Rosnące ceny energii elektrycznej i potrzeba ochrony środowiska sprawiają, że instalacje fotowoltaiczne stały się popularne na całym świecie, także w Polsce. Panele można spotkać nie tylko na dachach domów jednorodzinnych, ale także na budynkach gospodarczych i użyteczności publicznej, biurowcach czy nawet wiatach przystankowych. Jednak wiele osób zadaje sobie pytanie, czy fotowoltaika się opłaca w aktualnych warunkach prawnych i gospodarczych. Poznaj odpowiedź.
- 1. Jakie korzyści dają panele fotowoltaiczne?
- 2. Net-metering vs net-billing – jak zmieniły się przepisy dla prosumentów?
- 3. Co jeszcze wpływa na opłacalność instalacji fotowoltaicznej?
- 3.1. Poziom zużycia energii
- 3.2. Autokonsumpcja
- 3.3. Lokalizacja i nasłonecznienie
- 3.4. Koszt inwestycji
- 3.5. Jakość komponentów i montażu
- 3.6. Poziom cen energii elektrycznej
- 4. Kiedy instalacja fotowoltaiczna się opłaca?
- 5. Kiedy instalacja fotowoltaiczna się nie opłaca?
- 6. Jaki jest okres zwrotu z instalacji fotowoltaicznej?
- 6.1. Jak obliczyć okres zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę?
- 7. Dlaczego w 2025 roku fotowoltaika nadal się opłaca?
- 8. Jak zwiększyć opłacalność inwestycji w fotowoltaikę?
- 9. Warto wiedzieć
Fotowoltaika stała się najpopularniejszym z odnawialnych źródeł energii w Polsce. Według danych Agencji Rynku Energii, na koniec stycznia 2025 roku moc zainstalowana w mikroinstalacjach fotowoltaicznych w Polsce wyniosła ponad 21 GW. Oznacza to wzrost o ponad 25% rok do roku.
Fotowoltaika stanowi 63,2% mocy zainstalowanej OZE, a ponad 80% tej mocy pochodzi z instalacji przydomowych. Polacy coraz częściej decydują się na samodzielną produkcję energii – głównie z powodów ekonomicznych. Czy ta decyzja ma jednak sens w 2025 roku?
Jakie korzyści dają panele fotowoltaiczne?
Fotowoltaika jest uważana za jedno z lepszych źródeł energii elektrycznej. Energia słoneczna jest odnawialna i niewyczerpywalna, powszechnie dostępna i darmowa a jej przekształcanie w energię elektryczną nie generuje żadnych emisji.
Jej wykorzystanie zapewnia liczne korzyści zarówno gospodarstwom domowym, jak i firmom czy też gospodarstwom rolnym.
Do najważniejszych należą:
- możliwość obniżenia kosztów korzystania z energii elektrycznej – znacznych oszczędności na rachunkach za prąd;
- zwiększenie niezależności energetycznej – odporność na wzrost cen energii elektrycznej;
- obniżenie negatywnego wpływu na środowisko – fotowoltaika to czyste źródło energii, które obniża emisje CO2 i zmniejsza zapotrzebowanie na paliwa kopalne;
- możliwość zabezpieczenia zasilania awaryjnego – instalacja fotowoltaiczna w połączeniu z magazynem energii umożliwia dostęp do zasilania nawet w przypadku awarii sieci.
Dla wielu użytkowników fotowoltaiki ogromnym atutem jest też możliwość skorzystania z dotacji i odliczeń – dzięki nim inwestycja staje się znacznie tańsza, a jej koszt zwraca się szybciej.
Net-metering vs net-billing – jak zmieniły się przepisy dla prosumentów?
Opłacalność fotowoltaiki w znacznej mierze zależy od sposobu rozliczania nadwyżek energii elektrycznej. Ilość produkowanego prądu zależy od warunków – latem, gdy dni są długie i słoneczne, instalacja fotowoltaiczna wytwarza znacznie więcej energii niż w krótkie i szare zimowe dni.
Moc instalacji dobiera się tak, aby latem powstawała nadwyżka, którą można „oddać” do sieci. Zimą zwykle istnieje potrzeba pobierania prądu z sieci, ponieważ sama instalacja fotowoltaiczna nie wystarcza na pokrycie zapotrzebowania.
Od 2022 roku prosumentów (osoby korzystające z instalacji fotowoltaicznych) w zakresie rozliczania nadwyżek energii obowiązuje system zwany net-billingiem. Nadwyżki sprzedaje się po aktualnej cenie rynkowej (średnia cena energii elektrycznej z Rynku Dnia Następnego), a wpływy trafiają do specjalnego depozytu, dzięki czemu można obniżyć rachunki wtedy, gdy prąd trzeba pobrać z sieci.
Na czym polega problem? Przy poborze z sieci cena jest wyższa, ponieważ zależy od cennika dostawcy i jest powiększona o różne dodatkowe opłaty. W związku z tym net-billing jest mniej korzystny od obowiązującego wcześniej net-meteringu.
Do 2022 roku rozliczano energię ilościowo. Za każdą 1 kWh oddaną do sieci można było odzyskać 0,8 lub 0,7 kWh w zależności od wielkości instalacji. Oszczędności były zatem większe, podobnie jak tempo zwrotu z inwestycji. Nie oznacza to, że aktualnie fotowoltaika się nie opłaca.
Net-billing premiuje autokonsumpcję, czyli bezpośrednie zużycie energii produkowanej przez instalację. Każda 1 kWh zużyta na bieżąco to oszczędność ok. 1,20 zł. Sprzedanie tej samej ilości do sieci przynosi przychód rzędu 0,35–0,55 zł.
Decydując, czy fotowoltaika się opłaca, warto zatem zwracać uwagę na kilka czynników związanych m.in. ze sposobem zużycia energii.
Uwaga!
Co jeszcze wpływa na opłacalność instalacji fotowoltaicznej?
Opłacalność fotowoltaiki zależy od wielu zmiennych, które warto rozważyć jeszcze przed montażem instalacji. Trzeba mieć na uwadze, że nie zawsze i dla każdego będzie ona tak samo opłacalna.
Poziom zużycia energii
Im większe roczne zużycie prądu, tym większe oszczędności możesz uzyskać z instalacji PV. Gospodarstwo domowe zużywające 6 000 kWh rocznie zyska więcej niż takie, które potrzebuje tylko 2 000 kWh, jeśli tylko wielkość instalacji będzie dopasowana do jego potrzeb.
Montaż paneli fotowoltaicznych może być szczególnie opłacalny w firmach, gdzie zużycie energii elektrycznej jest jeszcze wyższe.
Autokonsumpcja
System net-billingu sprawia, że najbardziej opłacalne jest bieżące zużycie energii – tzw. autokonsumpcja. Oznacza to, że opłacalność inwestycji jest wyższa w miejscach, w których energię zużywa się w ciągu dnia – np. w firmach czy gospodarstwach rolnych.
Spróbuj tego
Aby nowy system rozliczeń prosumentów był bardziej opłacalny, można:
- korzystać z magazynów energii – przechowywanie energii „na później” we własnym zakresie pozwala ją wykorzystać w 100%;
- zasilać klimatyzację fotowoltaiką – w ten sposób można spożytkować duże ilości energii produkowanej latem na zapewnienie przyjemnej temperatury we wnętrzach;
- zamontować pompę ciepła – korzystanie z pompy ciepła również pozwala zwiększyć zużycie energii w ciągu dnia, zarówno zimą, jak i latem, kiedy można ją wykorzystać do chłodzenia pomieszczeń;
- korzystać z domowych urządzeń w ciągu dnia – chcąc zwiększyć rentowność instalacji PV, warto zaprogramować pracę takich urządzeń jak zmywarka, pralka czy suszarka bębnowa na godziny, w których produkcja energii ze słońca jest najwyższa;
- ładować pojazdy elektryczne – stacja ładowania pozwala wykorzystać nadwyżki energii z fotowoltaiki i zapewnić darmowe „tankowanie” elektrycznego samochodu, hulajnogi czy roweru.
Te sposoby na zwiększenie zużycia energii w ciągu dnia pozwolą na poprawę rentowności inwestycji w fotowoltaikę.
Lokalizacja i nasłonecznienie
Położenie geograficzne i warunki nasłonecznienia mają ogromne znaczenie dla opłacalności inwestycji w fotowoltaikę. Ilość wyprodukowanej energii jest bowiem największa, gdy panele są zainstalowane w odpowiednim miejscu (brak zacienienia), ustawione pod optymalnym kątem dla danej szerokości geograficznej i skierowane na południe.
Jeśli choć jeden z tych czynników zawodzi, efektywność instalacji maleje. Będziesz zatem musiał zainstalować więcej paneli fotowoltaicznych, aby uzyskać taką samą ilość prądu. To oznacza z kolei wyższy koszt inwestycji i dłuższy czas oczekiwania na to, aż się zwróci. Znaczenie mają też warunki nasłonecznieniowe panujące na danym terenie – najlepsze uzyski notuje się w południowej i centralnej Polsce.
Koszt inwestycji
Koszt instalacji może się różnić w zależności od wybranych komponentów (panele, inwerter, konstrukcja montażowa). Wpływ ma też sposób finansowania – zakup za gotówkę jest bardziej opłacalny niż kredyt, choć nie zawsze możliwy.
Rozwiązaniem mogą być preferencyjne kredyty oferowane na instalację fotowoltaiki, które pozwalają zmniejszyć dodatkowe koszty wynikające z odsetek.
Uwaga!
Ponadto wydatki poniesione na instalacje fotowoltaiczną można odliczyć od podstawy opodatkowania w ramach tzw. ulgi termomodernizacyjnej. Pozwala ona obniżyć należny podatek i zapewnia tym samym dodatkowe oszczędności. Tym samym realny koszt instalacji maleje, więc zwraca się ona szybciej.
Jakość komponentów i montażu
Panele fotowoltaiczne są planowane jako długoterminowe inwestycje. Ich trwałość określa się na co najmniej kilkadziesiąt lat. Dobrze dobrane i zainstalowane są niemal bezobsługowe i nie wymagają napraw czy skomplikowanych prac serwisowych (z wyjątkiem okresowego czyszczenia).
Tanie panele o krótkiej gwarancji i niska jakość montażu mogą jednak prowadzić do spadku wydajności, awarii i kosztownych napraw. Lepiej postawić na sprawdzone marki i doświadczonych instalatorów.
Poziom cen energii elektrycznej
Ceny energii elektrycznej mają ogromny wpływ na opłacalność instalacji fotowoltaicznej wykorzystywanej do zaspokojenia własnych potrzeb energetycznych. Im wyższe ceny energii elektrycznej, tym bardziej opłaca się produkować ją we własnym zakresie.
Wzrost cen prądu w ostatnich latach sprawił, że wielu właścicieli instalacji fotowoltaicznych było bardzo zadowolonych ze swoich inwestycji. Tymczasem prognozy ekspertów wskazują, że energia będzie tylko droższa. Dlatego fotowoltaika pozostaje rozsądną i opłacalną inwestycją.
Kiedy instalacja fotowoltaiczna się opłaca?
Fotowoltaika w dłuższej perspektywie opłaca się w większości przypadków. Największe korzyści odnotowują właściciele domów jednorodzinnych, gospodarstw rolnych lub firm, którzy zużywają znaczną ilość energii elektrycznej, szczególnie w godzinach dziennych.
Inwestycja jest szczególnie rentowna, jeśli możliwa jest wysoka autokonsumpcja wyprodukowanej energii – czy to poprzez zużycie jej „na bieżąco”, czy też za sprawą wykorzystania magazynów energii.
Jeżeli skorzystasz z dotacji i ulg podatkowych, zysk będzie jeszcze większy. Dobrym wskaźnikiem jest też przewidywany wzrost cen energii – im wyższe rachunki za prąd, tym szybszy zwrot z inwestycji.
Istotne jest jednak to, aby dobrze dobrać wielkość (moc) instalacji fotowoltaicznej do zapotrzebowania – wtedy jej opłacalność jest największa.
Kiedy instalacja fotowoltaiczna się nie opłaca?
Inwestycja w panele PV może nie być opłacalna w przypadku bardzo niskiego zapotrzebowania na energię elektryczną, zacienionej lokalizacji lub braku możliwości skorzystania z ulg podatkowych i dotacji.
Również osoby mieszkające w blokach bez możliwości montażu instalacji na dachu mogą nie mieć szans na pełne wykorzystanie potencjału fotowoltaiki ze względu na niewystarczające nasłonecznienie.
Spróbuj tego
Jaki jest okres zwrotu z instalacji fotowoltaicznej?
Okres zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę jest zróżnicowany i zależy w znacznej mierze od indywidualnych czynników, takich jak:
- koszt instalacji;
- wykorzystane dotacje lub ulgi;
- dotychczasowe zapotrzebowanie na energię;
- sposób wykorzystania energii.
W niektórych przypadkach inwestycja może się zwrócić już w 3-5 lat, choć częściej zajmuje to 6-10 lat.
Jak obliczyć okres zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę?
Możesz samodzielnie obliczyć przybliżony czas zwrotu z inwestycji w fotowoltaikę, korzystając ze wzoru:
okres zwrotu = (C–D)/(A–B)
gdzie:
- A – roczny koszt rachunków za prąd przed zamontowaniem fotowoltaiki;
- B – szacowany roczny koszt rachunków za prąd po montażu fotowoltaiki;
- C – całkowity koszt instalacji (wraz z kosztami dodatkowymi, takimi jak np. koszty kredytu);
- D – wysokość uzyskanych dopłat/dofinansowań i ulg.
Oczywiście należy pamiętać, że są to tylko szacunki, a rzeczywisty okres zwrotu może być zarówno dłuższy, jak i krótszy.
Przykład
Jeśli pan Mateusz skorzysta z ulgi termomodernizacyjnej i odliczy od podstawy opodatkowania wszystkie koszty poniesione na instalację fotowoltaiczną, zaoszczędzi dodatkowe 2640 zł (przy opodatkowaniu stawką 12%), a fotowoltaika zwróci się po 8 latach.
Jeśli natomiast dodatkowo uzyska dofinansowanie w wysokości 6000 zł (np. z programu Mój Prąd), całkowity koszt instalacji zmniejszy się do 13360 zł, a okres zwrotu wyniesie tylko 5,5 roku!
Dlaczego w 2025 roku fotowoltaika nadal się opłaca?
Po zmianach w sposobie rozliczania nadwyżek energetycznych w 2022 roku wiele osób obawiało się końca opłacalności fotowoltaiki. Prawda jest jednak taka, że nadal jest to rozwiązanie zapewniające duże oszczędności.
Wpływają na to czynniki takie jak:
- rosnące ceny energii – podwyżki wynikające z kryzysu w sektorze energetycznego sprawiają, że z fotowoltaiką oszczędza się jeszcze więcej;
- nieustający rozwój technologii PV – panele fotowoltaiczne stają się coraz tańsze, a ich efektywność wzrasta; dzięki temu skuteczną instalację można zbudować taniej, a zwrot z inwestycji pozostaje szybki;
- wsparcie rządowe i unijne – dotacje ulgi podatkowe i preferencyjne kredyty ułatwiają finansowanie inwestycji, zwiększając opłacalność fotowoltaiki oraz przyspieszając zwrot z inwestycji.
Zmiany w przepisach spowodowały, że rozliczanie wyprodukowanych nadwyżek energetycznych jest mniej korzystne. Przy odpowiednim dopasowaniu instalacji i optymalizacji wykorzystania energii nie ma jednak wątpliwości co do tego, czy fotowoltaika się opłaca.
Jak zwiększyć opłacalność inwestycji w fotowoltaikę?
Istnieje kilka sposobów na to, aby zwiększyć opłacalność fotowoltaiki:
- zoptymalizuj zużycie energii – dostosuj urządzenia domowe (np. pralkę, zmywarkę) do pracy w ciągu dnia;
- zainwestuj w magazyn energii – umożliwia on przechowywanie nadwyżek i ich wykorzystanie w godzinach wieczornych, a na zakup możesz otrzymać dotację;
- wykorzystaj dostępne dotacje i ulgi – programy takie jak „Mój Prąd” czy ulga termomodernizacyjna wyraźnie obniżają koszt inwestycji w fotowoltaikę;
- regularnie serwisuj instalację – czyste i sprawne panele oznaczają lepszą efektywność i wyższe uzyski;
- zainstaluj monitoring produkcji – umożliwia szybką reakcję na spadki wydajności i maksymalizację produkcji.
Warto wiedzieć
- Opłacalność fotowoltaiki to indywidualna kwestia, jednak w zdecydowanej większości przypadków tego typu instalacje nadal są opłacalne.
- Jednym z czynników, który najbardziej wpływa na opłacalność fotowoltaiki w 2025 r., jest autokonsumpcja – dlatego na popularności zyskują magazyny energii oraz zaawansowane systemy do monitorowania produkcji i zużycia.
- Aby zwiększyć opłacalność fotowoltaiki, minimalizuj swoje koszty – korzystaj z dotacji, ulg oraz preferencyjnych kredytów.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Czy inwestycja w fotowoltaikę może się nie opłacać?
Tak, choć są to sporadyczne przypadki. W sytuacjach, gdy zużycie energii jest bardzo niskie, a autokonsumpcja minimalna, inwestycja w fotowoltaikę może być nieefektywna. Problemem mogą być też niekorzystne warunki nasłonecznienia, np. zbyt duże zacienienie paneli.
Jaką trwałość mają panele słoneczne?
Minimalna gwarantowana żywotność sprzedawanych obecnie paneli fotowoltaicznych to 25 lat, a prognozowana to co najmniej 40-50 lat. Co prawda ich efektywność nieznacznie spada z każdym rokiem, ale producenci najczęściej zapewniają zachowanie sprawności za poziomie ok. 85% po 25 latach.
Jak można obniżyć koszt instalacji fotowoltaicznej?
Główne metody obniżenia kosztu instalacji fotowoltaicznej to dotacje (dostępne są programy kierowane do osób fizycznych, rolników, przedsiębiorców i spółdzielni oraz wspólnot mieszkaniowych) oraz ulgi podatkowe. Istnieje również wiele korzystnych form finansowania instalacji fotowoltaicznej (np. preferencyjne kredyty).
Źródła
https://www.are.waw.pl/badania-statystyczne/prezentacja-wybranych-danych
ok. dajmy na to założyłem ją. Dobra za pól roku cieknie mi z dachu, PO ZAŁOŻENIU MOCOWAŃ przez co mam szkody. Kto ponosi koszty naprawy, czy gwarancja obejmuje też coś takiego?
Dzień dobry,
Zastanawia mnie jedna kwestia…a co z utylizacją fotowolkaniki…czyżby tez była eco?
Tak i nie. Tak, ponieważ technologię do ponownego przetworzenia wszystkiego co jest użyte w panelach jak najbardziej mamy. Nie, ponieważ w Polsce praktycznie nie istnieje recykling odpadów budowlanych i podobnych. Zakładamy, że sytuacja zmieni się zanim obecnie montowane panele fotowoltaiczne będą musiały zostać poddane recyklingowi.
Moim skromnym zdaniem żaden inwerter nie popracuje przez 25 lat.Inwestycja w fotowoltaikę ma tylko sens wtedy gdy spłaci się do 10 lat i mamy jeszcze gwarancję na jego naprawę.A panele? Mają faktycznie długi czas eksploatacji ale też co roku tracą ze swojej sprawności.Co zrobi prosument gdy panel się uszkodzi ? Oczywiście zareklamuje produkt.Za 10,15,20 lat takich paneli już nie będzie a tu trzeba coś założyć bo dziura.W tym roku wymienialem w domu trochę sprzętu AGD który miał ok 12 lat.W każdym sklepie (a było ich kilka )usłyszałem propozycję rozszerzenia gwarancji do 5 lat bo takich dobrych jak kiedyś już nie robią.Nie jestem przeciwnikiem fotowoltaiki ale jest to inwestycja którą należy dobrze przemyśleć żeby się nie rozczarować.
Dzień dobry, obliczenie jest bardzo przejrzyste, ale:
Reasumując – przy obecnych realiach fotowoltaika jest opłacalna – ale TYLKO DLA FIRM ZAJMUJĄCYCH SIĘ JEJ MONTAŻEM
..i tak na marginesie – porównanie do zaiwestowania w nieruchomość jest co najmniej niewłaściwe – nieruchomość ma okres trwałości nieporównywalny z fotowoltaiką, jest zbywalna po wielu latach i raczej wartość nieruchomości nie spada…..
Pozdrawiam 🙂
Dziękujemy za cenny komentarz. Trudno nam się jednak zgodzić z jego konkluzją.
1) Koszty montażu wynikają z potrzeb rynku. Jest zbyt wiele firm, by mówić o zmowie cenowej. Po prostu potrzebujemy więcej instalatorów niż aktualnie pracuje w tym zawodzie. Próba odgórnego uregulowania cen przyniosłaby zdecydowanie negatywne skutki. Jeśli koszty są zawyżone – polecamy założyć firmę zajmującą się instalacją fotowoltaiki, zaoferować niższe ceny niż konkurencja i podbić rynek, jednocześnie dobrze na tym zarabiając. 🙂
2) Koszty serwisowania zostały uwzględnione ryczałtowo. W praktyce nie są to wysokie kwoty. Ewentualna różnica między kosztami uwzględnionymi, a rzeczywistymi może wynikać z dużej rozpiętości kosztów w tym zakresie i stosowania przez redakcję modelu uproszczonego na potrzeby artykułu.
Fotowoltaika opłaca się nie tylko instalatorom. Raz zamontowana instalacja działa ok. 25 lat i przynosi w tym czasie wymierne oszczędności. Jak każda uczciwa inwestycja wymaga najpierw włożenia pewnych środków, by później móc czerpać korzyści.
Dzień dobry, dziękuję za precyzyjne podsumowanie tematu instalacji fotowoltaicznej. Czy rzeczywiście opłacalność takiej instalacji znacznie spadnie przy zapowiedzianych zmianach w prawie dla nowych prosumentów od stycznia 2022, czy jest to raczej lament na wyrost? Pozdrawiam Pana.
Dzień dobry, odpowiedź na Pani pytanie nie jest prosta. Cała Unia Europejska przechodzi powoli z modelu „fotowoltaika to przyszłość, do której wszyscy musimy dopłacać”, do modelu „fotowoltaika to zupełnie zwyczajna i opłacalna rzecz, której dotować nie musimy”. Polska ustawa jest częścią tych zmian i należy założyć, że poziom uprzywilejowania mikroinstalacji będzie spadać. Mimo to opłacalność samych instalacji fotowoltaicznych wciąż będzie wysoka ze względu na rosnące ceny energii i coraz większą wydajność paneli. Trudno budować rzetelną odpowiedź na podstawie ustawy, która nie została jeszcze ogłoszona, ponieważ opłacalność może zależeć od pojedynczego zapisu wprowadzonego do ustawy w nocy przed jej głosowaniem. Pozdrawiam serdecznie.