Sprzedaż auta Ukraińcowi w 2023 r. krok po kroku

Według szacunków w Polsce może mieszkać nawet 4 mln imigrantów. Większość z nich, bo nawet 75 proc., to obywatele Ukrainy. Ukraińcy często poszukują używanego auta – chcą korzystać z samochodu podczas pobytu w Polsce lub wywieźć pojazd do Ukrainy i następnie tam go zarejestrować. Sprzedaż samochodu obcokrajowcowi to zatem dość popularne zagadnienie – warto dowiedzieć się o nim więcej. 

Czy Ukrainiec może kupić samochód w Polsce? 

Pytanie to budzi wątpliwości, bo Ukraina nie należy do Unii Europejskiej. Jednak formalnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby Ukrainiec kupił auto w Polsce – bez względu na to, czy będzie ono nowe, czy też używane.

Sprzedaż auta obcokrajowcowi możliwa jest zarówno przez komis, salon sprzedaży pojazdów, jak i osobę fizyczną. W zależności jednak od tego, kim jest sprzedający, nieco inaczej będą wyglądać formalności. 

Z perspektywy zbywcy sprzedaż samochodu Ukraińcowi na terenie Polski nie zawsze będzie oznaczać więcej spraw do załatwienia, nie będzie też wiązać się z wyższym ryzykiem. Aby odpowiednio zabezpieczyć swoje interesy, wystarczy dobrze skonstruować umowę kupna-sprzedaży oraz przekazać nabywcy rzetelne informacje o stanie technicznym pojazdu (aby wyeliminować nieporozumienia). 

Sprzedaż auta Ukraińcowi bez karty pobytu 

Karta pobytu potwierdza tożsamość cudzoziemca w czasie jego pobytu w Polsce. Z perspektywy Ukraińca, który posiada kartę pobytu, to nie wszystko – dzięki niej nie musi on występować o wizę za każdym razem, gdy przekracza granicę.

Jeżeli Ukrainiec nie posiada karty pobytu, sprzedaż auta wciąż jest możliwa – najprawdopodobniej nabywca sprzedawanym samochodem chce wrócić do kraju macierzystego. 

Jakie dokumenty przekazać cudzoziemcowi? 

Lista dokumentów, jakie trzeba przekazać obcokrajowcowi kupującemu używany samochód w Polsce, prezentuje się analogicznie jak w przypadku sprzedaży auta rodakowi. Nowemu właścicielowi należy zatem przekazać:

• dowód rejestracyjny pojazdu; 
• kartę pojazdu – jeżeli została ona wydana; 
• ważną polisę OC. 

Jeżeli Ukrainiec będzie rejestrował zakupiony samochód w polskim wydziale komunikacji, ma prawo korzystać z przejętego OC – nie musi wypowiadać umowy z ubezpieczycielem. W tym przypadku działa jednak standardowy mechanizm, zgodnie z którym ochrona ubezpieczeniowa wygaśnie z dniem wygaśnięcia umowy. 

Sprzedaż samochodu na Ukrainę – czy wyrejestrowanie auta to konieczność? 

Wyrejestrowanie auta to zagadnienie, które jest często poruszane w kontekście sprzedaży pojazdu cudzoziemcowi. Czy sprzedaż pojazdu obcokrajowcowi wymaga jego wyrejestrowania? To zależy od planów cudzoziemca. Jeżeli mieszka on w Polsce, wyrejestrowanie samochodu nie będzie konieczne. Gdy jednak ma on w planach wywiezienie nowego nabytku za granicę, wyrejestrowanie auta to rozsądne rozwiązanie. Dlaczego? 

Wyrejestrowanie samochodu przed jego sprzedażą i wywiezieniem za granicę oznacza: 

• brak problemów – gdyby prowadząc zakupiony pojazd, Ukrainiec spowodował np. kolizję, to sprzedający nie będzie wiązany z tą sprawą, bo jego dane nie będą już widnieć w dokumentach auta; 
• możliwość uzyskania zwrotu niewykorzystanej składki OC – sprzedaż wyrejestrowanego auta Ukraińcowi wiąże się z rozwiązaniem umowy z ubezpieczycielem; 
• brak konieczności sporządzania w formie aktu notarialnego upoważnienia dla nabywcy do korzystania z auta – ten dokument pozwala Ukraińcom bez problemów przekroczyć granicę, gdy w dowodzie rejestracyjnym auta znajdują się dane poprzedniego właściciela. 

Do wyrejestrowania samochodu uprawniony jest wydział komunikacji. Aby otrzymać decyzję o wyrejestrowaniu auta i tablice tymczasowe, należy złożyć wniosek wraz z wymaganymi załącznikami, np. umową sprzedaży samochodu Ukraińcowi oraz dowodem uiszczenia opłaty.  

Wyrejestrowanie samochodu ze względu na jego sprzedaż za granicę może skutkować koniecznością zakupu krótkoterminowego ubezpieczenia OC. Wiele zależy od tego, jak Ukrainiec planuje przetransportować pojazd – jeżeli zamierza odbyć nim podróż do Ukrainy, powinien posiadać obowiązującą umowę ubezpieczenia OC. Pomyśleć warto też o krótkoterminowym assistance. Przykładowo trasa z Lublina do Lwowa ma ok. 218 km. Gdyby doszło do przebicia opony, kierowca będzie mógł uzyskać pomoc ze strony ubezpieczyciela

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Sprzedaż pojazdu Ukraińcowi – jak powinna wyglądać umowa? 

Umowa sprzedaży samochodu obcokrajowcowi nie odbiega od standardowej umowy sprzedaży auta. W praktyce zatem wystarczy skorzystać z gotowego wzoru, jednak z zastrzeżeniem, że Ukrainiec nie musi posiadać numeru PESEL.

Dowiedz się z naszego poradnika, co warto wiedzieć o umowie kupna-sprzedaży

Chcesz samodzielnie przygotować umowę sprzedaży auta? Kluczowe informacje, które muszą się w niej znaleźć, to:

• data i miejsce zawarcia umowy; 
• dane stron transakcji – imię i nazwisko, numery dokumentów tożsamości, PESEL (wymiennie z numerem paszportu), miejsce zamieszkania i /lub adres zameldowania;
• dane identyfikujące auto – marka, model, rok produkcji, numer VIN, wskazanie licznika (przebieg); 
• warunki, na jakich odbywa się sprzedaż samochodu obcokrajowcowi – cena, termin płatności i termin wydania pojazdu; 
• oświadczenie sprzedającego, że przedmiot umowy (samochód) stanowi jego własność i jest wolny od wad; 
• oświadczenie kupującego, że zna on stan techniczny pojazdu; 
• podpisy stron zawierających umowę. 

Dlaczego w treści umowy powinna znaleźć się godzina sprzedaży auta? 

Data i miejsce sporządzenia umowy to standardowy punkt we wzorach umów kupna-sprzedaży auta. Niekiedy jednak może to być niewystarczające – warto uwzględnić jeszcze godzinę zawarcia transakcji. Dlaczego?

Sprzedaż auta obywatelowi Ukrainy jest o tyle ryzykowna, że nabywca nie musi przerejestrować pojazdu w wydziale komunikacji. Wówczas ewentualne mandaty zostaną w pierwszej kolejności wysłane do osoby, która na dzień ich wystawienia figurowała jako właściciel auta. 

W jakim języku sporządzić umowę sprzedaży samochodu Ukraińcowi? 

Umowa kupna sprzedaży samochodu powinna być przygotowana w języku urzędowym Polski, a zatem w języku polskim. Obowiązek przetłumaczenia umowy na język ojczysty spoczywa na Ukraińcu. Jednocześnie, z formalnego punktu widzenia nie ma przeszkód, aby umowa kupna sprzedaży samochodu została sporządzona w dwóch wersjach językowych. To zresztą częsta praktyka. 

Jakie instytucje poinformować o sprzedaży auta cudzoziemcowi? 

Sprzedaż auta obcokrajowcowi nie kończy się w momencie wydania nabywcy kluczyków do samochodu i odebrania ustalonej kwoty pieniędzy – sprzedający musi jeszcze poinformować o transakcji urzędy (wydział komunikacji i urząd skarbowy) oraz firmę ubezpieczeniową. Z tymi formalnościami nie warto zwlekać, a to ze względu na obowiązujące terminy i poważne konsekwencje, jakie wiążą się z ich przekroczeniem. 

3 instytucje, które powinny zostać poinformowane o sprzedaży auta Ukraińcowi: 

1. Wydział komunikacji. Sprzedaż auta Ukraińcowi należy zgłosić w tym wydziale komunikacji, który dokonał rejestracji pojazdu. Można to zrobić online – za pośrednictwem tej strony: https://www.gov.pl/web/gov/zglos-zbycie-lub-nabycie-pojazdu-na-przyklad-sprzedaz-kupno-darowizne.

Na zgłoszenie sprzedaży samochodu Ukraińcowi sprzedawca ma 30 dni. W 2023 r. przekroczenie tego terminu może skutkować karą w wysokości od 200 do 1000 zł.

Podstawa prawna: art. 78 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym  

2. Towarzystwo ubezpieczeniowe. Ubezpieczyciel o sprzedaży samochodu Ukraińcowi powinien zostać poinformowany w ciągu 14 dni. Za przekroczenie tego terminu nie grozi kara finansowa, ale brak zgłoszenia doprowadzi do wznowienia ochrony ubezpieczeniowej na kolejny okres – były już właściciel zostanie wezwany do zapłaty składki OC.

Podstawa prawna: art. 32 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych 

3. Urząd skarbowy. Sprzedający ma obowiązek poinformować fiskusa o sprzedaży samochodu Ukraińcowi, gdy pojazd był jego własnością krócej niż 6 miesięcy. Nie ma przy tym znaczenia, czy sprzedawca na transakcji zarobił, czy stracił i czy wymagany jest podatek dochodowy - informację przekaż do urzędu skarbowego na formularzu PIT-36 - nawet jeśli nie musisz płacić podatku dochodowego.

Podstawa prawna: art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 

Kiedy cudzoziemiec może odstąpić od umowy zakupu samochodu? 

Obcokrajowiec, który kupuje samochód na terenie Polski, ma określone prawa. Jednym z nich jest możliwość powołania się na rękojmię sprzedającego. Zakup używanego samochodu wiąże się z ryzykiem – niekiedy zbywca może próbować zataić poważne usterki. Stąd też w interesie uczciwych sprzedawców jest dokładne opisanie wszelkich mankamentów pojazdu, aby uniknąć oskarżenia przez nowego właściciela samochodu. 

Gdyby po sprzedaży samochodu Ukraińcowi okazało się, że auto ma ukryte usterki, nowy właściciel może: 

• żądać naprawy samochodu – a zatem usunięcia stwierdzonych usterek; 
• żądać obniżenia ceny – dzięki temu zyska środki, które będzie mógł przeznaczyć na naprawę pojazdu; 
• odstąpić od umowy kupna/sprzedaży samochodu– wówczas strony powinny się rozliczyć. 

Jakie samochody najchętniej kupują obywatele Ukrainy? 

Najpopularniejsze marki i modele samochodów nabywanych przez Ukraińców za granicą można ustalić, sprawdzając, jakie używane auta są najczęściej rejestrowane w tym kraju. Jak podaje Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego Samar, w październiku 2023 r. Ukraińcy sprowadzili do Ukrainy 21,8 tys. używanych pojazdów. W podanym okresie do najpopularniejszych modeli należały:

• Volkswagen Golf – 1400 sztuk; 
• Skoda Octavia – 957 sztuk; 
• Volkswagen Passat – 782 sztuki; 
• Renault Megane – 759 sztuk 
• Nissan Leaf – 573 sztuki. 

Jednym z głównych zagranicznych rynków, na których Ukraińcy szukają używanych samochodów, jest Polska. Ukraińcy, podobnie jak pozostali cudzoziemcy kupujący auta w Polsce, mogą skorzystać z bezpłatnych narzędzi do sprawdzania pojazdów – mowa m.in. o e-usłudze Historia Pojazdu, dostępnej na stronie internetowej https://historiapojazdu.gov.pl/.