Samochód zastępczy z OC sprawcy – jak długo przysługuje poszkodowanemu?

Auto zastępcze z OC sprawcy na koszt ubezpieczyciela jest możliwy zarówno w przypadku wystąpienia szkody częściowej, jak i całkowitej. Jednak to, na jak długo kierowca otrzyma pojazd, zależy właśnie od rozmiaru uszkodzeń jego auta.

Jak długo przysługuje samochód zastępczy z OC sprawcy po szkodzie częściowej?

W przypadku wystąpienia szkody częściowej, czyli takiej, która kwalifikuje auto do naprawy, auto zastępcze z OC sprawcy przysługuje poszkodowanemu na cały okres naprawy. Co ważne, okres ten obejmuje nie tylko faktyczny czas, w którym wykonywane są czynności naprawcze, ale również oczekiwanie na przystąpienie do naprawy, oczekiwanie na kosztorys, zamówione części oraz czas niezbędny do odbioru auta przez ubezpieczonego.

Przykład:

Samochód pana Piotra został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej. Po odstawieniu pojazdu do warsztatu okazało się, że naprawa nie jest możliwa od ręki – konieczne było sprowadzenie części, co zajęło 10 dni roboczych. Przez cały ten okres, aż do momentu naprawy pojazdu, pan Piotr użytkował samochód zastępczy z OC sprawcy. W tym przypadku firma ubezpieczeniowa nie mogła kierować się technologicznym czasem naprawy auta – miała obowiązek uwzględnić realny termin naprawy pojazdu.

Jeśli ubezpieczyciel nie wyrazi zgody na wynajem auta na cały okres, w którym poszkodowany pozbawiony był możliwości korzystania z pojazdu, właściciel auta może wypożyczyć pojazd na własny koszt, a następnie zgłosić się do towarzystwa w celu rozliczenia faktury. Warto jednak pamiętać, że wypożyczone auto zastępcze musi być tej samej (lub niższej) klasy, co uszkodzony pojazd.

Przykład:

Pani Anna użytkowała Toyotę Yaris. Po kolizji wypożyczyła Audi A6. Z powodu wyboru pojazdu wyższej klasy, ubezpieczyciel odmówił pokrycia całości kosztów. Dla pani Anny oznaczało to konieczność dopłacenia różnicy z własnej kieszeni.

Jak uniknąć dopłaty do wynajętego samochodu z OC sprawcy?

Niektóre firmy ubezpieczeniowe zamieszczają informacje o maksymalnych stawkach najmu pojazdów zastępczych na swoich stronach internetowych. Należą do nich m.in. Link4 i Warta. Z tabelami warto się zapoznać jeszcze przed wynajęciem pojazdu – w przeciwnym razie dopłata może być wysoka. Przykładowo w Warcie wspomniana Toyota Yaris jest zaliczana do klasy pojazdu B (niższa), podczas gdy Audi A6 do klasy E (wyższa). Różnica w stawce wynajmu wynosi 175 zł za dobę.

Uwaga! Różnice między maksymalnymi stawkami najmu nie powstają wyłącznie po przyporządkowaniu pojazdu do danej klasy. Stawka za wynajem auta zastępczego może zależeć także od sposobu użytkowania auta czy okresu korzystania z pojazdu (Link4).

Przykładowo, Ergo Hestia za wypożyczenie samochodu klasy B, do której należy m.in. Hyundai i20, płaci 86 zł brutto za dobę. Jeśli ten sam model jest wykorzystywany do nauki jazdy ("L"), stawka wzrasta do 250 zł.

Stawki najmu dla przykładowych pojazdów zastępczych w Ergo Hestia

Stawki najmu dla przykładowych pojazdów zastępczych w Warta

Stawki najmu dla przykładowych pojazdów zastępczych w Link4

Kiedy muszę oddać auto zastępcze po szkodzie całkowitej?

W przypadku wystąpienia szkody całkowitej, czyli takiej, gdy przywrócenie stanu auta sprzed powstania szkody jest niemożliwe lub gdy likwidacja szkody wiąże się z nadmiernymi trudnościami lub kosztami, ubezpieczony również ma prawo do wynajmu auta zastępczego.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r. poszkodowany może korzystać z auta zastępczego przez cały czas, od dnia zniszczenia pojazdu, do momentu, gdy będzie mógł nabyć nowy samochód. Co istotne, odpowiedzialność towarzystwa nie kończy się w chwili wypłaty odszkodowania. Jeśli mimo otrzymania pieniędzy poszkodowany z uzasadnionych przyczyn nie jest w stanie kupić nowego pojazdu, firma ubezpieczeniowa wciąż powinna opłacać koszty wynajmu auta zastępczego

Daniel Bartosiewicz, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych rankomat.pl

Ile czasu ubezpieczyciele zazwyczaj dają poszkodowanym na nabycie nowego pojazdu? Przykładowo Ergo Hestia uwzględnia 7-dniowy okres na zakup auta. Jak można przeczytać na stronie ubezpieczyciela, termin ten może być wydłużony maksymalnie do dnia wypłaty bezspornego odszkodowania.

Z kolei Link4 informuje, że jeżeli została stwierdzona szkoda całkowita, właściciel pojazdu otrzyma zwrot kosztów najmu za okres od dnia zgłoszenia szkody do momentu nabycia innego pojazdu, przy zachowaniu zasady minimalizacji następstw szkody.

Komu przysługuje samochód zastępczy z OC sprawcy?

Orzecznictwo sądowe nigdy nie pozostawiało wątpliwości, co do możliwości korzystania z auta zastępczego na koszt ubezpieczyciela przez właścicieli aut, wykorzystujących pojazdy do działalności gospodarczej. Użytkowanie samochodu zastępczego w celach prywatnych budziło jednak sporo wątpliwości. Dopiero 17 listopada 2011 r. Sąd Najwyższy orzekł, że:

„Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej” – uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, sygn. akt III CZP 5/11.

Uchwała nakłada na ubezpieczycieli obowiązek pokrycia kosztów następstw szkody, a wynajęcie auta zastępczego jest jednym z nich. Warto przy tym zaznaczyć, że zwrotowi podlegają wyłącznie uzasadnione wydatki.

Jeśli więc poszkodowany posiada drugi pojazd, z którego może korzystać podczas naprawy, ubezpieczyciel ma prawo odmówić pokrycia kosztów wynajmu samochodu zastępczego. Towarzystwo nie opłaci również najmu pojazdu, jeśli uszkodzony samochód wykorzystywany był sporadycznie.

Przykład:

Pan Tomasz ma dwa samochody. Tym, który został uszkodzony w kolizji drogowej, codziennie zawoził dzieci do szkoły. Drugie auto na co dzień użytkuje żona pana Tomasza, która dojeżdża nim do pracy. Mimo że pan Tomasz jest właścicielem dwóch pojazdów, to ubezpieczyciel nie mógł mu odmówić pokrycia kosztów wynajmu pojazdu zastępczego z OC sprawcy.

Przykład:

Samochód pani Moniki został uszkodzony w kolizji. Niestety, ubezpieczyciel odmówił kobiecie pokrycia kosztów wynajmu samochodu zastępczego. Pani Monika jest właścicielem dwóch pojazdów osobowych, które użytkuje naprzemiennie. W związku z tym firma ubezpieczeniowa słusznie wskazała, że na czas naprawy szkód może ona korzystać z drugiego auta.

Jak wynająć samochód zastępczy z OC sprawcy?

Wynajem samochodu zastępczego z OC sprawcy nie jest skomplikowany. Poszkodowany może wybrać jedno spośród kilku rozwiązań, czyli:

• przy zgłoszeniu szkody deklaruje chęć skorzystania z auta przedstawicielowi ubezpieczyciela – niektóre firmy ubezpieczeniowe posiadają własną flotę pojazdów lub współpracują z firmami zajmującymi się wynajmem,
• korzysta z samochodu zastępczego zaoferowanego przez warsztat samochodowy, który likwiduje szkodę,
• wypożycza samochód w wybranej wypożyczalni – w tym przypadku warto pamiętać o wspomnianych wyżej limitach.

Wiele wypożyczalni współpracuje z firmami ubezpieczeniowymi. Wybierając wypożyczalnię, która podpisała umowy z ubezpieczycielami, kierowca nie będzie musiał tracić czasu na formalności – zajmą się nimi pracownicy wypożyczalni.

Jak postępować, gdy ubezpieczyciel domaga się zwrotu auta zastępczego?

Spory pomiędzy poszkodowanymi a ubezpieczycielami, które dotyczą korzystania z samochodu zastępczego z OC sprawcy, wcale nie należą do rzadkości. Co można zrobić, jeżeli firma ubezpieczeniowa odmawia pokrycia kosztów wynajmu pojazdu lub żąda odstawienia go do wypożyczalni, mimo że auto, które brało udział w kolizji, wciąż znajduje się w naprawie?

Korzystając z pojazdu zastępczego można wykazać się przezornością i gromadzić wszelkie dokumenty dotyczące likwidacji szkody. Będą one istotnymi dowodami, np. podczas składania odwołania do towarzystwa. 

Opieszałość pracowników firmy ubezpieczeniowej czy konieczność oczekiwania na sprowadzenie części do samochodu nie są podstawą do odmowy pokrycia kosztów wynajmu samochodu.

Jeżeli reklamacja nie przyniesie oczekiwanego skutku i poszkodowany nadal nie zgadza się ze stanowiskiem ubezpieczyciela, może skorzystać z pomocy Rzecznika Finansowego, który w uzasadnionych przypadkach pomaga w sporze z firmą ubezpieczeniową. Jeżeli sprawy nie uda się załatwić polubownie, pozostaje wkroczenie na drogę sądową i przedstawienie swoich argumentów przed sądem.