Zgodnie z aktualnymi przepisami, nawet 17-latek powinien korzystać z fotelika bezpieczeństwa podczas podróży samochodem, jeśli jego wzrost nie przekracza 150 cm. I chociaż wielu osobom takie prawo może wydawać się niedorzeczne, przestrzeganie go może uratować ich podopiecznym życie.

Po nowelizacji Ustawy Prawo o ruchu drogowym zniesiono granicę wieku dziecka (12 lat), zwalniającą jego rodziców lub opiekunów z obowiązku przewożenia go w samochodzie w foteliku lub innym urządzeniu podtrzymującym. W świetle obowiązujących przepisów, dzieci o wzroście poniżej 150 cm muszą korzystać z fotelika nawet do osiągnięcia pełnoletności (z nielicznymi wyjątkami).

Znajdź OC już od 329zł!
Bez wychodzenia z domu

  • Ceny OC w 3 minuty
  • Oferty kilkunastu towarzystw ubezpieczeniowych
  • Pomoc 200 agentów

Warto wiedzieć

Pamiętaj, aby fotelik samochodowy był dostosowany do wagi i wzrostu dziecka, które będzie w nim podróżowało. Najmłodsze dzieci najlepiej i najbezpieczniej przewozić tyłem do kierunku jazdy, na tylnym siedzeniu. Dopuszczalny jest także przewóz dzieci na przednim siedzeniu.

W ustawie uregulowane zostały również inne kwestie związane z bezpiecznym przewozem dzieci. Przypominamy najważniejsze z nich i doradzamy, jak stosować je w praktyce.

Czy przewożenie dziecka w foteliku jest obowiązkowe?

Tak. Obowiązek oraz zasady przewożenia w foteliku lub innym urządzeniu przytrzymującym dziecka o wzroście poniżej 150 cm reguluje Ustawa Prawo o ruchu drogowym (art. 39). Przepisy odnoszą się zarówno do kierowców samochodów osobowych, jak i ciężarowych. Ustawodawca przewidział tylko kilka wyjątków, czyli sytuacji w których dziecko o niższym wzroście może podróżować w samochodzie zapięte wyłącznie pasami bezpieczeństwa (o tym w dalszej części artykułu).

Dzieci w jakim wieku powinny podróżować w foteliku?

Przepisy dotyczące wieku dziecka (12 lat), które obligowały kierowcę do zamontowania dla niego w samochodzie fotelika lub urządzenia przytrzymującego, zostały zniesione już kilka lat temu.

Ustawa z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym wdrożyła przepisy UE dotyczące zasad przewożenia dzieci w pojazdach samochodowych. W porównaniu do wcześniejszych przepisów, zniesiono kryterium wieku dziecka. Pozostało jedynie kryterium wzrostu, tj. poniżej 150 cm. W związku z powyższym, dziecko, które ukończyło 12 lat, ale jednocześnie nie osiągnęło wymaganego wzrostu, powinno być przewożone w foteliku bezpieczeństwa lub urządzeniu przytrzymującym dla dzieci

Natalia Tokarczyk-Jarocka, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.Natalia Tokarczyk-Jarocka, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Co grozi kierowcy za nieprawidłowe przewożenie dziecka w samochodzie w 2024 r.? Mandaty i punkty karne

Za przewożenie dziecka w samochodzie bez fotelika lub niezgodnie z przepisami grozi mandat w wysokości 300 zł. Opłata karna jest taka sama, bez względu na popełnione wykroczenie. Może nim być np.:

  • przewożenie dziecka mającego mniej niż 150 cm wzrostu poza fotelikiem bezpieczeństwa lub innym urządzeniem (o wyjątkach piszemy w dalszej części artykułu);
  • przewożenie w foteliku bezpieczeństwa lub innym urządzeniu przytrzymującym dziecka siedzącego tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu samochodu wyposażonego w aktywną poduszkę powietrzną pasażera;
  • przewożenie dziecka w wieku poniżej 3 lat w pojeździe niewyposażonym w pasy bezpieczeństwa i fotelik lub w pasy bezpieczeństwa i inne urządzenie przytrzymujące dla dzieci;
  • przewożenie dziecka w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci zainstalowanym niezgodnie z zaleceniami producenta urządzenia.

Nieprawidłowe przewożenie dziecka w samochodzie - ile punktów karnych w 2024 r.?

Zgodnie z obowiązującym w 2024 r. Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ewidencji kierujących pojazdami naruszających przepisy ruchu drogowego, za przewożenie więcej niż dwojga dzieci w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami można otrzymać 15 punktów karnych. Popełnienie tego wykroczenia podczas przewożenia mniejszej liczby dzieci zmniejsza karę do:

  • dwoje dzieci - 10 punktów karnych
  • jedno – 5 punktów karnych.

Kiedy punkty karne zostaną usunięte z ewidencji?

Osoby, które otrzymały punkty karne za niewłaściwe przewożenie dziecka w samochodzie mogą być zainteresowane terminem, w jakim zostaną one automatycznie wykasowane z ewidencji kierujących pojazdami. Jaki obowiązuje obecnie mechanizm uzależniający usunięcie punktów karnych za naruszenie przepisów ruchu drogowego? 

Wypowiedź eksperta

Zgodnie z art. 17 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po upływie jednego roku od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia wydanego w sprawie o naruszenie. Ponadto, jeżeli w sprawie o naruszenie nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego stanowiącą dochód budżetu państwa lub gdy grzywnę nałożył w drodze mandatu karnego organ Inspekcji Transportu Drogowego, punkty przypisane temu naruszeniu usuwa się z ewidencji po upływie jednego roku od daty uiszczenia grzywny za naruszenie.
sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Czesław Mroczek

W jakim samochodzie trzeba zamontować fotelik dla dziecka?

Obowiązek przewozu dzieci w foteliku lub innym urządzeniu podtrzymującym dotyczy wszystkich właścicieli samochodów osobowych. Dziecko powinno korzystać z fotelika również podczas podróży samochodami ciężarowymi, takimi jak:

  • pojazdy kategorii M1 - to samochody przeznaczone do przewozu nie więcej niż 8 osób (nie licząc kierowcy), mające co najmniej cztery koła (kat. M),
  • pojazdy kategorii N1, N2, N3 – służące do przewozu ładunków, o masie całkowitej (odpowiednio) do 3,5 t, 3,5 t -12 t oraz powyżej 12 t.  

Czym kierować się kupując fotelik dla dziecka?

Co mówi prawo?

Przepisy mówią o konieczności montażu fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci, zgodnego z:

1) masą i wzrostem dziecka oraz

2) właściwymi warunkami technicznymi określonymi w przepisach Unii Europejskiej lub w regulaminach EKG ONZ dotyczących urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojeździe.

Ponadto ustawodawca wskazuje, że wszystkie urządzenia przytrzymujące dla dzieci powinny być instalowane w pojeździe zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia.

Niestety, w praktyce nie wszyscy rodzice czytają instrukcję obsługi fotelika. Często decydują się również na zakup produktu używanego. Takie urządzenie, nawet jeśli nie nosi śladów uszkodzenia, może już być wyeksploatowane, a wtedy nie spełnia właściwie swojej funkcji.

Jak wybrać fotelik dziecięcy samochodowy?

  • Fotelik samochodowy powinien być dopasowany do profilu siedziska – należy sprawdzić czy po zamontowaniu jest stabilny, tzn. nie przesuwa się i nie kołysze;
  • Najpopularniejszym rozwiązaniem jest montaż fotelika w samochodzie za pomocą pasów bezpieczeństwa. Jeśli to tylko możliwe (auto jest wyposażone w specjalne uchwyty), można wybrać fotelik montowany za pomocą systemu ISOFIX. Mocowanie isofix zapewnia lepsze i stabilniejsze zespolenie go z samochodem;
  • Bardzo ważnym elementem fotelika są pasy bezpieczeństwa. Za najbezpieczniejsze uznaje się pasy 5-punktowe (z dodatkowym pasem biodrowym);
  • Pasy bezpieczeństwa powinny być wytrzymałe, ale też miękkie, aby zapewnić dziecku wygodę. Istotna jest także prawidłowa ich regulacja (zarówno na długość, jak i wysokość);
  • W przypadku fotelików dla najmłodszych dzieci (noworodków i niemowlaków) cała podstawka urządzenia powinna dotykać siedziska kanapy. Zaleca się, aby kąt nachylenia pomiędzy linią pleców dziecka a pionem wynosił od 30 do 45 stopni.

Uwaga!

Fotelik dla dziecka ustawiony pod niewłaściwym kątem może nie spełniać swojej funkcji. Podczas nagłego hamowania, siła nacisku będzie oddziaływała na szyję i głowę dziecka!

Jak i gdzie montować foteliki dziecięce w samochodzie?

Dopóki to tylko możliwe, powinniśmy przewozić dziecko w specjalnym foteliku tyłem do kierunku jazdy (minimum do 2. roku życia lub do czasu, gdy dziecko przekroczy limit wagi lub wzrostu określanego dla fotelika).

Polskie przepisy wprawdzie nie regulują tej kwestii, jednak analizy wyników testów fotelików samochodowych (tzw. crash testów, czyli symulowanych wypadków z użyciem fantomów przypominających ciało dziecka) przeprowadzonych przez niezależne organizacje konsumenckie (np. ADAC, AA TRUST czy EAMTC) wyraźnie wskazują, że jest to rozwiązanie najbezpieczniejsze.

Mały pasażer siedzący przodem do kierunku jazdy jest bardziej narażony na urazy szyi i kręgosłupa niż dziecko przewożone tyłem do kierunku jazdy (w foteliku typu RWF (Rear Way Facing) siła uderzenia rozkłada się na całe ciało)).

Wypowiedź eksperta

Podczas zderzenia czołowego samochodu jadącego z prędkością 50 km/h szyja dziecka podróżującego w foteliku ustawionym przodem do kierunku jazdy jest poddawana obciążeniu ok. 300 kg, natomiast u dziecka, które podróżuje w foteliku tyłem do kierunku jazdy, takie obciążenie nie przekracza 80 kg.
źródło: mamotoja.pl, na podstawie badań niezależnych organizacji konsumenckich

Kiedy można zastąpić fotelik podstawką?

Z wymianą fotelika na podstawkę samochodową nie powinniśmy się spieszyć. Chociaż przewożenie starszych dzieci w samochodzie w foteliku może niektórym rodzicom wydawać się śmieszne lub niepotrzebne, warto wiedzieć, że jest to najlepszy sposób na uchronienie go przed ewentualnymi obrażeniami podczas wypadku.

Czy przewożenie dziecka w samochodzie na podstawce jest bezpieczne? Podstawka jest tańsza i dla większych dzieci wygodniejsza. Niestety, na tym jej zalety się kończą. Takie urządzenie nie posiada zabezpieczeń górnych części ciała (przede wszystkim głowy i karku) oraz stabilnego oparcia po bokach.

Warto wiedzieć

Na rynku dostępnych jest wiele modeli fotelików, przeznaczonych do transportu starszych dzieci w samochodzie. Większość zaprojektowano tak, aby rosły z dzieckiem – szerokość i wysokość fotela można regulować niezależnie, a siedzisko i oparcie ustawiać w kilku pozycjach pochylenia.

Kiedy należy wymienić fotelik dla dziecka?

Producenci fotelików zalecają (a w większości wręcz wymagają), aby fotelik bezpieczeństwa został wymieniony na nowy, nawet po niegroźnej stłuczce. Nawet jeśli nie nosi on żadnych śladów uszkodzenia, jego konstrukcja mogła zostać osłabiona, a to w przyszłości może stwarzać poważne zagrożenie dla podróżującego w nim dziecka.

Uwaga!

Fotelik z drugiej ręki powinien pochodzić wyłącznie z wiarygodnego źródła. Niestety, czasami zdarza się, że nieuczciwi sprzedawcy wystawiają na aukcjach internetowych foteliki samochodowe powypadkowe.

Gdzie bezpłatnie wymienić fotelik samochodowy po wypadku?

  • Niektórzy producenci umożliwiają swoim klientom wymianę pokolizyjnego fotelika na nowy. Wystarczy przedstawić im dowód zakupu oraz dokument (np. notatkę policyjną) potwierdzający, że urządzenie było zamontowane w pojeździe podczas wypadku,
  • Jeżeli pojazd został uszkodzony z winy innego kierowcy, o zwrot kosztów zakupu nowego fotelika możemy się upomnieć do ubezpieczyciela, przy okazji likwidacji szkody z OC sprawcy zdarzenia,
  • Większość ubezpieczycieli gwarantuje wypłatę odszkodowania za uszkodzony fotelik samochodowy dla dziecka w ramach umowy autocasco.  

Kiedy można przewozić dziecko bez fotelika? Przepisy w 2024 r.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przewóz dzieci w fotelikach lub innych urządzeniach podtrzymujących nie jest obowiązkowy, jeżeli:

  • dziecko ma mniej niż 150 cm i więcej niż 135 cm wzrostu i ze względu na jego masę i wzrost nie jest możliwe zapewnienie mu odpowiedniego fotelika bezpieczeństwa lub innego urządzenia (uwaga! Dziecko może siedzieć tylko na tylnej kanapie i musi być zapięte w pasy);
  • rodzic lub opiekun dziecka posiada zaświadczenie od lekarza o przeciwwskazaniu do stosowania fotelika;
  • przewozimy trójkę dzieci, a w samochodzie nie ma możliwości zamontowania na tylnym siedzeniu trzech fotelików. Uwaga! Trzecie dziecko może jeździć z tyłu, pomiędzy fotelikami, ale powinno mieć przynajmniej 3 lata i być przypięte pasami.

Uwaga!

Pamiętaj, że takie rozwiązanie, chociaż dopuszczone warunkowo, jest bardzo niebezpieczne dla trzeciego dziecka. Podczas wypadku może wyślizgnąć się z pasów i doznać poważnych obrażeń. Znacznie lepszą i bezpieczniejszą metodą będzie zamocowanie trzeciego fotelika na przednim siedzeniu w samochodzie.

Kiedy jeszcze możliwe jest przewożenie dziecka w samochodzie bez fotelika? Obowiązek przewożenia dzieci w foteliku nie dotyczy także przejazdu:

  • taksówką,
  • specjalistycznym środkiem transportu sanitarnego,
  • pojazdem Policji, Straży Granicznej lub straży gminnej /miejskiej.

Czego zabraniają przepisy w 2024? W jaki sposób nie wolno przewozić dzieci?

Po nowelizacji ustawy Prawo o Ruchu Drogowym wprowadzono bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące zakazu:

  • podróżowania dziecka na przednim siedzeniu w foteliku zamontowanym tyłem do kierunku jazdy, jeśli samochód jest wyposażony w poduszkę powietrzną dla pasażera (chyba, że zostanie ona wyłączona);
  • przewozu dzieci w wieku poniżej 3 lat w samochodzie niewyposażonym w pasy bezpieczeństwa - zgodnie w wcześniejszymi przepisami, jeżeli auto nie było fabrycznie wyposażone w pasy, rodzic lub opiekun dziecka nie miał obowiązku przewożenia go w foteliku.

Uwaga!

Powyższy zakaz dotyczy nielicznej grupy właścicieli pojazdów, bo na polskich drogach pozostało niewiele aut, które nie posiadają zamontowanych pasów bezpieczeństwa. Głównie są to pojazdy zabytkowe, z lat 70-tych.

  • przewozu dziecka na przednim siedzeniu mającego mniej niż 150 cm wzrostu poza fotelikiem bezpieczeństwa lub innym urządzeniem.  

Czy można i czy warto ubezpieczyć fotelik samochodowy?

Choć kierowcy nie mają obowiązku ubezpieczenia fotelika samochodowego, niektórzy powinni zastanowić się nad takim rozwiązaniem. Dotyczy to szczególnie osób, które zdecydowały się na zakup drogiego urządzenia.  

Ubezpieczenie fotelika samochodowego może być uwzględnione w polisie autocasco (AC) i czasami nie wymaga nawet wniesienia dodatkowej opłaty. Nie jest to jednak reguła. Niektórzy ubezpieczyciele traktują fotelik samochodowy jako element wyposażenia dodatkowego. W takim przypadku ubezpieczenie fotelika wiąże się ze zgłoszeniem urządzenia przy zakupie polisy oraz uregulowaniem dodatkowej opłaty.

Tego rodzaju ochrona obejmuje zazwyczaj uszkodzenie lub zniszczenie fotelika w wyniku wypadku oraz kradzież takiego urządzenia z samochodu oraz łącznie z nim.

Więcej na temat ubezpieczenia fotelika samochodowego przeczytasz w artykule Ubezpieczenie fotelika samochodowego

Co warto wiedzieć

  • W świetle obowiązujących przepisów, podczas podróży samochodem, dziecko o wzroście poniżej 150 cm musi korzystać z fotelika lub innego urządzenia podtrzymującego.
  • Ustawodawca przewiduje kilka sytuacji, w których dziecko może być zapięte wyłącznie pasami bezpieczeństwa, np. gdy: ze względu na jego masę i wzrost nie jest możliwe zapewnienie mu odpowiedniego urządzenia, rodzic dziecka posiada zaświadczenie o przeciwwskazaniu do stosowania fotelika, trzeci fotelik nie mieści się na tylnej kanapie pojazdu.
  • Za przewożenie dzieci w samochodzie bez fotelików lub niezgodnie z przepisami grozi mandat w wysokości 300 zł i nawet 15 punktów karnych.
  • Najbezpieczniej zamontować fotelik samochodowy na tylnej kanapie. Na przednim fotelu dziecko może jeździć tylko w foteliku bezpieczeństwa lub urządzeniu podtrzymującym.
  • Nawet po drobnej kolizji, ze względów bezpieczeństwa, warto wymienić fotelik samochodowy na nowy.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

  1. Jak przewozić dziecko w samochodzie ciężarowym?

    Nie tylko w samochodzie osobowym dziecko powinno podróżować w foteliku lub innym urządzeniu podtrzymującym. Przepisy Ustawy Prawo o ruchu drogowym regulują także kwestie przewożenia dziecka/dzieci autem ciężarowym (pojazdy kategorii M1 oraz pojazdy kategorii N1, N2, N3). Foteliki samochodowe są w nim wymagane, jeśli dziecko ma mniej niż 150 cm wzrostu, bez względu na wiek. Wyższe dzieci wystarczy zapiąć w pasy bezpieczeństwa.

  2. Jak przewozić 3-letnie dziecko w samochodzie?

    Przede wszystkim, wiek dziecka nie powinien być wskazówką, jeśli chodzi o zakup odpowiedniego fotelika samochodowego. Producenci fotelików dzielą je na grupy, a każda jest przypisana do dziecka według jego kategorii wagowej. Zgodnie z europejskim rozporządzeniem ECE R44, urządzenia przytrzymujące dla dzieci klasyfikuje się według pięciu „grup wagowych”:

    • grupa 0 dla dzieci o wadze mniejszej niż 10 kg;
    • grupa 0+ dla dzieci o wadze mniejszej niż 13 kg;
    • grupa I dla dzieci o wadze od 9 do 18 kg;
    • grupa II dla dzieci o wadze od 15 do 25 kg;
    • grupa III dla dzieci o wadze od 22 do 36 kg.

    Podczas zakupu fotelika warto od razu sprawdzić, czy pasuje on do dziecka (nie tylko wagowo). Jeśli to tylko możliwe, można zabrać malucha na takie zakupy lub dopytać obsługę sklepu o ewentualną możliwość wymiany fotelika, jeśli okaże się on jednak niedopasowany do potrzeb dziecka.

  3. Jakie obowiązują kary w 2024 roku za nieprzepisowe przewożenie dzieci w samochodzie?

    Niezgodne z przepisami przewożenie dzieci w samochodzie jest karane mandatem w wysokości 300 zł. Ponadto policja może nałożyć na kierowcę 15 punktów karnych, jeśli nieprawidłowo przewozi on więcej niż dwoje dzieci (lub 10 punktów karnych - dwoje dzieci i 5 punktów karnych - jedno dziecko).

    Uwaga! Kara może dotyczyć nie tylko przewożenia dziecka bez fotelika, ale również nieprawidłowego przymocowania takiego urządzenia.

  4. Czy mogę przewozić dziecko w foteliku na przednim siedzeniu samochodu?

    Tak. Dopuszczalne jest przewożenie dziecka na przednim siedzeniu auta w foteliku (jak również innym urządzeniu przytrzymującym). Należy jednak pamiętać, że przy ustawieniu fotelika tyłem, należy obowiązkowo wyłączyć poduszkę powietrzną pasażera (jest to wymóg prawny). Jej uruchomienie stanowi bowiem poważne zagrożenie bezpieczeństwa dziecka.

  5. Jakie zaświadczenie lekarskie upoważnia do przewożenia dziecka w samochodzie bez fotelika?

    Kierowca/ rodzic może być zwolniony z obowiązku przewożenia dziecka w samochodzie w foteliku lub innym urządzeniu podtrzymującym, jeśli posiada odpowiednie zaświadczenie lekarskie (o przeciwwskazaniach). Taki dokument powinien zawierać: imię i nazwisko, numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL), a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL – serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument, okres ważności i znak graficzny zgodny ze wzorem określonym w art. 5 dyrektywy nr 91/671/EWG.

  6. Czy przestrzeganie przepisów zapewni maksymalne bezpieczeństwo dziecku w samochodzie?

    Przewożenie dzieci w samochodzie wymaga od nas nie tylko postępowania zgodnego z przepisami, ale również zachowania rozwagi i najwyższych środków ostrożności. Pamiętajmy, że nie o mandat tutaj chodzi, ale o bezpieczeństwo dziecka. Odpowiedni fotelik dopasowany do wagi dziecka, wyprofilowane oparcie czy zastosowany system isofix to jeszcze za mało, aby nie narazić go na utratę zdrowia. Pamiętajmy, aby przewozić dziecko w samochodzie stosując przede wszystkim podstawowe zasady ruchu drogowego.