Zaciąganie zobowiązań finansowych jest coraz prostsze, co w wyjątkowych sytuacjach może prowadzić do problemów i utraty płynności finansowej. Sprawdź, jakie konsekwencje grożą za brak terminowej spłaty długów oraz w jakich okolicznościach możesz przez to trafić do więzienia.
- 1. Czym jest zadłużenie? Praktyczne wyjaśnienie pojęcia „dług”
- 2. Jakie konsekwencje niesie za sobą niespłacanie zobowiązań finansowych?
- 3. Czy za każdy niespłacony dług ponosi się negatywne konsekwencje prawno-finansowe?
- 4. Czy za niespłacone długi można iść do więzienia?
- 5. Za jakie okoliczności związane z niespłaconymi długami można trafić do więzienia?
- 6. Czy można trafić do więzienia za niespłacony kredyty?
- 7. O których przepisach musisz wiedzieć, gdy nie spłacasz swoich zobowiązań finansowych?
- 8. Jak poradzić sobie z długami, aby nie narazić się na negatywne konsekwencje prawno-finansowe?
- 9. Warto wiedzieć
Słowem wstępu – za same niespłacone zobowiązania finansowe w zasadzie nie pójdziesz do więzienia. Może okazać się jednak, że podczas ubiegania się np. o kredyt, pożyczkę itd., popełniłeś przestępstwo, które zgodnie z prawem zagrożone jest karą pozbawienia wolności. W takiej sytuacji faktycznie istnieje ryzyko, że trafisz do więzienia, jednak tego przyczyną nie będą długi a okoliczności im towarzyszące.
Czym jest zadłużenie? Praktyczne wyjaśnienie pojęcia „dług”
Dług to nic innego jak posiadanie zobowiązania finansowego, które zgodnie z umową, jesteśmy zobowiązani spłacić w określonym czasie wraz z odsetkami i innymi kosztami. Dług czy zadłużenie to w praktyce pojęcia, które występują niezwykle często, szczególnie w dobie cieszących się ogromną popularnością kredytów i pożyczek.
Samo zadłużenie nie powoduje dodatkowych negatywnych konsekwencji jak np. tytułowa kara więzienia. Dlatego warto precyzyjnie wyjaśnić, kiedy i w jakich sytuacjach związanych z finansami możesz trafić do więzienia.
Uwaga!
Większość z nas posiada większe lub mniejsze zadłużenie np. w banku. Z tego tytułu nawet, gdy wystąpi sytuacja, w której nie możesz spłacić tego długu, nie pójdziesz automatycznie do więzienia. Okoliczności kiedy możesz trafić do więzienia za długi zostaną przeze mnie opisane w dalszej części wpisu.
Jakie konsekwencje niesie za sobą niespłacanie zobowiązań finansowych?
Wyjaśnię Ci jakie konsekwencje (najczęściej) niesie ze sobą niespłacanie zobowiązań finansowych. Należą do nich m.in.:
- zła historia w Biurze Informacji Kredytowej (BIK), która często uniemożliwia dalsze zaciąganie zobowiązań finansowych;
- jeżeli podczas ubiegania się np. o kredyt firmowy, przedłożyłeś sfałszowane dokumenty lub zataiłeś pewne fakty, o które pytał Cię przedstawiciel banku, wówczas takie działanie jest niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa i podlega karze nawet pozbawienia wolności;
- jeżeli podczas starania się o przyznanie np. kredytu na konkretny cel, z pełnym rozmysłem i rozeznaniem celowo wprowadziłeś przedstawiciela banku w błąd i nie chciałeś od samego początku przeznaczyć tych środków na wskazany cel – wówczas również takie działanie podlegać może karze pozbawienia wolności;
- brak spłaty zobowiązań finansowych może również powodować zajęcie komornicze, długie procesy sądowe z bankiem, innymi wierzycielami itp.;
- brak spłaty zobowiązań finansowych może spowodować też problemy natury społecznej – pogorszenie relacji rodzinnych, relacji pracowniczych (w sytuacji, gdy pracodawca dowie się o Twoich problemach finansowych);
- jeżeli notorycznie uchylasz się od obowiązku alimentacyjnego, wówczas grozi Ci nawet kara pozbawienia wolności (może okazać się, że trafisz do więzienia za długi alimentacyjne nawet na dwa lata w sytuacji, gdy sumaryczna kwota zaległych płatności stanowi równowartość przynajmniej trzech świadczeń okresowych lub gdy nie spłacasz zobowiązania przez nie mniej niż 3 miesiące);
- Twoja historia kredytowa oraz historia w rejestrze karnym będzie odzwierciedlać te negatywne epizody, co w realny sposób może przyczynić się do spadku zaufania do Twojej osoby z punktu widzenia społecznego, sąsiedzkiego, pracowniczego, rodzinnego;
- w skrajnych przypadkach zaprzestanie spłacania długów może oznaczać dla Ciebie upadłość konsumencką.
Czy za każdy niespłacony dług ponosi się negatywne konsekwencje prawno-finansowe?
Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć w zasadzie twierdząco. Tak – powinieneś zapamiętać, że każdy niespłacony dług ma swoje negatywne konsekwencje natury prawno-finansowej. Brak spłaty długu nie oznacza automatycznie, że zostaniesz np. pozwany lub będziesz mieć komornika sądowego, który regularnie będzie zajmować Twoje miesięczne wynagrodzenie.
Może okazać się, że w wyniku braku spłaty długu zostaną nałożone na Ciebie dodatkowe koszty (kary finansowe), które w jeszcze większym stopniu będą cyklicznie pogarszać Twoją sytuację finansową. W efekcie takie działanie może w skrajnym przypadku doprowadzić nawet do upadłości konsumenckiej.
Bagatelizowanie braku spłaty swoich długów nie jest rozwiązaniem i powinieneś podejmować kroki w kierunku wyjścia z tej sytuacji. Dobrym sposobem jest dokładna analiza Twoich miesięcznych zobowiązań i podjęcie próby ich spłaty lub skonsolidowania. Zawsze przy tym powinieneś konsultować swoje kroki z profesjonalnym i zaufanym doradcą finansowym.
Czy za niespłacone długi można iść do więzienia?
Nawet przedłużające się opóźnienie spłaty rat kredytowych nie może spowodować kary pozbawienia lub ograniczenia wolności. Niespłacone długi względem banków i firm pożyczkowych mogą skutkować procedurą windykacyjną, wypowiedzeniem umowy kredytowej, egzekucją komorniczą w ostateczności natomiast upadłością konsumencką. W takich sytuacjach kara więzienia nie jest możliwa.
Aby trafić do więzienia za konkretne działania lub brak działań – okoliczności te muszą wynikać wprost z litery prawa. Wówczas faktycznie możesz za to iść do więzienia (odbyć karę pozbawienia wolności). Pozbawienie wolności jest jedną z najcięższych kar w polskim porządku prawnym, dlatego ważne jest, abyś posiadał wiedzę i świadomość na temat tego istotnego zagadnienia (odpowiedzialność w głównej mierze na podstawie kodeksu karnego).
Za jakie okoliczności związane z niespłaconymi długami można trafić do więzienia?
Musisz pamiętać o okolicznościach i sytuacjach, w których możesz trafić do więzienia za długi, ale tylko w momencie, gdy będzie to miało związek właśnie z niżej wymienionymi przypadkami. Do takich sytuacji zaliczyć możesz m.in.:
- Brak wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego w art. 128–144 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809) – zw. dalej: „k.r.o.”. Zgodnie z powyższymi przepisami zasadą jest, iż obowiązek alimentacyjny wynika wprost z istnienia stosunku pokrewieństwa. W skrócie chodzi o niepłacenie alimentów (w praktyce chodzi o więzienie za długi alimentacyjne). Zgodnie z art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17) – zw. dalej: „k.k.” – kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku;
- Podejmowanie celowych działań zmierzających do braku możliwości zaspokojenia Twojego wierzyciela. Zgodnie z art. 300 § 1 k.k. – kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3;
- Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela. Zgodnie bowiem z art. 300 § 2 k.k. – kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5;
- Podejmowanie działań w celu zapłacenia mniejszego podatku – tutaj mowa jest o odpowiedzialności np. przed urzędem skarbowym;
- Zatajenie faktycznego celu przeznaczenia środków finansowych pochodzących z kredytu (odnośnie uzyskania wymienionego wsparcia finansowego w innym celu niż zostało to zadeklarowane w banku);
- Wyłudzenie kredytu;
- Przestępstwo skarbowe (przestępstwo skarbowe może być zagrożone karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności);
- Niepłacenie podatków;
- Fałszowanie dokumentów, oświadczeń woli, podrabianie dokumentów itd. (pamiętaj, że podmiot poświadczający nieprawdę również naraża się na negatywne konsekwencje prawne);
- Pobranie kredytu na inną osobę, która nie będzie miała w zamiarze go spłacać (tzw. „przestępstwo wyłudzenia kredytu na słupa”).
Czy można trafić do więzienia za niespłacony kredyty?
Nie. Jeżeli nie spłacisz swojego kredytu nie trafisz do więzienia. Możesz trafić do więzienia jeżeli przy okazji ubiegania się o przyznanie Ci kredytu hipotecznego dokonałeś przestępstwa np. sfałszowałeś dokumenty finansowe, podrobiłeś podpisy, wyłudziłeś ten kredyt itd.
Uwaga!
O których przepisach musisz wiedzieć, gdy nie spłacasz swoich zobowiązań finansowych?
W pierwszej kolejności powinieneś pamiętać o tym, że podstawowe zasady reguluje Twoja umowa kredytowa. To w niej znajdują się wszystkie informacje związane z Twoim kredytem. Również informacje związane z tym co dzieje się, gdy nie dokonujesz regularnych spłat swoich zobowiązań względem banku. Zatem umowa określa podstawowe kwestie związane z konsekwencjami za brak spłaty Twoich zobowiązań finansowych.
Obok umowy obowiązują Cię również akty prawne, do których zaliczyć możemy m.in.:
- ustawę z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809);
- ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17);
- ustawę z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2024 r. poz. 628);
- ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488).
Oczywiście nie sposób jest tutaj wymienić wszystkich aktów prawnych oraz przepisów, które odnoszą się do poruszanej problematyki. Wskazuję wyżej wyłącznie akty prawne, które z praktycznego punktu widzenia najczęściej są łamane w związku z posiadanymi zadłużeniami.
Jak poradzić sobie z długami, aby nie narazić się na negatywne konsekwencje prawno-finansowe?
Dobry rozwiązaniem jest racjonalne spojrzenie na kondycję Twoich finansów i dokładna analiza Twoich zobowiązań finansowych. Z całą pewnością nie powinieneś bagatelizować tematu swojego zadłużenia i powinieneś podejmować rozważne kroki w kierunku uwolnienia się z toksycznych instrumentów finansowych, które powiększają Twój dług.
Do dobrych praktyk należy zaliczyć m.in.:
- dokładne przeanalizowanie swojej sytuacji finansowej przez pryzmat zarobków oraz aktualnego poziomu zadłużenia;
- rozpoznanie wszystkich zobowiązań finansowych i ustalenie ich finalnej wysokości;
- sprawdzenie czy istnieje szansa na częściową lub całkowitą spłatę zobowiązań finansowych, które generują największy dług w skali każdego miesiąca;
- rozważenie opcji skonsolidowania zobowiązań finansowych (z tym wariantem również powinieneś uważać i z pełnym rozeznaniem oraz przeliczeniem podejmować decyzje);
- unikanie zaciągania zobowiązań finansowych w celu spłaty innych długów (spirala zadłużenia);
- konsultacja z dobrym i zaufanym doradcą finansowym;
- dokładne sczytanie umów, które już są podpisane;
- na przyszłość – dokładne czytanie dokumentów przed ich podpisaniem (w przypadku wątpliwości – zadawanie pytań np. pracownikom banku, firmie pożyczkowej itd.).
Warto wiedzieć
- Zapamiętaj – każdy niespłacony dług może spowodować jeszcze większe straty finansowe po Twojej stronie. Nie powinieneś bagatelizować tematu niespłaconych zobowiązań finansowych;
- W przypadku alimentów pamiętaj o istotnej zasadzie, która wynika wprost z art. 144(1) k.r.o. – zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.
- W Polsce w 2023 r., według danych przekazanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, mamy ponad 26 tys. osób skazanych w pierwszej instancji w sądach rejonowych za przestępstwo niealimentacji.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Czy w Polsce można iść do więzienia za długi?
W Polsce za same długi rozumiane jako np. brak spłaty kredytu hipotecznego nie idzie się do więzienia. Jednakże należy pamiętać o tym, że długi mogą być związane np. z obowiązkiem alimentacyjnym. Wówczas za długi alimentacyjne można trafić do więzienia.
Jaka jest kara za wyłudzenie kredytu?
Kara za wyłudzenie kredytu jest dość dotkliwa. Wyrok za wyłudzenie kredytu wynosi od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Okolicznością, która powoduje taką odpowiedzialność jest np. złożenie oświadczenia o braku posiadanych innych zobowiązań finansowych w sytuacji, gdy faktycznie takie zobowiązania istnieją.
Czy komornik może zamienić dług na karę pozbawienia wolności?
Nie. Jest to jedno z najczęściej występujących, mylnych przekonań odnośnie do relacji samego długu do postępowania komorniczego. Przepisy w Polsce nie przewidują zamiany długu na karę pozbawienia wolności przez komornika (jest to fundamentalne prawo, również uregulowane w przepisach międzynarodowych).
Źródła
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17)
Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2024 r. poz. 628)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488).
Zależy jakie długi. Za zwykłe niespłacanie rat nikt nie pójdzie do więzienia. Ale może wiele stracić gdy się unika windykacji i płacenia. Lepiej się z nimi dogadać niż walczyć. Ja wszystkie długi chcę spłacić powoli, należę do programu Spłacam Swoje Długi i staramy się zmniejszyć zobowiązania i trochę umorzyć, żeby było łatwo spłacić
zanim zaczynam robić interesy z kimś, sprawdzam najpierw w erifie, czy nie posiada osoba zaległości.