ESP – co to jest, za co odpowiada i kiedy wyłączyć?

Rozwaga za kierownicą, doskonałe umiejętności i wieloletnie doświadczenie nie zawsze wystarczają, aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji na drodze. Właśnie dlatego tak ważne są rozwiązania technologiczne, które można znaleźć w swoim samochodzie, a które stanowią wsparcie nawet najbardziej wytrawnego kierowcy. 

Szczególnie przydatny okazuje się system ESP wpływający na stabilność auta, nawet gdy okoliczności są niesprzyjające i nietrudno o poślizg. Aby docenić jego rolę, dowiedz się jak dokładnie działa ESP i kiedy możesz spodziewać się charakterystycznej kontrolki na desce rozdzielczej.

Czym jest ESP w samochodzie?

System ESP w samochodzie można inaczej określić jako program stabilizujący tor jazdy lub system antypoślizgowy, który uruchamia się w pojeździe automatycznie w określonych okolicznościach. Takie rozwiązanie zaproponowała firma Bosch w 1995 roku. EPS zastąpił dotychczasowy system ABS (anti lock-braking system), bazując na jego mechanizmie. 

Po raz pierwszy system ESP został zamontowany w modelu Mercedesie Benz S600 w wersji coupé. Co ciekawe, w pierwszych latach system stabilizacji toru jazdy można było spotkać jako dodatkową opcję w samochodach klasy premium.

ESP a różni producenci samochodów

Electronic Stability Program to powszechna nazwa tego systemu bezpieczeństwa, jednak w rzeczywistości każdy producent samochodu może zastosować własne nazewnictwo. Oficjalna wersja jest zastrzeżona dla pomysłodawcy, czyli marki Bosch.

Przygotowaliśmy zestawienie, w którym sprawdzisz, pod jakim skrótem system stabilizacji toru jazdy funkcjonuje w Twoim samochodzie.

Kiedy układ ESP się przydaje?

Z założenia system EPS ma zapobiegać poślizgowi samochodu i niebezpiecznym wypadkom. Jeśli na drodze panują zatem trudne warunki jezdne, pomaga utrzymać kierowcy kontrolę nad pojazdem i właściwy tor jazdy.

Jeżeli na śliskiej nawierzchni stracisz panowanie nad autem, ESP przejmie kontrolę nad układem ABS oraz ASR. Przypomnijmy krótko, za co odpowiada każdy z nich:

• ABS - zapobiega blokowaniu się kół w trakcie hamowania,
• ASR- chroni koła w trakcie przyspieszania celem zachowania odpowiedniej przyczepności. 

Więcej przeczytasz tutaj: Co oznacza kontrolka ABS i co robić, gdy się świeci?

Do utraty kontroli nad pojazdem najczęściej dochodzi, gdy prędkość przy zmianie pasa jest zbyt duża. Do poślizgu może także doprowadzić nagły skręt kierownicy, gwałtowne hamowanie czy inny niespodziewany ruch. Okazuje się więc, że ESP przydaje się w samochodzie nie tylko w warunkach oblodzenia nawierzchni. 

Jak zbudowany jest system ESP?

Sercem systemu stabilizacji toru jazdy jest układ sterujący. To właśnie tam, za pośrednictwem specjalnych czujników, trafiają sygnały wskazujące na rosnące ryzyko utraty panowania nad pojazdem przez kierowcę. Dzieje się to np. w przypadku:

• gwałtownego skrętu kierownicy,
• zbyt dużej prędkości obrotowej koła pojazdu,
• przyspieszenia poprzecznego auta,
• wysokiego ciśnienia płynu hamulcowego,
• przełożenia skrzyni biegów.

Zanim czujnik ESP wyśle sygnał do komputera systemu, przeanalizuje takie parametry pojazdu jak:

• ciężar,
• różnice między bieżnikami opon, 
• ciśnienie opon.

Jak działa system stabilizacji toru jazdy (ESP)?

Wymienione wyżej czynniki mają ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa jazdy. Jak dokładnie działa ESP w samochodzie? 

Jeśli z kolei samochód utraci przyczepność do jezdni na skutek zbyt wysokiej prędkości, układ ESP zredukuje otwarcie przepustnicy oraz oczywiście zmniejszy obroty silnika. Ta sama kontrola dotyczy ciśnienia hamulca. 

Jest to proces zautomatyzowany, co oznacza, że wszystkie opisane procedury zachodzą bez ingerencji kierowcy.  ESP pozwoli Ci przebrnąć przez poślizg nadsterowny, jak i poślizg nadsterowny. 

Na czym polega poślizg nadsterowny?

Do takiej sytuacji dochodzi w chwili poślizgu kół tylnej osi. W praktyce gdy samochód wchodzi w zakręt, jego tylna część pozostaje poza nim. Pojawia się tym samym ryzyko poślizgu, a ESP wysyła do układu hamulcowego informację o tym, że należy przyhamować koło na przedniej osi. Dzięki temu dojdzie do ustabilizowania toru jazdy. 

Na czym polega poślizg podsterowny?

To mechanizm odwrotny do nadsterowności - w tym przypadku dochodzi do uślizgu kół przednich i właśnie ta część samochodu wychodzi poza zakręt. Tym razem z modułu sterującego popłynie informacja o tym, że przyhamować trzeba tylne koło. 

System ESP a układ ABS - czym się różnią?

To, że w samochodzie zamontowany został ESP nie oznacza, że producent zrezygnował z dotychczasowych zabezpieczeń, jak wspomniane już ABS i ASR. Po prostu uznano, że są one niewystarczające dla zapewnienia bezpieczeństwa na drodze - układ ESP stanowi ich uzupełnienie i ściśle z nimi współpracuje. 

Przypomnijmy, że sam ABS odpowiada za zapobieganie poślizgowi kół, a ESP to jednak znacznie bardziej kompleksowy układ.

Gdzie znajduje się kontrolka ESP?

ESP w samochodzie działa wtedy, gdy jego kontrolka pozostaje zgaszona.  W większości modeli znajduje się ona na desce rozdzielczej. Po zapłonie auta powinna się zapalić (tak jak pozostałe diody), a  następnie zgasnąć.

Co robić w razie awarii ESP w samochodzie?

Tak jak każdy inny układ samochodowy, tak i ESP może ulec awarii. Najczęściej przyczyną bywa:

• korozja,
• błąd w sterowniku silnika,
• zakłócenie w czujnikach,
• niewłaściwe napięcie.

Sprawność układu ESP w samochodzie jest także sprawdzana podczas okresowych przeglądów technicznych. Oczywiście z awaria ESP nie uniemożliwia jazdy samochodem, jednak trzeba mieć świadomość, że znacznie obniża nasze bezpieczeństwo na drodze.

Czy da się wyłączyć elektroniczny program stabilizacji jazdy?

Prawidłowe działanie systemu ESP zapewnia nam lepszą kontrolę nad pojazdem nawet w wyjątkowo trudnych warunkach drogowych. W związku z tym rzadko który producent dopuszcza możliwość całkowitego wyłączenia tego układu bezpieczeństwa. 

Zdarza się jednak, że można tak sterować ESP w samochodzie, aby uruchamiał się tylko w ściśle określonych sytuacjach. 

Jak jeszcze zwiększyć swoje bezpieczeństwo jazdy?

Zaawansowane technologie bezpieczeństwa w nowoczesnych samochodach czy przezorność i ostrożność za kierownicą nie zawsze jednak stanowią gwarancję kontroli nad autem, choć z pewnością ją zwiększają. Poza tym do niebezpiecznych sytuacji mogą doprowadzać także inni uczestnicy ruchu. Niekiedy udział w kolizji czy wypadku nie jest do końca zależny od samego kierowcy. 

Przed skutkami takich zdarzeń chroni nas obowiązkowe ubezpieczenie samochodu OC, ale także ubezpieczenia dobrowolne, jak choćby autocasco czy assistance. Jeśli zadbasz o odpowiednią polisę, zyskasz nie tylko szansę na uzyskanie odszkodowania, kiedy będzie to konieczne, ale także wsparcie organizacyjne w i tak już stresującej sytuacji na drodze.