Odszkodowanie za śmierć rodzica - ile i kiedy przysługuje?

To zrozumiałe, że zakładając rodzinę, nikt z nas nie myśli o tym, że może nie dożyć momentu, gdy nasze dziecko osiągnie dorosłość. Warto jednak zadbać o spokojną przyszłość i bezpieczeństwo naszych najbliższych. Zawsze istnieje takie ryzyko, a my na pewno nie jesteśmy w stanie przewidzieć swojej przyszłości. Możemy więc zabezpieczyć przyszłość naszego dziecka tak, by z tytułu naszej śmierci otrzymało oszczędności, które ułatwią mu dalsze życie. 

Istnieje również rozwiązanie, które zapewni ochronę naszym rodzicom oraz teściom. Nie musimy decydować się na taką opcję, ponieważ nie jest ona obowiązkowa. Warto jednak wiedzieć, że mamy taką możliwość i ochroną możemy objąć również starszych członków naszej rodziny. 

Jak zgłosić fakt wystąpienia zdarzenia u ubezpieczyciela? Kto może otrzymać pieniądze z polisy? Podpowiadamy.  

TU SPRAWDZISZ CENY UBEZPIECZENIA

Co przysługuje za śmierć rodzica? 

Podstawową formą wsparcia dla osób, którym zmarł rodzic lub rodzice jest zasiłek pogrzebowy. Aby go otrzymać, wystarczy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:

• wniosek ze strony ZUS (Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) lub w siedzibie placówki;
• skrócony odpis aktu zgonu;
• oryginały rachunków, które dokumentują wydatki na pogrzeb, ewentualnie ich kopie, potwierdzone przez bank;
• dokumenty potwierdzające pokrewieństwo ze zmarłym;
• zaświadczenie o objęciu zmarłego rodzica ubezpieczeniem społecznym (odcinek renty lub emerytury).

Oczywiście – taki zasiłek przysługuje tylko wtedy, gdy zmarły miał ubezpieczenie, pobierał emeryturę lub rentę czy spełniał warunki do uzyskania tych świadczeń, był na zasiłku chorobowym, świadczeniu rehabilitacyjnym lub zasiłku macierzyńskim. Zasiłek pogrzebowy wynosi dla członków rodziny 4 tys. zł, niezależnie od poniesionych kosztów pogrzebu. Od lipca 2024 roku kwota ma zostać podniesiona do 7 tys. zł.

Innym wariantem jest odprawa pośmiertna – wypłacana dzieciom zmarłego rodzica do 25 roku życia (pod warunkiem, że się uczą). Dzieci mogą ubiegać się o takie świadczenie, jeśli rodzic zmarł podczas wykonywania obowiązków zawodowych, jak i wówczas, gdy przebywał na urlopie wypoczynkowym, macierzyńskim czy wychowawczym. Od odprawy pośmiertnej nie trzeba płacić podatku, a jego wysokość jest uzależniona od stażu pracy. 

I wreszcie świadczenie z tytułu polisy ubezpieczeniowej na życie. Może wynosić 500 czy 1000 zł jednorazowo bądź w postaci renty (np. polisa posagowa), ale również wielokrotność tej sumy. To zależy, czy rodzic jest współubezpieczony (polisa rodzinna na życie), czy ma osobną umowę (np. bezterminowa polisa na życie dla seniorów). 

Co ma wpływ na wysokość odszkodowania? 

Na początku warto wyjaśnić na czym polega ubezpieczenie na życie i odszkodowanie. Musimy wiedzieć, że polisę na życie możemy nabyć w formie podstawowej lub rozszerzonej, stąd tak ważne jest, by rozumieć różnice, jakie są między nimi. Odszkodowanie za śmierć rodzica z polisy na życie może więc różnić się w zależności od wybranej opcji oraz sumy ubezpieczenia.

W swoim podstawowym zakresie polisa na życie ma chronić bliskich na wypadek naszej śmierci. W momencie, gdy dożyjemy końca umowy – to my otrzymujemy zgromadzone przez lata oszczędności. W sytuacji, gdy dojdzie do naszego zgonu – odszkodowanie za śmierć rodzica zawsze otrzymują nasi bliscy, których wskazaliśmy w umowie jako uposażonych lub – osoby z prawem do dziedziczenia z zachowaniem ich kolejności.

Suma ubezpieczenia jest całkowicie zależna od naszego wyboru – możemy zatem ubezpieczyć się na 50 000 zł, 100 000 zł, jak i 300 000 zł. Naturalnie, wybór jest podyktowany naszą indywidualną decyzją oraz zasobnością naszego portfela.

Drugą, bardzo ważną sprawą w wyborze ubezpieczenia na życie jest rozszerzenie ochrony. Powinniśmy pomyśleć również o wsparciu w różnych, trudnych, życiowych sytuacjach jak np. zdiagnozowanie nowotworu. Ochrona dodatkowa może dotyczyć właśnie rozpoznania poważnej choroby, jak i pobytu w szpitalu, wypadku, inwalidztwa czy operacji chirurgicznej.

Dodatkowa ochrona jest ważna, ponieważ może zwiększyć kwotę odszkodowania. Rozszerzenie, które uwzględnia nieszczęśliwe wypadki oraz wypadki komunikacyjne może skutkować wypłaceniem nie 100% sumy ubezpieczenia, ale nawet 300%. 

Przykładowo – ubezpieczając się na sumę 100 000 zł, za śmierć ubezpieczonego, który zginął w wypadku samochodowym, spowodowanym nieszczęśliwym wypadkiem – rodzina może otrzymać nawet 300 000 zł. 

Warto dodać, że suma ubezpieczenia może być kwotą stałą, ale i zmienną – tutaj również decyzja należy do nas. Możemy zdecydować się na opcję zmiennej sumy ubezpieczenia, gdy np. posiadamy wysoki kredyt mieszkaniowy – z upływem lat, gdy jesteśmy coraz bliżej całkowitej spłaty kredytu i nie potrzebujemy tak dużego zabezpieczenia, kwota sumy ubezpieczenia może się zmniejszać. Dla wielu osób może to być bardziej ekonomiczne rozwiązanie. 

Zobacz, kto może liczyć na pieniądze z polisy? 

Odszkodowanie za śmierć rodzica otrzymuje płatnik składek lub, jeśli ubezpieczony nie żyje, pieniądze trafiają do tzw. uposażonego, czyli osoby wymienionej z imienia i nazwiska (niekoniecznie spokrewnionej) podczas podpisywania umowy ubezpieczenia. Natomiast jeśli ubezpieczony nie wyznaczył uposażonych, świadczenie trafi do osób uprawnionych do dziedziczenia z zachowaniem następującej kolejności: 

• współmałżonek,
• dzieci,
• rodzice,
• inni ustawowi spadkobiercy.

Otrzymane za śmierć rodzica pieniądze można przeznaczyć na dowolny cel – od sfinansowania pogrzebu, przez pokrycie bieżących wydatków związanych z utrzymaniem rodziny, po spłatę zobowiązań, takich jak np. kredyt.

Ile możesz otrzymać w takiej sytuacji? 

Wysokość odszkodowania z tytułu utraty rodzica zależy od wielu czynników. Wpływają na nią między innymi:

• rodzaj zdarzenia, które doprowadziło do zgonu,
• suma ubezpieczenia ustalona podczas podpisywania umowy,
• wysokość oraz częstotliwość opłacania składki miesięcznej,
• zakres ochrony (im szersza polisa, tym zwykle niższa suma ubezpieczenia, ale za to odszkodowanie za śmierć rodzica jest wypłacane z tytułu wielu różnych zdarzeń).

Generali oferuje ubezpieczenie grupowe, które zapewnia odszkodowanie za śmierć rodzica w wysokości 100% SU dla umowy dodatkowej dotyczącej śmierci rodzica lub teścia, w zależności od wybranego wariantu ubezpieczenia. Natomiast jeśli chodzi o zdarzenia związane z członkami rodziny, poza śmiercią rodzica do wypłaty odszkodowania upoważnia również śmierć współmałżonka, śmierć dziecka, osierocenie dziecka, urodzenie dziecka, urodzenie dziecka martwego, a nawet śmierć teścia.

W PZU dostępne jest ubezpieczenie terminowe Na Dobry Początek. Jest to polisa, w której dziecko za śmierć rodzica może otrzymać ustaloną w umowie kwotę w postaci regularnej, comiesięcznej renty. Oznacza to, że może miesięcznie otrzymywać np. 3 000 zł.

W 4 Life Direct można wykupić ubezpieczenie na życie „Moi Bliscy”, które gwarantuje wypłatę świadczenia w wysokości 100% sumy ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia jest bezterminowa, ochrona trwa do końca życia. To, co wyróżnia ubezpieczenie na życie „Moi Bliscy”, to brak karencji oraz błyskawiczne zlecenie wypłaty odszkodowania (w ciągu 24 godzin od dostarczenia dokumentów). Ubezpieczyciel zastrzega jednak, że w razie śmierci niezwiązanej z nieszczęśliwym wypadkiem w okresie 2 lat od podpisania umowy wysokość odszkodowania z tytułu śmierci rodzica ogranicza się do wysokości wpłaconych składek. Dopiero po upływie tego czasu świadczenie jest wypłacane w pełnej wysokości.

Ochronę na wypadek śmierci rodzica lub teścia oferuje również polisa grupowa dla klienta indywidualnego w ERGO Hestia, która w zależności od wybranego pakietu i wariantu może zapewnić z tytułu śmierci rodzica od 1 800 zł do 2 300 zł. 

W towarzystwie ubezpieczeniowym Signal Iduna ubezpieczony z pomocą polisy Grupa Otwarta SIGO może za śmierć rodzica dostać od 600 zł do 2 400 zł w zależności od wybranego wariantu. Polisa obejmuje ochroną zarówno śmierć rodziców, jak i teściów.
 

Tabela 1. Opracowanie własne na podstawie ofert wybranych TU.

TU SPRAWDZISZ CENY UBEZPIECZENIA

Na co przeznaczyć odszkodowanie za śmierć rodzica?

Pieniądze, jakie możesz otrzymać z tytułu śmierci ojca lub za śmierć matki mogą znacznie przewyższyć wysokość zasiłku pogrzebowego. Możesz zatem pokryć koszty pochówku, jak i przeznaczyć na inny, dowolnie wybrany cel. 

Jeśli rodzic w przypadku śmierci pozostawił po sobie długi, to pieniądze, jakie otrzymasz po jego śmierci możesz wykorzystać na spłatę jego zobowiązań finansowych. Jednorazowe odszkodowanie może zostać przeznaczone na dowolny cel.  

To musisz wiedzieć, jeśli chcesz zgłosić ubezpieczycielowi śmierć rodzica 

Aby otrzymać odszkodowanie z tytułu śmierci rodzica, konieczne jest zgłoszenie zdarzenia w towarzystwie ubezpieczeniowym. W tym celu należy dopełnić kilku formalności.

O jakich krokach musisz pamiętać:

1. Pobrać wniosek ze strony TU – na stronie swojego ubezpieczyciela powinieneś znaleźć wzór wniosku, który będziesz musiał wypełnić; jeśli takiego wzoru nie znajdziesz, możesz poszukać również gotowego wzoru na internecie,
2. Wypełnić formularz – uzupełnił wszystkie niezbędne dane, które są zaznaczone w piśmie, jeśli nie jesteś pewien niektórych informacji, jak np. numer twojej polisy – skontaktuj się z ubezpieczycielem,
3. Dołączyć dokumenty – ubezpieczyciel może wymagać dokumentów, które potwierdzą zgon rodzica lub teścia, czyli np. skróconego odpisu aktu zgonu, kopii dowodu osobistego lub paszportu osoby ubezpieczonej,
4. Przesłać do TU – sposób zgłoszenia jest zależny od TU, możesz przesłać wniosek tradycyjną pocztą, za pośrednictwem formularza online, e-mailem lub SMS-em, należy pamiętać, by załączyć odpis aktu zgonu, potrzebny może być odpis aktu zawarcia małżeństwa oraz kopia dowodu osobistego osoby zmarłej,
5. Uzupełnienie danych formalnych, jeśli TU zgłosi taki brak – w razie, gdy nie wszystkie dane zostały uzupełnione, ubezpieczyciel może wezwać do uzupełnienia braków formalnych, może to nieco wydłużyć procedurę otrzymania odszkodowania.

Skontaktuj się z ubezpieczycielem

Nie jesteś pewien, czy oprócz wniosku o wypłatę świadczenia za śmierć rodzica będzie Ci potrzebny skrócony odpis aktu zgonu, czy jeszcze inne dokumenty? Nie wiesz również od czego zależy wysokość odszkodowania? Jeśli chcesz ubiegać się o wypłatę odszkodowania za śmierć rodzica, warto skontaktować się z towarzystwem ubezpieczeniowym. 

Pamiętaj o tym, że każde towarzystwo ubezpieczeniowe wskazuje na swojej stronie internetowej preferowany sposób kontaktu. Może to być zgłoszenie telefoniczne pod wskazaną infolinią, za pośrednictwem SMS-a lub mailowe. Niektóre firmy posiadają specjalny formularz mailowy na swojej stronie, który ma ułatwić kontakt.

Gdy chcesz ubiegać się o odszkodowanie za śmierć ubezpieczonego, musisz spełnić kilka warunków. Jednym z nich są konkretne dokumenty. Brak jednego z nich może wydłużyć czas oczekiwania na odszkodowanie. W określonych okolicznościach ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania. Wówczas możesz odwołać się od tej decyzji i poczekać na ponowne rozpatrzenie swojego wniosku.

Kontaktując się z towarzystwem ubezpieczeniowym dowiesz się również, do czego zależy wysokość odszkodowania. W sytuacji, gdy ubiegasz się o świadczenie z polisy Twojego rodzica, musisz pamiętać, że mógł on podzielić świadczenie w sposób nierówny, kierując je do kilku osób. Przykładowo: kwota świadczenia na wypadek śmierci wynosiła 50 000 zł, a na uposażonych zostały wskazane trzy osoby. Pierwsza z nich otrzymała 30 000 zł, a dwie pozostałe po 10 000 zł. Ubezpieczony może wskazać zarówno, komu pieniądze powinny zostać wypłacone, oraz jaki udział procentowy przypadnie każdej z nich.

W tych przypadkach możesz nie otrzymać pieniędzy

Odszkodowanie za śmierć rodzica może nie zostać wypłacone, jeżeli zdarzenie, które doprowadziło do śmierci, znajduje się na liście tzw. wyłączeń odpowiedzialności. Są to sytuacje określone przez ubezpieczyciela, które mogą poskutkować odmową wypłaty zgromadzonych oszczędności.

Przykładowe wyłączenia odpowiedzialności to: 

• brak terminowości w opłacaniu składek, 
• niestosowanie się do zaleceń lekarza i w efekcie pogorszenie stanu
• zdrowia, 
• poddawanie się zabiegom o charakterze medycznym bez nadzoru lekarza,
• popełnienie przestępstwa, 
• popełnienie samobójstwa, 
• prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu, 
• próba popełnienia samobójstwa, 
• samookaleczenie, 
• stosowanie narkotyków, środków psychoaktywnych, środków psychotropowych lub środków odurzających,
• udział w działaniach wojennych, aktach terroru lub ruchach
• społecznych, 
• uprawianie sportów o ryzykownym charakterze,
• usiłowanie popełnienia przestępstwa,
• zatajenie prawdy o stanie zdrowia (np. chorobach genetycznych występujących w rodzinie lub zdiagnozowanym schorzeniu przewlekłym).

Wypowiedź eksperta

Podczas podpisywania umowy ubezpieczenia warto również zwrócić uwagę na karencję. Jest to czas po podpisaniu umowy, kiedy jeszcze nie obowiązuje ochrona ani nie przysługuje odszkodowanie. Karencja to rodzaj zabezpieczenia dla firmy ubezpieczeniowej przed nadużyciami ze strony klientów.

Michał Ratajczak, Specjalista ds. ubezpieczeń nieruchomości

Karencja może być różna, w zależności od rodzaju zdarzenia. Przykładowo, w przypadku poważnego zachorowania lub pobytu w szpitalu wynosi ona 3 miesiące, natomiast sytuacja taka jak urodzenie dziecka wiąże się z co najmniej 9-miesieczną karencją. W razie śmierci rodzica karencja wynosi zwykle 6 miesięcy — takie zasady stosuje np. Nationale Nederlanden lub PZU.

Inne istotne kwestie, o których należy pamiętać podczas zawierania umowy ubezpieczenia, to:

• limity świadczeń – odszkodowania są gwarantowane w ramach określonego limitu, np. można z nich skorzystać raz w roku lub w obrębie danego procentu sumy ubezpieczenia,
• zakres ochrony – warto upewnić się, czy polisa zapewnia ochronę nie tylko na wypadek śmierci w wyniku nieszczęśliwego wypadku, lecz także w wyniku innych przyczyn, np. poważnego zachorowania lub wypadku komunikacyjnego. Najbardziej korzystne rozwiązanie uwzględni takie ryzyka, które mogą dotyczyć nas w życiu codziennym. 

Gdzie znaleźć dobrą ochronę na przyszłość?

Twoja polisa na życie może uwzględniać taki zakres ochrony, na jakim najbardziej Ci zależy. To oznacza, że może gwarantować podstawową ochronę, jak również odszkodowanie za śmierć rodzica, ale i świadczenie z tytułu śmierci wskutek wypadku komunikacyjnego, na wypadek poważnej choroby lub urazu ciała. Sam podejmij decyzję o tym, jaki zakres ochrony będzie dla Ciebie najlepszy oraz jaką kwotę chcesz przeznaczyć na ten cel.

Każde towarzystwo ubezpieczeniowe może oferować nieco inne rozwiązanie. Dlatego bardzo ważne jest porównanie wielu różnych polis. Sprawdź koniecznie, na jaką wypłatę odszkodowania możesz liczyć, jakie dokumenty mogą być potrzebne, gdy dojdzie do zdarzenia objętego ochroną (np. na wypadek śmierci rodzica).

W tym celu warto skorzystać z porównywarki ubezpieczeń na życie. Dzięki temu zaoszczędzisz swój cenny czas i dotrzesz do najbardziej atrakcyjnych ofert. Porównywarka wymaga wypełnienia krótkiej ankiety, w której określasz swoje preferencje względem ubezpieczenia, a następnie przygotowuje spersonalizowaną ofertę, eliminując te spoza kręgu Twoich zainteresowań.

TU SPRAWDZISZ CENY UBEZPIECZENIA

Przeczytaj koniecznie: Zasiłek pogrzebowy 2024. 7 000 zł już niebawem?