Aquaplaning – czym jest i jak sobie z nim radzić?

Czym jest aquaplaning?

Aquaplaning to zjawisko, które może być prawdziwym zagrożeniem dla kierowców, zwłaszcza podczas jazdy po mokrej nawierzchni. Jest to utrata przyczepności opon pojazdu z podłożem wskutek nagromadzenia wody pomiędzy oponą a nawierzchnią drogi. W rezultacie pojazd może stać się trudny do kontrolowania, co zwiększa ryzyko wypadków.

Aquaplaning to niebezpieczne zjawisko nie tylko ze względu na utratę przyczepności z nawierzchnią jezdni. Niebezpieczne jest także samo odzyskanie przyczepności. Jeśli koła w tym momencie będą skierowane pod kątem innym niż kierunek, w którym porusza się pojazd, samochód gwałtownie zmieni trasę jazdy. Może to skutkować utratą kontroli nad autem i np. wypadnięciem na pobocze.

Warto wiedzieć, że aquaplaning może dotyczyć nie tylko deszczowych dni, ale również miejsc, gdzie woda zbiera się na drodze. Zrozumienie aquaplaningu oraz odpowiednie przygotowanie mogą znacznie zwiększyć bezpieczeństwo na drodze. Bardzo ważny jest też styl jazdy oraz stan i jakość opon.

Jak powstaje zjawisko aquaplaningu?

Aquaplaning pojawia się, gdy woda na drodze nie jest w stanie odprowadzić się spod opon wystarczająco szybko. Opony są zaprojektowane tak, by dzięki rowkom i nacięciom odprowadzać wodę, ale przy dużych ilościach wody i wysokich prędkościach mogą sobie z tym nie poradzić. Wówczas tworzy się cienka warstwa wody między oponą a nawierzchnią, powodując, że auto traci przyczepność.

Główne czynniki, które wywołują aquaplaning:

1. Ilość wody na drodze
   Im więcej wody znajduje się na nawierzchni, tym większe ryzyko aquaplaningu. Gdy opona nie jest w stanie odprowadzić nadmiaru wody, zaczyna „pływać” po jej powierzchni, tracąc kontakt z drogą. Dlatego warto odpuścić sobie sprawdzanie, jaka jest głębokość kałuży, kiedy jedzie się autem.

2. Prędkość jazdy
   Wysoka prędkość znacząco zwiększa ryzyko aquaplaningu, ponieważ opony mają mniej czasu na odprowadzenie wody. Już przy prędkości ok. 50 km/h zjawisko może się pojawić, a przy wyższych prędkościach ryzyko wzrasta jeszcze bardziej.

3. Stan bieżnika opon
   Zużyte opony z płytkim bieżnikiem gorzej radzą sobie z odprowadzaniem wody. Nowe opony mają głębszy bieżnik, co pozwala na skuteczniejsze odprowadzanie wody spod kół. Opony z bieżnikiem poniżej 1,6 mm są szczególnie podatne na aquaplaning.

4. Ciśnienie w oponach
   Zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie w oponach zmniejsza ich zdolność do odprowadzania wody. Opony z niewłaściwym ciśnieniem mogą nierównomiernie przylegać do nawierzchni, co zwiększa ryzyko utraty przyczepności.

5. Rodzaj nawierzchni
   Niektóre nawierzchnie są bardziej podatne na gromadzenie wody, co zwiększa ryzyko aquaplaningu. Ryzyko wystąpienia aquaplaningu jest większe np. na starych, wyjeżdżonych drogach lub nawierzchniach o nierównej strukturze lub z koleinami.

6. Sposób jazdy
   Nagłe manewry, takie jak gwałtowne skręty, przyspieszanie lub hamowanie na mokrej nawierzchni, mogą zwiększać ryzyko utraty przyczepności, co w połączeniu z wodą prowadzi do aquaplaningu. Bardzo często opona traci przyczepność podczas gwałtownego hamowania.

7. Waga pojazdu
   Lżejsze pojazdy są bardziej podatne na aquaplaning, ponieważ mniejsza masa oznacza słabszy nacisk opon na nawierzchnię. Cięższe pojazdy mogą lepiej przylegać do drogi, ale nie są całkowicie odporne na to zjawisko.

Jak rozpoznać, czy to aquaplaning?

Pierwszym sygnałem jest utrata kontroli nad kierownicą. Auto nie reaguje na Twoje ruchy, czujesz, że tylne lub przednie koła zaczynają „odpływać” na boki. Innym objawem jest gwałtowny spadek oporu toczenia – nagle masz wrażenie, że samochód jedzie „lżej” lub zaczyna przyspieszać, mimo że nie wciskasz mocniej pedału gazu.

Jest kilka oznak, które mogą wskazywać na aquaplaning, np.:

• Utrata kontroli nad autem – pojazd może nagle zacząć się ślizgać, co sprawia, że trudniej go kontrolować.

• Drżenie kierownicy – jeśli kierownica wibruje lub nie reaguje na Twoje ruchy, może to być sygnał aquaplaningu.

• Nagle wzrastająca prędkość – jeśli czujesz, że samochód przyspiesza mimo tego, że nie naciskasz pedału gazu, to także może być oznaka, że opony nie mają kontaktu z nawierzchnią.

• Świecące się kontrolki ABS/ESP – jeśli w samochodzie jest elektroniczny system stabilizacji toru jazdy (ESP) lub system zapobiegający blokowaniu kół podczas nagłego hamowania (ABS), to któryś z tych systemów lub oba zaczną pracować, kiedy nastąpi podczas jazdy zjawisko aquaplaningu.

Przy jakiej prędkości pojawia się aquaplaning?

Aquaplaning może wystąpić przy prędkości już od 50 km/h, zwłaszcza gdy na drodze jest duża ilość wody. Jednak im większa prędkość, tym większe ryzyko. Zwykle do zjawiska dochodzi przy prędkościach 70-90 km/h lub nieco ponad 90 km/h na nowych, dobrze wypadających w testach oponach. Warto więc pamiętać, że na mokrej nawierzchni należy dostosować prędkość do warunków panujących na drodze.

Aquaplaning poprzeczny i wzdłużny – jakie są różnice?

Aquaplaning można podzielić na dwa główne typy:

• Aquaplaning wzdłużny. To zjawisko występuje, gdy opona unosi się na wodzie w kierunku jazdy. Samochód może przyspieszać lub zwalniać bez interwencji kierowcy.

• Aquaplaning poprzeczny. W tym przypadku opona unosi się na wodzie w kierunku prostopadłym do ruchu. Może to prowadzić do niekontrolowanego skrętu w bok, co zwiększa ryzyko wywrócenia się pojazdu.

Jak ograniczać ryzyko aquaplaningu na mokrej nawierzchni?

Nie zawsze da się przewidzieć wszystkie sytuacje na drodze, a szczególnie głębokość wody w kałuży. Dlatego w deszczowe dni dobrze jest po prostu jeździć ostrożniej. Aby zminimalizować ryzyko aquaplaningu, warto też przestrzegać kilku zasad:

1. Dostosuj prędkość – zmniejsz prędkość podczas jazdy po mokrej nawierzchni.

2. Utrzymuj odpowiednią odległość – zachowaj większy odstęp od pojazdów przed sobą.

3. Dbaj o stan opon – regularnie sprawdzaj ciśnienie oraz głębokość bieżnika – minimalna dopuszczalna wartość to 1,6 mm, ale najlepiej jest, gdy mają co najmniej 3-4 mm.

4. Unikaj nagłych ruchów – staraj się unikać gwałtownych skrętów czy hamowania.

5. Wybieraj odpowiednią trasę – jeśli to możliwe, unikaj dróg z dużymi kałużami.

6. Uważaj na koleiny i dziury w drodze – w zagłębieniach na drodze woda gromadzi się szybciej, zwiększając ryzyko poślizgu. Nie tylko ryzykujesz aquaplaning, ale również możesz uszkodzić opony czy felgi.

Co robić, gdy dojdzie do aquaplaningu?

W przypadku wystąpienia aquaplaningu przede wszystkim zachowaj spokój. Nie wykonuj gwałtownych ruchów kierownicą ani nie hamuj nagle, bo może to pogorszyć sytuację. Zdejmij stopę z pedału gazu, aby naturalnie zwolnić, i trzymaj kierownicę prosto, starając się utrzymać samochód w linii z drogą. Unikaj gwałtownych skrętów – poczekaj, aż opony odzyskają przyczepność z nawierzchnią.

Nawet niewielkie zmniejszenie prędkości może przywrócić kontrolę nad pojazdem, umożliwiając oponom przebicie się przez warstwę wody. Hamowanie można rozpocząć dopiero wtedy, gdy auto zacznie stopniowo odzyskiwać stabilność na drodze. W samochodach wyposażonych w ABS, delikatnie naciskaj hamulec, a system pomoże utrzymać kontrolę. W autach bez ABS-u najlepiej hamować pulsacyjnie, by uniknąć blokowania kół.

1. Zachowaj spokój – to podstawa. Nie wykonuj gwałtownych ruchów kierownicą.

2. Nie hamuj gwałtownie – zamiast tego delikatnie zdejmij nogę z gazu, pozwalając autu zwolnić.

3. Trzymaj kierownicę prosto – staraj się utrzymać tor jazdy, aż opony odzyskają przyczepność.

4. Nie wciskaj sprzęgła – pozwól, by silnik pomógł w wyhamowaniu auta.

Jakie opony są odpowiednie na jazdę po mokrej nawierzchni?

Wybierając opony, zwróć uwagę na te z wyższymi ocenami przyczepności na mokrej nawierzchni (oznaczone literami od A do G). Modele klasy premium, choć droższe, oferują najlepszą wydajność w odprowadzaniu wody. Warto zainwestować w opony z szerokimi rowkami odprowadzającymi wodę oraz miękką mieszanką gumową, która zwiększa przyczepność.

Wybierając opony, zwróć uwagę na:

1. Bieżnik – opony powinny mieć głęboki bieżnik, który skutecznie odprowadza wodę. Ważny jest także typ bieżnika. Opony z kierunkowym lub asymetrycznym wzorem bieżnika są bardziej efektywne w odprowadzaniu wody.

2. Klasa opon – warto zainwestować w opony klasy premium, które oferują lepsze osiągi na mokrej nawierzchni.

3. Opony wielosezonowe – dobrze dobrane opony całoroczne mogą być odpowiednie do jazdy po mokrej nawierzchni, ale tu warto dopasować koła do Twojego stylu, trasy i częstotliwości jazdy.

Ubezpieczenie opon – co obejmuje i ile kosztuje?

Ubezpieczenie opon to dodatkowe zabezpieczenie dla kierowców. Może obejmować różne zdarzenia, takie jak uszkodzenie opony w wyniku wbicia gwoździa, przebicia lub uszkodzenia mechanicznego. Koszt ubezpieczenia zależy od wielu czynników, takich jak marka samochodu, model opon czy zakres ochrony. Tego typu polisa dokupiona do OC lub AC może kosztować zaledwie kilka złotych.