Czy z OC sprawcy szkody można żądać zwrotu kosztów holowania?

Jednak w sporach z ubezpieczycielami sądy coraz częściej stoją po stronie kierowców. Warto również przed wyborem holownika skontaktować się z towarzystwem ubezpieczeniowym, w którym sprawca ma wykupione OC. Wówczas zakład ubezpieczeń może np. zaproponować, że holowaniem Twojego uszkodzonego samochodu zajmie się firma z nim współpracująca. Dzięki temu rozwiązaniu możesz uniknąć czasochłonnego konfliktu z ubezpieczycielem w przyszłości.

Czy ubezpieczyciel może odmówić pokrycia kosztów holowania auta z OC sprawcy?

Nie. Zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania, ubezpieczyciel w ramach polisy OC sprawcy jest zobowiązany nie tylko do likwidacji szkody, lecz także utraty przez poszkodowanego korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby ona niepowstała. Może nią być np. konieczność odholowania uszkodzonego w wypadku drogowym samochodu, a następnie skorzystanie z pojazdu zastępczego do czasu zakończenia naprawy, ponieważ auto jest potrzebne do codziennych dojazdów do pracy. Tak wynika z art. 361 ust. 2 Kodeksu cywilnego, którego treść brzmi:

[…] naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Często odholowanie uszkodzonego samochodu z miejsca wypadku jest konieczne, ponieważ jego stan techniczny uniemożliwia dalszą jazdę. Jednocześnie nie można pozostawić auta na drodze ze względów bezpieczeństwa oraz ryzyko kradzieży. Ponadto poszkodowany jest zobowiązany do zastosowania wszelkich środków, które przyczynią się do zmniejszenia rozmiarów szkody. Jednym z nich może być właśnie przewóz pojazdu w bezpieczne miejsce (np. najbliższy warsztat lub miejsce zamieszkania), w którym panują odpowiednie warunki do przeprowadzenia czynności związanych z oceną rozmiaru powstałych zniszczeń.

Oznacza to, że wydatki poniesione przez poszkodowanego na odholowanie uszkodzonego samochodu są uszczerbkiem majątkowym, który powinien pokryć sprawca wypadku lub kolizji drogowej. W efekcie koszty przewozu auta do warsztatu lub miejsca zamieszkania jest zobowiązane zwrócić towarzystwo ubezpieczeniowe z OC sprawcy.

Zwrotu, jakich kosztów za holowanie auta można domagać się z OC sprawcy?

Często towarzystwa ubezpieczeniowe mogą próbować odmówić pokrycia kosztów holowania uszkodzonego samochodu w pełnej wysokości, w zamian proponując zwrot jedynie części poniesionych wydatków. W uzasadnieniu ubezpieczyciel może stwierdzić, że cena usług wybranego przez Ciebie holownika była zbyt wysoka w porównaniu do rynkowej średniej tego typu usług w danej okolicy lub mogłeś skorzystać z oferty tańszej firmy. Jednak nie musisz zgadzać się z decyzją zakładu ubezpieczeń i się od niej pisemnie odwołać.

Niektórzy ubezpieczyciele powołują się na obowiązek minimalizowania rozmiarów szkody przez osoby poszkodowane, w której ramach powinny starać się wybierać umiarkowane ceny ofert holowania uszkodzonego pojazdu. Jednak wielokrotnie może nie być to możliwe. Możesz np. odnieść poważne obrażenia w wypadku czy doznać szoku, co uniemożliwi Ci przeanalizowanie ofert kilku firm lub negocjowanie wysokości stawek. W takiej sytuacji o wyborze holownika może również zadecydować przybyła na miejsce zdarzenia policja. Tymczasem sądy coraz częściej przyznają rację kierowcom w sporach z towarzystwami ubezpieczeniowymi. Tak, jak np. w wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 9 stycznia 2019 r. (sygn. akt VIII Ga 195/18):

[…] poszkodowanemu przysługuje możliwość wyboru dowolnej oferty w zakresie usług związanych z usunięciem skutków wypadku spośród takich w których stawka nie przekracza rażąco cen rynkowych (oferowanych na rynku lokalnym). 

Podobne stanowisko wyraził również Rzecznik Finansowy w raporcie w sprawie likwidacji szkód komunikacyjnych z 2017 r. Zgodnie z nim poszkodowany może wybrać dowolną firmę zajmującą się holowaniem uszkodzonego samochodu. Oferowana przez nią cena nie musi być najniższa z możliwych lub nie przekraczać średniej rynkowej (lecz jednocześnie nie powinna być rażąco wyższa od lokalnych stawek tego typu usług). W dokumencie powołano się na uchwałę Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 r. (III CZP 32/03):

[…] holowania uszkodzonych pojazdów mechanicznych czy wynajmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany co do zasady może podejmować w tym zakresie autonomiczną decyzję. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe, ale oczywiście nie rażąco wyższe) od cen najniższych lub cen średnich dla określonej kategorii usług na rynku. Przyjęcie cen najniższych czy arytmetycznie wyliczonych cen przeciętnych dla określenia wysokości przysługującego poszkodowanemu odszkodowania, niezależnie od samej metody ich wyliczania, która może być zróżnicowana, nie kompensowałoby poniesionej przez poszkodowanego szkody, gdyby ceny przyjęte u danego przedsiębiorcy, z którego usług poszkodowany korzysta w następstwie szkody w pojeździe, byłyby wyższe od tak przyjętych lub obliczonych cen.

Czy uszkodzony samochód trzeba odholować do najbliższego warsztatu?

Oprócz wyboru holownika ubezpieczyciele mogą również zakwestionować zwrot wszystkich poniesionych przez Ciebie kosztów, jeśli np. nie odholujesz uszkodzonego samochodu do najbliższego warsztatu. Podobnie, gdy do wypadku dojdzie z dala od Twojego domu, a Ty zdecydujesz się na przewóz auta do miejsca zamieszkania. Jednak w takim przypadku możesz w odwołaniu się od decyzji towarzystwa ubezpieczeniowego powołać się na wyrok Sądu Rejonowego w Jarocinie z 3 grudnia 2015 r. (I C 679/14). W jego uzasadnieniu opisano sytuację wypadku drogowego, do którego doszło około 450 km od miejsca zamieszkania poszkodowanego:

Jako normalne następstwo zniszczenia pojazdu niesłużącego poszkodowanemu do prowadzenia działalności gospodarczej traktuje się konieczność holowania pojazdu z miejsca zdarzenia do miejsca zamieszkania poszkodowanego. Stąd też, co do zasady, koszty, które były konieczne na holowanie, mieszczą się w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Odpowiedzialność ta obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na holowanie, jednak należy mieć na uwadze, iż o tym, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy rozstrzygać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. W stanie faktycznym przedmiotowej sprawy, należy mieć na uwadze, że kolizja miała miejsce w odległości ok. 450 km (liczona w obie strony) od miejsca zamieszkania powoda. Powód zmuszony był do odholowania we własnym zakresie uszkodzonego w trakcie kolizji pojazdu, skorzystał więc z dostępnej oferty. W świetle zasad doświadczenia życiowego, naturalnym zachowaniem jest, że w sytuacji nagłej, nie przewidywanej, szuka się pierwszej dostępnej oferty holowania, bez sprawdzania, porównywania innych ofert, z których można byłoby skorzystać w celu minimalizacji szkody.

W powyższym uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy w Jarocinie stanął po stronie poszkodowanego w kolizji, do której doszło aż 450 km od jego miejsca zamieszkania. Został zmuszony do zorganizowania holowania samochodu na własną rękę, więc skorzystał z pierwszej dostępnej oferty. Była to nagła i nieprzewidziana sytuacja. Dlatego w ocenie sądu poszkodowany nie miał obowiązku szukać tańszej usługi, aby zminimalizować wartość szkody. W związku z tym ubezpieczyciel musi mu zwrócić całość poniesionych kosztów za transport uszkodzonego auta.

Czy można skorzystać z holowania auta w ramach assistance zamiast OC sprawcy?

To zależy. Ubezpieczyciele często przy zakupie OC oferują kierowcom bezpłatnie w zestawie dodatkowe ubezpieczenie assistance. Może się więc okazać, że towarzystwo, w którym ubezpieczony jest sprawca wypadku lub kolizji ma obie polisy w pakiecie. Wówczas zakład ubezpieczeń może Ci zaproponować odholowanie uszkodzonego samochodu w ramach assistanceosoby, która spowodowała szkodę zamiast z jej OC. Jak to działa w praktyce?

Ubezpieczyciel może zaproponować, że zarówno koszty transportu uszkodzonego samochodu poszkodowanego, jak i sprawcy zostaną pokryte w ramach assistance wykupionego przez drugiego z nich. Dzięki temu towarzystwo ubezpieczeniowe ma pewność, że holowaniem pojazdu zajmie się współpracująca z nim firma. W efekcie zakład ubezpieczeń może zaoszczędzić, ponieważ poszkodowany nie skorzysta z usług innego podmiotu oferującego wyższe stawki przewozu auta.

Daniel Bartosiewicz, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych rankomat.pl

Takie rozwiązanie może pozwolić Ci uniknąć konfliktu z ubezpieczycielem w kwestii zwrotu kosztów transportu uszkodzonego samochodu. Jednak zwykle ubezpieczenie assistance ma określony kilometrowy limit holowania pojazdu. Jeśli zostanie przekroczony, holownik wystawi Ci fakturę za nadwyżkowe usługi. Wówczas zwróć się do towarzystwa ubezpieczeniowego z wnioskiem o jej opłacenie z OC sprawcy.

Źródła: 

1. Kodeks cywilny: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf
2. Uchwała Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 r. (III CZP 32/03): http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/III%20CZP%2032-03.pdf
3. Wytyczne Rzecznika Finansowego w sprawie likwidacji szkód komunikacyjnych: https://rf.gov.pl/wp-content/uploads/2020/05/likwidacja_OC_kom_a_wytyczne_KNF_raport_2017.pdf
4. Wyrok Sądu Rejonowego w Jarocinie z 3 grudnia 2015 r. (sygnatura akt: I C 679/14): https://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/152505050000503_I_C_000679_2014_Uz_2015-12-03_001
5. Wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 9 stycznia 2019 r. (sygnatura akt VIII Ga 195/18): http://orzeczenia.bydgoszcz.so.gov.pl/content/$N/151005000004027_VIII_Ga_000195_2018_Uz_2019-01-09_001