Do kiedy dziecko powinno siedzieć w foteliku?

Przepisy dotyczące przewożenia dziecka w samochodzie to nie nowość. W Polsce ta kwestia regulowana jest już od 1999 roku i do 2015 roku uważano, że przewożenie dziecka w foteliku jest obowiązkiem, dopóki nie ukończy ono 12. roku życia.

Dziś dochodzi do tego kryterium wzrostu dziecka. Przepisy nie regulują natomiast jednoznacznie, w jaki sposób umieszczać dziecko w foteliku samochodowym - przodem, tyłem do kierunku jazdy, na tylnej kanapie samochodu czy może na przednim siedzeniu? 

Podpowiadamy, czym kierować się przy wyborze fotelika oraz jego montażu, aby zapewnić dziecku najwyższy stopień bezpieczeństwa. Oto dobre praktyki dla zmotoryzowanych rodziców!

Obowiązek fotelika samochodowego - co trzeba wiedzieć?

Dziecko musi jeździć w foteliku samochodowym - to fakt i przepis, który może być egzekwowany przez kontrolę drogową. Ten obowiązek dotyczy jednak określonej grupy młodych pasażerów. Do najważniejszych kryteriów należą:

• wzrost dziecka, 
• jego wiek,
• waga.

W Kodeksie drogowym nie rozwinięto jednak kwestii tego, jakie foteliki samochodowe należy stosować czy w jaki sposób je montować (na rynku są dostępne różne modele). W tym względzie rodzic powinien kierować się zatem zaleceniami producentów fotelików i badaniami niezależnych organizacji takich jak niemiecki ADAC (Allgemeiner Deutscher Automobil-Club).

Oto, co dokładnie mówi Ustawa Prawo o ruchu drogowym od momentu zmian, które zaszły w 2017 roku.

Za chwilę rozwiniemy szczegółowo każdą z tych kwestii.

Porównaj ceny OC i AC

Do ilu lat fotelik samochodowy dla dziecka jest obowiązkowy?

Wraz ze zmianą zapisów w Kodeksie drogowym zniesiono kryterium związane z wiekiem dzieci. Mogą się one rozwijać w różnym tempie, dlatego ten wyznacznik uznano za niemiarodajny. Do 2015 roku obowiązywała natomiast zasada, że dziecko powinno jeździć w foteliku do swoich dwunastych urodzin. 

Wzrostem dziecka należy się jednak przejmować w kontekście dopasowania odpowiedniego fotelika bezpieczeństwa, aby zapewnić pasażerowi maksymalny komfort.

Jeżeli:

• czubek głowy dziecka wystaje ponad zagłówek fotelika,
• pasy bezpieczeństwa stają się za krótkie i nie możesz ich swobodnie zapiąć,

to znak, że czas rozejrzeć się za nowym, większym modelem.

Przewożenie dziecka w samochodzie a jego wzrost

Dziecko musi jeździć w foteliku samochodowym dopóki nie osiągnie 150 cm wzrostu. To najważniejsza zasada, jednak i od niej istnieje wyjątek. Jeśli dziecko ma co najmniej 135 cm wzrostu, ale jego waga uniemożliwia bezpieczne przewożenie go w foteliku - z tego akcesorium można zrezygnować.

Jest tak, ponieważ foteliki bezpieczeństwa są ogólnie przystosowane do przewożenia dzieci o wadze do 36 kg. Oszacowano, że tę wagę najmłodsi osiągają przeważnie przy wzroście 150 cm.

Foteliki samochodowe dla dzieci - rodzaje

Foteliki samochodowe produkuje się według wytycznych związanych z wagą i wiekiem i dzieli się na 4 grupy:

1. Grupa 0 - foteliki dla dzieci od narodzin do 10 kg (do ok. 9 miesiąca życia).
2. Grupa 0+ - foteliki dla dzieci od urodzenia do 13 kg (do ok. 18. miesiąca życia).
3. Grupa I - foteliki samochodowe dla dzieci o wadze od 9 kg do 18 kg (średnio od 8. miesiąca życia do 4.. roku życia).
4. Grupa II - foteliki dziecięce dla wagi od 15 kg do 36 kg (średnio od 4. do 12. roku życia).

To główne grupy fotelików dla dzieci. W sklepach można jednak znaleźć modele niestandardowe, np. dla wagi 9 -25 kg, 9-36 kg, 0-23 kg, a nawet takie, w których dziecko może jeździć od urodzenia aż do osiągnięcia 150 cm wzrostu. 

Jak wybrać fotelik samochodowy dla dziecka?

Bezpieczeństwo dzieci w samochodzie to nie lada wyzwanie dla każdego rodzica. Wybieraj foteliki dziecięce, które będą dopasowane zarówno do pasażera, jak i samochodu. Poza bezpieczeństwem liczy się w końcu komfort Twojej pociechy, zwłaszcza jeśli będzie podróżować w foteliku przez wiele godzin. 

Oto 7 wskazówek, które pomogą Ci dokonać właściwego wyboru.

1. Zwróć uwagę na atesty bezpieczeństwa

Najważniejszą funkcją fotelika bezpieczeństwa jest ochrona młodego pasażera w razie ewentualnej kolizji czy wypadku. O tym parametrze mówią m.in, systemy bezpieczeństwa, konstrukcja fotelika czy testy zderzeniowe przeprowadzane przez niezależne od producentów organizacje.

Jedną z najbardziej znanych jest niemiecki ADAC. Każdego roku publikuje on ranking najlepszych fotelików dla dzieci pod względem bezpieczeństwa jazdy. Na podstawie tzw. crashtestów specjaliści typują modele, które spełniają najwyższe standardy w tym względzie. Badania te polegają na symulowaniu zdarzeń drogowych  w różnych konfiguracjach i okolicznościach jak:

• zderzenia czołowe,
• zderzenia boczne,
• dachowanie.

Warto zwrócić uwagę także na wyniki testów szwedzkiej organizacji Test Plus.

2. Wybieraj funkcjonalne modele fotelików

W fotelikach bezpieczeństwa dla dzieci liczy się także wygoda obsługi siedziska przez rodzica. Zwracaj uwagę na to, czy wybrany przez Ciebie model da się obsłużyć jedną ręką - to sytuacja idealna. Niektórzy producenci ukrywają pokrętła czy sprzączki zapięć w zagłębieniach, do których czasem trudno się dostać.

3. Zwróć uwagę na komfort dziecka

Niezależnie od tego, jak długo dziecko będzie jeździć w foteliku, powinien on być maksymalnie wygodny. Sprawdź, z jakiego materiały wykonano tapicerkę modelu, regulację zagłówka czy też całego fotelika (gdy np. dziecko zaśnie). To samo dotyczy pasów bezpieczeństwa - one także powinny dawać szeroki zakres regulacji.

4. Postaw na łatwość mocowania fotelika samochodowego

Prawidłowy montaż fotelika samochodowego wpływa na to, czy spełni on swoją funkcję. Niestety w wielu przypadkach rodzice mają z tym problem - często wynika to z niedostosowania się do instrukcji obsługi modelu.

Foteliki montowane nieprawidłowo mogą nie ochronić dziecka w razie kolizji, spowodować, że wypnie się ono w trakcie jazdy, a jeśli korzystasz z systemu ISOFIX, fotelik może po prostu wysunąć się z uchwytów. 

Z tym aspektem wiąże się też konieczność dopasowania fotelika do samochodu i kształtu tylnej kanapy. 

Jeśli będziesz wozić dziecko małym, miejskim samochodem, nie kupuj fotelika, który nie pozostawi dziecku wolnej przestrzeni na nogi. W większym samochodzie możesz już pozwolić sobie na modele o adekwatnych gabarytach.

5. Kieruj się opinią marki i rekomendacjami klientów

Opinie innych rodziców to najlepsza rekomendacja w przypadku fotelików do samochodu. Jeśli marka budzi wśród nich zaufanie, wystarczy wybrać model, który będzie pasował dla Twojego dziecka. Uznani producenci często oferują także specjalną gwarancję na swoje foteliki, jeżeli zechcesz wymienić produkt na inny.

 6. Weź pod uwagę zakres wagowy fotelika

Im będzie on węższy, tym większa pewność, że siedzisko będzie lepiej dopasowane do Twojej pociechy. Co prawda będziesz musiał wówczas częściej wymieniać fotel na nowy, ale będziesz mieć pewność, że zapewniasz dziecku maksymalne bezpieczeństwo.

7. Kupuj foteliki z materiałów wysokiej jakości

W podróży może zdarzyć się wszystko, a w przypadku dzieci przypadkowe zabrudzenia to niemal norma. Sprawdź, czy wybrany przez Ciebie model fotelika jest wystarczająco odporny na plamy lub czy można je łatwo usunąć z tapicerki bez konieczności demontażu pasów. 

Jeszcze lepiej, jeśli będziesz mógł ściągnąć całe obicie i wyprać je w pralce.

Do kiedy trzeba przewozić dziecko na siedzisku/podstawce?

Poza fotelikami samochodowymi na rynku znajdziemy także podkładki/podstawki. Są to siedziska, które jednak nie mają żadnych bocznych zabezpieczeń. Co prawda po osiągnięciu przez dziecko wagi 15 kilogramów i wzrostu 135 cm dopuszcza się korzystanie z podstawki, jeśli nie musisz - nie rezygnuj z pełnowymiarowego fotelika. 

Oparcie i zagłówek stanowią dodatkową ochronę głowy i szyi, której brakuje w podstawce.

Wyjątki od obowiązku fotelika samochodowego dla dziecka

Powiedzieliśmy, że od obowiązku fotelika samochodowego dla dziecka istnieje kilka wyjątków. Oto najważniejsze z nich:

1. Dziecko nie osiągnęło 150 cm wzrostu, ale ma powyżej 135 cm. Ze względu na wzrost i wagę nie może bezpiecznie podróżować w foteliku samochodowym. W takiej sytuacji dziecko musi jeździć na tylnym siedzeniu, zapięte w pasy bezpieczeństwa.
2. Lekarz wydał specjalnie zaświadczenie o przeciwwskazaniach do stosowania fotelika w przypadku konkretnego dziecka.
3. Na tylnym siedzeniu samochodu podróżuje trójka dzieci i ze względu na brak miejsca nie jest możliwe zamontowanie trzeciego fotelika. Takie dziecko musi mieć jednak skończone 3 lata i być zapięte pasami bezpieczeństwa.
4. Dziecko nie musi jeździć w foteliku, jeżeli jest przewożone taksówką, specjalistycznym środkiem transportu sanitarnego lub pojazdem Policji, Straży Granicznej lub straży gminnej /miejskiej.

Warto jednak pamiętać, że choć te okoliczności dopuszczają rezygnację z fotelika, w każdej z nich rośnie ryzyko zagrożenia życia i zdrowia dziecka.

Mandat za źle zamocowany fotelik samochodowy

Za niepoprawne przewożenie dziecka w samochodzie możesz zapłacić mandat w wysokości 300 zł. Nie ma przy tym znaczenia, jakiego rodzaju zaniedbanie popełnisz. Taka grzywna dotyczy następujących sytuacji:

• przewożenie dziecka o wzroście poniżej 150 cm wzrostu bez fotelika bezpieczeństwa,
• przewożenie w foteliku bezpieczeństwa lub innym urządzeniu przytrzymującym dziecka siedzącego tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu samochodu bez dezaktywacji poduszki powietrznej,
• przewożenie dziecka w wieku poniżej 3 lat w pojeździe niewyposażonym w pasy bezpieczeństwa i fotelik lub w pasy bezpieczeństwa i inne urządzenie przytrzymujące dla dzieci,
• przewożenie dziecka w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci zainstalowanym niezgodnie z zaleceniami producenta urządzenia.

Poza mandatem karnym przepisy mówią także o punktach karnych, które można przyznać za nieprawidłowe przewożenie dzieci w samochodzie.

Reguluje to Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ewidencji kierujących pojazdami naruszających przepisy ruchu drogowego z dnia 15 września 2023 r.

Od kiedy możesz przewozić dziecko na przednim siedzeniu?

Najbezpieczniej jest przewozić dziecko na tylnych siedzeniach pojazdu, a konkretnie na siedzeniu środkowym. Ważne jednak, aby było ono wyposażone w system mocowania ISOFIX lub trzypunktowe pasy bezpieczeństwa. Należy także ocenić, czy jest na tyle szerokie, że w całości zmieści się na nim fotelik.

W dalszej kolejności najbezpieczniejsze są:

• siedzenie za fotelem pasażera,
• siedzenie za fotelem kierowcy.

Prawo o ruchu drogowym nie zabrania natomiast przewożenia dzieci na przednim siedzeniu, oczywiście pod pewnymi warunkami. Nie jest to co prawda najbezpieczniejsza lokalizacja, ale czasem rodzic nie ma wyboru.

1. Przedni fotel pasażera może zająć dziecko o wzroście powyżej 150 cm, powyżej 135 cm, jeśli usiądzie w foteliku lub na podstawce.
2. Na przednim siedzeniu można przewozić niemowlę w foteliku dostosowanym do wieku, jednak zamocowanym tyłem do kierunku jazdy. Obowiązkowe jest też wyłączenie poduszki powietrznej w tym miejscu.
3. Można zgodzić się na zajęcie przedniego siedzenia przez dziecko, jeśli z tyłu nie da się zamontować trzeciego fotelika (w przypadku, gdy podróżuje tam rodzeństwo).

Do kiedy dzieci muszą jeździć w foteliku za granicą? 

Wakacje czy ferie to czas dalszych podróży samochodem również za granicę. Powinieneś pamiętać, że w innych krajach przepisy drogowe mogą kształtować się odmienne. To samo dotyczy zasad przewożenia dzieci.

We wszystkich krajach w Europie dziecko w foteliku to oczywistość. Inaczej jednak mogą wyglądać wymogi co do limity wieku, wzrostu czy wagi najmłodszych podróżujących. Tak przedstawiają się praktyki w wybranych państwach europejskich:

Jeśli wybierasz się w rodzinną podróż samochodem za granicę, weź te zasady pod uwagę, aby nie potrzebnie nie narazić się na mandat ze strony lokalnych służb.

Bezpieczeństwo dziecka w ruchu drogowym - o czym jeszcze pamiętać?

Certyfikowany fotelik samochodowy dopasowany do konkretnego dziecka to podstawa, jeśli chodzi o jego bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Jeśli Twoja pociecha wyrosła już ze specjalnego siedziska, obowiązkiem będzie pas bezpieczeństwa, niezależnie od tego, w jak daleką podróż się wybieracie.

Pamiętajmy, że to rodzic ostateczne ponosi odpowiedzialność za to, w jaki sposób podróżuje jego dziecko. Jeśli pozwalasz mu samodzielnie zapinać pasy bezpieczeństwa czy pasy wewnętrzne w foteliku, zawsze sprawdź, czy udało mu się to zrobić poprawnie.

Bezpieczeństwo młodego pasażera zwiększysz również wtedy, gdy wsiadając do samochodu zdejmiesz mu kurtkę czy inne okrycie wierzchnie. Pasy powinny maksymalnie przylegać do ciała, aby skutecznie je chronić.

W samochodach osobowych przestrzeń bagażowa może być znacznie ograniczona. Nic dziwnego, że pakując się na dłuższy wyjazd często umieszczamy walizki, torby lub nawet pojedyncze przedmioty w kabinie pasażerskiej. Jeśli to możliwe - unikaj tej praktyki! 

W przypadku gwałtownego hamowania "latające" w powietrzy bagaże mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla podróżujących - nie tylko dzieci prawidłowo zapiętych w fotelikach.

Czy da się ubezpieczyć fotelik samochodowy?

Ubezpieczenie fotelika samochodowego to ciekawa opcja dla rodziców, który np. pokusili się o większy wydatek na to akcesorium, choć oczywiście ochrona taka jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych.

można kupić w ramach polisy autocasco. Jeśli decydujesz się więc na pakiet OC i AC, sprawdź, czy ten ostatni produkt obejmuje swoim zakresem fotelik. Jeśli nie, możesz poprosić towarzystwo ubezpieczeniowe o rozszerzenie ochrony.

Porównaj ceny OC i AC

Ubezpieczyciele stosują różne praktyki - niektórzy nie wymagają żadnej dopłaty za ubezpieczenie fotelika, inni poproszą o zgłoszenie akcesorium przy zawieraniu polisy i o dopłatę do składki. Na co możesz liczyć w ramach takiej ochrony? Zadziała w sytuacji gdy fotelik zostanie uszkodzony w wypadku lub skradziony.