Fundusze ETF – co to jest i jak działają? Przewodnik dla początkujących

Czym są fundusze ETF, czym różnią się od tradycyjnych funduszy inwestycyjnych i czy rzeczywiście warto nabyć tego typu instrumenty? Przekonaj się, jak działają, gdzie je kupić i jakie są ich najważniejsze wady oraz zalety. Ta wiedza może pomóc Ci w skutecznym i efektywnym zarządzaniu swoim portfelem inwestycyjnym.

Zgodnie z raportem „Polak Inwestor. Edycja 2024″ wydanego przez iKsync, 54,8 proc. badanych deklaruje chęć inwestowania swoich środków. Niemalże po równo rozkładają się głosy osób inwestujących regularnie oraz nieregularnie. Dodatkowo blisko 2/3 osób nieinwestujących jako powód podaje brak możliwości finansowych, a nie brak chęci do podejmowania takich działań.

Z badania „ETF w portfelu 2025″ Artura Wiśniewskiego, przeprowadzonego wśród osób inwestujących swoje oszczędności w ETF, wynika, że aż 57 proc. respondentów przeznacza środki na inwestycje przynajmniej raz w miesiącu. Postrzegają oni tego typu jednostki uczestnictwa jako dobre narzędzie do dywersyfikacji portfela inwestycyjnego (86 proc.), niewymagające znacznych środków (86 proc.) oraz łatwe w obsłudze (72 proc.). Czy jednak rzeczywiście są dla każdego? Przekonaj się, co je charakteryzuje i zdecyduj, czy są rozwiązaniem dla Ciebie.

Czym są ETF-y?

ETF-y (ang. Exchange Traded Fund) to jeden z rodzajów funduszów inwestycyjnych. Ich cechą wyróżniającą jest to, że są notowane na giełdzie papierów wartościowych, podobnie jak akcje giełdowe. Uściślając, na giełdach notowane są ich tytuły uczestnictwa, czyli papiery wartościowe. Dostępnych jest ich wiele tysięcy, a do wyboru masz zarówno te notowane na warszawskiej GPW, jak i na rynkach zagranicznych. Polska giełda w pierwszym kwartale 2025 roku oferowała 11 Beta ETF i 2 Amundi ETF.

W skład indeksu giełdowego, odzwierciedlanego przez ETF-y, wchodzić mogą rozmaite aktywa, np. akcje, obligacje oraz inne instrumenty finansowe. Przedmiotem obrotu jest cały „pakiet” rozwiązań, dywersyfikujących ryzyko. Inwestować w nie można za pośrednictwem rachunków maklerskich, prowadzonych przez biura maklerskie. Kupno i sprzedaż realizowane są przez całą sesję giełdową.

Kiedy ETF-y pojawiły się jako fundusze notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych?

Historia ETF-ów sięga Stanów Zjednoczonych i Kanady. Pojawiły się tam w latach 90. XX wieku. Do Polski przybyły zdecydowanie później, bo dopiero po 2010 roku. Początkowo nie cieszyły się przesadnią popularnością. Zainteresowanie nimi wzrosło dopiero wraz z pojawieniem się możliwości inwestowania środków przez internet. Ich głównym dostawcą w naszym kraju jest Beta ETF, a koordynatorem Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska.

Co warto wiedzieć o ETF-ach? Cechy charakterystyczne

Fundusze ETF wyróżniają się na tle innych instrumentów finansowych przede wszystkim:

✅ prostymi zasadami działania – w większości przypadków Exchange Traded Fund odzwierciedla wartości indeksów giełdowych. Inwestor nie musi więc podejmować aktywnych działań czy wprowadzać zmian samodzielnie. Łatwiejsze jest przewidywanie scenariuszy i śledzenie wyników do czasu uzyskania oczekiwanego wyniku;

✅ niskim progiem wejścia – aktywa funduszy ETF cechuje wysoka dostępność. Inwestować można już niewielkie kwoty, korzystając z wartości cząstkowych. Dzięki temu sprawdzą się nawet w przypadku ograniczonych budżetów;

✅ łatwością zakupu i sprzedaży jednostek uczestnictwa – za pośrednictwem rachunku maklerskiego możesz zarówno kupić, jak i sprzedać fundusz notowany na giełdzie. Nie są potrzebne do tego specjalistyczne narzędzia i oprogramowanie. Dostęp do giełd zapewnia wiele biur maklerskich, a nawet aplikacje i serwisy bankowe oraz tzw. fintechy (skrót od „financial technology”);

✅ szerokim wyborem przedmiotów obrotu – na rynku dostępne są tysiące krajowych i zagranicznych funduszy inwestycyjnych typu ETF. Mogą odzwierciedlać zarówno akcje, jak i obligacje, surowce czy inne instrumenty;

✅ bezpieczeństwem – fundusze ETF to instrumenty finansowe podlegające ścisłym regulacjom prawnym. Pieczę nad nimi sprawuje np. Komisja Nadzoru Finansowego.

Aktywa funduszu ETF pozwalają na zbudowanie zróżnicowanego, zdywersyfikowanego portfela przy stosunkowo niewielkim zaangażowaniu. Nie zapewniają zwykle rekordowych zysków. Umożliwiają natomiast pasywne inwestowanie (choć nie tylko, ale o tym za moment), które sprawdza się w przypadku inwestorów o zróżnicowanych strategiach działania.

Rodzaje ETF-ów

Fundusze ETF przybierają różne formy. Są na tyle zróżnicowane, że powstało wiele ich podziałów, zależnych od rozmaitych kwestii. Jedna z głównych klasyfikacji skupia się na tym, co dzieje się z generowanymi dywidendami. Na tej podstawie wymienia się:

➡️ fundusze dystrybucyjne – dywidendy są z nich wypłacane regularnie. Oznacza to, że portfel inwestorów stale zasilany jest określoną kwotą, adekwatną do zakupionych papierów wartościowych;

➡️ fundusze akumulacyjne – ETF-y, które reinwestują dywidendy. W tym przypadku inwestorzy nie odnotowują regularnych zysków. Zamiast tego są one „dodawane” do posiadanych funduszy, zwiększając kapitał inwestycyjny.

Drugim popularnym podziałem funduszy ETF jest ten zależny od przedmiotów obrotu. Zgodnie z tymi kryteriami wyróżnić można:

➡️ ETF-y akcyjne (inwestujące w koszyk akcji spółek o wybranej charakterystyce, np. z danego regionu, kraju czy sektora przemysłowego);

➡️ ETF-y obligacyjne (inwestujące w papiery wartościowe o stałym dochodzie, emitowane przez prywatne firmy, gminy czy rządy);

➡️ ETF-y tematyczne (w skład danego indeksu wchodzą instrumenty skupione wokół konkretnego tematu, np. sztucznej inteligencji, robotyki, czystej energii itd.);

➡️ ETF-y towarowe (skupione wokół konkretnych surowców lub multisurowcowe, czyli dające ekspozycję na koszyk towarów);

➡️ ETF-y na kryptowaluty (pozwalające inwestować w wirtualne pieniądze bez ich zakupu).

Dodatkowo wyróżnić można również inne grupy funduszy ETF, zależne od charakteru ich działania, np.:

➡️ fundusze ETF czynnikowe – pozwalają inwestować w instrumenty odpowiadające konkretnemu wymogowi, np. określonej wielkości spółki, niskiej zmienności, rozwiązaniom dywidendowym itp.;

➡️ fundusze ETF multi-asset – umożliwiają inwestowanie w różne klasy aktywów w konkretnych proporcjach;

➡️ fundusze ETF lewarowane – umożliwiają wykonywanie inwestycji z dźwignią (inwestowanie „pożyczonych” środków) lub odwróconych (tzw. gra na spadki).

Pasywne inwestowanie a fundusze ETF

Jak wspominaliśmy, Exchange Traded Fund powstały jako fundusze pasywne. Tak też postrzegane są przez większość inwestorów. Co to jednak oznacza w praktyce?

To, jak działa ETF i jakie osiąga wyniki, jest ściśle związane z wynikami indeksu, którego wyniki odzwierciedla. Taka strategia inwestycyjna skupia się zatem na odtworzeniu ruchów indeksu rynkowego, a nie aktywnego inwestowania zmierzającego do optymalizacji wyniku. ETF notowany na giełdzie odwzorowuje zarówno wzrosty, jak i spadki aktywów, które wchodzą w jego skład. Takie działanie pozwala na śledzenie niemalże każdego indeksu, jaki zostanie stworzony przez dostawców.

Na rynku da się znaleźć pojedyncze wyjątki w postaci ETF-ów aktywnie zarządzanych. Są to tzw. fundusze smart-beta (nazywane też strategicznymi-beta) oraz fundusze inwestycyjne ETF, aktywnie śledzące indeksy. W ich przypadku zadaniem koordynatorów jest dokonywanie aktywnych zakładów, adekwatnych do sytuacji rynkowej i optymalizujących zyski. To jednak wiąże się zwykle z wyższymi kosztami inwestycji.

Instrumenty pochodne a ETF-y

Warto podkreślić, że ETF nie jest instrumentem pochodnym. W jego przypadku inwestor naprawdę nabywa udział w danym portfelu aktywa, które dany fundusz inwestycyjny odwzorowuje.

Wartość instrumentów pochodnych z kolei zależy od wartości tzw. instrumentów bazowych. Mogą być nimi np. akcje, indeksy, surowce czy obligacje. Nie mają one natomiast wartości niezależnej, samej w sobie.

Od tej zasady jest tylko jeden wyjątek, a są nim tzw. ETF-y syntetyczne. Nie są one „prawdziwymi” instrumentami pochodnymi. Używają one ich jednak do odwzorowania wyników indeksów, np. przy pomocy swapów.

Tradycyjne fundusze inwestycyjne vs ETF-y

ETF to jeden z rodzajów funduszy inwestycyjnych. Łączy je to, że pozwalają na zbiorowe inwestowanie środków i zarządzanie portfelem aktywów. Co natomiast istotne, zasady działania funduszy ETF zdecydowanie odróżniają je od tradycyjnych rozwiązań. Przede wszystkim:

✅ są notowane na giełdzie,

✅ ich cena zmienia się w czasie rzeczywistym (tradycyjnych funduszy inwestycyjnych tylko raz dziennie),

✅ zwykle mają niższe koszty obsługi,

✅ mają niższy próg wejścia (minimalny koszt inwestycji).

Warto ponadto zwrócić uwagę na to, że ETF-y pozwalają na inwestowanie pasywne. W przypadku tradycyjnych funduszy osoby zarządzające muszą wykazywać stałe zaangażowanie i aktywność, polegające na bieżącym podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Gorzej więc sprawdzą się w przypadku osób początkujących lub z ograniczoną ilością czasu.

Jak i gdzie kupić ETF?

Jak wspominaliśmy, kupno funduszy ETF możliwe jest wyłącznie przy pomocy maklera giełdowego. Tych jednak na polskim i międzynarodowym rynku nie brakuje. Wielu działa też w pełni online, korzystanie z nich nie wymaga więc nawet wychodzenia z domu. Do wyboru masz zarówno profesjonalnych maklerów, jak i konta maklerskie oferowane przez banki komercyjne, np.:

✅ XTB,

✅ DM BOŚ,

✅ mBank,

✅ Bank Pekao.

Proces zakupu ETF-ów przebiegać może nieco inaczej, w zależności od wybranego przez Ciebie maklera. Poszczególne serwisy charakteryzują się unikatową budową i działają zgodnie z własnymi regulaminami oraz polityką twórców. W większości przypadków należy natomiast postępować zgodnie z przygotowaną poniżej instrukcją.

1️⃣ Otwórz rachunek w biurze maklerskim – zwykle odbywa się to przez internet. Wniosek możesz wypełnić i złożyć online, a dostęp powinien zostać przyznany w ciągu kilku godzin. Zwróć jednak uwagę na to, by dany makler pozwalał na kupno ETF-ów, na których szczególnie Ci zależy.

2️⃣ Zasil swoje konto odpowiednią ilością środków, które chcesz zainwestować.

3️⃣ Wybierz ETF-y, które Cię interesują – zazwyczaj można szukać ich po nazwach, rodzajach zasobów lub kategoriach.

4️⃣ Określ liczbę jednostek do zakupu oraz typ zlecenia.

5️⃣ Zatwierdź zlecenie i opłać transakcję prosto ze swojego konta maklerskiego.

6️⃣ Obserwuj swoją inwestycję – dzięki temu będziesz mógł sprzedać ETF-y w dogodnym momencie, by jak najwięcej na nich zarobić.

Potencjalny zysk z inwestycji, po sprzedaży ETF-ów, zostanie przelany bezpośrednio na Twoje konto maklerskie. Następnie możesz go wypłacić na swój rachunek bankowy. Pamiętaj, że od ETF-ów musisz odprowadzić tzw. podatek Belki. To 19 proc. podatku od dochodów kapitałowych, dotyczące wszystkich ETF-ów. Obejmuje zarówno fundusze notowane na polskich, jak i zagranicznych giełdach. Naliczany jest od sprzedaży z zyskiem oraz otrzymanych dywidend. Niektórzy maklerzy (najczęściej Ci bankowi) oferują automatyczne rozliczanie zysków, ale możliwe też, że będziesz musiał zadbać o to samemu.

Niskie koszty zarządzania i inwestowania? Przykładowy cennik ETF

Wiesz już, jak działa ETF i gdzie inwestować w tego typu rozwiązanie. Pojawia się jednak jeszcze jedno, bardzo ważne pytanie – ile to właściwie kosztuje? W końcu im opłata jest większa, tym mniejszy okazuje się ostateczny zwrot z inwestycji.

Oczywiście zawsze koszty handlu ETF-ami zależą od warunków konkretnego maklera, z którego usług zdecydujesz się skorzystać. W poniższej tabeli przygotowaliśmy zestawienie najważniejszych wydatków, które warto wziąć pod uwagę, poszukując najkorzystniejszej opcji. Przedstawiliśmy też przykładowe wysokości opłat, które pozwolą Ci lepiej zorientować się w sytuacji.

Co ważne, wskaźnik TER (koszt, jaki musisz ponieść, aby zainwestować w określony ETF) nie jest praktycznie w ogóle odczuwalny przez inwestora. Wynika to z faktu, że nie regulujesz go samodzielnie, bo pomniejsza od wartości jednostki ETF-u automatycznie. Bardzo dużo platform maklerskich nie pobiera też prowizji, jeśli spełni się wskazane w regulaminach warunki (dotyczące np. minimalnej kwoty inwestycji czy liczby transakcji przeprowadzanych w miesiącu).

Ryzyko i wady ETF-ów

Pamiętaj, że handel ETF-ami (podobnie zresztą jak wszystkie inwestycje) wiąże się z ryzykiem utraty kapitału. Żaden fundusz indeksowy nie daje 100-procentowej gwarancji osiągnięcia zysku. Właśnie dlatego tak ważne jest zarządzanie wyłącznie takimi środkami, których ewentualna utrata nie wpłynie negatywnie na poziom Twojego życia.

Ponadto ETF-y mają również szereg minusów, takich jak np.:

❌ zależność od cen rynkowych (spadek cen składników portfela przekłada się na jego wyniki),

❌ brak gwarancji kapitału (inwestycja może przynieść stratę w przypadku poważnych spadków),

❌ tracking error (ze względu na TER, koszty transakcyjne i inne opłaty, odwzorowanie indeksu nie zawsze jest dokładne),

❌ wahania kursów walutowych (dotyczą ETF-ów notowanych na zagranicznych giełdach, wymagające przewalutowania środków).

Warto ponadto pamiętać o ryzyku podatkowym. Wielu maklerów nie oferuje automatycznych rozliczeń z polskim urzędem skarbowym. Musisz więc samemu dbać o odpowiednie rozliczenia lub zdecydować się na wsparcie profesjonalnych księgowych. Ta ostatnia opcja jest jednak zwykle płatna, co negatywnie wpłynie na opłacalność inwestycji.

Czy warto inwestować w fundusze ETF?

Większość ETF-ów dobrze sprawdzi się zarówno w rękach inwestorów początkujących, jak i zaawansowanych. Oferują pasywne podejście do rynku, bez potrzeby większego zaangażowania, aktywności i wiedzy. Mają niski próg wejścia i co prawda nie generują bardzo wysokich zysków, ale są w stanie zapewnić stabilne dochody w długim terminie. Nawet przy niewielkim kapitale zapewniają ponadto dywersyfikację portfela inwestycyjnego, gwarantując pełną swobodę w dostępie do środków.

Z drugiej strony ETF-y obarczone są pewnymi wadami. Potrafią generować straty i nie są tak bezpieczne, jak np. lokaty bankowe czy obligacje skarbowe. Wymagają skorzystania z usług maklerskich, przez co generują liczne koszty dodatkowe, uszczuplające potencjalne zyski. Ostatecznie zatem mogą sprawdzić się w przypadku osób chcących rozbudować swój portfel stosunkowo niewielkim kosztem. Warto jednak zadbać o to, by handel był obarczony jak najmniejszymi opłatami.

Patryk Korzec

Redaktor

redakcja@rankomat.pl

Dziennikarz i copywriter zafascynowany światem inwestycji, bankowości i finansów. Absolwent Uniwersytetu Opolskiego oraz Warszawskiego. Doskonalił swoje umiejętności w kilku lokalnych i ogólnopolskich redakcjach internetowych oraz radiowych. Prywatnie miłośnik podróży, książek oraz nowinek technologicznych.

Zobacz inne wpisy tego autora »

Komentarze:

Subscribe

Powiadom o

nowych dalszych komentarzachnowych odpowiedziach na moje komentarze

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

0 komentarzy

najnowszy

najstarszy oceniany

Inline Feedbacks

View all comments