W codziennym języku pojęcia kredyt i pożyczka często używamy zamiennie i traktujemy je jak synonimy. Jednak czy kredyt i pożyczka to to samo? Tak naprawdę są to dwa różne rodzaje produkty finansowe, których zasady regulują odrębne przepisy. Poniżej poznasz najważniejsze różnice między kredytem a pożyczką, a także dowiesz się, który z tych produktów wybrać w zależności od potrzeb i sytuacji finansowej.
- 1. Kredyt a pożyczka w świetle prawa
- 1.1. Czym jest kredyt? Definicja i podstawa prawna
- 1.2. Czym jest pożyczka? Definicja i podstawa prawna
- 2. Kluczowe różnice pomiędzy kredytem a pożyczką
- 2.1. Kto może udzielić kredytu i pożyczki?
- 2.2. Na jaki cel można zaciągnąć kredyt, a na jaki pożyczkę?
- 2.3. Umowa kredytu a umowa pożyczki
- 2.4. Koszty kredytu i pożyczki
- 2.5. Termin spłaty kredytu i pożyczki
- 2.6. Kwestie podatkowe przy kredycie i pożyczce
- 2.7. Pozostałe różnice między kredytem i pożyczką
- 3. Podobieństwa między kredytem a pożyczką
- 4. Co lepiej wziąć, kredyt czy pożyczkę?
- 5. Warto zapamiętać
Zarówno kredyt, jak i pożyczkę rozumiemy jako produkt finansowy, dzięki któremu możemy pożyczyć jakąś sumę pieniędzy. Warto jednak wiedzieć, że najważniejsza różnica między kredytem a pożyczką jest taka, że kredyt jest produktem bankowym, natomiast pożyczki może udzielić niemal każdy. Różnica ta jest wbrew pozorom dość istotna, ponieważ przekłada się m.in. na warunki zaciągania zobowiązania, czy też sposób zawierania umowy.
Kredyt a pożyczka w świetle prawa
Kluczowa różnica między kredytem a pożyczką kryje się w przepisach. Jak się bowiem okazuje, każdy z tych produktów finansowych definiują zupełnie inne akty prawne. To właśnie one narzucają też odmienne zasady udzielania kredytu i pożyczki.
Czym jest kredyt? Definicja i podstawa prawna
Kredyt jest produktem finansowym, którego definicję znajdziemy w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Znajduje się ona w art. 69 tejże ustawy i brzmi następująco:
Co mówi prawo?
Z powyższej definicji wynika, że kredyt jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym, które można zaciągnąć na określony cel i wiąże się to z kosztami. Na koszty te natomiast mogą składać się nie tylko odsetki, ale też prowizja.
Czym jest pożyczka? Definicja i podstawa prawna
Definicję pożyczki znajdziemy z kolei w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, a dokładnie w art. 720. Brzmi ona następująco:
Co mówi prawo?
Powyższa definicja wskazuje zatem, że pożyczka może być pieniężna, ale równie dobrze może dotyczyć jakiejś rzeczy oznaczonej co do gatunku. Nie musi też wiązać się z kosztami, ponieważ podstawowym obowiązkiem pożyczkobiorcy jest zwrócenie tej samej rzeczy lub tej samej sumy pieniężnej.
Kluczowe różnice pomiędzy kredytem a pożyczką
Powyższe przepisy nie tylko definiują kredyt i pożyczkę, ale także określają zasady ich udzielania. Z tego punktu widzenia możemy zatem wskazać kolejne różnice między kredytem i pożyczką. Poniżej wyjaśniamy najważniejsze z nich, a dodatkowo prezentujemy je także w sposób skrócony w poniższej tabeli.
| Kredyt | Pożyczka | |
|---|---|---|
| Podstawa prawna | Prawo bankowe | Kodeks cywilny |
| Przedmiot umowy | Środki pieniężne | Środki pieniężne lub rzeczy oznaczone co do gatunku |
| Podmiot udzielający | Banki i SKOK-i | Banki, SKOK-i, instytucje pożyczkowe, przedsiębiorstwa, zakłady pracy, osoby fizyczne |
| Cel finansowania | Określony w umowie | Zazwyczaj dowolny |
| Forma umowy | Pisemna | Do kwoty 1000 zł – pisemna lub ustna Powyżej kwoty 1000 zł – pisemna |
| Odpłatność | Tak | Tak lub nie |
| Własność pieniędzy | Przekazane są do dyspozycji kredytobiorcy, ale nie na własność | Przechodzą na własność pożyczkobiorcy |
Kto może udzielić kredytu i pożyczki?
Kredyt od pożyczki odróżnia przede wszystkim to, kto może oferować takie produkty finansowe:
- kredyt – może go udzielić wyłącznie bank lub SKOK,
- pożyczka – może być udzielona m.in. przez bank, SKOK, instytucję pożyczkową, każde inne przedsiębiorstwo, zakład pracy, a także osobę fizyczną.
Banki mogą zatem oferować zarówno kredyty, jak i pożyczki. Jeśli natomiast chcesz skorzystać z usług pozabankowej instytucji pożyczkowej, to może Ci ona zaproponować wyłącznie pożyczkę.
Warto też pamiętać o następujących kwestiach:
📜pożyczka pieniężna udzielana przez bank podlega także przepisom Prawa bankowego dotyczącym zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu (art. 78 ustawy Prawo bankowe);
🏦bankowe kredyty i pożyczki oraz pożyczki udzielane przez instytucje pożyczkowe mogą podlegać przepisom Ustawy o kredycie konsumenckim;
✍️pożyczka z zakładu pracy oraz pożyczka prywatna udzielana przez osobę fizyczną podlegają wyłącznie przepisom Kodeksu cywilnego.
Na jaki cel można zaciągnąć kredyt, a na jaki pożyczkę?
Kolejną różnicą między kredytem a pożyczką jest cel, na który można zaciągnąć takie zobowiązania:
- kredyt – co do zasady powinien być udzielony na konkretny cel, jednak w umowie może być on określony także jako „dowolny”, co zazwyczaj ma miejsce np. przy kredycie gotówkowym;
- pożyczka – jej cel udzielenia może, ale nie musi być określony w umowie i w praktyce środki z pożyczki najczęściej można przeznaczyć na dowolne wydatki.
Zwróć uwagę, że właśnie dlatego najczęściej pożyczki oferowane są na dowolny cel. Z kolei kredyty dość często są celowe, a więc można je przeznaczyć tylko na określony rodzaj wydatku. Przykładem są tutaj choćby:
➡️kredyty samochodowe – przeznaczone na zakup auta lub innego pojazdu,
➡️kredyty mieszkaniowe – na zakup mieszkania,
➡️kredyty konsolidacyjne – na spłatę innych zobowiązań,
➡️kredyty ratalne – na sfinansowanie zakupu konkretnych produktów np. mebli lub sprzętu AGD.
Banki oczywiście oferują także kredyty na dowolny cel i są to przede wszystkim wspomniane wyżej pożyczki oraz kredyty gotówkowe.
Umowa kredytu a umowa pożyczki
Przepisy dość dokładnie określają również, jaka powinna być forma umowy kredytu i pożyczki oraz jakie zapisy powinna zawierać każda z nich.
Umowa kredytu musi mieć formę pisemną pod rygorem nieważności. Powinna też określać między innymi:
👤strony umowy,
💸kwotę i walutę kredytu,
🎯cel, na który kredyt został udzielony,
💬zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,
⏳terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,
⏱️zasady i termin spłaty kredytu,
📈wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,
💸wysokość prowizji, jeśli umowa ją przewiduje,
🔒sposób zabezpieczenia spłaty kredytu.
Umowa pożyczki natomiast musi mieć formę pisemną tylko w przypadku, gdy wartość pożyczki przekracza 1000 zł. Przy mniejszych kwotach można zatem zawrzeć ją także ustnie. Sama treść umowy pożyczki może być też dowolnie sformułowana. Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują jedynie, że umowa powinna określać m.in. sposób zabezpieczenia spłaty pożyczki, jeśli takie zabezpieczenie ma być zastosowane.
Koszty kredytu i pożyczki
Dość istotna różnica między kredytem a pożyczką dotyczy kosztów zaciągnięcia zobowiązania, ponieważ:
✔kredyt powinien być odpłatny,
✔pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna.
Kosztem zarówno kredytu, jak i pożyczki mogą być odsetki oraz różne koszty pozaodsetkowe np. marże, prowizje, koszty ubezpieczenia, czy też różne opłaty administracyjne. Co ważne, przepisy narzucają maksymalne koszty kredytu i pożyczki, i to zarówno w odniesieniu do odsetek, jak i kosztów pozaodsetkowych.
Całkowicie darmowa może być jednak tylko pożyczka, ponieważ w przypadku kredytu niemal zawsze banki naliczają przynajmniej odsetki. Darmowa pożyczka w praktyce też jest łatwo dostępna na rynku. Skorzystasz z niej bowiem choćby w ramach pożyczki od rodziny, czy też oferowanej przez firmy pożyczkowe chwilówki z RRSO 0% dla nowych klientów.
Termin spłaty kredytu i pożyczki
Termin spłaty kredytu zawsze powinien być precyzyjnie określony w umowie. W praktyce może być on jednak bardzo różny, ponieważ np. kredyty hipoteczne można spłacać nawet przez 35 lat, natomiast kredyty gotówkowe przez okres do 10 lat.
Z kolei termin spłaty pożyczki może, ale nie musi być wskazany w umowie. W tym drugim przypadku termin zwrotu pożyczki określają jednak przepisy Kodeksu cywilnego. Wynosi on wówczas 6 tygodni od dnia wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę.
Kwestie podatkowe przy kredycie i pożyczce
Kredyty oraz pożyczki udzielane przez instytucje finansowe są zwolnione z podatku. Korzystając z takich produktów, nie musisz się zatem rozliczać z urzędem skarbowym, ani ponosić kosztów obciążeń podatkowych.
Nieco inaczej natomiast kwestie podatkowe wyglądają w przypadku, jeśli chcesz skorzystać z pożyczki prywatnej, czyli udzielanej przez inną osobę fizyczną. Wówczas bowiem jako pożyczkobiorca musisz odprowadzić tzw. podatek od pożyczki. Chodzi tu o podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), który wynosi 0,5% kwoty pożyczki. Możesz jednak liczyć na zwolnienie z takiego podatku np. w przypadku brania pożyczki od najbliższej rodziny lub gdy kwota pożyczki nie przekracza 1000 zł.
Pozostałe różnice między kredytem i pożyczką
Oprócz tego między kredytem a pożyczką występują inne różnice, które nie wynikają bezpośrednio z przepisów. Do takich różnic możemy zaliczyć m.in.:
📜wymagania dotyczące zdolności kredytowej – przy kredycie bank dokładniej sprawdza zdolność kredytową i może stawiać kredytobiorcy większe wymagania np. dotyczące wysokości dochodów lub odpowiedniego stażu zatrudnienia; przy pożyczce te wymagania zwykle są mniejsze, a sama analiza zdolności kredytowej może odbywać się według uproszczonych procedur;
🧾formalności związane z ubieganiem się o finansowanie – są one znacznie prostsze przy pożyczce niż przy kredycie, a więc np. do otrzymania pożyczki często wystarczy oświadczenie o dochodach, natomiast przy ubieganiu się o kredyt trzeba dostarczyć zaświadczenie o zarobkach od pracodawcy, a niekiedy także inne dokumenty;
💸kwota zobowiązania – z reguły pożyczki udzielane są w niskich kwotach np. do kilku tysięcy złotych, natomiast kredyty dostępne są nawet w kwocie kilkuset tysięcy lub kilku milionów złotych;
🧮koszty – z reguły droższe są pożyczki, ponieważ mają wyższe oprocentowanie niż kredyty, a także przewidują różne dodatkowe opłaty;
⏱️spłata zobowiązania – kredyty najczęściej należy spłacać w comiesięcznych ratach, natomiast pożyczki można także spłacać jednorazowo np. po miesiącu lub 60 dniach.
Podobieństwa między kredytem a pożyczką
Wiesz już, czym różni się kredyt i pożyczka. Wciąż jednak może Ci się wydawać, że w gruncie rzeczy oba te produkty są do siebie bardzo podobne, zwłaszcza jeśli są oferowane przez instytucje finansowe. Faktycznie tak jest i można tu wymienić nawet kilka podobieństw, jakie łączą kredyt i pożyczkę. Przede wszystkim oba produkty mają charakter zobowiązania, a także:
✅zapewniają dostęp do dodatkowej sumy pieniędzy;
✅aby z nich skorzystać, trzeba mieć odpowiednią zdolność kredytową;
✅podstawą ich udzielenia jest umowa;
✅mogą wymagać zabezpieczenia;
✅zwykle wiążą się z kosztami i w obu przypadkach ich wysokość ograniczają przepisy;
✅pozyskane dzięki nim środki należy zwrócić w określonym terminie;
✅przewidują sankcje w przypadku opóźnienia w spłacie np. odsetki karne za opóźnienie.
Co lepiej wziąć, kredyt czy pożyczkę?
Przed zaciągnięciem zobowiązania finansowego warto zastanowić się, co będzie lepsze – kredyt czy pożyczka. Taką decyzję łatwiej jednak podjąć, znając różnice między tymi produktami. Poniżej znajdziesz też kilka wskazówek, jak wybrać odpowiedni rodzaj finansowania.
Kredyt może być ✅korzystniejszym rozwiązaniem, jeżeli:
- potrzebujesz większej kwoty pieniędzy np. na zakup lub remont mieszkania, kupno samochodu lub konsolidację innych zobowiązań;
- zależy Ci na możliwie najniższym koszcie zaciągnięcia zobowiązania;
- masz stabilne dochody i dobrą zdolność kredytową;
- preferujesz dłuższy okres spłaty zobowiązania w niskich, comiesięcznych ratach.
Pożyczka może być natomiast ✅lepszym wyborem, jeżeli:
- potrzebujesz niewielkiej kwoty dodatkowej gotówki;
- zależy Ci przede wszystkim na prostych formalnościach i szybkiej decyzji;
- obawiasz się, że Twoja zdolność kredytowa nie jest na tyle dobra, by dostać kredyt;
- chcesz mieć większą swobodę w wydatkowaniu pozyskanych środków;
- jesteś w stanie spłacić zobowiązanie w krótkim czasie.
Pamiętaj, że bez względu na to, czy wybierzesz kredyt czy pożyczkę, najpierw porównaj warunki ich udzielania w różnych instytucjach. Pomogą Ci w tym porównywarki kredytów i pożyczek, jakie znajdziesz na naszej stronie.
Warto zapamiętać
- Kredyty mogą być udzielane wyłącznie banki i SKOK-i, natomiast pożyczki oferują również firmy pozabankowe oraz osoby prywatne.
- Kredyt zawsze wiążę się z kosztami, na które składają się najczęściej odsetki i prowizja. Pożyczka natomiast może być odpłatna lub nie, czyli także całkowicie darmowa.
- Zasady udzielania kredytów reguluje Prawo bankowe, natomiast pożyczek Kodeks cywilny. Dodatkowo takie produkty mogą podlegać przepisom Ustawy o kredycie konsumenckim, jeśli są oferowane konsumentom przez instytucje finansowe.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy kredyt zawsze wiąże się z prowizją i odsetkami?
Zazwyczaj tak, choć w wielu bankach znajdziesz np. kredyt bez prowizji, którego głównym kosztem są zatem odsetki wynikające z oprocentowania. Kredyt może jednak wiązać się także z innymi kosztami np. kosztami ubezpieczenia.
Jakim przepisom podlegają pożyczki prywatne?
Pożyczki prywatne podlegają wyłącznie przepisom Kodeksu cywilnego. Nie podlegają natomiast przepisom Prawa bankowego oraz Ustawy o kredycie konsumenckim i dlatego korzystanie z nich jest mniej bezpieczne niż zaciąganie zobowiązania w instytucji finansowej.
Czy pożyczka może wymagać zabezpieczenia?
Tak i zabezpieczeniem pożyczki może być na przykład: poręczenie osoby trzeciej, weksel in blanco, umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie (np. samochodu), zastaw rejestrowy, czy też cesja wierzytelności np. z polisy ubezpieczeniowej.
