Choć ubezpieczenie na życie kojarzy się najczęściej z zabezpieczeniem współmałżonka czy dzieci, to może także zapewnić wsparcie finansowe po śmierci babci – jeśli to ona była ubezpieczona, a Ty wskazanym w polisie uposażonym. Taka wypłata może pomóc m.in. w pokryciu kosztów pogrzebu. W artykule wyjaśniamy, czy wnuk może otrzymać odszkodowanie, na jakiej podstawie działa polisa i jak dochodzić swoich praw.
Śmierć babci to dla wielu osób nie tylko bolesna strata emocjonalna, ale także konkretne obciążenie finansowe – związane z organizacją pogrzebu, brakiem opieki czy codziennego wsparcia. Mimo że w pierwszym odruchu myślimy raczej o rodzinnych relacjach niż o formalnościach, warto wiedzieć, że prawo cywilne przewiduje możliwość ubiegania się o odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej, w tym także babci.
Zadośćuczynienie może być przyznane nie tylko dzieciom czy małżonkom zmarłego, ale również wnukom – o ile spełnią odpowiednie warunki. W artykule wyjaśniamy, kto i kiedy może ubiegać się o takie świadczenie, jakie przepisy mają tu zastosowanie oraz jak wygląda procedura krok po kroku.
Czy śmierć babci może stanowić podstawę do odszkodowania?
O tym, czy odszkodowanie z tytułu śmierci babci się należy – oraz w jakiej kwocie – zależy od kilku czynników.
Śmierć bliskiej osoby może stanowić podstawę do otrzymania świadczenia. Dzieje się tak jednak w sytuacji, gdy to babcia lub dziadek posiadali ubezpieczenie na życie, a w umowie Ty zostałeś ujęty jako osoba uposażona. Tutaj jednak o kwocie decydować będzie wysokość uposażenia.
Jeśli babcia lub dziadek uposażyli wszystkie swoje wnuki – możesz otrzymać część świadczenia. Jeśli jesteś jedyną osobą wskazaną w umowie to możesz dostać 100% kwoty.
Drugą opcją jest zasiłek pogrzebowy wypłacany przez ZUS. Jeśli babcia była osobą ubezpieczoną i nie była pozbawiona prawa do zasiłku, a Ty podjąłeś się organizacji i pokrycia kosztów pogrzebu, ZUS powinien wypłacić Ci zasiłek pogrzebowy. Wysokość świadczenia w 2025 roku wynosi maksymalnie 4 000 zł, od 1 stycznia 2026 roku zasiłek ma wynosić 7 000 zł
📜 Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy? Zasiłek pogrzebowy to jednorazowe świadczenie w wysokości do 4 000 zł (od stycznia 2026 roku - 7 000 zł), wypłacane przez ZUS, KRUS lub inne uprawnione instytucje. Przysługuje m.in. dzieciom, wnukom, rodzeństwu lub osobom niespokrewnionym – jeśli poniosły realne koszty pochówku. Wniosek należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby bliskiej.Co mówi prawo?
Art. 77 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
„Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci osoby ubezpieczonej, osoby pobierającej emeryturę lub rentę (...), członka rodziny tych osób oraz innych osób, jeżeli pokryły koszty pogrzebu.”
MOŻE CI SIĘ PRZYDAĆ: Najważniejsze formalności po śmierci bliskiej osoby
Czy możesz otrzymać pieniądze z ZUS-u?
ZUS może Ci wypłacić jedynie zasiłek pogrzebowy, jeśli zajmiesz się pochówkiem babci lub dziadka. Odszkodowanie z tytułu śmierci ZUS może wypłacić wyłącznie w sytuacji, gdy do zgonu doszło wskutek choroby zawodowej lub wypadku przy pracy. Takie świadczenie jest jednak przewidziane wyłącznie dla:
- małżonka osoby zmarłej,
- rodziców osoby zmarłej,
- dzieci osoby zmarłej.
Wśród osób uprawnionych ZUS nie przewiduje wnuków. Wyjątek stanowić może jedynie sytuacji, gdy wnuk nie jest osobą pełnoletnią, a babcia lub dziadek posiadali status opiekuna prawnego.
Co trzeba złożyć, by otrzymać zasiłek pogrzebowy z ZUS?
Aby uzyskać zasiłek pogrzebowy, należy złożyć do ZUS komplet dokumentów:
- Wniosek o zasiłek pogrzebowy (ZUS Z-12) – dostępny w placówkach ZUS i na stronie zus.pl.
- Akt zgonu osoby zmarłej (oryginał lub odpis skrócony).
- Faktury i rachunki potwierdzające poniesione koszty pogrzebu (np. z zakładu pogrzebowego, cmentarza, kwiaciarni, itp.).
- Dokument potwierdzający pokrewieństwo lub relację z osobą zmarłą (np. odpis aktu urodzenia, małżeństwa lub oświadczenie).
- Dokument potwierdzający prawo do świadczeń z ZUS zmarłego (np. decyzja o przyznaniu emerytury lub renty, legitymacja emeryta/rencisty).
🕒 Wniosek należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci. Można to zrobić osobiście w ZUS, przez ePUAP lub za pośrednictwem PUE ZUS.
Jak otrzymać świadczenie po śmierci babci?
Jeśli wiesz o tym, że Twoi dziadkowie posiadali ubezpieczenie na życie, sprawa będzie stosunkowo prosta. Wystarczy wypełnić odpowiedni wniosek, dołączyć niezbędne dokumenty oraz przesłać ubezpieczycielowi.
Po śmierci bliskiej osoby zawsze warto sprawdzić wszystkie jej zobowiązania finansowe u podmiotów, które należy poinformować o zgonie. W sytuacji, gdy babcia opłacała rachunki, ubezpieczenie OC samochodu lub spłacała kredyt – musisz każdej z instytucji oraz firm przedstawić dokument potwierdzający jej śmierć.
Znacznie gorzej jest w sytuacji, gdy nie masz wiedzy o tym, czy babcia posiadała ubezpieczenie. Wówczas dobrze jest sprawdzić dokumenty zmarłej osoby, poszukać pism lub umów i zweryfikować, czy wśród nich widnieje informacja o indywidualnej polisie na życie.
Ubezpieczyciel powinien wypłacić świadczenie w ciągu 30 dni od przesłania zgłoszenia.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: JAK UZYSKAĆ AK ZGONU I CO TRZEBA O NIM WIEDZIEĆ?
Czy można otrzymać dwa świadczenia?
Dwa świadczenia możesz otrzymać w kilku różnych okolicznościach zdarzenia. Dzieje się tak w sytuacji, gdy babcia była Twoim prawnym opiekunem oraz na Tobie spoczywa organizacja pochówku. Dzięki temu możesz liczyć na odszkodowanie ZUS oraz zasiłek pogrzebowy.
Jeśli posiadałeś ubezpieczenie szkolne NNW, a babcia lub dziadek posiadali status opiekuna prawnego – możesz liczyć na odszkodowanie. Z kolei w przypadku, gdy babcia posiadała ubezpieczenie i wskazała Ciebie jako uposażonego – w takich okolicznościach możesz otrzymać dwa świadczenia.
Podwójne odszkodowanie możesz dostać również wtedy, gdy babcia posiadała dwa ubezpieczenia – np. polisę terminową i bezterminową.
Jak wysokiego odszkodowania możesz się spodziewać?
To, jak wysokie świadczenie może zostać wypłacone, zależy od kwoty sumy ubezpieczenia babci lub dziadka oraz tego, w jak dużym stopniu zostało nadane uposażenie.
W sytuacji, gdy babcia posiadała polisę o sumie ubezpieczenia 20 000 zł, a oprócz Ciebie uposażona została również druga osoba w stosunku 50:50, to powinieneś otrzymać 10 000 zł. Kwota ta może być proporcjonalnie wyższa i niższa. Jeśli jesteś jedyną osobą wskazaną w umowie, możesz otrzymać 100% sumy ubezpieczenia.
Ochrona nie zawsze może zadziałać!
Pamiętaj o tym, że ochrona ubezpieczeniowa nie działa bezwarunkowo. Towarzystwo ubezpieczeniowe w swojej umowie z ubezpieczonym wskazuje okoliczności, w których ma prawo odstąpić od swoich obowiązków. Wpływ na to mogą mieć:
- karencja – jeśli babcia lub dziadek nabyli ubezpieczenie na życie kilka miesięcy przed zgonem,
- wyłączenia odpowiedzialności – mogą zadziałać, gdy np. dziadkowie dokonali zakupu polisy na życie tuż po tym, jak dowiedzieli się o bardzo poważnej chorobie i zataili ten fakt przed swoim ubezpieczycielem,
- limity świadczeń – kwota sumy ubezpieczenia może zostać pomniejszona o zrealizowane świadczenia, jeśli przed śmiercią babcia lub dziadek pobrali odszkodowanie z tytułu hospitalizacji czy poważnego zachorowania.
Szczegóły dotyczące umowy znajdziesz w dokumencie OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia). Tam ubezpieczyciel opisuje bardziej szczegółowo wszystkie wskazane wyżej parametry.
Gdzie kupić najlepsze ubezpieczenie?
Ubezpieczenie na życie, w odróżnieniu do polisy OC/AC czy ubezpieczenia turystycznego, możesz nabyć wyłącznie za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego. Spotkanie z nim jest koniecznie, jeśli zależy Ci na solidnej i dopasowanej ochronie.
Zanim jednak spotkasz się z doradcą, dokonaj analizy dostępnych ofert. Pomóc Ci w tym może porównywarka ubezpieczeń na życie. Jej zadaniem jest znalezienie kilku najbardziej dopasowanych do Ciebie ofert. Wystarczy w tym celu wypełnić krótką ankietę, w której oznaczasz ważne dla Ciebie składowe ubezpieczenia na życie. Wskazujesz, jaka ochrona Cię interesuje, jaka suma ubezpieczenia będzie dla Ciebie satysfakcjonująca oraz ile masz lat i gdzie mieszkasz. Na tej podstawie narzędzie ma możliwość wyeliminowania nieatrakcyjnych dla Ciebie polis.
Ważne informacje
1. Odszkodowanie za śmierć babci możesz otrzymać, gdy zostałeś wskazany jako osoba uposażona w polisie babci
2. Zasiłek pogrzebowy przysługuje Ci, jeśli na Ciebie spada organizacja pochówku
3. Świadczenie ZUS, jakim jest zasiłek pogrzebowy, w 2025 roku nie przekracza kwoty 4 000 zł, kwota ma jednak zmienić się od 1 stycznia 2026 roku i wynosić maksymalnie 7 000 zł
4. Przed zakupem ubezpieczenia na życie warto wcześniej sprawdzić inne dostępne opcje
FAQ – Najczęściej zadawane pytania o odszkodowanie za śmierć babci
Czy za śmierć babci należy się odszkodowanie?
Za śmierć babci lub dziadka odszkodowanie należy się w sytuacji, gdy zostałeś wskazany w ich umowie ubezpieczeniowej jako osoba uposażona. Taki zapis powinien precyzować również wysokość uposażenia.
Czy potrzebny jest akt zgonu?
Tak, aby zgłosić ubezpieczycielowi śmierć babci lub dziadka, należy przesłać wniosek oraz kopię odpisu aktu zgonu.
Kto może dostać pieniądze za śmierć babci lub dziadka?
Świadczenie z tytułu śmierci babci lub dziadka mogą otrzymać jego bliscy, jak i osoby, które nie są spokrewnione z osobą zmarłą. To, kto zostanie uposażony, decyduje wyłącznie ubezpieczony. Może zatem wskazać jedną osobę, jak i wszystkie swoje wnuki.
Ile mogę otrzymać z tytułu śmierci babci?
To zależy od tego, na jaką sumę ubezpieczenia w swojej polisie zdecydowała się babcia. Jeśli kwota wynosiła 10 000 zł, 50 000 zł czy 100 000 zł, a Tobie przysługuje 100% SU to takiej kwoty możesz się spodziewać. W sytuacji, gdy uposażonych jest więcej – kwota zostanie proporcjonalnie podzielona.
