Ograniczenia w płatności gotówką uzasadniane są przede wszystkim walką z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Choć aktualnie obowiązujące w Polsce przepisy ograniczające korzystanie z gotówki dotyczą przedsiębiorców, to niedługo ten temat może dotyczyć również każdego z nas. Sprawdź, jakie maksymalne limity płatności gotówką obowiązują w 2025 r. i jak kształtują się prognozy na przyszłość.
- 1. Limit płatności gotówką – plany Unii Europejskiej
- 2. Limit płatności gotówką w Polsce w 2025 r.
- 2.1. Kogo dotyczy limit płatności gotówką w 2025 r. w Polsce?
- 2.2. Jakich transakcji dotyczy limit płatności gotówką w Polsce?
- 2.3. Jakie są konsekwencje niezastosownia limitu płatności gotówką?
- 3. Jaki jest limit transakcji gotówkowych pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem w 2025 r.?
- 4. Ograniczenia płatności gotówką a liczba bankomatów w Polsce
- 5. Ograniczenia w płatności gotówką w Europie
- 6. Warto wiedzieć
W Polsce wybór pomiędzy realizacją płatności bezgotówkowych lub za pomocą gotówki mają już wyłącznie konsumenci. Prawa przedsiębiorców w tym zakresie są stopniowo ograniczane: aktualny limit wynosi 15 000 zł brutto. Sprawdzamy, jakie plany w zakresie wprowadzania ograniczeń w posługiwaniu się gotówką ma Unia Europejska oraz jakie podejście do gotówki mają Polacy.
Limit płatności gotówką – plany Unii Europejskiej
Zwiększenie przejrzystości transakcji finansowych oraz przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu to główne powody, dla których Unia Europejska podjęła decyzję w zakresie wprowadzenia ograniczeń w płatności gotówką. Ostatnie regulacje unijne obejmujące pakiet przepisów mających na celu wzmocnienie możliwości i narzędzi w walce z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu zostały przyjęte w maju 2024 r. Wśród proponowanych zmian są również postanowienia dotyczące płatności gotówką.
Walka z praniem pieniędzy w UE: Parlament Europejski przyjął pakiet przepisów wzmacniających zestaw narzędzi UE do walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.
— Parlament Europejski w Polsce (@Europarl_PL) April 25, 2024
Uwaga!
Co więcej limit ma dotyczyć również transakcji z osobami fizycznymi, co jest nowością w polskim porządku prawnym.
Dodatkowym wymogiem ma być obowiązek weryfikacji tożsamości klientów realizujących transakcje gotówkowe na kwotę przekraczającą 3000 euro czyli w przeliczeniu na złotówki równowartość około 12 000 zł. W tym przypadku krajowe przepisy również mogą być bardziej restrykcyjne – więc ostateczny kształt ograniczeń poznamy dopiero za jakiś czas. Zmiany mają zacząć obowiązywać od 2027 r.
Limit płatności gotówką w Polsce w 2025 r.
W 2025 r. ograniczenia płatności gotówką w Polsce pozostają na niezmienionym poziomie i wynoszą 15 000 zł dla każdej transakcji realizowanej pomiędzy przedsiębiorcami.
Plany dotyczące obniżenia tego limitu do kwoty 8 000 zł spotkały się ze znaczącym sprzeciwem. Dlatego przepisy, których wejście w życie zaplanowano początkowo na 1 stycznia 2023 r. najpierw przesunięto na 1 stycznia 2024 r., a ostatecznie z pomysłu całkowicie się wycofano.
Kogo dotyczy limit płatności gotówką w 2025 r. w Polsce?
Określony przepisami limit płatności gotówką obowiązujący w Polsce dotyczy tylko jednej grupy podmiotów – przedsiębiorców, a dokładniej znajduje zastosowanie w sytuacji, kiedy stronami transakcji są przedsiębiorcy. Zatem transakcje bezgotówkowe powyżej ustawowego limitu muszą być w szczególności realizowane przez:
- przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą wpisanych do CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej)
- spółki prawa handlowego i inne podmioty wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS (Krajowy Rejestr Sądowy) – np. fundacje, izby gospodarcze i inne podmioty, które jednocześnie są wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS
Limit płatności gotówkowych obowiązuje również wspólników spółki cywilnej, zagraniczne oddziały polskich przedsiębiorców i transakcje mające charakter międzynarodowy, jeśli jej stronami jest polski przedsiębiorca, który dokonuje transakcji z przedsiębiorcą zagranicznym poza granicami Polski.
Uwaga!
Jakich transakcji dotyczy limit płatności gotówką w Polsce?
Przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców precyzują, że kwota 15 000 zł dotyczy jednorazowej wartości transakcji bez względu na liczbę płatności dokonanych w ramach tej transakcji.
Natomiast “jednorazowa wartość transakcji” oznacza:
- całą wartość wierzytelności lub zobowiązań
- wyrażoną w pieniądzu
- która wynika z odpłatnej dostawy towarów lub świadczenia usług
- określonej w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcami.
Co to oznacza w praktyce?
Załóżmy, że ustaliłeś ze swoim kontrahentem płatność za dostarczony towar czy usługę w trzech transzach. Kwota każdego przelewu to 7 000 zł, a łączna wartość faktury to 21 000 zł. Pomimo tego, że pojedynczy przelew na Twoje konto będzie miał wartość niższą niż ustawowy limit 15 000 zł brutto, to każda płatność musi być realizowana bezgotówkowo. W takiej sytuacji pod uwagę nie jest brana wysokość pojedynczego przelewu, ale wartość całej transakcji, której łączna kwota przekracza już ustawowy limit.
Jakie są konsekwencje niezastosownia limitu płatności gotówką?
Konsekwencje podatkowe to główny element „kary” dla przedsiębiorcy, który nie zastosuje się do obowiązującego limitu i zamiast rozliczenia za pośrednictwem rachunku bankowego, zapłaci innemu przedsiębiorcy gotówką.
“Kara” dotyczy niemożności zaliczenia takiej płatności przez kupującego przedsiębiorcę do kosztów uzyskania przychodu. Wspomniana sankcja dotyczy nie tylko nadwyżki ponad obowiązujący limit 15 000 zł, ale pełnej kwoty przekazanej kontrahentowi z pominięciem rachunku bankowego.
Jaki jest limit transakcji gotówkowych pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem w 2025 r.?
Aktualnie obowiązujące limity transakcji gotówkowych w Polsce dotyczą tylko płatności realizowanych w obrocie profesjonalnym pomiędzy przedsiębiorcami. Co prawda planowano wprowadzenie ograniczeń również w stosunku do transakcji pomiędzy przedsiębiorcami a osobami fizycznymi, ale finalnie się to nie udało.
Uwaga!
Oficjalnie wprowadzenie limitów w posługiwaniu się gotówką był uzasadniane popularyzacją obrotu bezgotówkowego i możliwością ograniczenia szarej strefy. Natomiast adresaci ograniczeń odbierali chęć wprowadzenia zmian jako próbę stopniowej eliminacji gotówki z obrotu gospodarczego oraz ułatwień w prowadzeniu kontroli podatników przez organy skarbowe.
Pomimo wycofania się rządzących z narzucenia ograniczeń w płatnościach gotówkowych dla konsumentów w Polsce, z tym tematem jeszcze będziemy musieli się zmierzyć ze względu na prezentowane wyżej przepisy unijne.
Ograniczenia płatności gotówką a liczba bankomatów w Polsce
Choć formalnie ograniczenia w płatności gotówką w Polsce dotyczą tylko przedsiębiorców, to jednak realnie można przyjąć, że możliwości korzystania z gotówki są mniejsze ze względu na niższe kwoty, które można jednorazowo wpłacić z bankomatów i dostępność tych urządzeń. (Liczba bankomatów w I kwartale 2023 r. wyniosła 21 374 sztuki, w IV kwartale 2023 r. 22 085, a w I kwartale 2024 r. 20 869 sztuk).
Niższa maksymalna kwota wypłaty z bankomatu niejednokrotnie wiąże się z koniecznością poniesienia dodatkowych opłat. Przykładowo przy limicie 800 zł dla jednorazowej wypłaty, dla uzyskania potrzebnej kwoty w gotówce w wysokości 4 000 zł trzeba będzie skorzystać z bankomatu pięciokrotnie. Opłata może teoretycznie dotyczyć każdej z pięciu transakcji – szczegóły znajdziesz w cenniku usług Twojego banku.
Bezpłatne wypłaty bez względu na kwotę i liczbę transakcji dotyczą najczęściej tylko urządzeń własnych banków. Korzystanie z maszyn obcych wiąże się najczęściej z dodatkowym kosztem – prowizją naliczaną od każdej transakcji. Podobnie, jak wypłata pieniędzy w kasie banku. Dlatego bardziej opłaca się zapłacić za usługi lub produkty kartą niż płacić za wypłatę gotówki z konta.
Ograniczenia w płatności gotówką w Europie
Ograniczenia w płatności gotówką obowiązują nie tylko w Polsce. Własne regulacje w tym zakresie przyjęło już wiele państw europejskich. W poniższej tabeli prezentujemy ograniczenia w płatności gotówką w części krajów Europy.
| Kraj | Limity płatności gotówką |
|---|---|
| Austria | Bez ograniczeń |
| Belgia | 3 000 euro – limit nie dotyczy płatności między osobami prywatnymi |
| Bułgaria | 10 000 lew (około 5000 euro |
| Chorwacja | 15 000 euro |
| Cypr | Bez ograniczeń |
| Czechy | Do 270 000 koron czeskich dziennie (około 10 500 euro) |
| Estonia | Bez ograniczeń |
| Francja | 1 000 euro dla podatników mieszkających we Francji 15 000 euro dla podatników nie będących rezydentami kraju |
| Hiszpania | 1 000 euro przy transakcjach na rzecz lub od przedsiębiorców |
| Niemcy | Bez ograniczeń, ale przy transakcjach przekraczających kwotę 10 000 euro wymagane okazanie dokumentu tożsamości |
| Grecja | 500 euro |
| Węgry | Konsumenci bez limitu Osoby prawne, stowarzyszenia 1,5 mln HUF miesięcznie (około 3 600 euro) |
| Włochy | 1 000 euro |
| Litwa | 3 000 euro |
| Luksemburg | Bez ograniczeń |
| Łotwa | 7 200 euro |
| Portugalia | 3 000 euro |
| Słowacja | 15 000 euro dla osób prywatnych 3 000 euro dla transakcji pomiędzy przedsiębiorcami oraz przedsiębiorcami a konsumentami |
| Szwecja | Bez ograniczeń |
| Wielka Brytania | Bez ograniczeń Płatności przekraczające kwotę 10 000 euro zgłaszane są przez przedsiębiorców do urzędu skarbowego |
Tabela została przygotowana na podstawie danych opublikowanych na stronie https://www.europe-consommateurs.eu/en/shopping-internet/cash-payment-limitations.html
Warto dodać, że część państw zdecydowała się wprowadzić znaczące sankcje w razie nieprzestrzegania obowiązujących limitów. Przykładowo naruszenie ograniczeń narzuconych w Belgii, podlega karze grzywny w wysokości od 250 do 225 000 euro. W Hiszpanii kara sięga 25% wartości transakcji, a na Łotwie 15% kwoty, której naruszenie dotyczy. U naszych najbliższych sąsiadów – Czechów za naruszenie dotyczące ograniczeń w płatnosci gotówką przewidziana jest kara grzywny od 500 000 koron dla konsumentów do 5 000 000 koron dla firm.
Warto wiedzieć
- Limit transakcji gotówkowych w Polsce w 2025 r. dotyczy tylko przedsiębiorców i wynosi 15 tys. zł brutto.
- Płatności powyżej limitu 15.000 zł muszą być realizowane za pomocą rachunku płatniczego przedsiębiorcy.
- Płatności gotówkowe są dostępne dla konsumentów bez względu na kwotę transakcji.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Do jakiej kwoty może w 2025 r. płacić gotówką osoba prywatna?
W Polsce zarówno transakcje pomiędzy osobami fizycznymi, jak i pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą mogą być bez żadnego limitu realizowane za pomocą gotówki.
Czy klient może zapłacić gotówką powyżej 15 000 zł?
Tak. Limit płatności gotówką do 15 000 zł brutto obowiązuje tylko przy transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami. Klient (konsument) może w takiej sytuacji zapłacić gotówką, kartą płatniczą, jak i zlecić przelew z rachunku bankowego.
Do jakiej kwoty przedsiębiorca może przyjąć gotówkę od swojego klienta?
Jeśli klientem przedsiębiorcy jest osoba fizyczna, wówczas limit płatności gotówkowych nie obowiązuje. Jeśli klientem przedsiębiorcy jest inny przedsiębiorca, wówczas gotówką można rozliczyć się do kwoty 15 tys. zł brutto. Unijne limity dotyczące transakcji gotówkowych pomiędzy przedsiębiorcami a osobami fizycznymi mają zacząć obowiązywać od 2027 r.
Źródła
https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2024/05/30/anti-money-laundering-council-adopts-package-of-rules/
https://www.europe-consommateurs.eu/en/shopping-internet/cash-payment-limitations.html
https://www.cashless.pl/15708-liczba-bankomatow-nbp-1-kw-2024-r
https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/001266
