcę). W przypadku złożenia niekompletnego wniosku urzędnicy nie utworzą PKK – zostaniesz wezwany do dostarczenia brakujących załączników.

Profil Kandydata na Kierowcę - co to takiego?

To indywidualny numer, który od 2014 roku powinien posiadać każdy kandydat na kierowcę. Dzięki niemu ośrodki szkoleniowe czy egzaminacyjne wydające prawo jazdy, mogą w specjalnym systemie weryfikować tożsamość osoby starającej się o odpowiednie uprawnienia.

Kwestię tę reguluje dokładnie Ustawa o kierujących pojazdami. Można w niej przeczytać, że przez PKK należy rozumieć elektroniczny dokument generowany przez organ wydający prawo jazdy (np. starostwo powiatowe). Dokument ten zawiera zestaw danych identyfikujących i opisujących osobę, która stara się uzyskać uprawnienia do kierowania pojazdem wybranej kategorii.

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Jak długo trzeba czekać wydanie numeru PKK? Urzędnicy mają obowiązek wygenerować profil kierowcy w systemie teleinformatycznym w terminie nieprzekraczającym 2 dni roboczych. Czasem zdarza się także, że:

• uzyskasz numer PKK od razu – jeżeli Twój wniosek będzie kompletny i składasz go osobiście,
• będziesz czekał miesiąc – jeżeli np. dostarczyłeś negatywne orzeczenie lekarskie,
• otrzymasz PKK w ciągu 2 miesięcy – jeżeli urzędnicy stwierdzą, że muszą uzyskać dodatkowe wyjaśnienia.

Numer PPK generowany jest bezpłatnie. Opłatę w wysokości 210 zł musisz wnieść dopiero za wydanie prawa jazdy.

Przeczytaj o tym więcej: Profil Kandydata na Kierowcę – co to jest? | Rankomat.pl

Procedura uzyskania prawo jazdy na motocykl krok po kroku

Jeśli postanowiłeś starać o uprawnienia do prowadzenia motocykla, przed Tobą kilka ważnych kroków. Dokładna procedura uzyskania prawa jazdy wygląda w tym przypadku następująco:

1. Wybór szkoły jazdy.
2. Kontakt z lekarzem i poddanie się badaniom dla przyszłych kierowców (najczęściej za pośrednictwem szkoły jazdy).
3. Wypełnienie wniosku o wydanie prawa jazdy.
4. Złożenie w urzędzie miasta lub dzielnicy albo starostwie powiatowym wniosku wraz z orzeczeniem lekarskim i pozostałymi wymaganymi dokumentami (listę można znaleźć na stronach rządowych lub w urzędzie).
5. Odebranie numeru PKK (Profil Kandydata na Kierowcę).
6. Uczestnictwo w kursie na wybraną kategorię (lekcje praktyczne są obowiązkowe, do sekcji teoretycznej można się przygotować samodzielnie).
7. Zaliczenie egzaminów wewnętrznych (teoretycznego i praktycznego).
8. Zapisanie się na egzamin państwowy.
9. Zaliczenie egzaminu państwowego (teoretycznego i praktycznego).
10. Wniesienie opłaty za wydanie prawa jazdy.
11. Odebranie prawa jazdy w urzędzie.

Więcej informacji bez trudu uzyskasz w wybranej szkole jazdy. Znajdziesz je również na stronach internetowych ośrodków szkolenia kierowców.

Jak wygląda kurs prawa jazdy na motocykl?

Każdy kurs na prawo jazdy składa się z części teoretycznej i praktycznej, ponieważ uzyskanie uprawnień wymaga wszechstronnych kompetencji zarówno w kwestii wiedzy na temat ruchu drogowego, jak i praktycznych umiejętności.

Kurs teoretyczny nie jest jednak obowiązkowy – do tej części egzaminu możesz się przygotować samodzielnie. Liczba godzin kursu teoretycznego i praktycznego (obejmującego jazdę na placu oraz w ruchu drogowym) różni się w zależności od kategorii prawa jazdy i wynosi:

• dla kategorii AM – 6 godzin (lekcyjnych, 45 min.) teorii i 5 godzin (zegarowych, 60 min.) praktyki,
• dla kategorii A1 – 30 godzin lekcyjnych teorii i 20 godzin zegarowych praktyki,
• dla kategorii A2 – 30 godzin lekcyjnych teorii i 20 godzin zegarowych praktyki,
• dla kategorii A – 30 godzin lekcyjnych teorii i 20 godzin zegarowych praktyki.

Posiadacze prawa jazdy kategorii A2, którzy chcą uzyskać kategorię A muszą jednak zaliczyć tylko 10 godzin lekcji praktycznych.

Z części teoretycznej można być zwolnionym, samodzielnie przygotowując się do egzaminu i zdając go w WORD lub posiadając prawo jazdy innej kategorii. 4-godzinne szkolenie z pierwszej pomocy zawsze jest jednak obowiązkowe. Warto również wiedzieć, że podane liczby godzin są wartościami minimalnymi.

Można przedłużyć sobie kurs, wykupując dodatkowe godziny jazdy z instruktorem w celu lepszego przygotowania do egzaminu. Jazdy doszkalające można również wykorzystać w każdym momencie obowiązywania prawa jazdy (np. przed powrotem na motocykl po dłuższej przerwie).

Egzamin na prawo jazdy na motocykl - na co się przygotować?

Już wiesz, że co do zasady egzamin na prawo jazdy na motocykl składa się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej.  Jeśli udało Ci się już przebrnąć przez cały okres przygotowawczy i pozytywnie zaliczyłeś kurs w ośrodku szkolenia, możesz przystąpić do egzaminu.

Możesz się na niego zapisać w siedzibie Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego albo przez Internet, za pośrednictwem strony info-car.pl. Za egzamin musisz zapłacić przed jego rozpoczęciem.

Jak przebiega egzamin teoretyczny?

W pierwszej części egzaminu w ciągu 25 minut będziesz musiał odpowiedzieć łącznie na 32 pytania:

• 20 pytań z wiedzy podstawowej (10 pytań za 3, 6 za 2 i 4 za 1 punkt),
• 12 pytań z wiedzy specjalistycznej (6 za 3, 4 za 2 i 2 pytania za 1 punkt).

Na zapoznanie się z pytaniami podstawowymi masz 20 sekund, a na udzielenie odpowiedzi 15. Pytania podstawowe to pytania zamknięte, na które możesz odpowiedzieć jedynie TAK lub NIE. Część bardziej specjalistyczna uwzględnia natomiast pytania z trzema odpowiedziami do wyboru (na zasadzie testowej). Na odpowiedź na każde pytanie masz 50 sekund.

Co ważne, zanim jeszcze przystąpisz do egzaminu teoretycznego kat. A, masz możliwość sprawdzenia swojej wiedzy.  System generuje pytania ze stałej bazy 1500, która jest ogólnodostępna. Możesz zatem ustalić odpowiedź na każde z nich, licząc że właśnie ono pojawi się na Twoim teście.

Jak przebiega egzamin praktyczny?

Ile kosztuje wyrobienie prawa jazdy na motocykl?

Koszt prawa jazdy na motocykl również jest uzależniony od kategorii, a także od miejsca zamieszkania kursanta i wybranego ośrodka szkoleniowego. Wynosi średnio:

• dla kategorii AM – od 600 do 1200 zł,
• dla kategorii A1 – od 1700 do 2300 zł,
• dla kategorii A2 – od 1800 do 2500 zł,
• dla kategorii A – od 2200 do 2600 zł.

Każda dodatkowa godzina jazdy zwykle kosztuje ok. 100-120 zł. Szczegółowe informacje na temat cen na pewno otrzymasz w wybranej szkole jazdy.