Działka rekreacyjna - co warto wiedzieć przed jej zakupem?

Działki rekreacyjne można podzielić na grunty znajdujące się w Rodzinnych Ogrodach Działkowych (ROD) i samodzielne, czyli nie przynależące do nich i najczęściej stanowiące własność prywatną. W artykule omawiamy obie opcje, skupiając się jednak bardziej na działkach rekreacyjnych nie należących do ROD. Zacznijmy od wyjaśnienia, czym właściwie takie działki są w świetle prawa. 

TU SPRAWDZISZ CENY

Czym jest działka rekreacyjna?

Działka rekreacyjna w polskim prawie nie posiada precyzyjnej i jednoznacznej definicji. Można jednak powiedzieć, że jest to grunt łączący w sobie cechy działki budowlanej i działki rolnej. Głównym przeznaczeniem działki rekreacyjnej, jak wyraźnie sugeruje już jej nazwa, jest wypoczynek i rekreacja. Na obszarze parceli można też jednak prowadzić uprawy ogrodnicze, postawić domek letniskowy czy innego typu zabudowania, a także okresowo zamieszkiwać. 

Działki rekreacyjne ROD

W miastach i na ich obrzeżach funkcjonują tak zwane Rodzinne Ogrody Działkowe. Obejmują one grunty należące do Skarbu Państwa, samorządów oraz stowarzyszeń ogrodowych. Działki rekreacyjnej ROD nie możesz kupić – dostępna jest jedynie opcja jej dzierżawy. 

Prawo do użytkowania działki rekreacyjnej na obszarze ROD możesz uzyskać na trzy sposoby: odkupując je od osoby trzeciej, dziedzicząc lub podpisując umowę dzierżawy z danym ROD. Trzeci wariant jest trudny do zrealizowania, ponieważ rzadko kiedy dostępne są wolne ogródki. 
 
Na działce rekreacyjnej możesz podłączyć wodę i prąd, a także postawić tam altanę działkową, która jednak musi spełniać określone regulaminem ROD kryteria. W Rodzinnych Ogrodach Działkowych obowiązują dość rygorystyczne przepisy, których każdy dzierżawca musi przestrzegać. 

Samodzielne działki rekreacyjne

Oczywiście nie każda działka rekreacyjna to działka ROD. Tego typu grunty często należą do prywatnych firm, instytucji i osób. Najczęściej znajdują się one w pewnej odległości od miast, w regionach turystycznych, nad morzem, w górach czy w okolicach jezior. Zakup samodzielnej działki rekreacyjnej spoza ROD odbywa się już na zasadach rynkowych i nie jest blokowany przez żadne przepisy, chociaż też oczywiście można sobie taką działkę wydzierżawić. 

Jeśli zdecydujesz się na kupno działki rekreacyjnej, będziesz mógł nią dysponować w dużo większym zakresie niż przy dzierżawie działki ROD. Przy budowie, remoncie czy przebudowie domu letniskowego nie będziesz musiał konsultować się z żadną spółdzielnią, wspólnotą czy stowarzyszeniem działkowców. Będzie to twoja nieruchomość i jedynym ograniczeniem w zarządzeniu nim będzie prawo budowlane. 

Działka rekreacyjna a budowlana

Działka budowlana przeznaczona jest pod trwałą zabudowę, co oznacza, że w takim miejscu możesz postawić m. in. jednorodzinny dom całoroczny. Oczywiście, wymaga to dopełnienia pewnych formalności i spełnienia określonych wymogów prawa budowlanego, ale ogólnie podstawowe przeznaczenie działek budowlanych jest właśnie takie. 

Jak już zasygnalizowaliśmy, działka rekreacyjna jest czymś pomiędzy działką rolną i działką budowlaną, ale żadne z tych trzech pojęć nie jest ze sobą tożsame. Na działce rekreacyjnej dopuszczalne jest jedynie tzw. budownictwo mieszkaniowo-rekreacyjne, a o tym, co konkretnie możesz w takim miejscu wybudować, decyduje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (ewentualnie oficjalnie ustalone przez samorząd warunki zabudowy) oraz odgórne przepisy prawa budowlanego. 

W określonych okolicznościach działkę rekreacyjną można przekształcić w działkę budowlaną. W tym celu należy złożyć odpowiednie pismo do urzędu gminy lub miasta o zmianę przeznaczenia działki w MPZP. Na decyzję urzędu czeka się często kilka miesięcy i nie ma gwarancji, że będzie ona pozytywna. W niektórych lokalizacjach szanse na to są znikome.  

Jak kupić działkę rekreacyjną?

Kupno działki rekreacyjnej, która nie podlega pod rodzinne ogródki działkowe, odbywa się na standardowych zasadach rynkowych. Najwięcej ofert sprzedaży publikowanych jest w Internecie, na branżowych i bardziej ogólnych portalach. Zakup działki rekreacyjnej warto jednak dobrze przemyśleć, ponieważ jest to najczęściej poważna inwestycja finansowa. Przy analizie dostępnych ofert powinieneś wziąć pod uwagę:

• lokalizację działki rekreacyjnej – czy znajduje się ona w interesującej okolicy, ile jedzie się tam z twojego stałego miejsca zamieszkania, itp.,
• powierzchnię działki rekreacyjnej i ukształtowanie jej terenu,
• zapisy znajdujące się w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego dotyczące m. in. warunków zabudowy,
• zapisy znajdujące się w księdze wieczystej działki rekreacyjnej – czy np. ustanowione są jakieś służebności,
• aktualny stan zabudowy – jakie budynki znajdują się aktualnie na działce i w jakim są stanie technicznym,
• aktualne zagospodarowanie działki – w jakim stopniu jest ona zalesiona, jaki to rodzaj gruntu i czy nadaje się pod uprawę roślin, ewentualnie czy znajdują się już na niej np. jakieś rośliny ozdobne czy drzewka owocowe,
• cenę ofertową – jak ma się ona do podobnych nieruchomości znajdujących się w okolicy,
• dostęp do mediów – m. in. czy podłączona jest woda i prąd, ewentualnie z jakim kosztem wiązałoby się takie podłączenie,
• skomunikowanie działki – czy łatwo tam dojechać, czy zimą nie będzie z tym problemu.

Oczywiście, kiedy już zdecydujesz się na nabycie działki i dogadasz szczegóły zakupu ze sprzedającym, będziesz musiał udać się do notariusza. Działka rekreacyjna to nieruchomość, a zmiana właściciela każdej nieruchomości w Polsce musi być potwierdzona notarialnie.

Czy można mieszkać na działce rekreacyjnej?

W tej kwestii przepisy prawne są jednoznaczne – działka rekreacyjna (zarówno działka ROD, jak i samodzielna działka rekreacyjna) nie jest miejscem, w którym można legalnie zamieszkać na stałe. Dopuszczalne jest jedynie okresowe jej zamieszkiwanie, np. na czas letni czy weekendowo. Przepisy nie wyznaczają jednak żadnego limitu dni czy dób, jakie możesz spędzić na działce w danym roku czy miesiącu. 

Przypomnijmy, że formalnie działka rekreacyjna może stać się miejscem stałego pobytu dopiero wtedy, kiedy zostanie przekształcona na działkę budowlaną, do czego potrzebna jest zgoda samorządu, a jej uzyskanie może być problematyczne. 

Jak podłączyć wodę i prąd?

Na działkach ROD prąd zazwyczaj jest już podłączony. Z wodą bywa różnie, ale generalnie załatwienie tej sprawy raczej nie jest dużym problemem i nie generuje wysokich kosztów. 

Jeśli planujesz zakup samodzielnej działki rekreacyjnej, zawczasu upewnij się, jak wyglądają tam kwestie wody i energii elektrycznej. Jeśli nie ma podłączeń, możesz albo poszukać innej oferty, albo spróbować zbić cenę – brak mediów jest dość istotnym czynnikiem wpływającym na wartość omawianej nieruchomości. 

Jeśli chcesz doprowadzić prąd na działkę rekreacyjną, w pierwszej kolejności powinieneś zgłosić się do najbliższego dystrybutora energii elektrycznej. Później musisz złożyć wniosek o określenie warunków przyłączenia i dostarczyć dystrybutorowi niezbędne dokumenty – chodzi głównie o potwierdzenie twojego prawa do władania działką, także powinien wystarczyć akt notarialny potwierdzający nabycie parceli. W dalszej kolejności musisz wnieść opłatę przyłączeniową, której wysokość poda ci dostawca. 

Doprowadzenie wody na działkę wymaga z kolei kontaktu z lokalnym przedsiębiorstwem komunalnym. Podmiot ten indywidualnie ustali koszty przyłączenia, ale licz się z tym, że będą one wyższe niż w przypadku podłączenia prądu. 

Jakie wytyczne dotyczące domku na działce rekreacyjnej?

Ogólnie, na samodzielnej działce rekreacyjnej możesz postawić:

• wolnostojący jednokondygnacyjny dom letniskowy o powierzchni do 70 mkw. (na zgłoszenie),
• parterowy budynek gospodarczy, garaż lub wiatę,
• wolnostojącą parterową altanę,
• pomniejsze obiekty typu murowany grill, szklarnię, tunel foliowy, itd.

Wspomniany MPZP to oficjalny dokument, który szczegółowo opisuje, jakiego typu zabudowania mogą powstać w danej lokalizacji. Znajdziesz tam informacje dotyczące m. in. powierzchni, wysokości, szerokości, liczby oraz charakteru obiektów budowlanych, jakie mogą znaleźć się na twojej działce rekreacyjnej. Może się zdarzyć, że MPZP mocno ogranicza budownictwo na danym gruncie lub nawet całkowicie je wyklucza. Dlatego też zapoznaj się z tym dokumentem zanim nabędziesz działkę rekreacyjną. 

Dodajmy, że kwestie dotyczące zabudowy działki rekreacyjnej na terenie Rodzinnych Ogrodów Działkowych reguluje wewnętrzny regulamin danego ROD. W tym przypadku przepisy są zdecydowanie bardziej restrykcyjne i często ograniczają zabudowę do niewielkiej altany.

Czy można ubezpieczyć działkę rekreacyjną?

Niestety, tylko pojedyncze towarzystwa ubezpieczają działki znajdujące się na obszarze ROD. Co innego z samodzielnymi działkami rekreacyjnymi – je jak najbardziej można objąć ochroną z polisy mieszkaniowej.

Jeśli jesteś właścicielem działki rekreacyjnej, możesz ubezpieczyć znajdujące się na niej mienie. W tym celu musisz wykupić polisę mieszkaniową dla nieruchomości, w której mieszkasz na stałe i poszerzyć ją o ubezpieczenie domku letniskowego. Taka ochrona może obejmować sam domek, czyli jego mury, a także elementy stałe oraz częściowo wyposażenie ruchome (niektóre ruchomości znajdujące się na działce rekreacyjnej są wyłączone z ochrony). Ponadto, niekiedy możliwa jest także ochrona pozostałych zabudowań na posesji, np. garażu wolnostojącego, ogrodzenia czy budynków gospodarczych.

Ubezpieczenie domku letniskowego możliwe jest tylko wtedy, kiedy obiekt spełnia pewne wymagania, wśród których kluczowe jest trwałe związanie z gruntem. Najczęściej wyłączone są więc domy bez fundamentów, czyli np. posiadające koła domy holenderskie. Ponadto, budynek musi posiadać dach, zamknięte wszystkie otwory drzwiowe i okienne, a także zamki lub kłódki, które utrudniają dostanie się do środka intruzom. 

Ochrona domku letniskowego może obejmować liczne zdarzenia losowe (m. in. pożar, zalanie, uderzenie pioruna, upadek statku powietrznego, upadek drzew i masztów, powódź), stłuczenie przedmiotów szklanych, wandalizm czy kradzież z włamaniem. Najczęściej jest ona jednak nieco ograniczona w porównaniu do ochrony podstawowej nieruchomości – zakres obejmuje mniejszą liczbę zdarzeń. 

Ile kosztuje działka rekreacyjna?

Koszty związane z zakupem działki rekreacyjnej mogą być bardzo różne, ponieważ zależą od wielu czynników. Na tej liście znajdują się chociażby:

• powierzchnia działki;
• rozmieszczenie obiektów na działce;
• ukształtowanie terenu;
• obecność zbiorników wodnych na działce;
• region i szczegóły lokalizacji;
• rodzaj zabudowy i jej stan techniczny;
• sytuacja formalno-prawna, np. zapisane w księdze wieczystej służebności;
• zapisy znajdujące się w MPZP;
• rodzaj i jakość gruntu;
• zagospodarowanie działki, np. nasadzenia;
• dostępność mediów oraz ewentualne koszty związane z ich podłączeniem;
• łatwość dojazdu.

Oczywiście, za samodzielną działkę rekreacyjną zapłacisz zdecydowanie więcej, niż za działkę ROD (właściwie za prawo do jej dzierżawy). Ceny omawianych gruntów rozpoczynają się od kilku tysięcy złotych, jednak dotyczą raczej bardzo małych parceli i nie posiadających żadnej zabudowy. Wiadomo, że koszt zakupu działki rekreacyjnej będzie wyższy w turystycznych regionach, np. w górach czy na Mazurach, a także w sąsiedztwie wielkich miast. Ceny też potrafią się zmieniać z miesiąca na miesiąc, dlatego najlepiej jest na bieżąco monitorować rynek, systematycznie sprawdzając oferty z okolicy, którą się interesujesz. 

Ile zapłacisz za ubezpieczenie nieruchomości? 

Sprawdziliśmy, jakie jest koszt ubezpieczenia niewielkiego domu wolnostojącego znajdującego się poza miastem. Kalkulację przeprowadziliśmy dla 70-metrowego parterowego budynku, czyli takiego, jaki można postawić na zgłoszenie (bez ubiegania się o zgodę na budowę). Założyliśmy, że jego wartość rynkowa to 300 000 zł. Przyjęliśmy podstawowy zakres, czyli ochronę murów i elementów stałych od pożaru i innych zdarzeń losowych. 

Za taką polisę w wariancie od ryzyk nazwanych zapłacisz od 175 zł do 535 zł, a w wariancie od ryzyk wszystkich (All Risks) od 241 zł do 962 zł. Wszystkie podane kwoty dotyczą rocznego okresu ubezpieczenia, a poszczególne oferty minimalnie się od siebie różnią, głównie wliczonymi w cenę dodatkami. 

Wypowiedź eksperta

Jak widać, podstawowe ubezpieczenie niewielkiego domu to relatywnie niski koszt, chociaż, trzeba też zwrócić uwagę na spore zróżnicowanie cenowe – najdroższa oferta stanowi ponad pięciokrotność najtańszej. Dowodzi to, że warto porównywać ze sobą konkurencyjne polisy, a wypracowana w ten sposób oszczędność potrafi być naprawdę zauważalna.

Ewelina Ratajczak, Specjalista ds. ubezpieczeń na życie i nieruchomości

Tabela 1. Źródło: rankomat.pl (stan na: 24.05.2024 r.).

TU SPRAWDZISZ CENY

Gdzie znaleźć dobre ubezpieczenie?

Dom na wsi, mieszkanie w bloku, a nawet dopiero powstający budynek mieszkalny bez problemów ubezpieczysz online, np. za pomocą kalkulatora ubezpieczeń. W ten sposób szybko i bez zbędnych formalności nabędziesz polisę dopasowaną do twoich indywidualnych potrzeb, a do tego niedrogą – możesz zaoszczędzić nawet kilkaset złotych w skali roku. 

Zakup polisy za pomocą kalkulatora ubezpieczeń jest bardzo prosty. Musisz tylko wprowadzić do panelu podstawowe dane o nieruchomości, preferowanym zakresie ochrony oraz kilku kwestiach formalno-prawnych (liczba lokatorów, historia ubezpieczenia, własność/najem, itp.). Po zatwierdzeniu tych danych płynnie przejdziesz do tabeli z uporządkowanymi ofertami. Każdą z polis będziesz mógł dokładnie przeanalizować, a po wybraniu najatrakcyjniejszej, od razu przejdziesz do finalizacji transakcji. Jeśli opłacisz składkę od razu, twoja polisa może zacząć działać nawet następnego dnia roboczego. 

TU SPRAWDZISZ CENY