Czym są obligacje skarbowe, jakie przybierają formy i ile wynosi ich oprocentowanie? To przykład rozwiązań stanowiących istotną konkurencję dla lokat terminowych oferowanych przez polskie banki. Sprawdź, jak działają, gdzie się je kupuje i czy rzeczywiście są bardziej opłacalne od tradycyjnych produktów oszczędnościowych.
- 1. Czym są obligacje skarbowe?
- 2. Jak działają obligacje skarbowe?
- 3. Rodzaje obligacji skarbowych
- 3.1. Detaliczne obligacje skarbowe ze stałym oprocentowaniem
- 3.2. Obligacje Skarbu Państwa ze zmiennym oprocentowaniem
- 3.3. Obligacje indeksowane inflacją
- 4. Czym są obligacje korporacyjne?
- 5. Czym jest konto IKZE i konto IKE?
- 6. Aktualna oferta obligacji skarbowych
- 7. Podobieństwa i różnice między lokatami bankowymi oraz skarbowymi obligacjami
- 7.1. Niskie oprocentowanie? Obligacje skarbowe vs lokaty bankowe
- 8. Czy obligacje skarbowe i lokaty są bezpieczne?
- 9. Zalety i wady obligacji skarbowych oraz lokat
- 10. Lokata czy obligacje skarbowe? Co i kiedy warto wybrać?
- 11. Warto wiedzieć
Zgodnie z informacjami Ministerstwa Finansów, tylko w kwietniu 2025 roku sprzedano skarbowe obligacje o wartości 7,366 mln zł. Największą popularnością (43,9 proc. sprzedanych produktów) cieszyły się obligacje 3-letnie oraz 1-roczne (24 proc.). Najnowsze badania firmy Tavex, na które powołuje się PAP, wskazują z kolei, że w 2024 roku 57 proc. Polaków dysponowało oszczędnościami, z których 40 proc. stanowiły lokaty bankowe. Opcje skarbowe w tym zestawieniu to zaledwie 15 proc. (mniej niż np. fundusze inwestycyjne).
Co zatem bardziej się opłaca: lokata czy obligacje? Mimo popularności pierwszego z wymienionych rozwiązań, nie zawsze jest ono najlepszym wyborem dla budżetu inwestora. Warto zainteresować się papierami wartościowymi emitowanymi przez państwo, bo często okazują się one wyjątkowo opłacalne, a przy tym obarczone minimalnym ryzykiem. W tym artykule znajdziesz wszystkie najważniejsze informacje na ich temat, wraz z porównaniem ich to tradycyjnych lokat. Dzięki temu łatwiej będzie Ci podjąć najkorzystniejszą finansowo decyzję.
Czym są obligacje skarbowe?
Obligacje skarbowe to papiery wartościowe emitowane Ministra Finansów w imieniu państwa. Zgodnie z art. 100 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270):
Obligacja jest papierem wartościowym oferowanym do sprzedaży w kraju lub za granicą, oprocentowanym w postaci dyskonta lub odsetek.
Obligacja sprzedawana jest na rynku pierwotnym:
1️⃣ z dyskontem,
2️⃣ według wartości nominalnej,
3️⃣ powyżej wartości nominalnej
– i wykupywana po upływie okresu, na jaki została wyemitowana.
Obligacje skarbowe oferowane są w sprzedaży zarówno osobom fizycznym, jak i „stowarzyszeniom, innym organizacjom społecznym i zawodowym oraz fundacjom wpisanym do rejestru sądowego, a w przypadku nierezydentów – również wpisanym do innego rejestru urzędowego, o ile warunki emitowania tak stanowią”. W tym artykule skupimy się na pierwszym z wymienionych przypadków, czyli wykupie obligacji przez „standardowych” obywateli.
Ciekawostka
Jak działają obligacje skarbowe?
Kupując obligacje, pożyczasz państwu określoną sumę pieniędzy, którą wydałeś na papiery wartościowe. Emitent może z nich swobodnie korzystać przez cały okres trwania umowy (od 3 miesięcy do nawet kilkunastu lat).
Po upływie tego okresu zostaną one od Ciebie odkupione. Otrzymasz wtedy zwrot pierwotnie zainwestowanych środków. Dodatkowo suma ta może zostać powiększona o odsetki o ustalonej wcześniej wysokości (wyrażonej w formie oprocentowania). Alternatywnie niektóre obligacje oferują cykliczną wypłatę zysku (odsetek) jeszcze przed terminem wykupu (np. co 12 miesięcy).
Co ważne, w czasie okresu trwania umowy, nie masz dostępu do swoich pieniędzy. Są one „zamrożone”, choć możesz skorzystać z możliwości ich wykupu przed terminem zapadalności. Warunki takiego scenariusza opisuje list emisyjny danej obligacji. Zazwyczaj rozwiązanie takie nie jest opłacalne, bo wiąże się z dodatkową opłatą za przedterminowy wykup. Jej wysokość zależy od produktu i może wynosić od kilkudziesięciu groszy, do nawet kilku złotych za sztukę.
Gdy nadejdzie dzień wykupu, środki zostaną automatycznie przekazane na wskazany wcześniej przez Ciebie konto rejestrowe (lub rachunek bankowy, jeśli taki został wskazany lub inwestowałeś za pośrednictwem swojego konta bankowego). Zysk z obligacji będzie automatycznie opodatkowany podatkiem od zysków kapitałowych wynoszącym 19 proc., więc nie musisz samodzielnie tego rozliczać.
Rodzaje obligacji skarbowych
Istnieje kilka metod klasyfikacji skarbowych obligacji. Uwzględniając zmienność oprocentowania, wyróżnia się np. obligacje:
➡️ terminowe – mają stałe oprocentowanie przez cały okres określony w umowie (gwarantują pewny zysk);
➡️ dynamiczne – ich oprocentowanie zmienia się podczas obowiązywania umowy (może to przynosić korzyści w okresie wzrostu stóp procentowych);
➡️ progresywne – ich oprocentowanie zmienia się w trakcie trwania umowy (korzystne w przypadku inwestycji długoterminowych).
Drugim podziałem jest okres trwania umowy. Jak nietrudno się domyślić, w tym wariancie obligacje mogą być charakteryzowane ogólnie (np. długo- i krótkoterminowe), jak i szczegółowo (np. 3-miesięczne, 2-letnie itd.).
Najczęstszym (a zarazem najwygodniejszym) podziałem jest ten z uwagi na rodzaj oprocentowania obligacji:
➡️ stałoprocentowe,
➡️ zmiennoprocentowe,
➡️ z oprocentowaniem zależnym od inflacji (indeksowane inflacją).
Opis każdej z tych kategorii znajdziesz poniżej. Dodatkowo scharakteryzowaliśmy również produkty alternatywne, takie jak Indywidualne Konto Emerytalne, Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego oraz obligacje korporacyjne.
Detaliczne obligacje skarbowe ze stałym oprocentowaniem
Jest to najprostszy typ obligacji. Ich cechą charakterystyczną jest stała wysokość oprocentowania przez cały okres trwania. Dzięki temu z góry wiesz, jaki osiągniesz z ich pomocą zysk. Odsetki wypłacane są na sam koniec, wraz z kapitałem, a ich wysokość jest proporcjonalna do okresu trwania.
Ich główną zaletą jest oczywiście bezpieczeństwo. Zostały stworzone z myślą o osobach, które chcą mieć pewność, że zarobią z góry ustaloną kwotę. Minusem jest stosunkowo niskie oprocentowanie (czasem niższe niż inflacja) oraz krótki czas trwania. Przez to ostateczny zysk bywa mniejszy niż w przypadku innych, dostępnych rozwiązań oszczędnościowych. Nie zawsze też są korzystniejsze od tradycyjnych lokat.
Obligacje Skarbu Państwa ze zmiennym oprocentowaniem
Takie obligacje cechuje wyższe oprocentowanie niż tych ze stałym oprocentowaniem. Co natomiast istotne, potencjalna stopa zwrotu może zmieniać się w trakcie trwania inwestycji. Z tego względu są polecane, gdy np. spodziewasz się nadchodzącej podwyżki stóp procentowych.
W przypadku tych obligacji odsetki nie kapitalizują się automatycznie. Zamiast tego są wypłacane regularnie (np. co miesiąc), przez co niejednokrotnie mają dłuższy okres trwania (np. 1-2 lata).
Obligacje indeksowane inflacją
Indeksowane oszczędnościowe obligacje skarbowe są ściśle powiązane z inflacją. Zostały stworzone z myślą o realnej ochronie wartości pieniądza. Mają najdłuższy okres trwania, sięgający nawet 12 lat. W ich przypadku odsetki naliczane są od wartości nominalnej.
Oferują wyższe oprocentowanie niż pozostałe obligacje lub część lokat proponowanych przez banki. Z drugiej strony jednak wymagają zamrożenia pieniędzy na bardzo długi czas. Specyficzny jest też sposób ich rozliczania:
➡️ w pierwszym roku – obowiązuje oprocentowanie stałe, ustalone z góry;
➡️ od drugiego roku – oprocentowanie stanowi sumę inflacji z poprzedniego roku (z miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc danego okresu odsetkowego) oraz marży ustalonej przez Ministerstwo Finansów (marża ta jest stała przez cały okres ich trwania).
Ciekawostka
Czym są obligacje korporacyjne?
W tym tekście skupiamy się na rozwiązaniach skarbowych, nie można jednak całkowicie pominąć tematu obligacji korporacyjnych. One również są ciekawym instrumentem inwestycyjnym, który przyciąga wielu polskich i zagranicznych inwestorów.
Obligacje korporacyjne emitują prywatne firmy, a nie Ministerstwo Finansów. Możesz kupić je np. za pośrednictwem brokera internetowego. Następnie przedsiębiorstwo, które Ci je sprzedało, może:
➡️ zwrócić kapitał, wraz z należnymi odsetkami, po określonym czasie (kilku miesiącach lub latach),
➡️ wypłacać Ci odsetki w określonych terminach (np. co kwartał lub raz w roku).
W zależności od wybranego rozwiązania, obligacje te mogą mieć oprocentowanie stałe lub zmienne. Często dają szansę na zyski wyższe niż obligacje Skarbu Państwa i prezentują się atrakcyjniej niż oprocentowanie lokat bankowych. Z drugiej strony jednak cechuje je wyższe ryzyko. Firma, w której ulokujesz pieniądze, może nie spłacić długu lub np. stać się niewypłacalna.
Czym jest konto IKZE i konto IKE?
IKZE i IKE to alternatywne metody oszczędzania na emeryturę. Choć same nie są obligacjami, to w ich ramach możesz takie produkty nabywać, korzystając ze specjalnych przywilejów:
✅ IKE – pozwala na generowanie zysków z odsetek z obligacji, zwolnionych z podatku Belki, pod warunkiem:
- wypłacenia środków po ukończeniu 60. roku życia,
- oszczędzania minimum 5 lat;
✅ IKZE – pozwala na zapłacenie 10 proc. ryczałtu zamiast 19 proc. podatku Belki, jeśli:
- ukończysz 65 lat,
- wpłacałeś na IKZE przez 5 lat.
Uwaga!
Aktualna oferta obligacji skarbowych
Skarb Państwa regularnie aktualizuje listę oferowanych produktów oszczędnościowych. Zmienić się może zarówno wysokość ich oprocentowania, jak i inne warunki. Właśnie dlatego, przed podjęciem decyzji o ulokowaniu w nich części swojego kapitału, wskazane jest zapoznanie się z bieżącymi propozycjami. Znajdziesz je na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, w sekcji Obligacje detaliczne.
W momencie tworzenia tego tekstu (maj 2025 r.) dostępnych jest sześć typów obligacji skarbowych w wersji „standardowej”:
✅ trzymiesięczne oszczędnościowe obligacje o oprocentowaniu stałym (OTS),
✅ roczne oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (ROR),
✅ dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o oprocentowaniu zmiennym (DOR),
✅ trzyletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o stałej stopie procentowej (TOS),
✅ czteroletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe (COI),
✅ emerytalne dziesięcioletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe (EDO).
Dodatkowo – dla beneficjentów programu „Rodzina 800 plus” – dostępne są dwa rodzaje rodzinnych obligacji oszczędnościowych:
✅ rodzinne sześcioletnie oszczędnościowe obligacje (ROS),
✅ rodzinne dwunastoletnie oszczędnościowe obligacje (ROD).
W poniższej tabeli znajdziesz zestawienie ich najważniejszych warunków.
| Nazwa (symbol) | Oprocentowanie | Okres | Krótki opis |
| OTS | 3 proc. | 3 miesiące | stałoprocentowe |
| ROR | 5,75 proc. | 12 miesięcy | zmiennoprocentowe |
| DOR | 5,90 proc. | 24 miesiące | zmiennoprocentowe |
| TOS | 5,75 proc. | 36 miesięcy | stałoprocentowe |
| COI | 6,10 proc. | 48 miesięcy | indeksowane inflacją |
| EDO | 6,35 proc. | 120 miesięcy | indeksowane inflacją |
| Rodzaje obligacji dostępnych w ramach IKE i IKZE | |||
| Obligacje IKE (Indywidualne Konto Emerytalne (maksymalny limit wpłat w 2025 r. - 26 019 zł) | ROR DOR TOS COI EDO | ||
| Obligacje IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) (Maksymalny maksymalny limit wpłat na IKZE w 2025 r. - 10 407,60 zł, a dla samozatrudnionych 15 611,40 zł) | ROR DOR TOS COI EDO | ||
Podobieństwa i różnice między lokatami bankowymi oraz skarbowymi obligacjami
Zarówno lokaty, jak i obligacje, są sprawdzonymi sposobami na dywersyfikację portfela inwestycyjnego oraz oszczędnościowego. Mają wiele cech wspólnych, wśród których wymienić warto przede wszystkim:
➡️ wysoki poziom bezpieczeństwa,
➡️ możliwość oszczędzania i inwestowania lub pomnażania środków,
➡️ obowiązywanie podatku Belki (z wyjątkiem zakupu obligacji przez IKZE lub IKE),
➡️ bardzo niskie ryzyko inwestycyjne (pod warunkiem dotrzymania warunków pierwotnej umowy),
➡️ możliwość zakupu online,
➡️ wcześniejszą wypłatę pod pewnymi warunkami i związaną z dodatkowymi kosztami.
Wszystko to nie oznacza jednak, że są to produkty identyczne, z których można swobodnie korzystać zamiennie. Najważniejsze różnice między nimi znajdziesz w poniższej tabeli.
| Obligacje | Lokaty | |
| Emitent | Skarb Państwa | Bank komercyjny |
| Czas trwania | Dłuższy (nawet do kilkunastu lat) | Krótszy (zwykle 1-24 miesiące) |
| Rodzaj oprocentowania | Stałe, zmienne lub indeksowane inflacją | Stałe |
| Wysokość oprocentowania | Zwykle wyższa | Zwykle niższa |
| Odporność na inflację | Tak, w przypadku obligacji indeksowanych inflacją | Nie |
| Dostępność w IKE/IKZE | Tak | Nie |
| Minimalna kwota zakupu | Od 100 zł za jedną obligację | Zwykle od 500 do 1 000 zł |
Niskie oprocentowanie? Obligacje skarbowe vs lokaty bankowe
Lokata czy obligacje? Jednym z podstawowych kryteriów wyboru jest wizja potencjalnych zysków. Te natomiast są bardzo łatwe do sprawdzenia, bo praktycznie wszystkie informacje znajdziesz online. W poniższej tabeli zebraliśmy aktualne warunki obligacji oferowanych przez Skarb Państwa i zestawiliśmy je z dostępnymi lokatami w kilku popularnych bankach. Pod uwagę wzięliśmy produkty o zbliżonym okresie trwania.
| Okres trwania | Obligacje skarbowe | Lokaty | ||
| Symbol | Oprocentowanie | Bank | Oprocentowanie | |
| 3 miesiące | OTS | 3 proc. | PKO BP | 1 proc. |
| mBank | do 4,5 proc./0,5 proc. | |||
| ING | 1,5 proc. | |||
| Santander BP | 2,50 proc. | |||
| Alior Bank | 4 proc. | |||
| BNP Paribas | 3,60 proc. | |||
| 6 miesięcy | - | - | PKO BP | 2 proc. |
| mBank | 0,5 proc. | |||
| ING | 2 proc./4,50 proc. | |||
| Santander BP | 2,20 proc. | |||
| Alior Bank | 3,75 proc. | |||
| BNP Paribas | 3,80 proc. | |||
| 12 miesięcy | ROR | 5,75 proc. | PKO BP | 2,5 proc. |
| ING | 2,5 proc./4,25 proc. | |||
| Santander BP | 2 proc. | |||
| Alior Bank | 3,5 proc. | |||
| BPN Paribas | 3,30 proc. | |||
Jak widzisz, oprocentowanie lokat zwykle jest zdecydowanie niższe niż w przypadku obligacji skarbowych. Pamiętaj natomiast, że banki często zmieniają swoje oferty. Zawsze więc warto przed zamrożeniem swoich środków na kilka miesięcy czy lat upewnić się, że wybrana opcja na pewno jest najkorzystniejsza i gwarantuje najbardziej opłacalną kapitalizację odsetek.
Czy obligacje skarbowe i lokaty są bezpieczne?
W przypadku obligacji Skarb Państwa jest jednocześnie gwarantem wykupu obligacji, wypłacenia odsetek oraz dłużnikiem. W praktyce więc państwo całym swoim majątkiem odpowiada za rozliczenie, zapewniając jego pełne bezpieczeństwo.
Środki przechowywane na lokatach z kolei chroni Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). Zgodnie z obowiązującymi przepisami obejmuje on kwoty do 100 tys. euro (lub równowartości). W przypadku niezwykle rzadko występującego bankructwa instytucji finansowej, przechowującej Twoje pieniądze, możesz liczyć na zwrot ze wszystkich banków i SKOK-ów w Polsce. Oba te rozwiązania są zatem doskonale chronione i powszechnie uważa się je za w pełni bezpieczne.
Zalety i wady obligacji skarbowych oraz lokat
Zarówno obligacje, jak i lokaty, mają mocne oraz nieco słabsze strony. Ich czytelne zestawienie znajdziesz w poniższej tabeli. To powinno pomóc Ci w podjęciu ostatecznej decyzji.
| Zalety | Wady | |
| Obligacje skarbowe | - bezpieczeństwo - opcja oprocentowania indeksowanego inflacją - oprocentowanie zwykle wyższe niż w lokatach - wiele wariantów do wyboru - krótko- i długoterminowe - łatwy proces kupna przez internet | - zamrożenie kapitału na dłuższy czas - mniejsza dostępność niż lokat bankowych - poziom inflacji może wpływać na realne zyski - najkorzystniejsza oferta przeznaczona wyłącznie dla beneficjentów programu Rodzina 800+ |
| Lokaty bankowe | - większa konkurencyjność (oferuje je praktycznie każdy bank) - wiele promocji i ofert specjalnych (lokaty dla nowych środków itp.) - bezpieczeństwo gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny - stałe oprocentowanie (z góry ustalona wysokość zysku) - łatwy proces wnioskowania (szczególnie w swoim banku) | - oprocentowanie często niższe niż w przypadku obligacji - krótsze okresy deponowania(najczęściej max. 6 miesięcy) - często wymagają spełnienia dodatkowych warunków, by uzyskać wyższe oprocentowanie np. założenie konta - szybsza wypłata środków wiąże się zwykle z utratą odsetek |
Lokata czy obligacje skarbowe? Co i kiedy warto wybrać?
Z lokat powinny skorzystać przede wszystkim osoby, którym zależy na krótkim okresie deponowania i szybkim dostępie do pieniędzy. Sprawdzą się ponadto w przypadku ludzi stawiających pierwsze kroki w świecie finansów. Z góry określają gwarantowany zysk, a skorzystanie z nich wymaga zaledwie kilku kliknięć w aplikacji banku. Nie są co prawda często najbardziej opłacalną z opcji, ale można wśród nich trafić na liczne promocje i oferty specjalne (np. dla nowych lub stałych klientów).
Obligacje Skarbu Państwa są najkorzystniejsze w przypadku produktów długoterminowych. Zależnie od wariantu pozwalają skutecznie walczyć z inflacją, a jednocześnie minimalizują ryzyko inwestycyjne. W dodatku są na tyle zróżnicowane, że łatwo znaleźć wśród nich opcję dla siebie, niezależnie od strategii działania i bieżących potrzeb.
Ostateczna decyzja zawsze należy do Ciebie. Polecamy natomiast uważnie zapoznać się z aktualnie dostępnymi lokatami oraz obligacjami. Porównaj ich warunki i zwróć szczególną uwagę na oprocentowanie. Zależnie od wyników takiej analizy, ulokuj pieniądze w miejscu, które przyniesie Ci największe zyski.
Warto wiedzieć
- Obligacje skarbowe to papiery wartościowe emitowane przez Ministerstwo Finansów reprezentujące Skarb Państwa. Kupując je, pożyczasz środki na określony czas, po którym następuje odkup, a zwracana kwota jest powiększona o odsetki.
- Aktualnie jest dostępnych sześć rodzajów obligacji Skarbu Państwa: OTS, ROR, DOR, TOS, COI i EDO. Dodatkowo beneficjenci programu „Rodzina 800 plus” mogą skorzystać z ROS i ROD.
- Obligacje często mają wyższe oprocentowanie od lokat bankowych, zapewniając wyższe zyski. Najkorzystniejsze z nich jednak mają bardzo długi okres trwania, często sięgający nawet kilku lat.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Co jest lepsze - obligacje skarbowe czy lokata?
Lokaty są łatwe w obsłudze i krótkoterminowe. Obligacje często mają lepsze oprocentowanie i chronią przed inflacją. Warto jednak porównać wszystkie dostępne opcje i wybrać tę, która może przynieść Ci największe zyski.
Jakie są wady obligacji?
Większość obligacji jest długoterminowa, co dla wielu będzie ich główną wadą. W dodatku podlegają opodatkowaniu, chyba że skorzystasz z IKE/IKZE. Nie bez znaczenia są ponadto trudności z wcześniejszą wypłatą z nich środków.
Czy da się stracić na obligacjach?
Praktycznie nie da się stracić na obligacjach trzymanych do końca terminu zapadalności. Jedyne przypadki, w których potencjalnie mogą Ci one przynieść straty, związane są z ich przedterminowym wykupem.
Źródła
https://www.gov.pl/web/finanse/wyniki-sprzedazy-obligacji-oszczednosciowych1
https://biznes.pap.pl/wiadomosci/ekonomia-biznes-i-finanse/polakow-nie-stac-na-oszczedzanie-analiza-najnowszego-raportu
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001270/T/D20231270L.pdf
Lokata w banku jest dużo lepsza. Odsetki te same, podatek belki jest w obu przypadkach przy czym w bank automatycznie pobiera a z obligacji sam musisz wypełnić PIT8C i wpłacić. Szkoda czasu. Lipa aby pożyczając pieniądze Państwu być krojonym podatkiem. Bankstera rozumiem – i tak zarabiają krocie.