Jak kupić auto? Poradnik dla osób planujących zakup używanego samochodu

Zakup używanego samochodu to decyzja, która wymaga nie tylko pieniędzy, ale też wiedzy i cierpliwości. Choć rynek wtórny w Polsce oferuje tysiące aut w różnych cenach, nie każde z nich jest warte swojej wartości z ogłoszenia. W natłoku ofert łatwo przeoczyć istotne szczegóły lub dać się zwieść pozorom, dlatego warto wiedzieć, od czego zacząć i jak się przygotować.

Nasz przewodnik pomoże Ci przejść przez cały proces zakupu auta – od określenia własnych potrzeb i budżetu, przez weryfikację ogłoszeń i dokumentów, aż po negocjacje i finalizację transakcji. Dzięki temu kupisz samochód, który naprawdę spełni Twoje oczekiwania.

Jakiego auta potrzebujesz?

Na początku zastanów się, jakiego samochodu będziesz potrzebować, dokładnie określając swoje potrzeby. Skup się bardziej na cechach, które powinien mieć pojazd niż na szukaniu od razu konkretnego modelu. Jeśli będziesz otwarty na sugestie, zwiększysz szansę na upolowanie prawdziwej okazji,  trafić na prawdziwe okazje, również wśród mniej popularnych wyborów.

Pamiętaj przy tym, że stereotypy to nie zawsze najlepsze drogowskazy – auto francuskie wcale nie musi być awaryjne, japońskie niezawodne, a niemieckie solidne. Jeśli już skupiasz się na bardziej konkretnym modelu, należałoby choć pobieżnie sprawdzić opinie o nim. Dzięki temu dowiesz się, które wersje mają wady fabryczne czy które silniki palą najwięcej.

Takie opinie można znaleźć np. na:

• AutoCentrum.pl,
• AutoKult.pl,
• MotoFakty.pl,
• Moto.pl,
• Francuskie.pl (w przypadku marek francuskich),
• Elektroda.pl (w kwestii elektryki i elektroniki samochodowej).

Określ także przeznaczenie swojego samochodu. Jeśli będziesz się poruszać z jednym towarzyszem, głównie po mieście, znacznie rozsądniejszym wyborem będzie auto kompaktowe lub średnie niż SUV albo limuzyna.

Jak ustalić budżet transakcji?

Gdy już wiesz czego będziesz szukać, zastanów się, ile możesz przeznaczyć na zakup auta. Pamiętaj, że w przypadku egzemplarzy z rynku wtórnego rzadko zdarza się, że nakład finansowy na początku nie jest konieczny. Chodzi choćby o takie kwestie, jak wymiana klocków i tarcz hamulcowych, zakup nowych opon itp. To elementy, które naturalnie ulegają eksploatacji i wymagają regularnej zmiany.

Niezależnie od tego, z którego rocznika samochód wybierasz, już na etapie poszukiwań zabezpiecz środki na nieprzewidziane do końca wydatki.

Inną kategorią są wydatki planowane - to te, które leżą po stronie nabywcy zaraz po zrealizowaniu transakcji. Nowy właściciel musi bowiem zapłacić za:

• rejestrację pojazdu, 
• przegląd techniczny (czasem termin ważności badania wygasa niedługo po zawarciu umowy kupna-sprzedaży),
• obowiązkową polisę OC (jeśli zdecyduje się zrezygnować z ubezpieczenia już zawartego przez poprzedniego właściciela lub ta umowa wkrótce wygasa).

Naszym okiem

Jeżeli okaże się, że opłata za OC wniesiona przez zbywcę pojazdu jest niższa niż ta, którą zapłaciłby nabywca, ubezpieczyciel może poprosić nowego właściciela o dopłatę różnicy w składce (uwaga! zgodnie z prawem - może, ale nie musi). Jest ona wyliczana z uwzględnieniem okresu, który pozostał do końca trwania umowy.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Cenę potencjalnej polisy OC możesz jednak sprawdzić jeszcze przed zakupem pojazdu tak, aby nie spotkała Cię przykra niespodzianka - w końcu na wysokość składy wpływa wiele czynników związanych zarówno z kierowcą, jak i parametrami pojazdu. Cena jest ustalana indywidualnie, choć zakres ochrony zawsze jest taki sam. 

To jeden z powodów, dla których warto porównać ceny ubezpieczeń w różnych towarzystwach za pomocą kalkulatora OC i AC online.

Poza wyżej wymienionymi wydatkami warto również odłożyć 10-15% budżetu (przynajmniej 1000 zł), a w przypadku aut prestiżowych i nietypowych nawet 20-30%, na wszelkie niezbędne naprawy oraz wymianę materiałów eksploatacyjnych.

Gdzie szukać samochodu?

Samochodu w Internecie najlepiej szukać na ogólnodostępnych portalach ogłoszeniowych. Większość z nich ma intuicyjny interfejs, więc nie ma problemu z obsługą. Na tego typu stronach dostępny jest również system filtrowania ogłoszeń, który pozwoli nam zawęzić wyszukiwany zbiór.

Dzięki temu zaoszczędzisz czas, już na początku odsiewając oferty poza Twoim zasięgiem.

Warto zajrzeć szczególnie na:

• Olx.pl – portal charakteryzuje się bardzo czytelnym interfejsem oraz dużą liczbą filtrów. Nie jest dedykowany dla ogłoszeń motoryzacyjnych, ale znajdziemy ich tam bardzo dużo, ze względu na popularność serwisu.
• Otomoto.pl – portal specjalnie dla ogłoszeń motoryzacyjnych. Ma czytelny interfejs i wygodny system filtrowania. Jest często używany przez osoby zawodowo zajmujące się sprzedażą używanych samochodów.
• Marketplace na Facebooku – rozwija się coraz szybciej, zapewniając prosty i bezpłatny system ogłoszeń. Facebook w swoim systemie stawia na lokalność. Coraz więcej sprzedających właśnie tutaj wystawia swoje oferty, dlatego warto poświęcić kilka chwil, aby sprawdzić ogłoszenia dotyczące interesującego nas modelu.
• Lento.pl – nie należy może do najbardziej popularnych portali, ale wygrywa swoją prostotą i intuicyjnością. Nie znajdziemy tu wielu ogłoszeń motoryzacyjnych, jednak interesujący wydaje się system sortowania, który wyświetla ogłoszenia od tych najnowszych, dzięki czemu od razu wiemy, kiedy zamieszczona została interesująca nas oferta.
• AutoTrader.pl – choć strona główna tego portalu wydaje się bardzo minimalistyczna, to w swej prostocie również oferuje bogate możliwości poszukiwań aut używanych. Niestety liczba rekordów na tej stronie nie zachwyca w porównaniu do topowych portali.
• Sprzedajemy.pl – nie jest to portal przeznaczony wyłącznie na ogłoszenia motoryzacyjne, ale ze względu na jego całkowitą darmowość baza ogłoszeń jest bardzo szeroka. Niestety ogłoszenia są dość rzadko weryfikowane przez sprzedających, przez co wiele z nich jest już nieaktualna.

Jak zweryfikować treść ogłoszenia?

Podczas przeglądania ogłoszeń warto dokonać wstępnej analizy. Dzięki temu zaoszczędzisz czas nie kontakt ze sprzedającymi, którzy nie oferują tego, czego oczekujesz. 

• Na zdjęciach zauważysz, że auto jest wyraźnie przygotowane do sprzedaży – lakier nabłyszczony pastą polerską, która może ukryć różnice w lakierowanych częściach nadwozia lub umyty blok silnika.
• W ogłoszeniu nie ma jasnej informacji o tym, czy samochód miał wypadek, czy też jest bezwypadkowy.
• Jeśli sprzedawca nie podaje numer VIN i nie chce go również podać przy kontakcie telefonicznym.
• W przypadku ogłoszenia, które jest niezwykle lakoniczne lub nie zawiera żadnych istotnych dla kupującego informacji.
• Opis samochodu wypełniony jest frazesami, napuszony, przesadny lub gdy sprzedawca buduje wokół auta aurę wyjątkowości.
• Auto jest unieruchomione ze względu na prostą awarię i dlatego ma niską cenę (jeśli awaria rzeczywiście byłaby prosta i tania w naprawie to sprzedający wykonałby ją, aby podnieść wartość sprzedawanego samochodu).
• Na zdjęciach dostrzeżesz brak oryginalnych osłon i zaślepek – możesz domniemywać, że auto było często naprawiane lub uszkodzone. Jeśli zobaczysz nieregularność w szparach pomiędzy elementami nadwozia – auto było składane z różnych egzemplarzy lub miało poważny wypadek i nie zostało właściwie naprawione.
• Na częściach dostrzeżesz opisy i numery zapisane białą farbą lub korektorem, to możesz podejrzewać, że auto było naprawiane na częściach pochodzących z autozłomu.
• Na samochodzie dostrzeżesz przypadkowe naklejki i rysunki, ponieważ w ten sposób często maskuje się w ten sposób ogniska korozji i pęknięcia.
• Na zdjęciach możesz dostrzec ogniska korozji, wszelkiej maści bąble i charakterystyczne spękania lakieru – auto będzie najprawdopodobniej wymagało interwencji blacharskiej.
• W ogłoszeniu są dostępne zdjęcia tylko jednej strony auta.
• Zdjęcia w ogłoszeniu są niewyraźne lub wykonane przy złym oświetleniu.
• Na zdjęciu możesz dostrzec, że w aucie utrzymywany jest niski poziom płynów lub dostrzeżemy wyraźne zacieki na silniku.
• Auto miało niedawno montowaną instalację gazową (najprawdopodobniej samochód zaczął przysparzać problemów i właściciel postanowił go sprzedać).
• Auto ma nadzwyczajnie niski przebieg. Warto przyjąć, że auto w normalnej eksploatacji pokonuje przynajmniej 15-20 tys. km rocznie.
• Sprzedawca odmawia sprawdzenia auta w losowym warsztacie wybranym przez klienta lub gdy proponuje swój.
• Auto przeszło profesjonalny lub nieprofesjonalny tuning optyczny.
• Sprzedawca mówi, że ma dużo chętnych na zakup samochodu i wymaga od nas szybkiej decyzji.

Jeśli postanowisz skontaktować się ze sprzedającym, to pamiętaj, że jako kupujący znajdujesz się w pozycji uprzywilejowanej. Przed sfinalizowaniem umowy lub wpłaceniu zadatku/zaliczki zawsze możesz wycofać się z zakupu bez konsekwencji. Staraj się jednak zachować przy tym kulturę i nie próbuj doradzać sprzedającemu.

Czy skorzystać z portali sprawdzających?

Jeśli chcesz obejrzeć i zweryfikować pojazd, który został wystawiony na sprzedaż w bliskiej odległości od Ciebie, najlepiej wybierz się na miejsce osobiście. Boisz się, że masz zbyt małą wiedzą mechaniczną? Zabierz ze sobą zaufanego specjalistę - może to być mechanik, blacharz czy choćby pasjonat motoryzacji.

A co jeśli ogłoszenie pochodzi z drugiego końca Polski? Możesz skorzystać z pomocy firm specjalizujących się w wykonywaniu badań samochodów.

Wśród najbardziej polecanych pośredników warto tu wymienić:

• Autotesto,
• Moto-Zakup,
• Motoraporter,
• MotoControler,
• Mobilekspert.

W wyniku przeprowadzonego badania otrzymasz specjalny raport, który może zawierać:

• podstawowe informacje uzyskane z raportu VIN (dane z towarzystw ubezpieczeniowych, z baz policyjnych, z komisów i salonów sprzedaży),
• wynik kontroli stanu technicznego silnika, zawieszenia, wyposażenia kabiny,
• dokumentację zdjęciową wykrytych wad nadwozia.

Ceny za badanie wahają się w przedziale między 200 zł a nawet 1000 zł w zależności od wybranego przez klienta zakresu badania. Może się wydawać, że jest to wygórowana kwota, ale nierzadko pozwoli Ci to zaoszczędzić sporo pieniędzy, jeśli zakup miałby się okazać nietrafiony.

Jak przygotować się do oględzin?

Masz już za sobą poszukiwania auta, wstępnie rozmawiałeś ze sprzedającym i przymierzasz się do oględzin? W tym celu warto umówić się w miejscu publicznym i neutralnym dla każdej ze stron - negocjacje na swoim terenie ośmielają sprzedającego i niewykluczone, że może naciągać niektóre informacje na temat samochodu. 

Poza tym nie zaszkodzi też towarzystwo zaufanego znajomego, który bardziej rozsądkowo niż Ty podejdzie do zakupu. Trzeźwe spojrzenie pozbawione emocji czy ekscytacji może być tutaj bardzo pomocne.

Przed właściwymi oględzinami warto także zweryfikować dokumenty. Przyjmujemy tutaj zasadę – najpierw kwestie prawne, potem techniczne, a na końcu estetyka. Sprawdź koniecznie:

• Czy numer VIN na nadwoziu jest taki sam jak we wszystkich dokumentach?
• Czy sprzedający jest rzeczywiście właścicielem pojazdu lub czy ma wszelkie pełnomocnictwa?
• Czy auto ma ważną polisę OC?
• Czy w dowodzie rejestracyjnym nie ma wpisanych zastawów, kredytów i leasingów lub innych zobowiązań ciążących na pojeździe?

Na co zwrócić uwagę przy oględzinach?

Jeśli nie masz specjalistycznej wiedzy i narzędzi, to niestety nie jesteś w stanie zweryfikować stanu auta – to prawda, z którą musisz się zmierzyć. Kupujący najczęściej we własnym zakresie może dokonać tylko wstępnych oględzin, ale dokładne sprawdzenie samochodu warto przeprowadzić w specjalistycznym warsztacie. Warto więc sprawdzanie samochodu podzielić na trzy etapy: podstawowe oględziny wstępne, jazda próbna, kontrola w specjalistycznym warsztacie.

Podczas wstępnych oględzin skup się na:

• Śladach korozji na nadwoziu (sprawdź: progi, nadkola, dolne części drzwi, klapy, podszybie, łączenia elementów, dach przy relingach).
• Weryfikacji działania oświetlenia zewnętrznego pojazdu, a także jego stanu technicznego.
• Stanie tarcz hamulcowych i klocków. Rodzaju stosowanych opon (wystrzegajmy się aut, w których każda opona jest inna).
• Kontroli poziomu płynów eksploatacyjnych (oleje, płyn chłodniczy, płyn hamulcowy, płyn hydrauliczny).
• Sprawdzeniu stanu silnika poprzez wsłuchanie się w kulturę pracy jednostki napędowej
• Weryfikacji działania zamków, systemu centralnego zamka i pilota.
• Sprawdzenie spalin wydobywających się z wydechu. Spaliny powinny być bezbarwne, tuż po odpaleniu może występować biały odcień.
• Sprawdzenie stanu szyb w samochodzie. Skup się na poszukiwaniu znaczących rys i pęknięć, zwłaszcza na szybie przedniej i tylnej.
• Kontroli działania i szczelności szyberdachu – jeśli taki występuje.
• Sprawdzeniu układu klimatyzacji na biegu jałowym.

Po przeprowadzeniu wstępnej kontroli pojazdu warto udać się na jazdę próbą, której celem może być wizyta w warsztacie. Podczas jazdy próbnej, o ile istnieje taka możliwość, spróbuj przejechać się samochodem powoli, po mieście w trybie mieszanym oraz po trasie z nieco większą prędkością – należy pamiętać, że niektóre wady ujawniają się tylko w konkretnym zakresie prędkości.

W czasie jazdy próbnej zwróć szczególną uwagę na:

• pracę silnika,
• pracę skrzyni biegów,
• pracę układu hamulcowego,
• kontrolki i wskaźniki na desce rozdzielczej,
• pracę układu kierowniczego,
• wibracje,
• wyciszenie.

Jeśli chcesz ostatecznie zweryfikować stan pojazdu, warto postawić na fachowców z Autoryzowanych Stacji Obsługi, którzy zwyczajowo są bardzo krytyczni wobec aut używanych (na etapie zawierania transakcji, właśnie takiego surowego oka potrzebujemy). Jeśli jednak ceny w ASO okażą się zbyt wysokie można udać się do dużego, niezależnego warsztatu, tutaj jednak nie warto kierować się zaleceniami sprzedającego, ale poszukać samemu. Najtaniej auto sprawdzisz w stacji diagnostycznej, ale też zakres takiej kontroli będzie najmniejszy.

Jak negocjować cenę samochodu?

Etap negocjacji może być jednym z najtrudniejszych. Warto kierować się tutaj zasadą „konsekwentnej uprzejmości”. Traktuj sprzedającego jak partnera do rozmów, a nie jak wroga, który chce zabrać Ci pieniądze.

Negocjacje cenowe prowadź dopiero, gdy zweryfikujesz stan pojazdu, gdyż każda wychwycona usterka pozwala na obniżenie ceny pojazdu. Staraj się nie negocjować przez telefon, choć zawsze warto zapytać sprzedającego czy cena z ogłoszenia jest ceną ostateczną. W przypadku ceny samochodu używanego trzymaj się zasady, że liczą się dwie pierwsze cyfry ceny.

O ile to możliwe transakcje finalizujmy bezgotówkowo – przelewem na konto sprzedającego. W przypadku jednak, gdy zależy nam na transakcji gotówkowej, dokonujmy jej przy świadku lub w publicznym miejscu, także ze względu na bezpieczeństwo.

Jakie dokumenty powinien posiadać sprzedający?

Jeżeli zdecydujemy się na zakup pojazdu, koniecznie powinniśmy jeszcze raz zweryfikować dostarczone przez sprzedającego dokumenty. Za absolutne minimum niezbędne do sprzedaży pojazdu uważa się:

• Dowód rejestracyjny samochodu (z wbitym ważnym przeglądem technicznym).
• Polisę ubezpieczeniową OC (powinna być aktualna).

Kolejnym niezbędnym dokumentem jest również umowa kupna-sprzedaży, którą może przedstawić nam sprzedający, ale znacznie lepiej, jeśli zawczasu przygotujemy ją sami.

• Warto zostawić w niej miejsce nie tylko na dokładną datę, ale nawet na godzinę transakcji, bo właściciel auta, mógł tuż przed transakcją popełnić wykroczenie, za które będziemy pociągani do odpowiedzialności.
• Jeśli sprzedający zapewnia o autentyczności przebiegu, to również w umowie warto umieścić tą informację wraz ze stosowną adnotacją.
• Jeśli właściciel zadeklarował, że auto jest bezwypadkowe to również możecie w umowie umieścić taką informację.

Nawet jeśli sprzedający wystawia nam fakturę, pamiętajmy by sporządzić stosowną umowę kupna-sprzedaży, a fakturę potraktować jako załącznik do umowy.

Pamiętajmy, by na umowie wpisać rzeczywistą kwotę na jaką opiewała transakcja. Jest to zabezpieczenie na wypadek nieuczciwości i rękojmia zadośćuczynienia. Lepiej zapłacić nieco większy podatek niż stracić większe pieniądze w wypadku nieuczciwości sprzedającego.