Prawo jazdy A, A1, A2 i AM – czym się różnią?

Do danej kategorii prawa jazdy z grupy A przypisane są różne pojazdy (wg rodzaju, pojemności i mocy silnika) i osoby (wg wieku). Dlatego, zanim kupisz motocykl i zapiszesz się do szkoły jazdy, powinieneś sprawdzić jakie uprawnienia kierowcy będą Ci potrzebne i czy w ogóle możesz już się o nie ubiegać.

W poniższym artykule wyjaśniamy, czym różnią się kat. A, A1, A2 i AM. Podpowiadamy także, jak krok po kroku przejść proces zdobywania uprawnień do kierowania motorowerem, quadem czy motocyklem trójkołowym.

Czym różnią się kategorie A, A1, A2 i AM?

Trzy kategorie z grupy A (A, A1, A2) uprawniają do poruszania się po drodze m.in. motocyklem i motocyklem trójkołowym. Czwarta kategoria (AM) pozwala już jednak co najwyżej na kierowanie motorowerem lub czterokołowcem lekkim (np. quadem). Można za to uzyskać ją najwcześniej, bo kurs prawa jazdy kat. AM jest dostępny nawet dla osoby, która ukończyła 14 lat. Ogólnie mówiąc, różnice pomiędzy poszczególnymi kategoriami A, A1, A2 i AM dotyczą:

• Wieku kandydata na kierowcę – pierwsze prawo jazdy można zdobyć przed ukończeniem 18 lat, natomiast niektóre uprawnienia najwcześniej w wieku 20 lat lub 24 lat,
• Rodzaju pojazdu – poszczególne kategorie dzielą motocykle ze względu na pojemność i moc silnika, a kat. AM obejmuje wyłącznie motorowery i czterokołowce lekkie.

Jakie dokładnie uprawnienia zostały przypisane do każdej kategorii prawa jazdy na motocykl? Szczegóły znajdziesz poniżej.

Jakie uprawnienia daje prawo jazdy kategorii A?

Kategoria A jest z pewnością najbardziej pożądaną wśród amatorów motocykli, ponieważ pozwala na kierowanie wszystkimi jednośladami, bez względu na ich parametry techniczne. Jeśli uzyskasz uprawnienia na motor kategorii A, będziesz mógł prowadzić także pojazdy uwzględnione w kat. AM (np. motorowery, quady).

Prawo jazdy A pozwala również na kierowanie zespołem pojazdów, na przykład do jazdy motocyklem z przyczepą czy quadem z przyczepą. Pamiętaj jednak, że takie uprawnienie obowiązuje tylko na terenie Polski.

Jakie uprawnienia daje prawo jazdy kategorii A1?

Kategoria A1 przyda Ci się, jeżeli chcesz kierować:

• motocyklem o pojemności silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg,
• motocyklem trójkołowym o mocy do 15 kW,
• pojazdem z kategorii AM (motorower, czterokołowiec lekki).

Po ukończeniu kursu i zdaniu egzaminu na kat. A1 będziesz też mógł wyjechać na drogę zespołem pojazdów, czyli pojazdami określonymi powyżej połączonymi z przyczepą. Podobnie jak w przypadku kategorii A, jest to dozwolone wyłącznie w Polsce.

Jakie uprawnienia daje prawo jazdy kategorii A2?

Kategoria A2 pozwala na kierowanie nieco słabszym jednośladem, bo motorem o maksymalnej mocy 35 kW, w którym stosunek mocy do masy własnej wynosi maksymalnie 0,2 kW/kg. Jednocześnie, nie może on powstać w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe, którego moc dwukrotnie przekracza moc tego motocykla.

Z uprawnieniami kat. A2 możesz kierować także:

• motocyklem trójkołowym o mocy maksymalnej 15 kW;
• pojazdami z kategorii AM.

Po uzyskaniu uprawnień kat. A2 będziesz mógł również jeździć na terenie Polski zespołem wyżej wymienionych pojazdów połączonych przyczepą.

Jakie uprawnienia daje prawo jazdy kategorii AM?

Kategoria AM uprawnia do kierowania pojazdami o najsłabszej mocy. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, ten dokument zastąpił obowiązującą do 2013 roku kartę motorowerową.

W przypadku kat. AM przepisy pozwalają na korzystanie z motoroweru, czterokołowca lekkiego (np. quad) oraz zespołu ww. pojazdów połączonych z przyczepą (uprawnienie dotyczy tylko Polski).   

Czy wiesz, że…

Jeżeli ukończyłeś 18 lat przed 19 stycznia 2013 roku, nie musisz posiadać żadnego dokumentu, aby kierować motorowerem. Zgodnie z definicją zawartą w Ustawie Prawo o ruchu drogowym jest nim pojazd dwu- lub trójkołowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm3 lub w silnik elektryczny o mocy nie większej niż 4 kW, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.

Pamiętaj, że takie uprawnienie dotyczy tylko motoroweru! Jeśli chcesz korzystać z czterokołowca lekkiego, powinieneś mieć co najmniej prawo jazdy kategorii AM.

Osoby, które przed 2013 rokiem ukończyły 18 lat często wychodzą z błędnego założenia, że nie potrzebują żadnego dokumentu, aby poruszać się po drodze publicznej zarejestrowanym quadem. Tymczasem przepisy przewidują taką możliwość tylko dla kierowców motorowerów. Za brak prawa jazdy kategorii AM kierowcy quada grozi wysoki mandat. Oczywiście otrzyma on go także wtedy, gdy zostanie przyłapany na jeździe po nieoznakowanej drodze leśnej

Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Jak uzyskać prawo jazdy kat. A, A1, A2 i AM?

Chcesz wyrobić prawo jazdy kategorii A, A1, A2 lub AM? Powinieneś uzyskać indywidualny numer PKK, przejść kurs w wybranym ośrodku szkolenia kierowców oraz zdać egzamin państwowy (teoretyczny i praktyczny).

Ile lat trzeba mieć, aby zdać egzamin na poszczególne kategorie prawa jazdy?

Przepisy dotyczące minimalnego wieku kandydata na kierowcę motocykla nie są rygorystyczne. Najwcześniej otrzymasz prawo jazdy kat. AM, choć w tym przypadku będziesz uprawniony tylko do korzystania z motoroweru lub lekkiego czterokołowca. Jeżeli zamierzasz zapisać się na kurs prawa jazdy:

• kategorii AM – powinieneś mieć ukończone 14 lat. Przed zapisaniem się na kurs uzyskaj także zgodę rodziców (opiekunów prawnych) na jego rozpoczęcie,
• kategorii A1 – musisz mieć ukończone 16 lat i tutaj również potrzebujesz zgody rodziców (opiekunów prawnych), 
• kategorii A2 – o uprawnienia możesz starać się po ukończeniu 18 lat,
• kategorii A – powinieneś mieć ukończone 20 lat lub 24 lata.

Uprawnienia kategorii A na motocykl są dość osobliwe, jeśli chodzi o wiek kandydata na kierowcę. Pierwszy próg wiekowy, czyli 20 lat dotyczy osób, które od co najmniej 2 lat posiadają prawo jazdy kategorii A2. Jeżeli jednak nie mają takich uprawnień lub posiadają je krócej niż 2 lata, obowiązuje ich minimalny wiek 24 lat.

Jakimi pojazdami można kierować i ile trzeba mieć lat, żeby uzyskać prawo jazdy kat. AM, A1, A2 i A?

Uwaga! Wniosek o prawo jazdy możesz złożyć nie wcześniej niż 3 miesiące przed osiągnieciem wieku przewidzianego dla danej kategorii.

Ile kosztuje prawo jazdy kat. A, A1, A2 i AM?

Ceny kursów na prawo jazdy kategorii A czy AM nie są stałe i każdy ośrodek szkolenia kierowców ustala własny cennik. Jeżeli chcesz zaoszczędzić, najlepszym sposobem na znalezienie taniego kursu będzie porównanie ofert kilku ośrodków działających blisko Twojego miejsca zamieszkania.  

Sprawdziliśmy ceny kursów w losowo wybranych ośrodkach szkolenia w kilku największych miastach Polski. Pamiętaj jednak, że są one tylko orientacyjne – o cenę kursu powinieneś zapytać w wybranej przez Ciebie szkole jazdy.

Ile kosztuje wyrobienie prawa jazdy kat. A1, A2, A i AM (teoria plus praktyka) w wybranych miastach?

Jak przebiega proces uzyskiwania prawa jazdy?

W pierwszej kolejności postaraj się o uzyskanie PKK, czyli Profilu Kandydata na Kierowcę. W tym celu złóż wniosek o wydanie prawa jazdy w odpowiednim urzędzie i dołącz do niego:

• zdjęcie (kolorowe 35x45mm),
• orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, 
• zgodę rodziców - jeśli jesteś osobą niepełnoletnią.

PKK uzyskasz od ręki, o ile wniosek będzie kompletny. Dłuższa weryfikacja wymaga z reguły dwóch dni oczekiwania, natomiast jeśli powstaną jakieś wątpliwości, na PKK poczekasz do miesiąca (w sprawach skomplikowanych do 2 miesięcy).

Więcej o PKK przeczytasz w artykule Profil Kandydata na Kierowcę – co to jest?

Jakie kolejne kroki – po uzyskaniu PKK – musisz przejść?

1. Krok pierwszy – zapisanie się do szkoły jazdy

Po otrzymaniu numeru PKK zapisz się na kurs prawa jazdy w wybranej szkole. Na jego zakończenie powinieneś zdać egzamin wewnętrzny. Wybierając kurs, masz dwie możliwości: możesz zdecydować się na lekcje teoretyczne i praktyczne lub wyłącznie na kurs praktyczny, a wiedzę zgłębić najpierw we własnym zakresie (do szkoły jazdy zgłaszasz się wówczas po zdaniu części teoretycznej egzaminu państwowego).

2. Krok drugi – zdanie egzaminu

Następnym krokiem będzie zapisanie się w WORD (Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego) na egzamin. Najlepiej najpierw zdać część teoretyczną, a potem zapisać się na egzamin praktyczny. Jeżeli po tym egzaminie również uzyskasz wynik pozytywny, to WORD wyśle odpowiednią informację do wydziału komunikacji, w którym wyrobiłeś numer PKK - sprawdź, czy informacja została przekazana na stronie www.info-car.pl. Wystarczy podać na niej swój numer PESEL, imię i nazwisko.

3. Krok trzeci – odbiór prawa jazdy

Przed odebraniem prawa jazdy należy uiścić opłatę w wys. 100,50 zł na rachunek bankowy urzędu, w którym składałeś wniosek (w kasie lub przelewem na konto). Z reguły odbiór dokumentu jest możliwy w ciągu 9 dni roboczych (licząc od dnia, w którym przekazałeś potwierdzenie wpłaty). W wyjątkowych sytuacjach procedura może potrwać dłużej - miesiąc lub dwa miesiące (jeśli sprawa wymaga dodatkowych wyjaśnień.

Prawo jazdy na motocykl kategorii A, A1, A2 lub AM możesz odebrać na jeden z dwóch sposobów:

• w urzędzie – zabierz ze sobą dowód osobisty (lub paszport) i dotychczasowe prawo jazdy - jeśli takie posiadasz;
• pocztą – poinformuj wcześniej urząd na jaki adres ma dostarczyć Twoje nowe prawo jazdy. Uwaga! Jeśli masz inne prawo jazdy, powinieneś wcześniej dostarczyć je do wydziału komunikacji.

Czy motorower i motocykl muszą być ubezpieczone?

Każdy pojazd mechaniczny, który jest zarejestrowany w Polsce musi być objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC. Pamiętaj o tym w momencie, gdy już otrzymasz prawo jazdy kat. A, A1, A2 lub AM i kupisz swój pierwszy motocykl.

Jeżeli Twój wybór padł na nowy pojazd z salonu, polisę OC powinieneś nabyć najpóźniej w dniu jego rejestracji, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia go do ruchu. Jeśli kupisz pojazd używany, ważne obowiązkowe ubezpieczenie powinien przekazać Ci zbywca motocykla. Z jego polisy możesz korzystać do końca umowy. Upewnij się jednak czy motocykl faktycznie jest objęty ochroną, czy polisa została opłacona w całości i czy obecny ubezpieczyciel wymaga dopłaty do składki po przepisaniu polisy na Ciebie. Jeśli pozostanie w dotychczasowej firmie okaże się niekorzystne, w każdej chwili możesz wypowiedzieć umowę i ubezpieczyć motor w innej firmie.  

Więcej na temat przejęcia ubezpieczenia OC od poprzedniego właściciela pojazdu dowiesz się z artykułu Przepisanie ubezpieczenia OC Przepisanie ubezpieczenia OC - jak to zrobić?

Ile kosztuje OC na motocykl i skuter?

Motocykl, który zamierzasz kupić, nie jest ubezpieczony? Chcesz zrezygnować z OC zbywcy pojazdu i przejść do innej firmy? Nie musisz odwiedzać biur agentów poszczególnych zakładów ubezpieczeń, bo polisę OC na motocykl kupisz bez problemu przez Internet. Zastanawiasz się, ile będzie Cię to kosztowało?

Obowiązkowe ubezpieczenie na motor zazwyczaj nie jest drogie. Polisa na motorower lub motocykl z niewielką pojemnością silnika to średnio koszt od 150 zł do kilkuset złotych. Jeśli zgłaszasz do OC motocykl sportowy z „mocnym” silnikiem, wtedy już musisz liczyć się z nieco większym wydatkiem. 

Pamiętaj, że składka nie jest naliczana tylko na podstawie rodzaju pojazdu. Każdy ubezpieczyciel zwraca także uwagę na dane właściciela – m.in. jego wiek, miejsce zamieszkania, doświadczenie w prowadzeniu pojazdów oraz dotychczasową historię ubezpieczenia. Każdy posiada jednocześnie własny cennik. Dlatego najlepiej porównać oferty jak największej grupy ubezpieczycieli i wybrać najkorzystniejszą z nich. W poszukiwaniach najtańszej polisy może pomóc np. internetowy kalkulator cen OC AC motocykla. 

Porównaj ceny OC i AC motocykla