Na czym polega homologacja samochodu?

W Polsce wystawianiem świadectw homologacji pojazdów zajmuje się Dyrektor Transportu Dozoru Technicznego (TDT). Aby je uzyskać dla samochodu osobowego, ciężarowego, przyczep, ciągników rolniczych i motocykli, trzeba uiścić opłatę w wysokości 1600 zł. Wyjaśniamy krok po kroku, co to jest homologacja pojazdu, jak ją otrzymać i kto ma obowiązek posiadać ten dokument.

Co to jest homologacja samochodu?

Homologacja to proces, podczas którego sprawdza się czy pojazd spełnia normy i wymagania techniczne, aby dopuścić go do ruchu drogowego. Odbywa się jeszcze przed rejestracją nowego typu samochodu. Najczęściej o przeprowadzenie takiego badania występują producenci aut, zanim wprowadzą nowy model do sprzedaży. 

Zgodnie z przepisami kodeksu drogowego w czasie homologacji określa się nie tylko typ pojazdu, lecz także jego części lub elementy wyposażenia. Wyróżniamy następujące kategorie homologacyjne:

• Kategoria M – to pojazdy samochodowe posiadające co najmniej cztery koła oraz przeznaczone do przewozu osób (auta osobowe).
• Kategoria N – to pojazdy samochodowe posiadające co najmniej cztery koła i przeznaczone do przewozu ładunków (auta ciężarowe).

Natomiast pozostałe kategorie homologacyjne nie są związane bezpośrednio z pojazdami samochodowymi. Wśród nich wyróżniamy:

• Kategorię O – przyczepy (z włączeniem naczep).
• Kategorię L – pojazdy samochodowe posiadające dwa lub trzy koła, bądź z czterema kołami oraz motorowery.
• Kategorię R – przyczepy rolnicze.
• Kategorię T – ciągniki rolnicze.
• Kategorię S – wymienne urządzenia ciągnięte.

Homologację muszą przeprowadzić nie tylko seryjni producenci samochodów. Ten obowiązek dotyczy również osób, które samodzielnie zbudowały wymarzony model w domowym garażu, czy wykonały istotne zmiany konstrukcyjne w pojeździe. Zaliczamy do nich m.in. montaż instalacji gazowej lub haka na przyczepkę, a także zmianę pojemności silnika, wymianę kierownicy bądź orurowanie auta. Po dokonaniu tego typu przeróbek, trzeba również przeprowadzićbadanie techniczne.

W Polsce często właściciele pojazdów montują instalację gazową, aby obniżyć cenę tankowania. W takim przypadku o przeprowadzenie homologacji powinien wystąpić podmiot, który wykonuje montaż LPG w aucie. 

Od niedawna obowiązują również nowe przepisy homologacyjne, które wprowadziły dwa nowe systemy w wyposażeniu samochodów. Pierwszym z nich jest inteligentny asystent prędkości (ISA), który od 6 lipca 2022 r. muszą mieć wszystkie nowo homologowane pojazdu. Z kolei drugim są czarne skrzynki, w które od 7 lipca 2024 r. musi być wyposażone każde nowe auto sprzedawane na terenie Unii Europejskiej.

Jak otrzymać homologację samochodu w Polsce?

Aby otrzymać homologację samochodu, należy złożyć wniosek do Dyrektora Transportu Dozoru Technicznego (TDT). Ten organ od 2014 r. odpowiada przeprowadzanie procesu homologacji. Zajmuje się wydawaniem, zmianą i cofaniem świadectw homologacji, a także dopuszczaniem do ruchu drogowego indywidualnie skonstruowanych pojazdów. Ponadto odpowiada również za uznawanie homologacji wydanych w innych państwach Unii Europejskiej.

TDT wyznacza również podmioty, które są uprawnione do przeprowadzania badań homologacyjnych w Polsce. W razie potrzeby może również przeprowadzać kontrole u producentów pojazdów. Świadectwo homologacji pojazdu powinno zawierać m.in. następujące informacje:

• podstawowe dane o pojeździe (marka, model, data i kraj produkcji),
• numer silnika,
• listę komponentów, czyli części znajdujących się w samochodzie,
• numer protokołu wykonanego w trakcie wydawania homologacji,
• dane dotyczące emisji spalin.

W efekcie producentom samochodów znacznie łatwiej jest wprowadzać na rynek nowe modele. Obecnie nie muszą przeprowadzać odrębnych badań w każdym państwie Unii Europejskiej, nim auto trafi do sprzedaży.

Jednocześnie o wydanie świadectwa homologacji typu pojazdu nie trzeba się ubiegać, jeśli chcemy je uzyskać dla:

• auta przeznaczonego do zawodów sportowych;
• auta przystosowanego do używania przez osoby niepełnosprawne;
• auta przeznaczonego do prac leśnych:

– ciągnika zrywkowego i ciągnika z przednim systemem załadowczym,
– pojazdu skonstruowanego na ramie sprzętu do prac ziemnych.

Czym się różni homologacja auta od dopuszczenia jednostkowego pojazdu?

Obowiązek złożenia wniosku do TDT o dopuszczenie jednostkowe pojazdu do ruchu drogowego zamiast świadectwa homologacji mają osoby, które samodzielnie zbudowały nowy model auta w domowym garażu, bądź wykonały istotne zmiany konstrukcyjne w samochodzie. Musimy to również zrobić, jeśli sprowadzamy do Polski pojazd, który nie posiada świadectwa homologacji o typie WE (Wspólnoty Europejskiej). Oznacza to, że nie wydał go wcześniej uprawniony organ w innym państwie UE. 

Złożyć wniosek o dopuszczenie jednostkowe pojazdu może właściciel, producent, importer, lub upoważniony przedstawiciel, który posiada siedzibę bądź mieszka na terytorium UE. Procedura odbywa się w dwóch etapach. W pierwszym uprawniony podmiot przeprowadza badanie techniczne pojazdu. W drugim TDT wydaje decyzję o wystawieniu świadectwa homologacji. 

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Wniosek o wydanie jednostkowego dopuszczenia pojazdu można wysłać listownie za pośrednictwem poczty polskiej lub udać się osobiście do właściwej dla miejsca zamieszkania placówki TDT. Aby uzyskać dopuszczenie jednostkowe pojazdu do ruchu drogowego, należy krok po kroku:

1. Udać się do podmiotu zajmującego się przeprowadzeniem badań technicznych pojazdu.

Lista uprawnionych przez TDT jednostek jest dostępna pod adresem: https://www.tdt.pl/homologacja-pojazdow/jednostki-uprawnione.html. Cenę badania ustala się indywidualnie. Ważne, aby zrobić to przed złożeniem wniosku.

1. Zabrać ze sobą następujące dokumenty:

• wniosek o wykonanie badań pojazdu, 
• dokument informacyjny pojazdu, wyposażenia lub części pojazdu,
• świadectwo homologacji typu pojazdu – jeżeli go nie posiadamy, warto przedstawić inne dokumenty potwierdzające spełnienie wymagań technicznych, które obowiązują w UE lub regulaminach EKG ONZ.

Jeśli pojazd pomyślnie przejdzie badanie techniczne, otrzymamy pisemne potwierdzenie w dwóch egzemplarzach.

1. Wnieść opłatę w kwocie 1600 zł za udzielenie dopuszczenia jednostkowego pojazdu.
2. Udać się do placówki TDT i oprócz wniosku o wydanie dopuszczenia jednostkowego pojazdu, złożyć następujące dokumenty:

• dokument informacyjny kategorii danego pojazdu,
• sprawozdanie z badań technicznych,
• dane potrzebne do rejestracji i ewidencji pojazdu,
• potwierdzenie własności pojazdu.

Następnie TDT ma 30 dni od daty złożenia wniosku na wydanie decyzji o dopuszczeniu jednostkowym pojazdu. W wyjątkowej sytuacji ten termin może zostać przedłużony o kolejny miesiąc. Jeśli organ odmówi wydania świadectwa homologacji, możemy złożyć odwołanie w ciągu 14 dni. 

Ile kosztuje homologacja w Polsce?

Cena przeprowadzenia procedury homologacji jest uzależniona od jej typu. Uzyskanie świadectwa homologacji kosztuje:

• 1600 zł – dla pojazdów samochodowych, ciągników rolniczych, przyczep i motocykli,
• 400 zł – dla części pojazdów lub pojedynczych elementów wyposażenia (np. hak do przyczepy),

• 200-250 zł – dla butli gazowej LPG.