Jak wynika z raportu infoDOK, w I kwartale 2025 roku doszło do 3746 prób wyłudzeń kredytów na łączną kwotę 97,2 mln zł, co oznacza wzrost o 17% w stosunku do tego samego okresu w ubiegłym roku. Przestępca, który ma dostęp do Twoich danych osobowych, może je wykorzystać do zaciągnięcia na Ciebie zobowiązania. Jeśli nie chcesz do tego dopuścić, skorzystaj z zastrzeżenia numeru PESEL.
- 1. Na czym polega zastrzeżenie numeru PESEL?
- 2. Kto ma obowiązek sprawdzania statusu numeru PESEL?
- 3. Czy bank przyzna kredyt, jeśli rejestr zastrzeżeń numerów PESEL aktualnie nie działa?
- 4. Kiedy bank musi zweryfikować status zastrzeżenia numeru PESEL?
- 5. W jakich przypadkach zastrzeżenie numeru PESEL nie jest weryfikowane?
- 6. Jak zastrzec numer PESEL – sprawdź możliwości
- 7. Jak zastrzec numer PESEL w aplikacji mObywatel lub na stronie mObywatel.gov.pl?
- 8. Jak zastrzec numer PESEL w urzędzie gminy?
- 9. Jak zastrzec swój numer PESEL w bankowości elektronicznej?
- 10. Jak zastrzec numer PESEL jako pełnomocnik?
- 11. Czy można cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
- 12. Warto zapamiętać
Zastrzeżenie numeru PESEL jest możliwe od 17 lipca 2023 roku. Najpierw taka opcja pojawiła się w serwisie obywatel.gov.pl, a 10 stycznia 2024 roku – w aplikacji mObywatel. Do 1 czerwca 2024 roku obowiązywał okres przejściowy, kiedy firmy miały się dostosować do zmian. Od tego dnia instytucje finansowe mają obowiązek sprawdzenia statusu numeru PESEL, zanim udzielą kredytu lub pożyczki. Obecnie z zastrzeżenia korzysta już ponad 5 mln Polaków.
Na czym polega zastrzeżenie numeru PESEL?
Zastrzeżenie numeru PESEL oznacza, że przestępcy nie będą mogli wykorzystać danego numeru do zaciągnięcia na Twoje dane kredytu lub pożyczki. Pojawia się on wtedy w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL Ministerstwa Cyfryzacji. Dzięki tej usłudze możesz uniknąć kradzieży tożsamości. Zastrzeżenie numeru sprawdzają również notariusze i operatorzy telekomunikacyjni. Możesz je cofnąć w dowolnym momencie.
Zadbaj o spokój i bezpieczeństwo. Tylko kilka kliknięć w aplikacji mObywatel 2.0 wystarczy, aby zastrzec swój PESEL. Skutecznie zabezpieczy Cię to przed kradzieżą tożsamości i wyłudzeniami. Jeśli chcesz, cofnij zastrzeżenie – również łatwo i szybko w aplikacji. Sprawdź! pic.twitter.com/S5TxvTlRrh
— mObywatel (@mObywatelGOV) June 5, 2024
Biorąc pod uwagę, że do oszustw związanych z wyłudzeniem danych dochodzi w Polsce średnio co 40 minut, to jedyny słuszny krok, jeśli chcesz uniknąć problemów, które mogą się z tym wiązać.
Uwaga!
Kto ma obowiązek sprawdzania statusu numeru PESEL?
Obowiązek weryfikacji statusu numeru PESEL mają następujące instytucje:
➡️banki,
➡️firmy pożyczkowe,
➡️leasingodawcy,
➡️SKOK-i,
➡️dostawcy usług telekomunikacyjnych,
➡️notariusze.
Ważne! Korzystasz z płatności odroczonych, czyli popularnej usługi, w ramach której kupiona rzecz jest do Twojej dyspozycji od razu po zakupie, ale na zapłatę masz 30 dni? Z badania przeprowadzonego w 2024 roku przez Gemius wynika, że skorzystało z niej ok. 18% wszystkich kupujących w sieci. W tym przypadku również masz do czynienia z zaciągnięciem pożyczki i obowiązkowa jest weryfikacja statusu numeru PESEL. Jeśli jest zastrzeżony, to Twój wniosek o takie finansowanie nie zostanie zaakceptowany.
Czy bank przyzna kredyt, jeśli rejestr zastrzeżeń numerów PESEL aktualnie nie działa?
Ubiegasz się o kredyt, a system teleinformatyczny, w którym prowadzony jest rejestr zastrzeżeń numerów PESEL, nie działa? W takim wypadku bank może odmówić zawarcia umowy do momentu, aż działanie zostanie przywrócone. Ewentualnie może ją zawrzeć, ale musi podjąć dodatkowe działania w celu weryfikacji tożsamości klienta. W przypadku gdy niedostępność systemu trwała dłużej niż 15 minut i doszło wtedy do zawarcia umowy, nie obowiązuje ograniczenie w postaci braku możliwości dochodzenia roszczeń. To znaczy, że bank może dochodzić od Ciebie zapłaty nawet, jeśli numer PESEL był zastrzeżony.
Kiedy bank musi zweryfikować status zastrzeżenia numeru PESEL?
Bank lub inna instytucja musi sprawdzić status zastrzeżenia numeru PESEL w następujących sytuacjach:
✅przed zawarciem umowy o kredyt, pożyczkę lub leasing;
✅przed zawarciem umowy o ROR, rachunek oszczędnościowy;
✅w razie wypłaty gotówki w oddziale banku, jeśli wypłacana kwota jednorazowo lub łącznie danego dnia przekracza 3-krotność płacy minimalnej obowiązującej w danym roku.
Uwaga: jeśli masz zastrzeżony numer PESEL i spróbujesz wypłacić kwotę przekraczającą 3-krotność pensji minimalnej, stracisz możliwość uzyskania takiej wypłaty na 12 godzin.
Przykład
W jakich przypadkach zastrzeżenie numeru PESEL nie jest weryfikowane?
Banki i inne instytucje są zwolnione ze sprawdzenia zastrzeżenia numeru PESEL w przypadku:
➡️klientów wnioskujących o produkty firmowe;
➡️wypłat z kont firmowych;
➡️poręczycieli, osób małoletnich i przedstawicieli ustawowych;
➡️umów o otwarcie lokaty,
➡️wypłat gotówki z bankomatów.
Jak zastrzec numer PESEL – sprawdź możliwości
Możesz skorzystać z kilku sposobów na zastrzeżenie numer PESEL i zrobić to:
✅w aplikacji mObywatel;
✅na stronie mObywatel.gov.pl;
✅w dowolnym urzędzie gminy;
✅w bankowości elektronicznej;
✅w placówce banku.
Uwaga: numer PESEL może zastrzec również Twój pełnomocnik. Jednak nie cofnie za Ciebie tego zastrzeżenia. Jeśli jednak ktoś działa w Twoim imieniu, zastrzeżenie może złożyć wyłącznie w urzędzie gminy. Nie wchodzi w grę dopełnienie tego online. Poza pełnomocnikiem opcję zastrzeżenia numeru PESEL w czyimś imieniu mają również kurator i opiekun prawny.
Jak zastrzec numer PESEL w aplikacji mObywatel lub na stronie mObywatel.gov.pl?
Z aplikacji mObywatel korzysta już ponad 9 mln Polaków. Opcja zastrzeżenia w niej numeru PESEL jest jedną z wielu funkcji, które zapewnia. Możesz ją pobrać zarówno na telefon z systemem Android (w sklepie Play), jak i z systemem iOS (ze sklepu App Store).
Zalogujesz się do usługi za pomocą następujących poprzez:
➡️profil zaufany;
➡️aplikację mObywatel – a dokładnie kod QR z aplikacji;
➡️bankowość elektroniczną;
➡️e-Dowód osobisty;
➡️USE eID.
Po zalogowaniu się za pomocą jednej z tych metod:
1️⃣ Znajdź opcję Zastrzeż PESEL. Znajduje się na głównym ekranie zarówno w aplikacji, jak i na stronie WWW. Na poniższej grafice widać, gdzie ta opcja znajduje się w serwisie internetowym.
Źródło grafiki: mObywatel.gov.pl
2️⃣Po kliknięciu tej pozycji znajdziesz opcję włączenia lub cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL.
Źródło grafiki: mObywatel.gov.pl
3️⃣ Pod tą opcją znajdziesz informację o dacie ostatnio wprowadzanych zmian. Poza tym możesz zweryfikować, kto sprawdzał Twój PESEL. Poniższa grafika prezentuje, jak wyglądają przykładowe wpisy.
Źródło grafiki: mObywatel.gov.pl
Uwaga: pomiędzy kolejnymi zmianami statusu zastrzeżenia numeru PESEL musi minąć co najmniej 30 minut.
Jak zastrzec numer PESEL w urzędzie gminy?
Z możliwości zastrzeżenia numer PESEL da się również skorzystać stacjonarnie w dowolnym urzędzie gminy. Musisz w tym celu złożyć wniosek, którego wzór znajdziesz na stronach urzędowych, a w tym pod linkiem: https://www.gov.pl/attachment/445a797e-d0a0-4297-af8b-6df44a492922. Poza nim zabierz ze sobą również dokument tożsamości:
➡️Dowód osobisty lub paszport – jeśli jesteś obywatelem Polski. Ewentualnie możesz skorzystać z wirtualnego odpowiedniego dowodu osobistego, który masz w aplikacji mObywatel.
➡️Dokument podróżny cudzoziemca lub inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo – jeśli jesteś cudzoziemcem.
➡️Dokument, na podstawie którego ustalono Twoją tożsamość przy nadawaniu statusu UKR – jeśli jesteś obywatelem Ukrainy lub małżonkiem obywatela Ukrainy bez obywatelstwa ukraińskiego.
Usługa jest realizowana od razu. Urzędnik przyjmie wniosek, wprowadzi go do systemu i wystawi potwierdzenie zastrzeżenia lub cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL.
Jak zastrzec swój numer PESEL w bankowości elektronicznej?
Zastrzeżenie numeru PESEL może być również dostępne w bankowości elektronicznej banku lub w jego stacjonarnym oddziale. Jednak instytucje nie mają obowiązku zapewnienia takiej opcji. Nawet jeśli bank udostępnia takie rozwiązanie, to możesz jedynie zastrzec PESEL, ale cofnięcie tego zastrzeżenia już nie będzie możliwe, gdyż przepisy na to nie pozwalają.
Ciekawostka
Jak zastrzec numer PESEL jako pełnomocnik?
Zastrzeżenie numeru PESEL jako pełnomocnik jest możliwe wyłącznie stacjonarnie, więc musisz się wybrać do urzędu gminy. Natomiast musisz mieć pełnomocnictwo szczególne do dokonania takiej czynności, czyli do wykonania tej konkretnej. Dokument ten ma zawierać uzasadnienie, dlaczego dana osoba nie może złożyć wniosku osobiście, np. przez chorobę, niepełnosprawność lub inną przeszkodę, której nie jest w stanie pokonać. Wzór dokumentu znajdziesz na stronach urzędowych, a jego przykład – poniżej.
Źródło: https://bip.poznan.pl/bip/druki.html?co=show&dr_id=5182&type=pdf
Jeśli chcesz zastrzec numer PESEL jako opiekun prawny lub kurator, musisz okazać dokument, który potwierdza pełnienie takich funkcji. Oczywiście, niezbędny jest również dowód osobisty lub paszport.
Czy można cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
Cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL jest możliwe w dowolnym momencie. Najłatwiej zrobisz to w aplikacji mObywatel lub na stronie mObywatel.gov.pl. Możesz również dokonać tego stacjonarnie. Będziesz tego potrzebować jeśli, np. chcesz zaciągnąć kredyt albo pożyczkę.
Możesz cofnąć zastrzeżenie:
➡️bezterminowo,
➡️do konkretnej godziny danego dnia – wtedy zastrzeżenie zostanie automatycznie przywrócone we wskazanym momencie.
Drugie rozwiązanie jest dobrym pomysłem na wypadek zapomnienia o ponownym zastrzeżeniu. Zatem, jeśli wiesz, że musisz mieć cofnięte zastrzeżenie numeru PESEL tylko w danym dniu, to ustaw automatyczne jego przywrócenie, np. na koniec tego samego dnia.
Warto zapamiętać
- Jeśli masz zastrzeżony numer PESEL, a chcesz wziąć kredyt lub pożyczkę, musisz cofnąć to zastrzeżenie do momentu zawarcia umowy. Po tej czynności możesz je przywrócić.
- Po zmianie statusu zastrzeżenia numeru PESEL po raz kolejny możesz to zrobić dopiero po upływie co najmniej 30 minut. W przypadku, gdy spróbujesz wypłacić w gotówce w oddziale banku kwotę powyżej trzykrotności minimalnego wynagrodzenia, a masz zastrzeżony ten numer, automatycznie zostanie nałożona blokada na 12 godzin. Dopiero po tym czasie możesz wypłacić takie środki.
- Najłatwiejszym sposobem na zastrzeżenie numeru PESEL jest skorzystanie z aplikacji mObywatel albo strony mObywatel.gov.pl. Wymaga to dosłownie kilku kliknięć.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Kto ponosi odpowiedzialność za wyłudzenie kredytu na dane osoby, która miał zastrzeżony numer PESEL?
Instytucje finansowe mają obowiązek weryfikacji statusu zastrzeżenia numeru PESEL. Jeśli tego nie zrobiły i doszło do wyłudzenia, nie mogą mieć żadnych roszczeń w stosunku do osoby, której dane wykorzystano.
Czy numer PESEL może zastrzec pełnomocnik?
Tak, numer PESEL może zastrzec pełnomocnik, ale musi mieć pełnomocnictwo, w którym zostanie uzasadnione, z jakiego powodu dana osoba ma go reprezentować. Co istotne, pełnomocnik nie może cofnąć zastrzeżenia.
Ile się czeka na zastrzeżenie numeru PESEL?
Zastrzeżenie PESEL jest realizowane od razu, nawet jeśli wniosek składasz stacjonarnie.
Źródła
https://bank.pl/raport-infodok-kwiecien-25-rosnie-liczba-wyludzen-z-wykorzystaniem-skradzionej-tozsamosci/
https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/wazne-zmiany-od-1-czerwca-zastrzez-pesel-i-czuj-sie-bezpiecznie
https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/rekordowa-liczba-polakow-zastrzegla-swoj-numer-pesel
https://gemius.com/pl/news/zakupy-zagraniczne-produkty-uzywane-i-platnosci-blikiem-raport-e-commerce-w-polsce-2024/
