Badania profilaktyczne - o czym warto pamiętać?

Dlaczego warto pomyśleć o badaniach profilaktycznych w Nowym Roku? 

Wykonanie rutynowych badań kontrolnych nie wymaga jakiegoś specjalnego czasu, możemy wykonać je w dowolnym momencie roku. Jednak Nowy Rok to bardzo często czas, w którym planujemy zrealizować założone plany dotyczące naszej przyszłości, zdrowia czy kariery.  

Wykonanie badań wraz z Nowym Rokiem może być bardzo dobrym pomysłem, szczególnie, jeśli zadbamy, by było to nasze coroczne postanowienie. Dzięki temu zachowamy regularność w kontrolowaniu swojego stanu zdrowia i będziemy mogli wyłapać odstępstwa od normy w naszych wynikach.  

Wiele chorób, szczególnie na początku swojego przebiegu, występuje bezobjawowo lub ich symptomy są bardzo subtelne. Łatwo zrzucić je na przemęczenie czy stres związany z nadmiarem obowiązków. Badania kontrolne wykonane na początku Nowego Roku pozwolą nam zachować czujność i uniknąć wielu nieprzyjemnych konsekwencji wynikających z zaniedbania regularnej profilaktyki. 

Jakie badania profilaktyczne warto wykonać? 

To, jakie badania warto wykonywać cyklicznie, zależy w dużym stopniu od naszego wieku. Wpływ mają oczywiście również inne czynniki – choroby przewlekłe, ogólna kondycja czy rodzaj wykonywanej pracy. Jeśli należymy do grupy ryzyka i np. kilka osób w naszej rodzinie zmarło z powodu raka jelita grubego – tym bardziej warto pamiętać o regularnych kontrolach wyników. Z kolei osoby narażone na przykład na duże stężenie pyłów w powietrzu (np. manikiurzystka, pracownik fabryki produkcyjnej) powinny zadbać o to, by regularnie sprawdzać stan swoich płuc. 

Z całą pewnością do podstawowych badań, które warto wykonywać każdego roku, jest morfologia, badania ogólne moczu, stężenie glukozy oraz samobadanie (badanie, które możemy wykonywać samodzielnie w domu poprzez kontrolowanie palcami zgrubień lub innych zmian pod powierzchnią skóry). Powinniśmy również kontrolować nasze ciśnienie tętnicze i obserwować czy na tym polu z wiekiem zachodzą jakieś zmiany, które mogłyby wskazywać na choroby układu krążenia. 

Warto kontrolować stan skóry, szczególnie po sezonie letnim – obserwować pieprzyki, przebarwienia oraz inne pojawiające się zmiany w jej wyglądzie. Dbajmy również o regularne kontrole stomatologiczne.  

Dobrze jest przestrzegać regularnych kontroli w zakresie zdrowia intymnego – w zależności od płci oraz wieku, w jakim się znajdujemy, może zagrażać nam wiele różnych przypadłości, ale i poważnych chorób. Wczesne wykrycie może pomóc szybko wrócić do zdrowia albo zapobiec rozwojowi choroby. 

Pamiętajmy o tym, że jeśli z różnych przyczyn należymy do grupy ryzyka i np. jeśli w naszej rodzinie zdarzały się przypadki nowotworu piersi lub prostaty, do lekarza możemy, a nawet powinniśmy wybierać się częściej.  

Może być również tak, że wykonaliśmy badania, a nasze wyniki są w normie. Pomimo tego nasze samopoczucie jednak nie być za dobre lub zaobserwowaliśmy u siebie niepokojące zmiany związane z wagą, zmęczeniem, bólem lub zmianami skórnymi. W takiej sytuacji nie czekajmy i udajmy się jak najszybciej do lekarza. 

Jak często powinniśmy wykonywać badania profilaktyczne?  

Wiele poważnych chorób może mieć bardzo łagodny przebieg, jeśli zostaną wykryte i rozpoznane odpowiednio wcześnie. Choroby związane z układem krążenia czy choroby nowotworowe można skutecznie leczyć, jednak wymaga to naszej współpracy z lekarzem, a przede wszystkim niezbędne są regularne badania. 

Każda grupa wiekowa ma przypisane terminy, które określają częstotliwość wykonywania badań. Są to zalecenia ustanowione przez Ministerstwo Zdrowia. Wskazania biorą pod uwagę ryzyko zachorowania w konkretnej grupie wiekowej, ale i poziom szkodliwości badań (np. promieniowanie RTG). 

BADANIA DLA OSÓB PO DWUDZIESTCE 

Osoby po 20. roku życia to grupa, w której są zarówno studenci, jak i osoby zaczynające swoją karierę zawodową. Po 20. roku życia ryzyko poważnych chorób związanych z układem krążenia lub zmianami nowotworowymi są dość niskie. Nie oznacza to jednak, że takie choroby nie występują u młodych osób, dlatego warto wykonywać regularne badania w tym kierunku. 

Osoby, które aktywnie uprawiają sport, również powinny monitorować swoje wyniki badań. Aktywność fizyczna wpływa na niedobory związane z dietą, a to może przekładać się na późniejsze dolegliwości.  

Tabela 1. Opracowanie własne na podstawie zwrotnikraka.pl.

BADANIE DLA OSÓB PO TRZYDZIESTCE

W grupie osób po 30. roku życia są zarówno osoby aktywnie zawodowo, jak i wychowujące dzieci. Nadmiar obowiązków, stres, przemęczenie mogą doprowadzić do tego, że przeoczymy pierwsze objawy poważniejszych dolegliwości. 
 

Po 30. roku życia trudniej bywa znaleźć czas na zdrową i zbilansowaną dietę, zadbanie o odpoczynek oraz odpowiednią aktywność fizyczną. Zwalnia również metabolizm ciała. Stąd wyniki badań mogą ulec zmianie i warto się im przyglądać.
 

Tabela 2. Opracowanie własne na podstawie zwrotnikraka.pl.

BADANIA DLA OSÓB PO CZTERDZIESTCE 

Osoby po 40. roku życia wkraczają powoli w grupę ryzyka związaną z poważniejszymi dolegliwościami. Czterdziestolatkowie wciąż cieszyć się mogą dobrymi wynikami badań oraz świetną kondycją, jednak regularne badania są konieczne, by wyeliminować poważne zagrożenie. 

Tabela 3. Opracowanie własne na podstawie zwrotnikraka.pl.

BADANIA DLA OSÓB PO PIĘĆDZIESIĄTCE 

Osoby w wieku 50+ powinny pilnować regularnych badań ze względu na rosnące ryzyko zachorowania. W tym wieku badania kontrolne powinny obejmować oprócz rutynowego badania krwi i moczu, poziomu cholesterolu czy ciśnienia również RTG klatki piersiowej, kolonoskopię oraz gastroskopię. Kobiety po 50. roku życia powinny regularnie wykonywać mammografię, z kolei mężczyźni wykonywać badanie antygenu PSA, który może pomóc zdiagnozować raka prostaty. 

Tabela 4. Opracowanie własne na podstawie zwrotnikraka.pl.

Po 60. roku życia badania profilaktyczne są również bardzo ważne. Należy raz w roku wykonywać pełną morfologię krwi, sprawdzać profil lipidowy oraz badać poziom fibrynogenu – czynnika odpowiedzialnego za krzepnięcie krwi. Regularnie warto monitorować poziom ciśnienia tętniczego, by zapobiec nadciśnieniu, które w tym wieku stanowi coraz większe zagrożenie dla zdrowia. Pozostałe badania, jak gastroskopia, kolonoskopia, mammografia czy padanie PSA w dalszym ciągu należy wykonywać systematycznie. W tym wieku u wielu osób pojawiają się problemy związane z poziomem cukru, hormonami tarczycy, wzrokiem oraz układem krążenia. Żadnych dolegliwości nie warto ignorować. 

Częstotliwość badań warto omówić ze swoim lekarzem prowadzącym, które oceni na podstawie wywiadu oraz wcześniejszej historii pacjenta, jakie badania są wskazane oraz jak często. 

O jakich badaniach profilaktycznych dla dzieci warto pamiętać? 

Badania dzieci również są niezwykle ważne, dlatego od pierwszych chwil życia dzieci powinny być poddawane regularnym bilansom kontrolnym.  

W 1. miesiącu życia dziecka lekarz powinien sprawdzić wagę i wzrost dzieci, wielkość ciemiączka, obwód główki maluszka, ale również narządy płciowe oraz wzrok. Podczas tej pierwszej kontroli można poinformować pediatrę o swoich spostrzeżeniach lub dolegliwościach, które pojawiają się u dziecka.  

Kolejna kontrola powinna odbyć się między 6. a 8. tygodniem życia dziecka. W trakcie wizyty lekarz pediatra powinien poinformować o tym, czy nie zaobserwował ewentualnych nieprawidłowości oraz o dalszych wizytach bilansowych i zalecanych szczepieniach.

Tabela 5. Opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.

Badania kontrolne u starszych dzieci z kolei powinny odbywać się co 2 lub 3 lata. Tutaj częstotliwość zależna jest od indywidualnych potrzeb dziecka. Jeśli często u malucha nawracają infekcje, ma niską odporność albo waga dziecka w ostatnim czasie znacznie wzrosła lub spadła – warto udać się do lekarza. 

Ministerstwo Zdrowia zaleca również, by w wieku 10 lat u dziecka zostały wykonane badania poziomu hormonów tarczycy.  

Przy pojawiających się zmianach skórnych lub reakcjach alergicznych potrzebne mogą być testy w kierunku uczuleń dziecka. Wówczas wstępnie wykonać należy badanie na poziom przeciwciał IgE. Takie wyniki mogą stwierdzić lub wykluczyć problemy związane z uczuleniem, co ułatwi dalsze kroki związane z rozpoznaniem choroby. 

Ile kosztują badania profilaktyczne? 

Koszt badań profilaktycznych nie musi być wcale wysoki, a również może nas w ogóle nic nie kosztować. To wszystko zależy od tego, czy wykonujemy badania w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, prywatnie czy skorzystamy z prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego.  

Badanie, jakim jest morfologia kosztuje zazwyczaj od kilku do kilkunastu złotych. Koszt nie jest zatem wysoki, ale należy pamiętać o tym, że wyniki mogą wymagać rozszerzenia badań.  

Wykonanie badań poziomu cholesterolu we krwi to również nieduży koszt, a wydać możemy na ten około 20-30 zł. Jednak pakiet badań pełnego lipidogramu w prywatnym gabinecie może stanowić wydatek rzędu ponad 200 zł.  

Dla osób, które chcą sprawdzić stan swoich płuc lub innych narządów poprzez badanie RTG, koszt takiego badania prywatnie może wynosić od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Tego badania nie trzeba wykonywać zbyt często, jednak warto zadbać o to, by nie musieć płacić za taką usługę. 

Za badanie wzroku oraz dna oka zapłacić możemy od 100 do 200 zł. Cena zależna jest od tego, gdzie udamy się na kontrolę oraz czy potrzebne będą dodatkowe badania.  

Znacznie bardziej kosztownym badaniem może okazać się tomografia komputerowa. Za nią możemy zapłacić od około 200 do 1200 zł. Cena może się różnić w zależności od miejsca zamieszkania, badanego obszaru ciała (np. głowa, klatka piersiowa, jama brzuszna). Drogim badaniem może być również rezonans magnetyczny, który może stanowić wydatek od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Tu również cena zależna jest od tego, jaką część ciała badamy oraz gdzie wykonujemy świadczenie. 

Wykonanie testów alergicznych może wynieść około kilkuset złotych. Na cenę wpływ ma rodzaj oraz szerokość badań, ponieważ każda alergia może się od siebie różnić. Część osób zmagających się z alergią ma uczulenie na jeden lub dwa alergeny, inni z kolei cierpią na alergie pokarmowe, skórne oraz wziewne. Wówczas profil badań będzie musiał być pogłębiony, by dotrzeć do wszystkich czynnych alergenów. 

Jak może pomóc prywatne ubezpieczenie zdrowotne? 

Badania kontrolne można wykonać w ramach ubezpieczenia poprzez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wówczas takie świadczenie odbywa się za darmo, ale wymagane są wizyty u lekarzy w celu wystawienia skierowania na darmowe badania. O ile morfologia, badanie moczu, pomiar ciśnienia tętniczego krwi czy poziom cholesterolu nie będą wymagać długiego czasu oczekiwania, tak już na wizytę u ginekologa, endokrynologa czy kardiologa możemy dosyć długo poczekać. Czas oczekiwania na wizytę u specjalisty to bardzo często minimum miesiąc, a w niektórych przypadkach na kontrolę czekać możemy ponad rok.  

Aby nie musieć czekać na wizytę oraz wykonywać badań prywatnie, warto zainteresować się zakupem prywatnej polisy zdrowotnej. Udostępnia ona darmowe badania oraz wizyty u specjalistów w ramach stałego abonamentu.  

Tabela 6. Opracowanie własne na podstawie danych rankomat.pl z dnia 09.01.2023 r.

Gdzie znaleźć dobre ubezpieczenie zdrowotne 

Na rynku ubezpieczeń zdrowotnych znaleźć można wiele różnych ofert. Dzięki temu każdy z nas może znaleźć produkt, który będzie odpowiadał naszym indywidualnym potrzebom. Jeśli zmagamy się z określonymi problemami np. endokrynologicznymi lub urologicznymi, możemy wybrać taki pakiet, który będzie uwzględniał tego konkretnego specjalistę.  

Ubezpieczenia oferują dostęp do określonej liczby specjalistów oraz możliwość wykonania konkretnych badań diagnostycznych. Oprócz tego możemy skorzystać również z domowych wizyt lekarza lub pielęgniarki, darmowych szczepień oraz rehabilitacji lub zabiegów szpitalnych. W celu znalezienia odpowiedniej oferty najlepiej skorzystać z pomocy porównywarki ubezpieczeniowej. Dzięki niej możemy sprawdzić dostępne ubezpieczenia, sprawdzić ich zakres i porównać ceny. W ten sposób szybciej i łatwiej będzie nam podjąć decyzję o tym, jaki wariant ochrony zdrowia będzie dla nas najlepszym wyborem.

Alicja Orłowska

Z pomocą porównywarki ubezpieczeniowej możemy trafić na najtańsze ubezpieczenie zdrowotne, najbardziej korzystną ofertę, jak i produkt, który zapewni usługi nie tylko dla nas, ale i naszych bliskich. Wystarczy uzupełnić dane w porównywarce rankomat.pl, gdzie znajdziemy wiele różnych ofert i przekonamy się, jak wiele opcji mamy do wyboru.