Choroby współistniejące - czyli jakie i co oznacza wielochorobowość?

Gdyby nie koronawirus, prawdopodobnie niewiele osób słyszałoby o chorobach współistniejących. Wyjaśniamy ten termin i podajemy przy okazji praktyczne przykłady obecności chorób współistniejących w codziennym życiu.

Czym są choroby współistniejące?

Choroby współistniejące oznaczają tzw. wielochorobowość. To więcej niż jedna choroba, na którą w momencie zdiagnozowania cierpi pacjent. W jednym momencie mogą wystąpić u niego objawy choroby neurologicznej, układu oddechowego, serca czy nowotworu. 

Wśród schorzeń typowych dla wieku podeszłego najczęściej występuje nadciśnienie tętnicze, choroba Alzheimera, przerost lub nowotwór prostaty, cukrzyca, zaćma, osteoporoza, a także zmiany fizjologiczne, m.in. zmniejszenie perystaltyki jelitowej, obniżenie kwasowości w żołądku czy zmniejszanie się wchłaniania z jelit.

Co wpływa na rozwój chorób współistniejących?

Z wielochorobowością mamy do czynienia przy złożonych infekcjach czy niedomaganiu poszczególnych części ciała, np. serca. Choroby współistniejące dotyczą głównie chorych przewlekle, jak też osób w podeszłym wieku. Znaczenie mają jednak także inne czynniki, jak:

• przewlekłe zakażenia, 
• stany zapalne, 
• zaburzenia metaboliczne, 
• podatność genetyczna,
• błędy medyczne.

Przykładowe choroby współistniejące

Niektóre schorzenia jak choroba serca, choroba reumatyczna, depresja czy otyłość
powodują, że zainfekowana jest większa część organizmu.

Chorujący na serce zmaga się z nawet z kilkoma chorobami naraz, jak choroba niedokrwienna serca, migotanie przedsionków, nadwaga, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, przewlekła choroba płuc i niedokrwistość. U osób, które mają wrodzoną wadę serca chorobami współistniejącymi są nadciśnienie tętnicze, schorzenia tarczycy, zaburzenia psychiczne, zaburzenia neurologiczne, przewlekłe choroby płuc i udar mózgu.

Z chorobami reumatycznymi związane są choroby serca i naczyń, toczeń, i zapalenie łuszczycowe stawów.
Osoby cierpiące na depresję zmagają się z fibromilagią (uczuciem przewlekłego zmęczenia), bólami głowy, lękami, reumatoidalnym zapaleniem stawów oraz migreną.

Otyłość to też choroba, a cierpiący na nią są dotknięci hiperlipidemią, nadciśnieniem i cukrzycą typu 2.

Choroby współistniejące a koronawirus SARS-CoV-2

Koronawirus można przejść bezobjawowo, szczególnie w młodym wieku. Dla osób w podeszłym wieku, które cierpią na różnego rodzaju infekcje dróg oddechowych, wirus SARS-CoV-2 może okazać się śmiertelnie niebezpieczny. Poza tym choroby współistniejące (np. przewlekłe schorzenia płuc czy oskrzeli) zwiększają ryzyko zakażenia Covid-19. 

Śmiertelność z powodu zarażenia wirusem rośnie wraz z wiekiem, co pokazują przykładowe statystyki New York City Health z 14.04.2020 r. Największy odstetek zgonów dotyczy osób powyżej 75 troku życia, u ludzi młodych i bardzo młodych ryzyko jest ograniczone praktycznie do zera. W przedziale wiekowym 18-44 lata, który jest dość szeroki, w dalszym ciągu nie ma znaczących różnic. Te pojawiają się dopiero wśród osób mających c najmniej 45 lat.

Tabela 1. Dane New York City Health z 14.04.2020 r. na podstawie worldometer.info.

W Polsce także najbardziej narażone są osoby starsze, a wszystkie lub większość osób zmarłych z powodu koronawirusa przechodziło choroby współistniejące – najczęściej przewlekłą chorobę niedokrwienną serca, stenozę aortalną (wada zastawkowa serca), nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2, otyłość olbrzymią czy zespół depresyjny. 

Czy można ubezpieczyć się od choroby współistniejącej?

Towarzystwa ubezpieczeniowe dość szybko zareagowały na pandemię, starając się dostosować swoje produkty do nowych potrzeb. A te wynikały głównie z potrzeby ochrony finansowej na wypadek zakażenia koronawirusem. 

W większości polis na życie można zyskać świadczenie z tytułu długiego pobytu w szpitalu – nawet do 180 dni. I tym samym zyskać od 10 do 100 zł i więcej za każdy dzień pobytu w placówce medycznej – także wtedy, gdy powodem jest koronawirus czy któraś z chorób współistniejących.

Można też ubezpieczyć się na wypadek zdiagnozowania poważnej choroby. Przykładowo, Nationale Nederlanden w polisie Umowa dodatkowa na wypadek poważnych chorób– bez nowotworów przedstawia katalog chorób w 2 wariantach – podstawowym i rozszerzonym.

Podstawowe ubezpieczenie od choroby obejmuje: zawał serca, udar mózgu, zabieg chirurgiczny polegający na dokonaniu pomostu omijającego wieńcowego (bypass), przeszczep narządów,  niewydolność nerek, utratę wzroku, utratę słuchu, angioplastykę naczyń wieńcowych (PTCA), operację aorty, operację zastawek serca, schyłkową niewydolność wątroby , utratę mowy i schyłkową niewydolność oddechową.

Rozszerzone ubezpieczenie od choroby obejmuje podstawę + stwardnienie rozsiane, oparzenie trzeciego stopnia, niedokrwistość aplastyczną, chorobę Alzheimera, śpiączkę, chorobę Parkinsona, całkowity niedowład, zakażenie wirusem HIV, pourazowe uszkodzenie mózgu, chorobę Creutzfeldta-Jacoba, postępującą twardzinę układową (uogólniona sklerodermia), bakteryjne zapalenie opon mózgowych, ropień mózgu z utrzymującymi się deficytami neurologicznymi, chorobę Leśniowskiego-Crohna, wirus ebola, słoniowaciznę, wirusowe zapalenie mózgu, toczeń rumieniowaty układowy, dystrofię mięśniową, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i postać mózgową malarii z trwałymi deficytami.

Jakie są zasady ubezpieczenia od choroby?

Podany przykład polisy Nationale Nederlanden (każde TU może mieć nieco inne zasady) oznacza ochronę dla osób, które ukończyły 17 lat, ale nie przekroczyły 61 lat w momencie zawierania umowy. Ochrona możne trwać do 65 urodzin ubezpieczonego, a sama umowa jest zawierana na okres 5 lat.

W ciągu całego cyklu 5 lat ubezpieczony może otrzymać maksymalnie 3 wypłaty z tytułu 3 różnych poważnych chorób na zasadzie:

• Pierwsza choroba – 100% sumy ubezpieczenia za wyjątkiem W przypadku angioplastyki naczyń wieńcowych (PTCA) z SU w wysokości 50%
  
  np. ubezpieczony stracił słuch i otrzymał wypłatę 100% sumy ubezpieczenia. Następnie przeszedł zabieg angioplastyki naczyń wieńcowych (PTCA) i z tego tytułu otrzymał 25% sumy ubezpieczenia. W kolejnym roku zdiagnozowano u niego Chorobę Alzheimera i otrzymał kolejną wypłatę 50% sumy ubezpieczenia. Z powodu dokonania 3 wypłat umowa dodatkowa wygasła, a ubezpieczony otrzymał łącznie 175% sumy ubezpieczenia.
  
   
• Druga i trzecia choroba – 50% sumy ubezpieczenia za wyjątkiem angioplastyki naczyń wieńcowych (PTCA) z SU w wysokości 25%
  
  np. ubezpieczony przeszedł zabieg angioplastyki naczyń wieńcowych (PTCA) i otrzymał wypłatę 50% sumy ubezpieczenia. Następnie została zdiagnozowana u niego schyłkowa niewydolność wątroby i z tego tytułu ubezpieczyciel wypłacił 50% sumy ubezpieczenia, a umowa dodatkowa trwa nadal.

Jakie wyłączenia odpowiedzialności w ubezpieczeniu choroby?

W niektórych sytuacjach polisa na życie obejmująca nawet kilkadziesiąt różnych chorób będzie nieprzydatna, jeśli wystąpią określone sytuacje opisane w dokumencie OWU. Ubezpieczyciel może odmówić wypłacenia pieniędzy z polisy, jeśli choroba miała związek:

• z popełnieniem lub usiłowaniem popełnienia przestępstwa,
• z próbą popełnienia samobójstwa, samookaleczenia lub okaleczenia na własną prośbę, niezależnie od stanu poczytalności,
• z przyjmowaniem alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych z wyjątkiem leków zażywanych na zlecenie lekarza,
• z wcześniejszym rozpoznaniem, diagnozą i leczeniem,
• z wadami wrodzonymi i ich następstwami,

Ubezpieczyciel może odmówić wypłaty świadczenia w pierwszym okresie od zawarcia umowy, jeśli doszło do zdiagnozowania czy śmierci. Tzw. karencja trwa zwykle od 30 dni do 12 miesięcy.