To, co widzi bank w raporcie BIK, ma ogromny wpływ na późniejszą decyzję kredytową. Instytucje finansowe zawsze sprawdzają historię kredytową potencjalnych klientów, bo stanowi ona istotny element oceny ich wydolności i rzetelności finansowej. Warto zatem wiedzieć, jakie dane są gromadzone w rejestrach BIK, czy można samodzielnie sprawdzić raport BIK oraz ile to kosztuje.
- 1. Czym jest Biuro Informacji Kredytowej?
- 2. Dlaczego BIK gromadzi i przetwarza dane o kredytobiorcach?
- 3. Jak często aktualizowane są informacje w BIK?
- 4. Jakie dane zawiera raport BIK?
- 5. Kiedy banki sprawdzają Twoje dane w BIK?
- 6. Czy banki mają dostęp do statystycznej części raportu BIK?
- 7. Czy dane widoczne w BIK mogą przekreślić szansę na kredyt?
- 8. Czy można wyczyścić BIK?
- 8.1. Kiedy można wnioskować o usunięcie danych z BIK?
- 8.2. Ile trwa usunięcie danych w BIK?
- 9. Czy można samodzielnie pobrać raport BIK oraz ile to kosztuje?
- 10. Co warto wiedzieć?
Jak wynika z badania panelu Ariadna, cytowanego przez PAP, ponad 1/3 Polaków (37 proc.) ma zobowiązania pozabankowe oraz tradycyjne. Dodatkowo Związek Banków Polskich poinformował, że od lipca do września 2024 roku doszło do zawarcia blisko 46 tys. nowych umów kredytowych. Co ważne, wszystkie one udzielane są dopiero po sprawdzeniu zdolności kredytowej klienta. Warto zatem wiedzieć, co widzą banki w raportach BIK i w jaki sposób wpływa to na ich decyzję.
Czym jest Biuro Informacji Kredytowej?
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) zostało założone przez Związek Banków Polskich w 1997 roku. Jest to instytucja gromadząca w jednym miejscu wszystkie informacje na temat kredytobiorców prywatnych i biznesowych. Mowa tu o osobach spłacających zobowiązania finansowe zarówno w tradycyjnych bankach, jak i instytucjach pozabankowych.
BIK ma uprawnienia do przetwarzania danych, które są objęte tajemnicą bankową. System informacji kredytowej opiera się o dwa podstawowe elementy:
- Biuro Informacji Kredytowej S.A. (BIK) – jego zadaniem jest gromadzenie oraz udostępnianie danych na temat klientów;
- Biuro Informacji Gospodarczej S.A. (BIG) – jego rolą jest gromadzenie i udostępnianie informacji o przeterminowanych zadłużeniach. Na BIG składa się 5 instytucji:
- Rejestr Dłużników ERIF,
- Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor,
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej,
- Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych BIG,
- Krajowy Rejestr Długów.
W praktyce w BIK znajdują się kompleksowe dane prezentujące pełną historię kredytową osób fizycznych oraz podmiotów gospodarczych. Wskazuje również aktualne zobowiązania, terminowość spłat i szereg innych kwestii istotnych z perspektywy instytucji finansowych. Wszystkie one są przekazywane głównie przez:
- banki,
- SKOK-i,
- bankowe firmy leasingowe,
- pozabankowe firmy pożyczkowe.
Dlaczego BIK gromadzi i przetwarza dane o kredytobiorcach?
Gromadzenie oraz przetwarzanie danych o kredytobiorcach przez Biuro Informacji Kredytowej jest możliwe dzięki odpowiednim przepisom. Mowa tu przede wszystkim o zapisach znajdujących się w Prawie Bankowym. Przepisy regulują podstawy działalności tej instytucji, szczególnie w zakresie gromadzenia i udostępniania danych. Ponadto stosowane są w odniesieniu do niej:
- Ustawa o ochronie danych osobowych,
- Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowego zakresu danych podlegających wymianie pomiędzy instytucjami utworzonymi na podstawie przepisów prawa bankowego a instytucjami pożyczkowymi i innymi podmiotami [Dz.U. 2016 poz. 971].
W przypadku BIG-ów należy z kolei wspomnieć głównie o Ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych. Ponadto istotna jest tu także Ustawa o ochronie danych osobowych.
Ciekawostka
Banki zyskują ponadto wgląd do wszelkich zaciągniętych przez Ciebie zobowiązań finansowych – w tym aktualnie spłacanych. To ułatwia ocenę, z jakim ryzykiem wiąże się przychylenie się do Twojego wniosku i pożyczenie Ci pieniędzy.
Jak często aktualizowane są informacje w BIK?
Art. 105 ust. 4i Prawo bankowe stwierdza, że banki i inne instytucje finansowe mają obowiązek aktualizowania informacji przesyłanych do BIK. Mowa tu zarówno o danych dotyczących spłaty zobowiązań, jak i nowopowstałych długów, korekt ich wysokości czy całkowitych spłat. Muszą zrobić to w ciągu 7 dni od chwili zajścia zmiany. Taki sam zapis dotyczy pozabankowych instytucji pożyczkowych, co jest zgodne z art. 59b ust. 3 Ustawy o kredycie konsumenckim.
Co ważne, BIK także ma maksymalnie 7 dni na wprowadzenie otrzymanych informacji do systemu. W praktyce więc od chwili zajścia zmiany (np. spłaty zobowiązania) bank ma 7 dni na wysłanie danych do BIK, a kolejne 7 dni zająć może pojawienie się tej informacji w serwisie. Ostatecznie więc raport BIK będzie zawierał aktualne dane po maksymalnie dwóch tygodniach.
Opisany powyżej proces dotyczy wszystkich jednostek udzielających finansowania konsumentom. Obowiązek ten nie obejmuje firm świadczących usługi kredytowe przedsiębiorcom.
Jakie dane zawiera raport BIK?
Jak wygląda raport BIK? Dokument ten zawiera szczegółowe informacje na temat:
- zaciąganych zobowiązań bankowych,
- zaciąganych zobowiązań pozabankowych,
- terminowości spłat zobowiązań,
- liczby zapytań kredytowych.
Co widzi bank w raporcie BIK przy konkretnych zobowiązaniach? Są tam informacje na temat ich wysokości, terminu zaciągnięcia, okresu spłaty, poszczególnych rat oraz podmiotu, który udzielił Ci finansowania.
Ciekawostka
W raporcie BIK historia kredytowa jest rozbudowana o adnotację dotyczącą wakacji kredytowych. Jeśli z nich korzystałeś, widoczna będzie tam odpowiednia wzmianka („Zakończone ustawowe zawieszenie spłaty – kredyt hipoteczny”).
Wśród zobowiązań finansowych prezentowanych w raporcie BIK nie zabrakło nawet zakupów ratalnych. Podobnie jak w przypadku zwykłych kredytów czy pożyczek, widać terminowość spłaty, poszczególne płatności, wysokość finansowania i podmiot, który pożyczył Ci pieniądze.
Informacje o historii kredytowej znajdują się w raporcie BIK przez 5 lat od chwili wyrażenia zgody na ich publikację. Do tego dochodzi natomiast zawsze w chwili podpisywania umowy kredytowej.
Kiedy banki sprawdzają Twoje dane w BIK?
Nie zawsze banki sprawdzają raporty BIK wyłącznie na życzenie klientów. Czasem również sięgają np. po scoring BIK same, wykorzystując zebrane w nim dane do własnych celów (związanych ściśle z obsługą klienta).
Banki sięgają po raporty BIK w trzech sytuacjach:
- gdy wnioskujesz o produkt kredytowy – mają obowiązek analizowania zdolności kredytowej wszystkich swoich klientów. Robią to zatem za każdym razem, gdy ubiegasz się o kredyt, pożyczkę, limit na koncie lub kartę kredytową. Dane z raportu BIK odgrywają kluczową rolę w ustalaniu decyzji kredytowej;
- podczas kontroli poprawności spłaty bieżących zobowiązań – banki regularnie kontrolują sytuację finansową swoich klientów i to, jak radzą sobie ze spłatami zaciągniętych zobowiązań. Jeśli okaże się, że masz problem z regulowaniem zaległości, instytucja będzie podejmować odpowiednie działania związane z wystąpieniem takiego ryzyka;
- do przygotowania nowej oferty kredytowej – ta opcja może nie spodobać się wszystkim, ale banki na podstawie danych z raportów BIK tworzą nowe oferty kredytowe. Pobierane informacje służą do oceny, jakie produkty mogą Cię zainteresować i sprecyzowania ich warunków. Co istotne, dotyczy to wyłącznie klientów danego banku.
Czy banki mają dostęp do statystycznej części raportu BIK?
Jeśli wiesz, jak wygląda raport BIK pobierany przez użytkownika, to masz świadomość, że zawiera on tzw. część statystyczną. Jej zadaniem jest gromadzenie wszystkich danych na potrzeby tworzenia wykresów. Znajdują się w niej m.in.:
- terminowo spłacone zobowiązania, o których usunięcie wnioskowałeś, anulując zgody na przetwarzanie danych,
- zobowiązania, które były przetwarzane przez co najmniej 5 lat od chwili wyrażenia zgody.
Zgodnie z przepisami, informacje te nie mogą być wykorzystywane przy tworzeniu scoringu BIK i oceny punktowej Twojej zdolności kredytowej. Zgodnie z zapisami art. 105a ust. 4 i 5 Prawa bankowego, nie mogą też zostać usunięte przez BIK przed upływem 12-letniego okresu. Służą natomiast wyłącznie do celów analitycznych. Oznacza to, że banki nie mają do nich dostępu.
Czy dane widoczne w BIK mogą przekreślić szansę na kredyt?
Niestety, jeśli Twoje dane widoczne w BIK nie są pozytywne, mogą przekreślić szansę na otrzymanie kredytu w banku. Wynika to z faktu, że każdy negatywny wpis, wskazujący na problemy ze spłatą zobowiązania, źle świadczy o Twojej wiarygodności jako potencjalnego kredytobiorcy. Z perspektywy instytucji finansowej pojawia się więc ryzyko, że również w tym przypadku ponownie będziesz mieć problemy z regulowaniem rat. Ostatecznie może wpłynąć to na odrzucenie wniosku kredytowego.
Wątpliwy scoring nie zawsze skutkuje pogrzebaniem marzeń o kredycie. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji i indywidualnej decyzji banku, wpływają bowiem na nią również inne aspekty, niezwiązane z historią kredytową, np.:
- wysokość dochodów,
- rodzaj zatrudnienia,
- wiek i sytuacja rodzinna,
- dodatkowe zabezpieczenia i współkredytobiorcy,
- niewielkie koszty prowadzenia gospodarstwa domowego,
- wysoki wkład własny (w przypadku kredytu hipotecznego),
- i wiele innych.
Nie bez znaczenia jest też termin pojawienia się negatywnego wpisu w BIK. Zdarzenia sprzed lat, po których miałeś już wzorowe spłaty, będą miały mniejszy wpływ na decyzję kredytową, niż np. aktualnie niespłacane zobowiązanie.
Czy można wyczyścić BIK?
Negatywnych informacji znajdujących się w bazie BIK nie da się usunąć. Jedynym rozwiązaniem jest odczekanie, aż od całkowitej spłaty zobowiązania upłynie 5 lat i przestanie być ono widoczne dla banków w raporcie. Nie zapomnij, że w tym celu musisz cofnąć wcześniej wyrażoną zgodę na przetwarzanie danych.
Szczególną sytuacją jest pojawienie się w rejestrach informacji nieprawdziwych lub błędnych. W takim przypadku niezwłocznie zawnioskuj o korektę danych. Co natomiast ważne, musisz zrobić to w instytucji, która wprowadziła nieprawidłowe dane. BIK je jedynie przetwarza i jest administratorem, nie ma więc możliwości naniesienia poprawek.
Kiedy można wnioskować o usunięcie danych z BIK?
Zgodnie z informacjami widniejącymi na oficjalnej stronie BIK, wystąpienie o usunięcie danych z systemu jest możliwe w trzech sytuacjach:
- gdy chcesz usunąć wpis o zobowiązaniu spłaconym w terminie – jeśli nie doszło do opóźnień w spłacie, to możesz zrobić to w dowolnym momencie. Wystarczy tylko wycofać zgodę na przetwarzanie danych u kredytodawcy;
- gdy chcesz usunąć wpis o zobowiązaniu spłaconym z opóźnieniem – usunięcie takich danych jest możliwe tylko, jeśli od chwili spłaty minęło 5 lat. Dzięki temu negatywny wpis nie będzie brany pod uwagę w przyszłości przy ocenie Twojej historii kredytowej;
- gdy zauważyłeś w swoim profilu BIK błędy, informacje nieprawdziwe lub nieaktualne – w tym przypadku konieczne jest skontaktowanie się z kredytodawcą i wyjaśnienie sytuacji.
Ile trwa usunięcie danych w BIK?
Proces wnioskowania o zmianę nieprawidłowych danych oraz usunięcie informacji o terminowo spłaconym terminie przebiegają tak samo. W obu przypadkach instytucja finansowa ma 7 dni na poinformowanie BIK o ewentualnych zmianach. Następnie kolejny tydzień zająć może wprowadzanie korekty do serwisu. Cały proces nie powinien zatem zająć dłużej niż 2 tygodnie.
Nieco inaczej wygląda to w przypadku usunięcia negatywnego wpisu. W tym przypadku możliwe jest to po upływie 5 lat od chwili spłaty problematycznego zobowiązania. Jeśli wycofasz zgodę na przetwarzanie danych wcześniej, informacje na temat zobowiązania zostaną usunięte z bazy BIK automatycznie po upływie 5 lat. Możesz sprawdzić to, pobierając bezpłatny raport BIK lub korzystając z jego płatnej wersji.
Czy można samodzielnie pobrać raport BIK oraz ile to kosztuje?
Na stronie Biura Informacji Kredytowej możesz samodzielnie pobrać raporty BIK na swój temat. Raz na 6 miesięcy masz prawo wnioskować o otrzymanie jego wersji darmowej. Co prawda w tym wydaniu jest nieco uproszczony i zawiera mniej informacji niż wydanie płatne. Nadal jednak pozwoli Ci sprawdzić, jak prezentuje się Twoja historia kredytowa.
Jeśli chcesz otrzymać rozbudowany raport lub już raz skorzystałeś z opcji darmowej w ostatnim czasie, możesz zdecydować się na wariant płatny. Jest dostępny w trzech podstawowych pakietach:
- Raport BIK – kosztuje 54 zł, a w jego ramach zyskujesz:
- 1 raport BIK;
- Pakiet BIK – kosztuje 139 zł i zapewnia dostęp do:
- 6 raportów BIK,
- alertów BIK na rok (SMS za każdym razem, gdy ktoś złoży wniosek kredytowy na Twoje dane);
- Pakiet BIK MAX – kosztuje 239 zł i oferuje:
- raporty BIK bez limitu,
- alerty BIK na rok.
Płatne rozwiązanie zapewni Ci dostęp do bardziej szczegółowych danych. Dzięki niemu zyskasz kompleksowy wgląd we własną historię kredytową. Skorzystanie z niego pozwoli Ci dobrze przygotować się do wnioskowania o zobowiązanie finansowe. Może stanowić ponadto wskazówkę, czy konieczne będzie pochylenie się nad innymi aspektami zdolności kredytowej, w celu poprawy szans na przyznanie finansowania przez bank.
Co warto wiedzieć?
- Raport BIK zawiera informacje na temat Twojej zdolności kredytowej. Mowa tu zarówno o zobowiązaniach bankowych, jak i pozabankowych. Prezentuje terminy ich spłat, opóźnienia, wysokości finansowań i wiele innych informacji.
- Określając zdolność kredytową klientów, banki w znacznej mierze opierają się na danych z BIK. Negatywne wpisy mogą sprawić, że Twój wniosek o finansowanie zostanie odrzucony. Warto jednak pamiętać, że nie tylko ten raport ma wpływ na ostateczne decyzje instytucji finansowych.
- Informacji znajdujących się w BIK kredytobiorca nie może usunąć samodzielnie. Możliwe jest natomiast cofnięcie zgody na przetwarzanie danych, jeśli: kredyt został uregulowany w terminie, minęło 5 lat od problematycznej spłaty lub zauważyłeś w swojej historii kredytowej błędy i chcesz je skorygować.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Ile kosztuje wykreślenie danych z BIK?
Wykreślenie danych z BIK jest darmowe, wystarczy bowiem tylko cofnąć zgody na przetwarzanie danych udzielone podczas zawierania umowy kredytowej. Bezpłatnie usunąć też możesz informacje nieprawidłowe, wnioskując o to w banku lub firmie pożyczkowej.
Czy każdy bank sprawdza BIK?
Praktycznie wszystkie banki, SKOK-i oraz zdecydowana większość firm pożyczkowych współpracuje z BIK. Tradycyjne instytucje bardzo dokładnie sprawdzają historię zobowiązań klientów, w znacznej mierze bazując na raportach BIK podczas określania ich zdolności kredytowej.
Czy bank sprawdza BIK, kiedy nie masz kredytów?
Nawet jeśli nie masz wcześniej zaciągniętych kredytów, banki sprawdzają Twój profil w BIK, by potwierdzić tę informację. Dotyczy to zarówno aktualnych klientów danej instytucji, jak i osób, które nie mają w niej rachunku osobistego.
Jak BIK pozyskuje dane?
Dane widoczne w BIK pochodzą od banków, SKOK-ów, bankowych firm leasingowych oraz pozabankowych firm pożyczkowych. Wszystkie te instytucje mają obowiązek przekazywania informacji o wszelkich zmianach zachodzących w sytuacji kredytowej swoich klientów.
Źródła
https://www.pap.pl/aktualnosci/zadluzony-jak-polak-ponad-jedna-trzecia-z-nas-ma-kredyt-lub-pozyczke
https://zbp.pl/Aktualnosci/Wydarzenia/Raport-AMRON-SARFiN-Q3-2024
