Blokada konta bankowego z całą pewnością należy do sytuacji, które mogą okazać się dla nas niezwykle stresujące. W tej publikacji wyjaśnię Ci czym dokładnie jest blokada rachunku bankowego, ile ona trwa oraz co dokładnie możesz zrobić w takiej sytuacji.
- 1. Na czym polega blokada konta bankowego?
- 2. Kto może zablokować konto bankowe?
- 3. W jakich sytuacjach dostęp do konta bankowego zostanie zablokowany?
- 3.1. Blokada środków na koncie w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa
- 3.2. Blokada środków na koncie bankowym jako sposób zabezpieczenia
- 3.3. Blokada środków na rachunku bankowym jako zajęcie komornicze
- 4. Jak długo trwa blokada konta bankowego?
- 5. Jaka kwota na rachunku bankowym nie podlega blokadzie?
- 6. Co zrobić w przypadku blokady rachunku bankowego?
- 7. O których przepisach prawa bankowego należy pamiętać w związku z blokadą konta bankowego?
- 8. Co w przypadku bezpodstawnego zajęcia konta?
- 9. Czym są wyłudzenia skarbowe?
- 10. W jakich sytuacjach urząd skarbowy może zablokować konto bankowe?
- 11. Blokada konta bankowego – co jeszcze warto wiedzieć?
- 12. Warto wiedzieć
Całość publikacji będzie miała bardzo praktyczny wymiar – wszystko właśnie dlatego, aby wyjaśnić Ci to problematyczne zagadnienie, które każdego dnia spotyka dość sporą grupę ludzi. Warto jest, abyś dokładnie wiedział co oznacza blokada konta bankowego, jakie prawa Ci przysługują oraz co dokładnie możesz zrobić w takiej sytuacji.
Na czym polega blokada konta bankowego?
Korzystanie z rachunków bankowych takich jak: konta oszczędnościowe, oszczędnościowo-rozliczeniowe, konta firmowe jest wygodne i pozwala na łatwe zarządzanie budżetem własnym, jak i firmy. Musisz jednak pamiętać, że w określonych sytuacjach może dojść do zablokowania Twoich środków na rachunku bankowym.
Pod pojęciem blokady konta lub rachunku bankowego rozumiemy uniemożliwienie korzystania ze środków finansowych zgromadzonych na danym rachunku bankowym. Nie oznacza to absolutnej blokady konta – w dalszym ciągu można korzystać z innych funkcji konta bankowego. Decydujące jest tutaj to, że Twoje środki bankowe są zablokowane – oznacza to, że nie możesz z nich korzystać przez określony czas.
Blokada dotyczy określonej kwoty wskazanej np. w wezwaniu komornika skierowanym do banku o zajęciu wierzytelności pieniężnej pochodzącej z konta bankowego do wysokości należności wraz z kosztami egzekucyjnymi. Pamiętaj, że w przypadku zajęcia rachunku bankowego w wyniku działań organów egzekucyjnych, informację o zajęciu dostaniesz bezpośrednio od podmiotu, na zlecenie którego do zajęcia doszło.
Blokada środków na koncie może dotyczyć zarówno części oraz całości środków zgromadzonych na danym rachunku bankowym/koncie bankowym.
Kto może zablokować konto bankowe?
Działalność banków na terenie naszego kraju oznacza obowiązek przestrzegania przez instytucje bankowe szeregu przepisów. Należą do nich m.in.:
- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488) – zw. dalej: „pr. bank.”;
- ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550) – zw. dalej: „k.p.c.” – (art. 889 – 893 k.p.c.) – gdzie mowa o przepisach dotyczących egzekucji komorniczej rozpoczętej na wniosek wierzyciela;
- ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505) – zw. dalej: „o.p.e.w.d.” – (art. 80-87 o.p.e.w.d.) – gdzie mowa o egzekucji z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych przez organy egzekucyjne;
- ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2023 r. poz. 1124) – zw. dalej: „u.o.p.p.”.
To właśnie m.in. na podstawie powyższych regulacji możemy wskazać instytucje, które uprawnione są do zablokowania konta bankowego (oczywiście po spełnieniu określonych przesłanek itd.):
- Naczelnik Urzędu Skarbowego;
- Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
- Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) lub Szef Krajowej Administracji Skarbowej;
- właściwe organy jednostek samorządowych;
- prokurator;
- sąd;
- komornik;
- oraz w pewnych okolicznościach również sam bank.
Uwaga!
W jakich sytuacjach dostęp do konta bankowego zostanie zablokowany?
Główną przyczyną blokady dostępu do Twoich środków finansowych na rachunku bankowym jest albo zajęcie komornicze albo niespłacony dług np. zobowiązanie zaciągnięte w banku. Nie są to oczywiście jedyne sytuacje. Poniżej wyjaśnię Ci inne okoliczności, które wpływają w praktyce na zablokowanie środków na rachunku bankowym. Pamiętaj o nich i staraj się unikać naruszeń w tych obszarach.
Blokada środków na koncie w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa
Podstawowym pojęciem, o którym powinieneś pamiętać w przypadku tego rodzaju blokady jest – „uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa”. Blokada następuje w sytuacji, gdy bank będzie miał uzasadnione podejrzenie, że określna transakcja ma związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu. Wynika to wprost z regulacji określonych w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Uzasadnione podejrzenie – czym dokładnie jest? Otóż najprościej ujmując jest to sytuacja, gdy nie jest jeszcze pewne w 100% czy do określonego przestępstwa doszło, ale jest to na tyle uprawdopodobnione, że należy przeprowadzić postępowanie w danej sprawie. W takiej sytuacji bank musi mieć realne, uzasadnione podstawy do podjęcia decyzji o blokadzie.
W praktyce takie działanie wcale nie jest proste z perspektywy banku i co do zasady banki nie stosują tego rozwiązania tak często (zawsze zaś z pełnym rozeznaniem w sprawie). W takiej sytuacji instytucja finansowa (bank) niezwłocznie zawiadamia Generalnego Inspektora, który może żądać wstrzymania transakcji lub blokady rachunku na okres nie przekraczający 96 godzin.
Kolejny krok to zawiadomienie właściwego prokuratora o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Może on w takiej sytuacji wstrzymać transakcję lub blokadę rachunku na dalszy czas, nie dłuższy niż kolejne 6 miesięcy – co wynika z przepisów pr. bank.
Blokada środków na koncie bankowym jako sposób zabezpieczenia
W tym przypadku do blokady środków na Twoim koncie bankowym dochodzi ze względu na brak spłaty i Twoją wcześniejszą zgodę na zajęcie środków na koncie bankowym. Blokada pieniędzy na koncie bankowym może służyć np. zabezpieczeniu spłaty kredytu. W takiej sytuacji bank blokuje środki na Twoim rachunku do momentu, kiedy nie spłacisz zobowiązania. Zarówno Ty, jak i bank nie macie dostępu do zablokowanych środków.
Kwota oraz czas trwania blokady pieniędzy jest uzgadniana wspólnie z bankiem. Jest to element, który opiera się w dużej mierze na indywidualnych uzgodnieniach z bankiem. Pamiętaj również, że dzięki takiej formie zabezpieczenia możesz zyskać np. lepsze warunki kredytu itd.
Blokada środków na rachunku bankowym jako zajęcie komornicze
Zajęcie wierzytelności pieniężnej wraz z kosztami egzekucyjnymi przez komornika to jeden z najpopularniejszych sposobów na odzyskanie pieniędzy przez wierzyciela. W tym przypadku pamiętaj, że jeżeli organ egzekucyjny nie określi konkretnego rachunku bankowego, wówczas zostaną zablokowane wszystkie rachunki bankowe należące do Ciebie.
Tak, jest to działanie zgodne z prawem, które jest niezwykle dokuczliwe dla Twojego codziennego funkcjonowania. W praktyce może to oznaczać blokadę zarówno na indywidualnym i wspólnym rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, koncie oszczędnościowym, lokacie czy rachunku firmowym.
Pamiętaj, że blokada może mieć miejsce zanim jeszcze otrzymasz zawiadomienie o zajęciu konta bankowego – w praktyce tak właśnie często jest. Organy egzekucyjne przekażą do banku informację o konieczności zajęcia konta za pomocą systemu elektronicznego OGNIVO, czyli bardzo szybko.
Wyjaśniam czym dokładniej jest OGNIVO – otóż jest to opracowana przez KIR (Krajowa Izba Rozliczeniowa) aplikacja internetowa, która od 2007 r. umożliwia bezpieczną i szybką wymianę informacji pomiędzy uczestnikami systemów rozliczeniowych Elixir i Euro Elixir oraz instytucjami takimi jak:
- ZUS
- Poczta Polska
- urzędy skarbowe
- izby celne
- administracyjne organy egzekucyjne
- komornicy sądowi
- organy sprawiedliwości (sądy, prokuratury).
OGNIVO pozwala na sprawne zarządzanie prowadzonym przez banki procesem reklamacji i obsługę zapytań, dotyczących rozliczeń transakcji międzybankowych realizowanych przez KIR. Bank ma do 7 dni na przekazanie pieniędzy na konto komornicze od momentu wpłynięcia zawiadomienia o blokadzie. Szybciej, gdyż niezwłocznie po wpłynięciu zawiadomienia, zostaną przekazane środki dotyczące zajęcia alimentacyjnego.
Przykład
Jak długo trwa blokada konta bankowego?
Wszystko zależy od konkretnej sytuacji, rodzaju zajęcia oraz Twoich możliwości finansowych. Nie ma jednego, stałego terminu, w którym ściągana jest blokada konta bankowego. Aby to wyjaśnić posłużę się przykładami:
- W przypadku blokady ze względu na brak spłaty kredytu – konto zostanie odblokowane od momentu, gdy zapłacisz do banku wymagane raty kredytu (tutaj dużo zależy od Twoich działań);
- W przypadku blokady konta ze względu na zajęcie komornicze – konto zostanie odblokowane, gdy bank otrzyma taką informację od organu egzekucyjnego (tutaj ważny jest szybki kontakt z komornikiem i ustalenie realnych kroków działania);
- W przypadku blokad ze względu na podejrzenie banku odnośnie konkretnej transakcji – konto zostanie odblokowane, gdy bank uzyska od Ciebie rzetelne wyjaśnienia odnośnie transakcji (w tym przypadku również Twoje działanie determinuje czas blokady).
- Pamiętaj o tym, że dłuższe blokady (tj. do 6 miesięcy) jest możliwe po podjęciu stosownych kroków prawnych przez prokuratora – dotyczy to jednak sytuacji, w których Twoja sytuacja prawna zdecydowanie wymaga wsparcia w postaci profesjonalnego pełnomocnika – np. adwokata lub radcy prawnego.
Jaka kwota na rachunku bankowym nie podlega blokadzie?
Od lipca 2024 roku kwota, która nie podlega blokadzie to 3 225,00 złotych miesięcznie (75% z 4 300,00 złotych). Oznacza to, że jeśli środki w danym miesiącu są mniejsze od kwoty 3 225,00 złotych to bank nie przekaże komornikowi żadnych pieniędzy.W praktyce wygląda to w następujący sposób:
Jeśli np. stan konta w danym miesiącu wynosi 4 000,00 złotych, to bank przekaże komornikowi nadwyżkę ponad kwotę wolną, czyli 775,00 złotych. W przypadku chęci spłaty zadłużenia z kwoty wolnej należy złożyć w banku stosowną dyspozycję.
Blokadzie nie podlegają również środki, których źródłem jest m.in.:
- świadczenie 800 plus;
- alimenty;
- świadczenia pieniężne wypłacane z pomocy społecznej;
- świadczenia rodzinne;
- dodatki pielęgnacyjne;
- i inne świadczenia ustawowo zwolnione z egzekucji (pamiętaj, aby dokładnie sprawdzić konkretne regulacje odnoszące się do Twojej sytuacji prawnej, gdyż każda sytuacja jest inna itd.).
Co zrobić w przypadku blokady rachunku bankowego?
Wszystko zależy od rodzaju blokady i jej źródła (podstawy). W każdej z sytuacji radzę Ci zachować spokój oraz zdecydowanie nie odkładać działań na później. Ważne jest sprawne i świadome działanie.
W przypadku blokady rachunku bankowego przez bank z uwagi na uzasadnione podejrzenie – skontaktuj się z bankiem i udziel wyczerpujących wyjaśnień (często takie działanie powoduje, że bank praktycznie natychmiastowo zwalnia blokadę).
W przypadku blokady rachunku przez zajęcie komornicze – szybko skontaktuj się z komornikiem i podejmij kroki zmierzające do spłaty zadłużenia. Działaj szybko i z pełnym rozeznaniem. Pamiętaj, że komornikowi również zależy na tym, aby sprawę skutecznie zamknąć i zakończyć – rozmawiaj z komornikiem i ustal realne możliwości spłaty zadłużenia.
W przypadku blokady rachunku przez brak spłaty np. kredytu – szybko skontaktuj się z bankiem i podejmij próbę negocjacji w zakresie wysokości spłat, wydłużenia kredytu – zawsze nawiązuj kontakt z bankiem, nie unikaj go, negocjuj – to dużo lepsze, aniżeli pozostawienie spraw samym sobie (uważaj wówczas na komornika).
O których przepisach prawa bankowego należy pamiętać w związku z blokadą konta bankowego?
Pamiętaj, że zgodnie z art. 106a ust. 3 prawa bankowego – zw. dalej: „pr. bank.” – w przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że zgromadzone na rachunku bankowym środki, w całości lub w części pochodzą lub mają związek z przestępstwem skarbowym lub innym przestępstwem, bank jest uprawniony do dokonania blokady środków na tym rachunku.
Warto jest podkreślić również, że blokada może nastąpić wyłącznie do wysokości zgromadzonych na rachunku środków, co do których zachodzi takie podejrzenie. Niezwłocznie po dokonaniu blokady, o której mowa powyżej, bank zawiadamia prokuratora. To najczęściej właśnie na tej podstawie prawnej dochodzi do zablokowania środków na koncie bankowym.
Co w przypadku bezpodstawnego zajęcia konta?
Dodatkowo istotnym jest żebyś wiedział, kto odpowiada za szkody wywołane niezasadną blokadą rachunku bankowego (bezpodstawną blokadą rachunku bankowego). Otóż zgodnie z art. 106a ust. 10 pr. bank. – bank nie ponosi odpowiedzialności za szkodę, która może wyniknąć z wykonania w dobrej wierze obowiązków określonych w ust. 3-5.
W takim przypadku, jeżeli okoliczności, o których mowa powyżej, nie miały związku z przestępstwem lub ukrywaniem działań przestępczych, odpowiedzialność za szkodę wynikłą z dokonania blokady środków na rachunku ponosi Skarb Państwa. Pamiętaj o tym, aby w takich okolicznościach zawsze podjąć stosowne kroki prawne w kierunku ochrony swoich interesów finansowych.
Czym są wyłudzenia skarbowe?
Wyłudzenie skarbowe to nic innego jako oszustwo podatkowe. Zgodnie z art. 56 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2024 r. poz. 628) – zw. dalej: „k.k.s.” – podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
Uwaga!
W jakich sytuacjach urząd skarbowy może zablokować konto bankowe?
Urząd skarbowy może zablokować konto bankowe i często korzysta z takiego rozwiązania. Wówczas egzekucji podlegają podatki – szczególnie zaległości podatkowe. Organ dokonuje zajęcia z rachunku bankowego przez przesłanie do banku zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej (wraz z odsetkami i kosztami egzekucji).
Zatem główną przyczyną są zaległości podatkowe, dlatego warto jest przeciwdziałać tego typu zachowaniom, gdyż powodują realne zagrożenia dla Twoich interesów finansowo-prawnych.
Blokada konta bankowego – co jeszcze warto wiedzieć?
Jeśli Twoje konto zostało zablokowane podejmij stosowne środki:
- złóż skargę na decyzję komornika lub zażalenie na postanowienie prokuratora;
- spłać zadłużenie;
- skontaktuj się z komornikiem i dostarcz mu dokumenty, które potwierdzają otrzymywanie środków wyłączonych spod egzekucji;
- spróbuj wyjaśnić sprawę.
Źródła blokady konta bankowego mogą być różne. Wszelkie zażalenia, skargi trzeba składać do podmiotu, który wystąpił z żądaniem blokady, czyli niekoniecznie do banku. Bank ma obowiązek zablokować konto, jeśli zgłosi się do niego uprawniony podmiot.
Warto wiedzieć
- Najprostszym sposobem na pozbycie się blokady rachunku bankowego jest przekazanie kompletnych i rzeczowych wyjaśnień oraz spłata zadłużenia (jeżeli mowa o zasadnej blokadzie rachunku bankowego).
- Pamiętaj, że komornikowi również zależy na szybkim zamknięciu tematu długu – rozmawiaj z nim i wspólnie ustalcie najlepszy model działania.
- Nie podlegają egzekucji: kwota wolna, która wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę, świadczenia alimentacyjne, świadczenia wychowawcze, otrzymywane z tytułu świadczeń rodzinnych i inne zwolnione na podstawie przepisów.
FAQ - najczęściej zadawane pytania
Ile się czeka na odblokowanie konta bankowego?
Na to pytanie nie sposób jest udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od rodzaju zajęcia rachunku i źródła blokady. Zawsze podejmuj szybkie działania z pełnym rozeznaniem (nie bagatelizuj tematu).
Kiedy bank odblokuje moje środki?
Bank odblokuje Twoje środki w momencie, gdy uregulujesz swoje zobowiązania lub dokonasz rzeczowych wyjaśnień. Bank nie będzie utrzymywał blokady środków pieniężnych, gdy uzyska takie środki lub informacje od Ciebie. W praktyce bank szybko odblokowuje środki, gdy spełnione zostaną powyższe warunki.
Czy komornik może zablokować moje wszystkie rachunki bankowe?
Tak. Komornik może zablokować Twoje wszystkie konta. Dzieje się tak, gdy komornik nie wskaże jednego konta do zablokowania, wówczas wszystkie Twoje konta będą zablokowane (tutaj chodzi o działalność systemu OGNIVO i pamiętaj – z zablokowanego konta nie pobierzesz środków).
Czym jest System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR)?
Ministerstwo Finansów udostępniło sprawozdania w zakresie przeciwdziałania wykorzystywaniu działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi – to właśnie jest STIR, czyli narzędzie to przeciwdziałania wyłudzeniom skarbowym (narzędzie pozwalające na kontrolę przepływu kapitału na rynkach finansowych).
