Norma EURO 5 - co warto wiedzieć?

Norma EURO 5 była kolejnym krokiem w stronę ograniczania emisji zanieczyszczeń produkowanych przez silniki spalinowe, jednak nie stanowiła rewolucji względem swojej poprzedniczki. Wyraźną zmianą było jedynie zmniejszenie limity produkcji tlenków azotu oraz zdefiniowanie nowej kategorii - emisji węglowodorów niemetanowych (NMHC). 

Od 1992 roku, czyli wprowadzenia EURO 1, wiele się zmieniło, a wymogi emisji spalin poszybowały w górę. Co na rynku samochodowym zmieniła EURO 5, do czego zobowiązywała producentów i jak długo będzie brana pod uwagę na tle marszu ku elektromobilności i rezygnacji z napędów spalinowych? Choć obecnie mamy już do czynienia z EURO 6, a za kilka lat EURO 7, sprawdzamy znaczenie normy EURO 5, której podlegały pojazdy produkowane do 2015 roku.

Czym są normy emisji spalin EURO?

W latach 90. XX wieku postanowiono na poważnie potraktować zagrożenie wynikające z wysokiej emisji spalin samochodowych. Ustanowiono wówczas pierwszą normę regulującą ten obszar, a zastosować się do niej musieli wszyscy producenci samochodów na terenie UE oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Porównaj ceny OC i AC

Normy emisji spalin obejmują pojazdy z silnikami diesla, benzynowymi, ale dotyczą też samochodów hybrydowych. Te działania mają na celu obniżenie ilości zanieczyszczeń z układu wydechowego pojazdu w postaci:

• tlenków azotu, 
• tlenków węgla, 
• dwutlenków siarki, 
• cząstek stałych,
• innych szkodliwych substancji. 

Każda kolejna norma emisji spalin euro miała w efekcie obniżać negatywny wpływ samochodów na środowisko.

Do restrykcyjnych wymogów mieli stosować się producentów samochodów osobowych, ale także autobusów, pojazdów ciężarowych czy dwu- i trójkołowców.

Jakie normy emisji spalin wyróżniamy?

Normy wdrażane w życie co kilka lat od 1992 roku były opracowywane tak, aby limity emisji spalin zaostrzały się stopniowo. Aby spełnić wymagania pierwszych norm, często wystarczyło zamontować w samochodzie katalizator, który redukował nadmiar spalin. Z czasem kolejne limity EURO obligowały jednak do bardziej zaawansowanych technologicznie rozwiązań.

W tabeli zebraliśmy najważniejsze informacje i okresy obowiązywania każdej z dotychczasowych norm emisji spalin.

Kiedy wprowadzono normę EURO 5?

Norma EURO 5 została zatwierdzona jesienią 2009 roku, jednak dość długo musiała czekać na jej wprowadzenie w praktyce. W rzeczywistości zaczęła powszechnie obowiązywać 1 stycznia 2011 roku. Samochody, które zostały wyprodukowane po tym terminie musiały spełniać nowe regulacje.

W 2013 roku norma doczekała się swojej aktualizacji - do EURO 5b. Z kolei producenci motocykli musieli stosować się do jej założeń od 2020 roku.

Jakie są dopuszczalne normy emisji spalin EURO 5?

Szczegółowe limity dotyczące emisji tlenku węgla czy innych zanieczyszczeń, kształtowały się w ramach EURO 5 w zależności od rodzaju napędu oraz kategorii pojazdu. 

Wymogi normy EURO 5 dla samochodów benzynowych

• CO: 1 g/km,
• HC: 0,1 g/km,
• NOx: 0,06 g/km,
• VOC: 0,068 g/km,
• PM: 0,005 g/km (dla pojazdów z silnikami o bezpośrednim wtrysku paliwa).

Wypowiedź eksperta

EURO 5 nie przyniosła wielkich zmian w zakresie limitów emisji tlenku węgla (CO) czy węglowodorów dla silników benzynowych. W dużej mierze utrzymano regulacje normy emisji spalin euro 4. Inaczej ma się sprawa w kwestii tlenków azotu - szczegółowo zaczęto sprawdzać wydzielane do atmosferty związki organiczne i po raz pierwszy zwrócono uwagę na cząstki stałe.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Wymogi normy EURO 5 dla silników wysokoprężnych

• CO: 0,5 g/km,
• NOx: 0,18 g/km,
• HC+NOx: 0,23 g/km,
• PM: 0,005 g/km,
• cząstki stałe: 6,0×10^11/km (mierzone w tej postaci od stycznia 2013 r.).

Wraz z aktualizacją w postaci EURO 5b zmieniono nieco metodę pomiaru cząstek stałych. Okazało się, że bez montażu ich specjalnego filtra szanse na spełniene wtmogów były nikłe.

Wymogi normy EURO 5 dla innych kategorii pojazdów

• CO: 1,0 g/km,
• HC: 0,1 g/km,
• NOx: 0,06 g/km,
• PM: 0,0045 g/km,
• NMHC: 0,068 g/km.

Powyższe limity dotyczyły motocykli oraz innych pojazdów dwu- i trójkołowych.

Jak sprawdzić normę emisji spalin swojego samochodu?

W świetle nadchodzących ograniczeń związanych z poruszaniem się w miastach samochodów spalinowych, warto mieć świadomość, jaką normę EURO spełnia właśnie nasz pojazd. Wjazd do Stref Czystego Transportu będzie bowiem regulowany m.in. rokiem produkcji auta oraz normą emisji spalin, jaką spełnia. 

Ta wiedza jest zatem konieczna, jeśli nie chcesz narazić się np. na mandat za wjazd do strefy, choć Twój samochód nie spełnia wymogów.  Informację o euro pojazdu można sprawdzić na kilka sposobów.

1. W dowodzie rejestracyjnym pojazdu

W dowodzie rejestracyjnym każdego auta wyprodukowanego po 2018 roku znajdzie się adnotacja o normie spalin, do której zostało przystosowane. Oznaczenie znajdziesz w rubryce: "Adnotacje urzędowe". Jeśli w dowodzie Twojego auta brakuje takich danych, możesz poprosić urząd o ich uzupełnienie.

2. W Centralnej Ewidencji Pojazdów

Normę EURO możesz sprawdzić także na stronie www.historiapojazdu.gov.pl w zakładce "Informacje". Wystarczy że zalogujesz się do portalu za pomocą:

• numery VIN,
• numery rejestracyjnego, 
• daty pierwszej rejestracji auta.

Inaczej niż w przypadku dowodu rejestracyjnego, dane w CEPiK są aktualizowane nawet dla starszych samochodów. Bez trudu odszukasz więc normę dla każdego pojazdu zarejestrowanego w Polsce - niezależnie od jego wieku. W ten sam sposób sprawdzisz normę w aplikacji mobilnej mObywatel.

3. W świadectwie homologacji

Homologacja samochodu to najlepsze źródło informacji o stanie technicznym samochodu. Dokument ten powinieneś dostać od sprzedawcy przy zakupie samochodu z salonu. Prócz spełnianej normy EURO uzyskasz inne informacje o modelu.

W jakich pojazdach stosowana jest norma EURO 5?

Na mocy specjalnych rozporządzeń w EURO 5 zaszły zmiany w kategoryzacji pojazdów względem poprzedniej normy.  Piąta wersja regulacji emisji spalin dotyczy więc:

• lekkich pojazdów użytkowych i osobowych (Rozporządzenie nr 715/2007),
• pojazdów dwukołowych i trójkołowych (Rozporządzenie nr 168/2013).

O jaką zmianę chodzi? Z tego zestawienia wyłączono autobusy i samochody ciężarowe, które obejmowała EURO 4. Dla tych kategorii pojazdów przewidziano bowiem inne regulacje, ponieważ zaczęto mierzyć wydzielane przez nie zanieczyszczenia inną miarą. Nie gramami przypadającymi na 1 kilometr, ale na 1 kilowatogodzinę.

Jak sprostać wymogom dotyczącym emisji zanieczyszczeń?

Limity emisji cząstek stałych, tlenków węgla, azotu i innych zanieczyszczeń niosły za sobą konieczność unowocześnienia technologii konstrukcji i produkcji silników spalinowych. Aby osiągnąć pożądany poziom emisji spalin, należało także wyposażyć pojazdy w urządzenia gwarantujące jak najlepsze spalanie mieszanki paliwa i powietrza. 

Oto jak poradzili sobie z tym producenci diesli i aut z silnikami benzynowymi.

Jak działa układ SCR w dieslach?

SCR to inaczej selektywna redukcja katalityczna. To proces, którego wynikiem ma być zmniejszona emisja tlenków azotu. Na czym dokładnie polega?

1. Do katalizatora SCR (początku układu wydechowego) pod ciśnieniem wstrzykiwany jest płyn AdBlue.
2. Mocnik zawarty w AdBlue zmienia się w amoniak za sprawą wysokiej temperatury.
3. Amoniak reaguje z tlenkami azotu i rozkłada je na dwa składniki: wodę i azot.
4. Te produkty, w zupełności nieszkodliwe dla środowiska, wydostają się z rury wydechowej zamiast tlenków azotu.

Zobacz też: AdBlue - jak działa i czy należy się go obawiać?

Jak działa układ EGR w autach z silnikami benzynowymi?

Drugim z popularnych rozwiązań jest układ EGR (Exhaust Gas Retention), który kierowcy mogą kojarzyć z zaworem EGR. To rozwiązanie stosowane zarówno w dieslach, jak i silnikach napędzanych benzyną.

Celem działania układu EGR jest kierowanie części spalin nie do atmosfery, ale do komory spalania przez chłodnicę. Nie chodzi tu jednak o tzw. dopalanie spalin. Dzięki temu procesowi obniża się ich temperatura, a spalanie zwalnia. Efektem jest mniej zanieczyszczeń wydostających się z samochodu.

W przypadku EGR także można wskazać kilka minusów. Zarówno w samym układzie, jak i filtrze cząstek stałych zbiera się czasem nadmierny osad. Może to rodzić kłopoty, jeśli jeździsz często, ale krótko i na nierozgrzanym silniku. Właśnie dlatego mówi się o tym, że diesle nie nadają się do takiego stylu jazdy.

Sprawdź też: Diesel czy benzyna - co lepsze i szybsze?

Norma EURO 5 a Strefy Czystego Transportu

Samochody, które obecnie trafiają na rynek w Unii Europejskiej, muszą spełniać normę EURO 6. Wciąż jednak na drogach można spotkać pojazdy podlegające piątej odsłonie tych regulacji. Do normy EURO stosowano się w produkcji samochodowej do 2015 roku, więc dziś są to zarówno kilkunasto- jak i kilkuletnie modele.

Działania zmierzające do upowszechnienia elektrombilności i całkowitego wyeliminowania pojazdów spalinowych nabierają tempa, a ich pierwsze odsłony odczujemy w Polsce już latem 2024. W czerwcu w Warszawie zostanie bowiem wprowadzona pierwsza w kraju Strefa Czystego Transportu.

Zgodnie z założeniami włodarzy stolicy pojazdy spełniające normę EURO 5 będą mogły do niej wjechać maksymalnie do 2030 roku (dla benzyniaków) lub do 2026 (dla diesli).

Norma emisji spalin EURO a cena ubezpieczenia samochodu

Przy kalkulacji składki ubezpieczeniowej emisja spalin samochodu nie ma większego znaczenia. Ubezpieczyciele biorą jednak pod uwagę rodzaj napędu. Rosnąca dostępność samochodów elektrycznych zmieniła proporcje w tym obszarze - w pierwszym kwartale 2024 roku właściciele elektryków zapłacili za OC średnio 486 zł.

To o:

• 116 zł mniej niż właściciele diesla,
• 68 zł mniej niż właściciele samochodów z silnikiem benzynowym,
• 111 zł mniej niż właściciele hybryd.

Okazuje się więc, że silniki spalinowe, zwłaszcza jednostki wysokoprężne, powodują coraz wyższe koszty ubezpieczenia OC. Oczywiście napęd to nie jedyne kryterium, jakie liczy się w kalkulatorze OC i AC. Zmiennych jest znacznie więcej i dotyczą zarówno samochodu (marka i model, rok produkcji), ale także właściciela (wiek, miejsce zamieszkania, historia szkód).

Porównaj ceny OC i AC

Z tego względu warto korzystać z opcji porównania ofert ochrony nawet u kilkunastu ubezpieczycieli. Taką możliwość daje m.in. porównywarka online, z której nie tylko skorzystasz przez całą dobę, ale także kupisz dogodną polisę bez wychodzenia z domu!