Czym jest podatek Belki i ile wynosi w 2025 roku?

Podatek Belki od lat drenuje oszczędności Polaków pomniejszając odsetki od lokat bankowych oraz pozostałych inwestycji kapitałowych. Do kasy państwa trafia 19% od wypracowanych zysków, co w odczuwalny sposób ogranicza naszą siłę nabywczą. Sprawdzamy zatem, czym jest podatek Belki, w jakich sytuacjach jest pobierany i czy można go uniknąć.

Możliwe, że choć raz w życiu zdarzyło Ci się wyczekiwać na zakończenie depozytu bankowego, ponieważ spodziewane odsetki pomógłby Ci zrealizować pilną potrzebę. Ostatecznie jednak zysk z lokaty okazał się niższy, niż wynikałoby to z oferowanego oprocentowania. Przyczyną tej niemiłej niespodzianki był tzw. podatek Belki, który bank pobrał automatycznie przed wypłaceniem należnych odsetek. Z obciążeniem tym spotkasz się także w wielu innych sytuacjach.

Czym jest podatek Belki?

Podatek od dochodów kapitałowych, często nazywany podatkiem Belki, jest zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Pamiętaj, że danina ta jest pobierana wyłącznie od wypracowanego zysku. Z drugiej strony strata, wynikająca np. ze spadku ceny nabytych wcześniej papierów wartościowych, nie będzie skutkować naliczeniem podatku.

Przykładowo wpłaciłeś na lokatę roczną 10.000 zł. Zachęciło Cię wysokie oprocentowanie nominalne na poziomie 10% w skali roku. Bank kapitalizuje odsetki jednorazowo – na koniec okresu deponowania.

Po 12 miesiącach kapitał ten wypracuje 1.000 zł odsetek brutto. Bank zwróci Ci całą wpłaconą kwotę oraz 810 zł odsetek, co jest zyskiem netto z lokaty. Twój rachunek zasili łącznie 10.810 zł. Otrzymasz niższą kwotę, niż wynikałoby to bezpośrednio z oferowanego oprocentowania, ponieważ bank przed wypłatą odsetek pobierze automatycznie 190 zł podatku Belki.

Kiedy i dlaczego wprowadzono podatek Belki?

Podatek od zysków kapitałowych został wprowadzony w 2002 roku przez Marka Belkę (ministra finansów w rządzie Leszka Millera) i obejmował wyłącznie odsetki od depozytów bankowych. Apetyt państwa okazał się jednak większy i dwa lata później daniną objęte zostały również dochody związane z inwestycjami kapitałowymi. Choć miało być to rozwiązanie tymczasowe – pozwalające łatać dziurę w budżecie państwa – to podatek ten nadal utrudnia nam pomnażanie oszczędności.

Ile wynosi podatek Belki w 2025 roku?

Stawka podatku Belki nie zmieniła się od 2004 roku i wynosi 19% od dochodów kapitałowych wypracowanych przez osoby fizyczne. W rezultacie od każdych 100 zł obłożonych tą daniną państwo pobiera 19 zł. Warto przy okazji wspomnieć, że wcześniej podatek Belki wynosił 20% i drenował wyłącznie odsetki wypracowane na lokatach oraz innych depozytach bankowych. Aktualnie rząd prowadzi pracę nad zmianami w zasadach pobierania tego podatku, ale termin wprowadzenia nowych rozwiązań jest trudny do określenia.

Kiedy zapłacisz podatek Belki?

Szczegółową odpowiedź na powyższe pytanie znajdziesz w art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z ustawą za przychody z kapitałów pieniężnych uznaje się m.in.:

• • odsetki od pożyczek;
  • odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania;
  • odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych;
  • wykup przez emitenta obligacji, od których są należne świadczenia okresowe;
  • dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału;
  • przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
  • przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.

Przekładając to na sytuacje z codziennego życia, zostaniesz obciążony podatkiem Belki np. podczas wypłaty odsetek od lokat, kont oszczędnościowych i obligacji skarbowych. Państwo obciąży również Twoje dochody z tytułu m.in. sprzedaży akcji, sprzedaży jednostek funduszy inwestycyjnych i wypłaconych dywidend.

Aby zobrazować mechanizm opodatkowania przychodów z konta oszczędnościowego posłużę się zrzutem ekranu z aplikacji mobilnej IKO. Jak widzisz PKO Bank Polski automatycznie zmniejszył kwotę wypłacanych odsetek o należny podatek Belki (w tym konkretnym przypadku to „podatek od odsetek”). Jeśli korzystasz z lokat i kont oszczędnościowych, to znajdziesz podobne potwierdzenia w historiach swoich rachunków.

Jak obliczyć wysokość podatku Belki?

Choć podatek Belki zwykle oblicza i potrąca w naszym imieniu bank, bądź inna instytucja finansowa upoważniona do takiej czynności, to wysokość potencjalnego obciążenia możesz oszacować samodzielnie. Wystarczy, że wykonasz poniższe kroki.

1. 1. Ustal podstawę opodatkowania – w przypadku lokat i kont oszczędnościowych będą to naliczone odsetki brutto (przed podatkiem) na dany dzień.
   2. Odsetki brutto zaokrąglasz do jednego grosza w górę. Przykładowo, jeśli odsetki wynoszą 15,127 zł, to podstawa opodatkowania wynosić będzie 15,13 zł.
   3. Zaokrągloną kwotę odsetek brutto pomnóż przez 0,19 (19% stawka podatku Belki).
   4. Wynik zaokrąglasz do jednego grosza w górę.

W ten sposób otrzymasz dokładną wartość podatku, która zostanie potrącona przed wypłatą odsetek na wskazany rachunek.

Jak odprowadzić podatek od zysków kapitałowych?

Podatek Belki może być pobierany i przekazywany fiskusowi przez płatnika, którym zazwyczaj jest podmiot wypłacający odsetki np. bank. W przypadku lokat i kont oszczędnościowych danina ta zostanie pobrana automatycznie. To samo dotyczy dochodów kapitałowych wygenerowanych przez detaliczne obligacje skarbowe.

Dzięki powyższym zasadom nie musisz ujmować i rozliczać podatku Belki w deklaracji podatkowej, co wyraźnie upraszcza finansowe życie. Istnieją jednak inne formy inwestowania i oszczędzania, które wymagać będą samodzielnego rozliczenia podatku od dochodów kapitałowych.

Kiedy trzeba samodzielnie odprowadzić podatek Belki?

Jeśli z sukcesem inwestujesz swoje środki na rynkach kapitałowych i osiągasz zyski z tytułu zbycia np. papierów wartościowych, to ciąży na Tobie obowiązek samodzielnego rozliczenia podatku Belki. Od 2024 roku takie same zasady dotyczą zysków osiągniętych ze sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Wcześniej podatek Belki odprowadzany był automatycznie przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI).

Aby samodzielnie wywiązać się z obowiązku podatkowego konieczne będzie złożenie w urzędzie skarbowym deklaracji PIT-38. Uzupełnisz ją na podstawie druku PIT-8C, który wystawi i przekaże Ci np. dom maklerski. Ma na to czas do 28 lutego 2025 roku.

Pamiętaj jednak, że nie wszystkie podmioty przygotowują deklaracje PIT-8C. W takiej sytuacji musisz sporządzić zeznanie samodzielnie. Warto zatem zwrócić uwagę na ten element podczas porównywania rachunków inwestycyjnych. Podatek Belki wpłacasz na swój mikrorachunek. Możesz wygenerować go na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.

Wypowiedź eksperta

Deklarację podatkową PIT-38 należy złożyć do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym zostały osiągnięte dochody kapitałowe. Rozliczając dochody za 2024 rok musisz zatem wywiązać się z tego obowiązku najpóźniej do 30 kwietnia 2025 roku.

Izabela Stachura

Czy można uniknąć zapłaty podatku Belki?

Możliwość uniknięcia zapłaty podatku Belki jest aktualnie bardzo ograniczona i powiązana jest z programami oszczędzania długoterminowego. W ten sposób państwo chce zachęcić obywateli do odkładania środków z myślą o emeryturze. Wśród rozwiązań gwarantujących taką możliwość wymienić można:

• • Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) – z ulgi podatkowej skorzystasz, jeśli dokonasz wypłaty dopiero po 60. roku życia, chyba że nabyłeś uprawnienia emerytalne wcześniej. W takim wariancie możesz dokonać wypłaty po 55. roku życia. Do tego musisz dokonać wpłat na IKE w co najmniej 5 dowolnych latach kalendarzowych albo ponad połowa wartości wpłat musi mieć miejsce przynajmniej 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę;
  • Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – daje możliwość odliczania wpłat od dochodu w danym roku podatkowym. Do tego zamiast 19% podatku Belki zapłacisz 10% zryczałtowanego PIT od przychodu, ale pod warunkiem dokonania wpłat na IKZE w co najmniej 5 dowolnych latach kalendarzowych oraz wypłaty środków nie wcześniej niż w wieku 65 lat;
  • Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – z ulgi podatkowej skorzystasz, jeśli po 60. roku życia m.in. wypłacisz maksymalnie 25% zgromadzonych środków, a wypłatę pozostałych oszczędności rozłożysz na przynajmniej 120 miesięcznych rat lub wypłacisz całość środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach (również w formie świadczenia małżeńskiego);
  • Pracownicze Plany Emerytalne (PPE) – unikniesz podatku Belki, jeśli wypłacisz środki po ukończeniu 60. roku życia lub 55. roku życia w przypadku przyznania wcześniejszej emerytury.

W przypadku konwersji jednostek uczestnictwa, czyli podczas przenoszenia środków pomiędzy różnymi funduszami, ale w ramach tego samego towarzystwa, ciąży na Tobie obowiązek samodzielnego rozliczenia podatku od dochodów kapitałowych.

Co ciekawe, przed 2012 rokiem istniała możliwość uniknięcia podatku Belki. Pozwalały na to lokaty jednodniowe z dzienną kapitalizacją odsetek. Dzięki korzystnej dla podatników regule matematycznej, kwota podatku zaokrąglana była do pełnych złotych. Jeśli zatem podatek wynosił mniej niż 50 gr, jego wartość była zaokrąglana do zera. Po nowelizacji ordynacji podatkowej furtka ta zatrzasnęła się na dobre.

Czy podatek Belki zostanie zlikwidowany?

Z racji tego, że podatek Belki z powodzeniem drenuje oszczędności milionów Polaków, zapowiedzi jego zniesienia, lub gruntownej modyfikacji, są cyklicznym tematem przewijającym się w trakcie kampanii wyborczych. Pikanterii dodaje fakt, że pierwotnie miało być to rozwiązanie tymczasowe, które miało chwilowo poprawić sytuację budżetu państwa.

Jedną z ostatnich propozycji Ministerstwa Finansów w tym zakresie było zwolnienie z podatku Belki dochodów kapitałowych do kwoty 10.000 zł. Z drugiej strony dla zysków powyżej tego limitu stawka podatku miałaby wzrosnąć z 19 proc. do 20 proc. Ostatecznie zmiany te jednak nie weszły w życie. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Nadchodzą zmiany w popularnym podatku – sprawdź, czy zyskasz.

Z uwagi na duże zainteresowanie tematem ze strony oszczędzających i opinii publicznej, prace nad zmianami w podatku Belki trwają. Zgodnie z publikacją PAP (z 16 stycznia 2025 r.) najnowszy projekt zakłada wprowadzenie zwolnienia z opodatkowania dochodów (przychodów) do wysokości ogłaszanego corocznie limitu, ustalanego w odniesieniu do rocznej kwoty oszczędności i inwestycji kapitałowych w wysokości 100 tys. zł:

1. 1. Z tytułu odsetek, dyskonta lub wykupu obligacji skarbowych, o terminie wykupu przez emitenta co najmniej roku;
   2. Z tytułu odsetek od środków znajdujących się na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych zawartych na okres co najmniej roku;
   3. Z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji), pochodnych instrumentów finansowych, udziałów w spółdzielni, z tytułu realizacji praw wynikających z papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, oraz z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia winny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Z uwagi na złożoność, kształt i zakres poszczególnych regulacji wskazanie terminu zakończenia prac nad zmianami w podatku Belki nie jest możliwe do określenia. Jeśli tylko pojawią się kolejne propozycje w tym temacie – niezwłocznie opiszemy je na łamach naszego serwisu.

Bartłomiej Borucki

Redaktor

bartlomiej.borucki@rankomat.pl

Zamienił analizę ryzyka kredytowego na pracę w redakcji. Mówi i pisze o tym, jak jest – bo w kwestiach finansowych nie można ulegać naciskom. Stawia na konkretny i prosty przekaz. Prywatnie, zawieszony pomiędzy „Solarisem” a „Łowcą androidów”, kreśli wizje bliskiej i dalekiej przyszłości. Poza tym filmy dokumentalne, rynki kapitałowe i życie w równowadze.

Zobacz inne wpisy tego autora »

Komentarze:

Subscribe

Powiadom o

nowych dalszych komentarzachnowych odpowiedziach na moje komentarze

Label

Imię*

E-mail

Δ

Label

Imię*

E-mail

Δ

4 komentarzy

najnowszy

najstarszy oceniany

Inline Feedbacks

View all comments

Wrona

1 rok temu

t po co są te śmieszne konta oszczędnościowe? Skoro to co wypracowały w rok trzeba zapłacić w podatku belki?

1

Odpowiedz

Autor

Bartłomiej Borucki

4 miesięcy temu

Reply to  Wrona

Podatek Belki uszczupla wypracowane odsetki o 19%, a pozostała kwota jest już zyskiem netto. Rozumiem jednak, że taka rzeczywistość może budzić sprzeciw.

0

Odpowiedz

Zygmunt

2 lat temu

Jasno i przystępnie napisany artykuł. Gratuluję autorowi

3

Odpowiedz

Autor

Bartłomiej Borucki

4 miesięcy temu

Reply to  Zygmunt

Dziękuję.

0

Odpowiedz