Depozyt notarialny to forma zabezpieczenia, która wspiera pewność transakcji m.in. tych związanych z obrotem nieruchomości. Sprawdź, jak działa depozyt notarialny, ile kosztuje i kiedy może okazać się przydatny.
- 1. Czym jest depozyt notarialny?
- 1.1. Co może być przedmiotem depozytu notarialnego?
- 2. Przed czym chroni depozyt notarialny?
- 3. Jaki jest koszt depozytu notarialnego?
- 4. Kto ponosi koszty związane z depozytem notarialnym?
- 5. Jak ustanowić depozyt notarialny krok po kroku?
- 6. Jakie zastosowanie ma depozyt notarialny?
- 7. Warto wiedzieć
Notariusz reprezentujący zawód zaufania publicznego pełni istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa i pewności transakcji. Podstawowym i najbardziej znanym przejawem pracy notariusza jest oczywiście sporządzenie aktu notarialnego przy okazji umowy kupna-sprzedaży mieszkania czy domu. Pewność obrotu nieruchomościami dla swojej ważności wymaga przygotowania umowy w formie aktu notarialnego. Rozwiązaniem, które może wspierać bezpieczeństwo finansowe stron przy okazji takiej czynności jest depozyt notarialny.
Czym jest depozyt notarialny?
Instytucja depozytu notarialnego została określna przepisami ustawy Prawo o notariacie.
Co mówi prawo?
Zatem depozyt, w rozumieniu cytowanych wyżej przepisów, może dotyczyć jedynie przechowania środków w związku z dokonywaną przez notariusza w jego kancelarii czynnością główną – przykładowo przywoływaną już wcześniej umową kupna – sprzedaży nieruchomości. Warto zwrócić uwagę, że zarówno czynność główna (np. umowa sprzedaży nieruchomości), jak i depozyt środków na pokrycie ceny kupna mieszkania czy domu muszą być realizowane w tej samej kancelarii notarialnej.
Co może być przedmiotem depozytu notarialnego?
Przedmiotem depozytu mogą być:
- Papiery wartościowe
- Pieniądze w walucie polskiej lub obcej
W przypadku środków finansowych przekazana w ramach depozytu kwota trafia na wskazany rachunek bankowy notariusza. Natomiast przedmioty materialne (dokumenty) podlegają przechowaniu w sejfie zlokalizowanym najczęściej w kancelarii notarialnej. Przechowanie oznacza, że notariusz nie może korzystać z przekazanych środków finansowych czy dokumentów dla własnych celów. Jednocześnie odpowiada on za ich bezpieczeństwo i wydanie w momencie spełnienia określonych umową warunków.
Przed czym chroni depozyt notarialny?
Depozyt notarialny gwarantuje finansowe bezpieczeństwo obu stron transakcji głównej. Notariusz pełni rolę niezależnej strony trzeciej, która przekaże powierzone środki dopiero, jeśli ustalone wcześniej warunki umowy zostaną spełnione. I tylko wówczas. Jak już wspominaliśmy, notariusz sam nie może dysponować powierzonymi środkami.
Warto tez wspomnieć, że depozyt notarialny chroni również przed windykacją komorniczą. Zatem do momentu, kiedy depozyt jest w mocy, komornik nie może prowadzić egzekucji z przechowywanych przez notariusza środków.
Podsumowując – depozyt notarialny:
- Wprowadza niezależną osobę trzecią – która pełni zawód zaufania publicznego, co gwarantuje bezstronność i rzetelność w procesie przechowywania depozytu i wzmacnia zaufanie stron transakcji.
- Ogranicza ryzyko powstania sporu pomiędzy stronami transakcji głównej – również w zakresie ceny.
- Wyklucza możliwość swobodnego dysponowania powierzonymi pieniędzmi, które są przechowywane na specjalnym koncie depozytowym notariusza.
- Chroni przed zajęciem komorniczym.
Wracając do przykładu transakcji kupna nieruchomości, dzięki depozytowi sprzedający nieruchomość ma pewność, że nabywca faktycznie dysponuje gotówką. Kupujący natomiast nie musi się obawiać problemów z odzyskaniem przekazanych środków w razie, gdyby jednak sprzedawca wycofał się z transakcji.
Jaki jest koszt depozytu notarialnego?
Depozyt notarialny jako jedna z usług notarialnych wiąże się oczywiście z kosztami. Przepisy wskazują maksymalną stawkę opłaty, którą notariusz może naliczyć za depozyt. Wysokość opłaty powiązana jest z wartością depozytu.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, za przyjęcie na przechowanie pieniędzy walucie polskiej lub obcej przez notariusza zapłacisz maksymalnie połowę stawki maksymalnej, która wynosi:
- do 3000 zł – 100 zł,
- powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3 % od nadwyżki powyżej 3000 zł,
- powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2 % od nadwyżki powyżej 10 000 zł,
- powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1 % od nadwyżki powyżej 30 000 zł,
- powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4 % od nadwyżki powyżej 60 000 zł,
- powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2 % od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł,
- powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25 % od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.
Podane wyżej wartości oznaczają kwoty netto. Zatem obliczając ostateczny koszt depozytu należy doliczyć jeszcze podatek VAT (23%).
Przykład
Załóżmy, że przedmiotem depozytu mają być środki finansowe w walucie polskiej w wysokości 200 000 zł. Dla obliczenia maksymalnej stawki depozytu w prezentowanej sytuacji, należy wykonać następujące obliczenia:
Dla wartości 200 000 zł stawka maksymalna wyniesie:
- powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4 % od nadwyżki powyżej 60 000 zł
Czyli:
- Stawka maksymalna = 1 010 zł + (200 000 – 60 000) x 0,4% = 1 010 + 140 000 x 0,4% = 1 010 + 560 = 1 570 zł
- Stawka za depozyt =stawka maksymalna / 2 = 1 570 / 2 = 785 zł netto
785 zł+ 23% VAT = 785 + 180,55 = 965,55 zł brutto
Powyższe opłaty to nie wszystko. Do tego trzeba doliczyć jeszcze taką drobnostkę, jak koszt wypisów aktu notarialnego, za które opłata wynosi 7,38 zł brutto (6 zł netto) za każda rozpoczętą stroną wypisu. Pamiętaj też, że depozyt to rozwiązanie wspierające transakcję główną, za którą również notariusz naliczy opłatę zgodną z obowiązującą taksa notarialną.
Kto ponosi koszty związane z depozytem notarialnym?
Podział kosztów związanych z depozytem notarialnym nie jest określony na sztywno. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby koszty podzielić po połowie pomiędzy osobę wnoszącą depozyt i uprawnioną do jego odbioru. Dopuszczalnie jest również, żeby opłatę na siebie wzięła tylko jedna z nich. Choć naturalne może wydawać się, że koszty ponosi osoba, która wnosi depozyt, to jednak warto zwrócić uwagę, że na zabezpieczeniu transakcji korzystają obie strony.
Przykładowo przy depozycie zabezpieczającym transakcję kupna nieruchomości, strona sprzedająca mieszkanie ma pewność, że od razu po podpisaniu umowy sprzedaży pieniądze trafią na jej konto i dodatkowo, że potencjalny nabywca faktycznie dysponuje gotówką. Kupujący natomiast w ten sposób zabezpiecza się na wypadek, gdyby transakcja nie doszła do skutku. Wówczas przechowywane przez notariusza środki bez problemu zostaną mu zwrócone.
Jeśli chcesz kupić nieruchomość posiłkując się kredytem, wówczas nie musisz korzystać i ponosić kosztów depozytu notarialnego. Sprawdź i porównaj oferty na naszym Rankingu kredytów hipotecznych.
Jak ustanowić depozyt notarialny krok po kroku?
Choć każdy notariusz jest uprawniony do przechowywania środków w ramach depozytu notarialnego, to nie każdy musi oferować taką usługę. Zatem w pierwszej kolejności należy ustalić czy wybrana kancelaria notarialna takie rozwiązanie proponuje. W kolejnym kroku istotne jest ustalenie warunków, które wskazują kiedy, jak i komu deponowane środki zostaną przekazane oraz przygotowanie dokumentów określających tożsamość stron i przedmiot transakcji.
Jeśli przedmiotem depozytu notarialnego będą pieniądze, wówczas zwykle przelew na wskazane konto notariusza musisz zlecić dzień wcześniej. Dzięki temu środki w kolejnym dniu będą zaksięgowane na rachunku bankowym i notariusz będzie mógł potwierdzić ich depozyt.
Kolejnym krokiem w procesie ustanowienia depozytu notarialnego, jest przygotowanie przez notariusza protokołu (w formie aktu notarialnego), który obejmuje m.in. takie dane jak:
- Datę przyjęcia depozytu.
- Tożsamość osoby składającej.
- Datę wydania depozytu.
- Imię nazwisko i miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do odbioru depozytu.
Notariusz przekaże objęte depozytem środki, jeśli warunki umowy głównej zostaną dotrzymane. Jeśli do transakcji nie dojdzie, pieniądze zostaną zwrócone na wskazany numer bankowy osobie powierzającej środki.
Przykład
Jakie zastosowanie ma depozyt notarialny?
Zabezpieczenie transakcji kupna – sprzedaży nieruchomości to tylko jedno z zastosowań depozytu notarialnego. Takie rozwiązanie może pełnić swoją funkcję również w przypadku:
- Transakcji międzynarodowych – szczególnie o większej wartości i zwłaszcza wówczas, kiedy zabezpieczenie dotyczy środków w walucie obcej. Wówczas wszystkie strony międzynarodowego kontraktu mają pewność, że transakcja zostanie przeprowadzona zgodnie z poczynionymi ustaleniami – bez względu na różnice system prawnych stron.
- Spraw spadkowych – tych szczególnie skomplikowanych czy w sytuacji, gdzie przedmiotem spadku są znaczne środki finansowe. Wówczas depozyt notarialny może zabezpieczać interesy wszystkich stron postępowania spadkowego, aż do czasu jego zakończenia.
- Transakcji nietypowych – kiedy przedmiotem zabezpieczenia są dobra materialne o wysokiej wartości np. dzieła sztuki, które zanim zostaną przekazane do nabywcy muszą być poddane weryfikacje autentyczności.
- Ochrony przed oszustwem – dla zapewnienia bezpieczeństwa i przejrzystości transakcji dla każdej ze stron.
W każdym przypadku, depozyt notarialny zapewnia dodatkową warstwę bezpieczeństwa i zaufania, umożliwiając stronom skupienie się na meritum transakcji, a nie na obawach związanych z bezpieczeństwem środków czy dokumentów.
Warto wiedzieć
- Przechowywanie przedmiotów w depozycie notarialnym zapewnia dodatkową ochronę prawną, ponieważ notariusz potwierdza ich stan i zawartość, co może być kluczowe w przypadku ewentualnych sporów sądowych.
- Depozyt notarialny wiąże się z dodatkowymi kosztami. Notariusz może zaproponować niższą opłatę niż ta maksymalna – określona przepisami.
- Depozyt to bezpieczne rozwiązanie – notariusz nie może korzystać z powierzonych środków.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Czy depozyt notarialny jest oprocentowany?
Depozyt notarialny nie jest oprocentowany. Jest to zabezpieczenie środków finansowych w związku z określona transakcją, a nie forma inwestycji.
Kto płaci za depozyt u notariusza?
Koszty związane z ustanowieniem depozytu notarialnego najczęściej pokrywa strona, która go inicjuje. Jednak ta kwestia może być być przedmiotem negocjacji. W przypadku transakcji kupna-sprzedaży, koszty te mogą być podzielone między kupującego i sprzedającego zgodnie z umową.
Czy notariusz może przechowywać pieniądze?
W ramach depozytu notariusz może przechowywać środki finansowe w walucie polskiej lub obcej. Przechowanie środków finansowych jest możliwe na wskazanym przez notariusza koncie bankowym. Natomiast notariusz nie przechowa gotówki.
Źródła
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910220091
