AdBlue - jak działa i czy należy się go obawiać?

Idea wzmożonej troski o środowisko dotyczy także branży motoryzacyjnej, m.in. samochodów napędzanych silnikiem diesla. Niektóre z nich wyposażane są przez producentów w specjalne systemy ograniczające ilość zanieczyszczeń powstających w trakcie eksploatacji pojazdu. To właśnie tajemnicze AdBlue, o które muszą dbać kierowcy tankujący ropę. 

Co to jest AdBlue?

Najprościej mówiąc, jest to płyn, który w samochodach z silnikiem diesla ma za zadanie neutralizować szkodliwe dla środowiska substancje. Nie jest to jednak dodatek do paliwa, ale płyn, który miesza się ze spalinami poza silnikiem.

W technologii SCR AdBlue jest kierowany pod wysokim ciśnieniem na strumień spalin w katalizatorze, gdzie zachodzi redukcja szkodliwych dla atmosfery tlenków azotu na azot oraz wodę.

Cały proces jest bezpieczny, a AdBlue nie jest szkodliwy ani dla człowieka, ani dla środowiska. Co ciekawe, substancja wcale nie ma koloru niebieskiego (jak wskazuje nazwa), ale jest bezbarwna. Jej stosowanie regulowane jest wymogiem ekologii i obowiązującymi przepisami prawa, na mocy których nowe auta uzyskują homologacje. 

Na jakiej zasadzie działa AdBlue?

Płyn AdBlue umieszczony w osobnym zbiorniku pod odpowiednim ciśnieniem trafia do katalizatora SCR (Selective Catalytic Reduction) - selektywnej redukcji katalitycznej), który znajduje się na drodze układu wydechowego. Panująca tam wysoka temperatura powoduje, że z mocznika w roztworze wydziela się amoniak wchodzący w reakcję z tlenkiem azotu. W efekcie zamiast spalin uwalniana jest para wodna i lotny azot, zupełnie nieszkodliwy dla środowiska. Te same właściwości dotyczą płynu AdBlue.

Kiedy i po co zaczęto stosować AdBlue?

Świat o AdBlue masowo usłyszał po tym, gdy wprowadzono normę redukcji emisji spalin – Euro 6. Od 1 września 2014 r. muszą ją spełniać wszystkie nowe samochody ciężarowe oraz osobowe napędzane silnikiem diesla. Euro 6 wymusiło na producentach obniżenie zawartości tlenków azotu w spalinach aż o 80% w porównaniu do Euro 5, a jednym ze sposobów by to zrobić, jest właśnie stosowanie AdBlue.

Skąd wiadomo, że samochód jest wyposażony w AdBlue?

Być może będzie to z jednych kryteriów, które zadecydują o zakupie interesującego cię modelu lub rezygnacji z niego. A co jeśli już jesteś szczęśliwym posiadaczem nowoczesnego auta z silnikiem diesla? W łatwy sposób możesz sprawdzić, czy czekają cię dodatkowe obowiązki związane z konserwacją AdBlue.

W pierwszej kolejności zapoznaj się z instrukcją obsługi auta, jeśli masz do niej dostęp. Powinny się tam znaleźć informacje także o tym systemie. Jeżeli samochód został wyprodukowany po 2015 roku, układ SCR to pewnik.

AdBlue w praktyce - jak wygląda tankowanie?

Na szczęście tankowanie AdBlue nie wymaga od kierowcy specjalistycznej wiedzy czy umiejętności. Procedura niemal niczym nie różni się od standardowego tankowania paliwa na stacji beznynowej.

Skąd wiadomo, że AdBlue się kończy?

Kiedy poziom płynu spada do skrajnie niskiego poziomu, komputer pokładowy samochodu zwykle daje o tym znać, sugerując uzupełnienie AdBlue. To oczywiście nie powód do paniki - taki sygnał działa na zasadzie lampki rezerwowej paliwa. Często po pierwszym sygnale ze strony komputera możesz jeszcze przejechać nawet kilka tysięcy kilometrów. Momentu dolewki nie należy jednak przeciągać w nieskończoność - przy całkowitym braku płynu mogą spotkać cię kłopotliwe sytuacje i dodatkowe koszty.

Gdzie znajduje się wlew do zbiornika AdBlue w aucie?

Jeśli chodzi o wlew paliwa w samochodach osobowych, to jedyny dylemat sprowadza się do pytania: od strony kierowcy czy pasażera. AdBlue jednak w żadnym momencie nie miesza się z paliwem, więc umiejscowienie zbiornika z tym płynem jest już całkowicie zależne od producenta danej marki. Aby odnaleźć wlew, należy szukać niebieskiej nakrętki. Na ogół znajduje się ona obok wlewu paliwa, ale może być również umiejscowiona w bagażniku, a nawet pod maską.

Zbiorniki AdBlue montowane w samochodach osobowych mogą zwykle pomieścić od 5 do 22 litrów płynu.

Jak uzupełnić poziom AdBlue?

Zbiornik na płyn AdBlue można uzupełnić bezpośrednio ze specjalnego dystrybutora na stacji paliw, jednak nie każdej jest on dostępny. Jeśli masz szczęście, całkiem sporo zaoszczędzisz, ponieważ cena AdBlue w przeliczeniu na jeden litr jest wówczas znacznie korzystniejsza niż z kanistra. Takie rozwiązanie to wciąż jednak rzadkość i kierowcy kupują niezbędny roztwór w specjalnych pojemnikach dostępnych np. w sklepach motoryzacyjnych czy na stacjach. 

Płyn AdBlue produkują różne firmy, jednak nie ma to większego znaczenia dla jego jakości. Przy zakupie zwróć jednak uwagę na to, czy produkt został oznaczony odpowiednim certyfikatem zgodności z normą ISO 22241-1.

W niektórych kanistrach przewidziano specjalne dozowniki, które zapobiegają przypadkowemu rozlaniu płynu po innych częściach pojazdu. To ważne, ponieważ AdBlue wykazuje silne właściwości korozyjne, a ponadto nie pachnie zbyt przyjemnie.

Gdzie kupić i ile kosztuje AdBlue?

Preparat AdBlue jest ogólnie dostępny - można kupić go m.in. w:

• sklepach internetowych,
• ASO,
• hurtowniach motoryzacyjnych,
• na stacjach paliw,
• niektórych marketach.

Niestety ceny płynu znacznie wzrosły w ostatnich miesiącach. Skąd ta tendencja? Podwyżki cen AdBlue to wynik gwałtownego wzrostu cen gazu - jest on jednym z najważniejszym surowców, którym operują zakłady chemiczne produkujące płyn do dieslów.

Przykładowe koszty to ok. 60 zł za 5 litrów AdBlue czy ok. 100 zł a 10 litrów. To daje kwotę ok. 11 zł za litr. Jeszcze niedawno było to maksymalnie 4 zł za litr.

Wiele zależy także od tego, gdzie kupujemy AdBlue. Dystrybutory na stacjach paliw wciąż należą do rzadkości. Natomiast kilkulitrowy zbiornik w sklepie stacjonarnym będzie z pewnością droższy od tego z hurtowni internetowej. Obecnie możliwość zatankowania płynu z dystrybutora dostępna jest na wybranych stacjach m.in. sieci:

• Orlen,
• Shell,
• BP.

AdBlue na stacjach Orlen

Lista paliw sieci PKN Orlen z AdBlue dostępnym z dystrybutora dostępna jest na stronie internetowej spółki. Dojeżdżając do stacji, należy szukać specjalnych oznaczeń w formie banerów, które informują o możliwości uzupełnienia poziomu płynu.

Dystrybutor znajduje się przy dystrybutorze do szybkiego tankowania oleju napędowego. To duża wygoda dla kierowców dieslów, ponieważ nie muszą w tym celu zmieniać stanowiska. Nalewaki przy dystrybutorach Adblue są dodatkowo opatrzone zawieszkami informacyjnymi.

AdBlue na stacjach Shell

Sieć również udostępnia listę lokalizacji z dystrybutorami płynu na swojej stronie w formie wygodnego lokalizatora (mapki). Ponadto jeśli masz wątpliwości, czy poprawnie zatankujesz AdBlue, z pomocą przyjdą Ci pracownicy konkretnej stacji.

AdBlue na stacjach BP

W tej sieci stacji paliw AdBlue dostępne jest w 10-litrowych bańkach w sklepach oraz w z pistoletów do tankowania. Jego nazwa to Air1TM, a producentem jest firma Yara. Na stronie internetowej, podobnie jak w przypadku Shell, znajdziesz mapkę z dystrybutorami AdBlue.

Jaka jest wydajność AdBlue?

Tu możemy uspokoić – korzystając z AdBlue nie trzeba zajeżdżać na stację benzynową tak często jak w przypadku paliwa. AdBlue zużywa się bowiem znacznie wolniej, a konkretne spalanie zależne jest od silnika, a także naszego stylu jazdy. Można jednak przyjąć, że 1 litr AdBlue może wystarczyć na ok. 1000 km.

Co zrobić, gdy zabraknie AdBlue?

Może się jednak okazać, że zapomnimy o AdBlue, a wtedy niewiele płynu już pozostanie w zbiorniku. Nie musimy jednak tym się zbytnio przejmować, ponieważ samochód wyśle nam sygnał (dźwiękowy lub wizualny),  że AdBlue się kończy.

Gdy samochód wyśle sygnał, że należy uzupełnić poziom Adblue, to nie należy panikować. Zazwyczaj można przejechać samochodem jeszcze kilkaset kilometrów. Jeśli jednak przesadzimy z jazdą na tzw. oparach AdBlue, wówczas musimy liczyć się z tym, że samochód automatycznie unieruchomi się i zacznie działać dopiero po dolaniu tego płynu

- mówi Stefania Stuglik, specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Do takiej sytuacji jednak lepiej nie doprowadzać, bo niektóre pojazdy ponownie mogą być uruchomione dopiero w Autoryzowanej Stacji Obsługi.

Jakie są zalety stosowania AdBlue?

Za główne atuty stosowania AdBlue uznaje się:

• ochronę środowiska,
• zmniejszenie spalania oleju napędowego (konkretne wartości zależne są od typu silnika, ale dzięki AdBlue pojazd może spalać nawet 5 proc. mniej paliwa, a to oznacza, że AdBlue może nie tylko na siebie zarobić, ale też generować oszczędności),
• zniżki -w niektórych miastach Europy użytkownicy AdBlue mniej płacą za wjazd do wybranych stref.

Systemy redukcji spalin z AdBlue pozwalają na dostosowanie się do ustalonych norm emisji spalin. Korzystnie wpływa to na ochronę środowiska i zmniejszenie negatywnych skutków obecności tlenków azotu w powietrzu. To istotne zarówno dla zdrowia ludzi, jak i zwierząt. 

Nawet jeżeli koszty AdBlue mogą wywołać negatywne odczucia, w porównaniu z korzyściami jakie jego stosowanie niesie dla środowiska ich znaczenie maleje.

Czy za niestosowanie AdBlue mogą grozić kary?

Zdarzają się kierowcy, którym AdBlue "przeszkadza". Kłopotliwa może być jego temperatura zamarzania (już poniżej -10 stopni),  jeśli np. przestaną działać grzałki. Inni z kolei za AdBlue nie chcą płacić. Nie jest to częste podejście, ale jeśli ktoś się uprze, to może usunąć AdBlue ze swojego pojazdu. Można to zrobić poprzez fizyczny demontaż lub – łatwiej – poprzez dezaktywację systemu, która odbywa się przez podpięcie do pojazdu komputera.

Tyle tylko, że sprawność systemu AdBlue może zostać sprawdzona. Kontroli może dokonać policja (najczęściej dzieje się to w Austrii oraz Niemczech) i jeśli wykryje nieprawidłowość, to kierowca takiego pojazdu naraża się na bardzo wysoki mandat.

Dlaczego rezygnacja z systemu AdBlue nie jest dobrym pomysłem?

Z technicznego punktu widzenia system AdBlue można fizycznie usunąć z auta lub po prostu dezaktywować. Silnik diesla poradzi sobie bez tego płynu, ponieważ jego działanie ma niewiele wspólnego ze sprawnością pracy silnika. Jak już powiedzieliśmy, chodzi raczej o redukowanie jej efektów w postaci spalin. Dlaczego właściciele samochodów napędzanych ropą w ogóle rozważają rezygnację z AdBlue? Podsumujmy:

• AdBlue to wodny roztwór mocznika, który może sprawiać kłopoty w zimie. Jak wspomnieliśmy, spadek temperatury otoczenia poniżej 10 stopni Celsjusza powoduje zamarzanie roztworu, jeśli zamontowane w systemie grzałki nie zadziałają prawidłowo. Poza tym nigdy nie są one aktywne podczas postoju pojazdu. W mroźne poranki może to rodzić realne problemy.
• Płyn wywołuje korozję, a szereg elementów układu przechowywania i jego dozowania wykonanych jest z tworzyw sztucznych. Może to powodować konieczność ich szybszej wymiany.
• Aktualne przepisy nakazują producentom samochodów tak konfigurować układy AdBlue, żeby ich usterka  nie pozwalała na dalszą jazdę. Jeśli dojdzie do awarii, samochód bezwzględnie musi trafić do serwisu. 

To jednak sytuacje, które zwykle zdarzają się okazjonalnie. AdBlue jako system oczyszczania spalin pozwala przy okazji aktywnie przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego, a tym samym własnego zdrowia.