Homologacja motocykla – co to jest? Jak uzyskać dopuszczenie motocykla do ruchu?

Wymóg posiadania homologacji przez pojazdy, które mają zostać dopuszczone do ruchu, dokładnie regulują przepisy. Podstawę stanowi skonsolidowane Rozporządzenie (UE) nr 168/2013 w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów dwu- lub trzykołowych oraz czterokołowców. Jego wprowadzenie miało na celu zwiększenie wymagań w zakresie bezpieczeństwa funkcjonalnego oraz odnoszących się do środowiska naturalnego dla pojazdów kategorii L.

Czym jest homologacja motocykla?

Homologacja motocykla to procedura, która ma na celu dopuszczenie go na rynek – motocykl, który przejdzie proces homologacji, będzie mógł zostać zarejestrowany i użytkowany na drogach. Obowiązek przeprowadzenia homologacji jest podyktowany względami bezpieczeństwa – w procedurze tej sprawdza się, czy pojazd jest zgodny z obowiązującymi przepisami.

O homologację motocykla nie może ubiegać się każdy – procedura ta jest zarezerwowana dla producentów i ich przedstawicieli. Jednocześnie homologacja może zostać przeprowadzona:

• W wybranym kraju, np. w Polsce (homologacja typu pojazdu). W Polsce do przeprowadzania procedury homologacji jest uprawniony Transportowy Dozór Techniczny (TDT). Ważność takiej homologacji jest zawsze ograniczona do kraju, który wydał świadectwo homologacji.
• Na poziomie unijnym (homologacja typu WE). Ten rodzaj homologacji obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej.

Naszym okiem

Pojazd mechaniczny otrzymuje świadectwo homologacji wówczas, gdy spełnia wszystkie tzw. homologacje cząstkowe, które tworzą homologację całopojazdową. Homologacja potwierdza, że motocykl spełnia wymagania techniczne określone w obowiązujących aktach prawnych. Bez niej nie jest możliwe późniejsze zarejestrowanie jednośladu ani też wykupienie ubezpieczenia OC przez jego właściciela.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Jakie motocykle wymagają homologacji?

Motocykle zaliczane są do kategorii L pojazdów, od których wymaga się homologacji. W tej grupie wyróżnia się wszystkie pojazdy samochodowe posiadające dwa lub trzy koła, a także wybrane pojazdy czterokołowe oraz motorowery. Podział kategorii L przedstawia się następująco:

• Kategoria L1e – dotyczy lekkich dwukołowych pojazdów silnikowych
• Kategoria L2e – obejmuje motorowery trójkołowe
• Kategoria L3e – dotyczy motocykli dwukołowych bez bocznego wózka
• Kategoria L4e – uwzględnia motocykle dwukołowe z bocznym wózkiem
• Kategoria L5e – dotyczy motocykli trójkołowych
• Kategoria L6e – odnosi się do czterokołowców lekkich
• Kategoria L7e – uwzględnia pojazdy czterokołowe

Kategoria ta nie obejmuje: maszyn rolniczych, ciągników, wózków rowerowych, rowerów i pojazdów o konstrukcji niepozwalającej na przekroczenie prędkości 6 km/h.

Jakie wymogi w zakresie bezpieczeństwa funkcjonalnego musi spełniać motocykl?

Aby motocykl otrzymał homologację, musi spełniać kilka istotnych wymogów bezpieczeństwa regulowanych przez Rozporządzenie (UE) nr 168/2013. W takim pojeździe wymagane są choćby:

1. Układ przeciwblokujący – dotyczy nowych motocykli z silnikiem o pojemności przekraczającej 125 cm3
2. Układy przeciwblokujące, kombinowane układy hamulcowe lub obecność obu rodzajów układów – dotyczy motocykli dwukołowych z silnikiem o pojemności mniejszej niż 125 cm3, ale decyzja o ich zamontowaniu leży po stronie producenta.
3. Mechanizm automatycznie włączający oświetlenie – obowiązek montażu dotyczy wszystkich nowych typów pojazdów kategorii L.
4. Mechanizmy różnicowe – obowiązek montażu dotyczy wszystkich pojazdów cztero- i trzykołowych należących do kategorii L.

Jakie wymogi środowiskowe muszą spełniać pojazdy kategorii L?

Żaden motocykl nie otrzyma homologacji, jeżeli nie będzie spełniać wymogów odnoszących się do środowiska naturalnego. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, konieczna jest zgodność z wymaganiami różnych badań – dotyczą one choćby:

• Emisji oparów paliw
• Urządzeń odpowiadających za kontrolowanie emisji zanieczyszczeń
• Efektywności energetycznej
• Hałasu.

Od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje europejska norma, która reguluje wymagania w zakresie emisji spalin (Euro5) dla nowych motocykli. Jest ona dużo bardziej restrykcyjna od poprzedniej, ponieważ nakazuje zmniejszenie emisji:

• Tlenku węgla o ponad 50%
• Węglowodorów o ok. 40%
• Tlenku azotu o ponad 30%

Co to oznacza dla właściciela jednośladu? Tyle, że od 1 stycznia 2020 r. nie można dokonać rejestracji fabrycznie nowego motocykla niespełniającego normy Euro5. Natomiast jednoślady używane nadal można zarejestrować – mimo że nie spełniają one norm emisji poszczególnych związków chemicznych do atmosfery. 

Kto i jak może uzyskać homologację motocykla?

Jak wspomniano powyżej, homologacja motocykla to świadectwo, o które może ubiegać się wyłącznie producent pojazdu albo przedstawiciel producenta. 

Uzyskanie tego dokumentu odbywa się w dwóch etapach:

1. Przeprowadzenie badań homologacyjnych – to zadanie dla służby technicznej
2. Otrzymanie świadectwa homologacji w Transportowym Dozorze Technicznym

W tym celu należy:

1. Zgłosić się do jednostki mającej uprawnienia do przeprowadzania badań w zakresie homologacji – lista dostępna jest na stronie: https://www.tdt.gov.pl/dzialalnosc/homologacja-opis/wykaz-sluzb-technicznych/
2. Spełnić wymogi formalne – dostarczyć odpowiednie dokumenty i wnieść opłatę (koszty badań są ustalane indywidualnie przez poszczególne jednostki, które mają uprawnienia)

Po uzyskaniu sprawozdania i protokołu badań należy wnieść kolejną opłatę – 1600 zł. Dopiero następnie można złożyć wniosek o wydanie świadectwa homologacji typu UE lub świadectwo krajowe. Do wniosku należy dołączyć choćby:

• Sprawozdanie z badań homologacyjnych, które zostało wydane przez jedną z uprawnionych jednostek
• Folder informacyjny
• Potwierdzenie dokonania opłaty
• Pełnomocnictwo do załatwienia sprawy wraz z potwierdzeniem wniesienia opłaty skarbowej za pełnomocnictwo

Świadectwo homologacji można uzyskać dopiero po spełnieniu wszystkich warunków. 

Warto też wiedzieć, że TDT może odmówić wydania świadectwa homologacji typu nawet wówczas, gdy typ pojazdu czy typ przedmiotu wyposażenia jest zgodny z wymaganymi przepisami. Taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy typ zgłoszony do homologacji będzie stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa czy środowiska.

Ile trzeba czekać na wydanie decyzji o homologacji?

Po złożeniu przez wnioskodawcę dokumentów niezbędnych do uzyskania świadectwa homologacji urząd ma 30 dni na wydanie decyzji. Warto jednak mieć świadomość, że w niektórych przypadkach czas ten może wydłużyć się nawet do 2 miesięcy. Wówczas jednak urząd poinformuje o tym, że potrzebuje więcej czasu.

Jeżeli otrzymana decyzja nie jest pomyślna, warto rozważyć odwołanie. W ciągu 14 dni od uzyskania informacji należy wystosować odpowiednie pismo do Ministra Infrastruktury – za pośrednictwem Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. 

Ile kosztuje uzyskanie świadectwa homologacji motocykla? 

Samo uzyskanie świadectwa homologacji motocykla kosztuje 1600 zł. Warto jednak mieć świadomość, że jako producent trzeba ponieść koszty poboczne. Mowa m.in. o wydatkach związanych z badaniami w zakresie homologacji – kwota ustalana jest indywidualnie przez jednostki uprawnione do przeprowadzenia badań. 

Należy także doliczyć opłatę w wysokości 17 zł – w przypadku składania wniosku o wydanie homologacji za pośrednictwem pełnomocnika. 

Co to jest dopuszczenie jednostkowe motocykla?

Homologacja motocykla obowiązuje wyłącznie producentów tych pojazdów. W niektórych przypadkach często zachodzi konieczność uzyskania tzw. dopuszczenia jednostkowego. Jak wskazuje nazwa, dopuszczenie jednostkowe jest wydawane wyłącznie dla jednego motocykla, a nie całej grupy pojazdów.

Procedura związana z uzyskaniem dopuszczenia jednostkowego składa się z dwóch etapów. Podobnie jak w przypadku świadectwa homologacji konieczne jest:

1. Przeprowadzenie badań
2. Uzyskanie decyzji wydanej przez TDT

Uzyskanie dopuszczenia jednostkowego oznacza, że motocykl spełnia wszystkie wymagania techniczne.

Kto i kiedy może ubiegać się o otrzymanie dopuszczenia jednostkowego?

Obowiązek uzyskania dopuszczenia jednostkowego dotyczy jednośladów, w przypadku których doszło do znacznych zmian technicznych dokonanych przed rejestracją. Brak takiego dokumentu wstrzymuje dalsze procedury umożliwiające użytkowanie motocykla. 

Warto mieć świadomość, że obowiązek uzyskania dopuszczenia jednostkowego obejmuje pojazdy, które:

• Nie uzyskały świadectwa homologacji typu WE lub świadectwa homologacji typu pojazdu
• Uzyskały świadectwo homologacji typu pojazdu lub świadectwo homologacji WE, ale przed rejestracją dokonano w nich znaczących zmian konstrukcyjnych 

Do złożenia wniosku zobowiązane są następujące podmioty:

• Właściciel motocykla
• Producent
• Przedstawiciel producenta
• Importer

Jak otrzymać dopuszczenie jednostkowe pojazdu? 

Procedura związana z ubieganiem się o uzyskanie dopuszczenia jednostkowego pojazdu jest zbliżona do formalności wymaganych dla świadectwa homologacji motocykla. Krok po kroku proces ten przebiega następująco:

1. Należy zgłosić się do jednostki uprawnionej do przeprowadzenia badań – koniecznością jest dostarczenie wniosku o wykonanie badań, dokumentu informacyjnego pojazdu i świadectwa homologacji
2. Po otrzymaniu sprawozdania z badań można przystąpić do dalszych kroków, tj. złożenia wniosku o dopuszczenie jednostkowe – wraz z wymaganymi dokumentami
3. Kolejny etap to weryfikacja wniosku. Gdy będzie pozytywna, wówczas urząd wyda decyzję o dopuszczeniu jednostkowym motocykla. Ma na to ok. 30 dni. W rzadkich przypadkach procedura może wydłużyć się do 2 miesięcy – wówczas wnioskodawca zostanie o tym poinformowany. 

Ile kosztuje uzyskanie dopuszczenia jednostkowego motocykla?

Uzyskanie dopuszczenia jednostkowego jest tańsze niż homologacja motocykla. Koszt wynosi 800 zł, jednak należy doliczyć do niego dodatkowe opłaty związane np. z przeprowadzeniem badań oraz ewentualnym pełnomocnictwem.

Gdyby urząd odmówił wydania dopuszczenia jednostkowego, możliwe jest złożenie odwołania w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji. W tym celu należy pisemnie zwrócić się do Ministra Infrastruktury – za pośrednictwem Dyrektora TDT. 

Warto pamiętać, że homologacja dotyczy wszystkich egzemplarzy danego modelu, a dopuszczenie jednostkowe wyłącznie jednego pojazdu. To istotna informacja, która pozwoli sprawnie dopełnić formalności związanych z dopuszczeniem motocykla do ruchu drogowego.

Źródła:

• Rozporządzenie (UE) nr 168/2013 w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów dwu- lub trzykołowych oraz czterokołowców: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32013R0168
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/621 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie informacji technicznych niezbędnych do badania zdatności do ruchu drogowego elementów podlegających badaniu, w sprawie stosowania zalecanych metod badań oraz ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące formatu danych i procedur dostępu do odpowiednich informacji technicznych: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R0621&from=EN
• https://www.its.waw.pl/8238,pl,Dopuszczenie-jednostkowe-pojazdy-pozostalych-kategorii-L-R.html
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000148/O/D20150148.pdf
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970980602/U/D19970602Lj.pdf
• https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/sprzedaz-i-marketing/chce-wprowadzic-produkt-usluge-na-rynek/proc_360-dopuszczenie-jednostkowe