Zastanawiasz się nad rozpoczęciem działalności gospodarczej, ale obawiasz się czy Twój pomysł na biznes ma szansę na rozwój? A może chcesz po prostu zacząć zarabiać na swojej pasji, ale bez formalności, które wiążą się z taką aktywnością? Odpowiedzią na wątpliwości związane z rozpoczęciem aktywności zarobkowej na własny rachunek może być działalność nierejestrowana. Sprawdź, jak działa to rozwiązanie.
- 1. Czym jest działalność nierejestrowa?
- 2. Jakie warunki trzeba spełnić, żeby prowadzić działalność nierejestrowaną?
- 3. Jaki jest limit przychodów przy działalności nieewidencjonowanej?
- 3.1. W jaki sposób ustalić wysokość przychodów osiąganych w działalności nierejestrowanej?
- 4. Jakie usługi można prowadzić w ramach działalności nierejestrowanej?
- 5. Kiedy działalność nierejestrowana wymaga zgłoszenia do CEIDG?
- 6. Jakie są obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną?
- 7. Jakie są zalety działalności nierejestrowanej?
- 8. Jakie są wady działalności nierejestrowanej?
Działalność nierejestrowana zwana też nierejestrową czy nieewidencjonowaną została uregulowana w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z art. 5 przywołanej ustawy, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Definicja brzmi nieco skomplikowanie, więc przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym jej elementom.
Czym jest działalność nierejestrowa?
O działalności nierejestrowanej mówimy przede wszystkim w odniesieniu do działań prowadzonych na mniejszą skalę. Jednym z kryteriów zaliczenia podejmowanej aktywności do tej, niewymagającej rejestracji, jest ograniczenie przychodów. Będzie to zatem drobna działalność prowadzona przez osobę fizyczną, która spełnia dodatkowy warunek w zakresie braku prowadzenia działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy czyli 5 lat.
Działalność nierejestrowana nie wymaga zgłoszenia do centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), odprowadzania comiesięcznych składek do ZUS czy zaliczek na podatek dochodowy do urzędu skarbowego. Prowadzenie działalności nierejestrowanej nie oznacza też, że zyskujesz status i obowiązki przedsiębiorcy.
Jakie warunki trzeba spełnić, żeby prowadzić działalność nierejestrowaną?
Kluczowe warunki, które musisz spełnić, żeby móc prowadzić działalność bez rejestracji wyglądają następująco:
- Jesteś osobą fizyczną – działalność nierejestrowana została zarezerwowana wyłącznie do tej kategorii osób. Co więcej z tej kategorii została też wyłączona możliwość prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej.
- Twoje miesięczne przychody nie przekraczają wartości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę – ten wymóg dotyczy każdego miesiąca działalności. Przekroczenie limitu oznacza obowiązek rejestracji.
- W okresie ostatnich 60 miesięcy czyli 5 lat nie prowadziłeś działalności gospodarczej – ten wymóg będzie spełniony również wówczas, jeśli masz zarejestrowaną działalność gospodarczą, ale była ona w wymaganym okresie zawieszona.
- Nie prowadzisz działalności koncesjonowanej czyli wymagającej zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności uregulowanej np. usługi detektywistyczne, organizacja imprez turystycznych, ochrona osób lub mienia.
- Nie prowadzisz działalności, która już w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców została zdefiniowana jako działalność gospodarcza – np. pośrednictwo ubezpieczeniowe czy usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.
Jaki jest limit przychodów przy działalności nieewidencjonowanej?
Pomimo występowania kluczowych cech działalności gospodarczej (prowadzonej w sposób ciągły, zorganizowany, we własnym imieniu i w celach zarobkowych) działalność nieewidencjonowana nie podlega obowiązkowemu zgłoszeniu do CEIDG, jeśli Twoje przychody nie przekraczają ustawowego limitu.
Limit przychodów został powiązany z obowiązującym w danym roku minimalnym wynagrodzeniem za pracę i wynosi dokładnie 75% tego wynagrodzenia.
Uwaga!
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r., od 1 stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 4 666 zł. Zatem maksymalny limit przychodów, który umożliwia wykonywanie działalności bez rejestracji, wzrośnie do kwoty 3 499,50 zł.
W jaki sposób ustalić wysokość przychodów osiąganych w działalności nierejestrowanej?
Stosowanie się do miesięcznego limitu przychodów i ustalenia ich wysokości w poszczególnych miesiącach roku ułatwi prowadzenie ewidencji sprzedaży. Do limitu 75% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę wliczysz przychody należne z danego miesiąca. Będą to zatem kwoty wynikające z wystawionych rachunków i faktur, nawet tych które nie zostały jeszcze opłacone.
Odmiennie obliczysz przychód do celów podatkowych, czyli do rocznego rozliczenia z fiskusem. Mianowicie w tym przypadku weź pod uwagę tylko kwoty faktycznie zapłacone. Kwota, która jest co prawda w danym miesiącu należna, na podstawie wystawionej faktury lub rachunku, stanie się Twoim przychodem dopiero z chwilą jej opłacenia przez klienta.
Jakie usługi można prowadzić w ramach działalności nierejestrowanej?
Z uwagi na limit przychodów, działalność nierejestrowana będzie przed wszystkim ograniczała się do działań na mniejszą skalę. Z możliwości prowadzenia działalności nierejestrowanej wyłączone są usługi wymagające koncesji czy zgłoszenia oraz te, które już przez przepisy zostały zaliczone do działalności gospodarczej.
Jakie zatem aktywności możesz prowadzić bez konieczności rejestracji? Nie ma zamkniętego katalogu. Przykładem takiej działalności może być:
- rękodzieło
- udzielanie korepetycji
- prace porządkowe
- stylizacja paznokci
Kiedy działalność nierejestrowana wymaga zgłoszenia do CEIDG?
Konieczność zgłoszenia do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w sytuacji prowadzenia działalności nierejestrowanej, można rozpatrzyć z punktu widzenia Twojej decyzji i podjęcia obowiązkowego działania w razie zaistnienia okoliczności wskazanych w przepisach.
- Zacznijmy od pierwszego przypadku. Mianowicie, jeśli uznasz, że pomimo spełniania kryteriów do prowadzenia działalności nieewidencjonowanej, chcesz uzyskać status przedsiębiorcy, masz prawo złożyć zgłoszenie do CEIDG i dokonać rejestracji. Ta decyzja należy tylko do Ciebie.
- Natomiast, jeśli Twoje przychody z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej w danym miesiącu przekroczą graniczną wartość 75% minimalnego wynagrodzenia, wówczas od dnia przekroczenia Twoja działalność staje się z mocy prawa działalnością gospodarczą. W tej sytuacji masz 7 dni na złożenie wniosku o wpis do CEIDG.
Jakie są obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną?
Pomimo ograniczenia formalności i braku zgłoszenia do rejestru przedsiębiorców, prowadząc działalność nierejestrowaną masz jednak kilka obowiązków, takich jak:
- prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży
- rozliczenie przychodów z działalności nierejestrowanej – w ramach rozliczenia rocznego na zasadach skali podatkowej
- wystawianie faktur lub rachunków na żądanie kupującego
- stosowanie się do przepisów o prawach konsumenta – m.in. respektowanie prawa do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni dla umów zawieranych na odległość (czyli w razie prowadzenia sprzedaży online), czy przestrzeganie zasad związanych z reklamacją sprzedawanych produktów
Jakie są zalety działalności nierejestrowanej?
Działalność prowadzona bez rejestracji, to rozwiązanie przede wszystkim służące osobom, które wykonują drobną działalność, dla których brak konieczności otwierania działalności gospodarczej oznaczają m.in. takie korzyści jak:
- ograniczenie obciążeń formalnych – brak zgłoszenia do CEIDG, urzędu skarbowego, ZUS czy GUS
- brak obciążeń z tytułu składek ZUS – nie obciążają Cię obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
- brak comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy – obowiązuje jedno rozliczenie roczne
- uproszczona ewidencja sprzedaży
- brak konieczności odprowadzania podatku VAT – obowiązuje Cię zwolnienie podmiotowe, bo z uwagi na obowiązujące limity przychodów, nie przekroczą one 200 000 zł w skali roku (chyba, że sprzedajesz towary lub usługi wymagające rejestracji VAT od pierwszej sprzedaży)
- możliwość rozpoczęcia działalności na próbę lub na mniejszą skalę
Jakie są wady działalności nierejestrowanej?
Pomimo wielu zalet działalność bez zgłoszenia ma też kilka minusów.
W pierwszej kolejności należy wymienić limit przychodów – jego przekroczenie oznacza automatyczne przekształcenie w działalność gospodarczą i obowiązkowe zgłoszenie do CEIDG.
Minusem będzie też potencjalna korzyść w postaci braku obowiązku zgłoszenia do ZUS i odprowadzania obowiązkowych składek. Mianowicie jako osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie masz ubezpieczenia zdrowotnego i chorobowego. Nie odkładasz i nie gromadzisz też składek emerytalnych.
Warto też zwrócić uwagę na fakt, że zgłoszenie działalności w CEIDG wiąże się z większym zaufaniem klientów do tak działającej firmy. Zatem ograniczenie formalności w tym zakresie może jednocześnie oznaczać mniejsze zaufanie ze strony klientów i obawę przed skorzystaniem z Twojej oferty.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Ile można prowadzić działalność nierejestrowaną?
Nie ma ograniczeń czasowych w zakresie prowadzenia działalności nieewidencjonowanej. Jej wyznacznikiem są przede wszystkim przychody. Jeśli nie przekraczają wartości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie, wówczas nie ma obowiązku rejestracji.
Czy działalność nierejestrowaną trzeba zgłaszać do urzędu skarbowego?
Nie. Jedną z zalet prowadzenia działalności nierejestrowanej jest brak zgłoszenia do ZUS, CEIDG czy urzędu skarbowego. Nie zwalnia Cię to jednak z obowiązku rozliczenia rocznego z fiskusem i prowadzenia ewidencji sprzedaży pozwalającej na ustalenie wysokości przychodów.
Kto nie może prowadzić działalności nierejestrowanej?
Działalność nierejestrowana dotyczy tylko osób fizycznych, które w okresie ostatnich 60 miesięcy nie prowadziły działalności gospodarczej. Dodatkowo w ramach działalności bez rejestracji nie może być prowadzona działalność w formie spółki cywilnej, działalność koncesjonowana czy działalność, która już na podstawie ustawy jest określana jako działalność gospodarcza.
Źródła
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000646
https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00115
