Norma emisji spalin EURO 4 - co warto wiedzieć?

Pierwsza norma emisji spalin Euro pojawiła się już w 1992 roku - Euro 1 - na tym jednak nie koniec. W przyszłym roku w produkcji samochodów miała zacząć funkcjonować norma Euro 7, jednak pomysł ten przesunięto na rok 2031.

Po co to wszystko? Rozwijająca się w dziedzinie motoryzacji technologia, ale także świadomość w zakresie ekologii doprowadziły do wykształcenia się dość surowych standardów w ramach transportu drogowego. Skupimy się na jednym z wariantów ograniczenia emisji spalin na terenie Unii Europejskiej, który obowiązywał powszechnie aż przez 5 lat.

Jak norma Euro 4 poprawia jakość powietrza i obniża poziom emisji spalin? Zobacz, jakie miała znaczenie zarówno dla producentów samochodów, jak i samych użytkowników.

Czym są normy emisji spalin Euro?

Normy emisji spalin Euro to grupa regulacji prawnych. Na ich podstawie wyznacza się dopuszczalne limity emisji zanieczyszczeń dla samochodów w Unii Europejskiej. Normy Euro wprowadzono w życie, chcąc chronić środowisko, ale także zdrowie i życie mieszkańców miast. Pod lupę wzięto przede wszystkim takie substancje jak:

• tlenki azotu,

• cząstki stałe,

• dwutlenek węgla,

• węglowodory.

Kategorie norm emisji spalin euro

Wprowadzenie co kilka lat kolejnej normy spalania wiązało się z dużymi wymaganiami wobec producentów samochodów. Oto kategorie, które pojawiły się począwszy od 1993 roku.

Norma Euro 1 (1993-1997)

Pierwsza norma emisji spalin obowiązywała przez cztery lata. Ograniczenie dotyczyło samochodów osobowych, ale i lekkich ciężarowych z silnikiem benzynowym oraz diesla. Dowiedziono wówczas, że Euro 1 pozwoliła zmniejszyć poziom tlenków azotu w powietrzu nawet o 98%.

Norma Euro 2 (1997-2001)

Podwyższenie normy emisji spalin w Unii miało miejsce w 1997 roku. Euro 2 objęto dodatkowo pojazdy dwukołowe oraz trójkołowe.

Norma Euro 3 (2001-2006)

W ramach Euro 3 postanowiono rozróżnić limity dla silników wysokoprężnych oraz benzynowych. Inaczej traktowano również konkretne szkodliwe substancje np. tlenki azotu czy węglowodory. Dla każdych limity mogły być różne.

Norma Euro 4 (2006-2011)

Nowością w ramach normy euro 4 było wyłączenie z ograniczeń cząstek stałych (PM). Z limitu zwolniono jednak wyłącznie samochody benzynowe.

Norma Euro 5 (2011-2015)

W 2011 roku znacznie zaostrzono przepisy względem poprzedniej normy. Właśnie wraz z normą Euro 5 zaczęto masowo wyposażać diesle w filtr cząstek stałych.

Norma Euro 6 (od 2015)

Jest to aktualnie obowiązująca norma emisji spalin, choć w ostatnich latach kilka razy ulegała modyfikacjom, a limity dla poszczególnych substancji zmieniały się. Ostatnie zmiany miały miejsce w 2020 roku. W ich wyniku średni poziom emisji dwutlenku węgla dla modelowej serii producenta nie może przekraczać 95g/km.

Porównaj ceny OC i AC

Wdrażanie standardów emisji cząstek stałych samochodów osobowych

Kiedy wprowadzono normy emisji spalin Euro, producenci samochodów musieli zmienić swoje podejście do projektowania pojazdów. Największe wyzwania przypadły twórcom aut z silnikiem diesla. W końcu właśnie silniki wysokoprężne cechują się większą emisją związków szkodliwych dla środowiska.

Aby samochód mógł spełniać europejskie standardy emisji spalin, musi zostać wyposażony w odpowiednie zespoły i podzespoły. Należą to nich m.in. :

• katalizator,

• filtr cząstek stałych DPF,

• układ SCR,

• zawór EGR (odpowiadający za recyrkulację spalin),

• filtr GPF (w silnikach benzynowych i hybrydowych, na wzór DPF w dieslach).

Dla normy emisji spalin nie bez znaczenia jest także sam proces spalania mieszanki paliwowo-powietrznej. Służą temu m.in. nowoczesne systemy wtrysków paliwa.

Kiedy wprowadzono normę Euro 4?

Norma Euro 4 została oficjalnie zatwierdzona w Unii Europejskiej w 2005 roku. W praktyce można było ją zastosować do pojazdów wyprodukowanych od 2006 roku - samochód zarejestrowany po 1 stycznia 2006 powinien już spełniać wymagania normy Euro 4.

W trakcie pięciu lat jej obowiązywania pracowano już co prawda nad projektem Euro 5, jednak w życie weszła ona dopiero w 2011 roku. W okresie 2005-2011 Euro 4 dotyczyła zatem wszystkich pojazdów ciężarowych i osobowych.

W jakich pojazdach stosuje się normę Euro 4?

Jak powiedzieliśmy, wszystkie samochody wyprodukowane i zarejestrowane w 2006 roku miały odpowiadać normie Euro 4. W przeciwnym razie nie zostałyby dopuszczone do ruchu drogowego. Nieco później norma zaczęła obowiązywać dla motocykli - od 2017 roku.

Wymóg ten dotyczył wszystkich pojazdów zarejestrowanych na terenie Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Były to:

• samochody osobowe z silnikiem benzynowym,

• samochody osobowe z silnikami wysokoprężnymi,

• samochody ciężarowe,

• maszyny rolnicze i traktory,

• motocykle z silnikiem benzynowym o poj. minimum 150 cm3,

• autobusy.

Każdy pojazd poddawany był testom, w których powinien wykazać zgodność z normą.

Jakie są normy emisji spalin Euro 4?

Dokładne limity w ramach normy Euro 4 dla poszczególnych silników zostały zawarte w obowiązujących wówczas:

• dyrektywie 98/69/WE oraz 2002/80/WE (dla pojazdów osobowych),

• rozporządzeniu nr 168/2013 (dla motocykli i innych pojazdów dwukołowych).

Dla samochodów z silnikiem benzynowym

Wprowadzenie normy emisji spalin Euro 4 wymogło na producentach dość szeroko zakrojone zmiany. w odczuwalnym stopniu zmniejszono dopuszczalne limity dla tlenków azotu (NOx), węglowodorów (HC) oraz tlenku węgla (CO).

Dla samochodów wyposażonych w silnik benzynowy wyglądały one następująco:

• CO: 1 g/km,

• HC: 0,1 g/km,

• NOx: 0,08 g/km.

Dla samochodów z silnikiem diesla

W przypadku diesli zmiany wynikające z Euro 4 były najbardziej odczuwalne w zakresie emisji tlenków azotu oraz właśnie cząstek stałych. Dopuszczalny limit obniżono aż o połowę. Natomiast w przypadku tlenku węgla zmiana była nieznaczna.

Limity dla samochodów z dieslem w ramach Euro 4:

• CO: 0,5 g/km,

• NOx: 0,25 g/km,

• HC+NOx: 0,3 g/km,

• PM: 0,025 g/km.

Wypowiedź eksperta

Właśnie od tego momentu producenci diesli zaczęli powszechnie montować w nich filtry cząstek stałych (DPF albo FAP). Tylko one gwarantowały silnikom wysokoprężnym dostosowanie się do norm emisji spalin.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Dla pojazdów dwukołowych i trójkołowych

Wspomnieliśmy, że motocykle i inne pojazdy dwukołowe zostały objęte restrykcjami Euro 4 dopiero rok później - w 2017. Obniżono wówczas limity dla wszystkich wymienionych już substancji:

• CO: 1,14 g/km,

• HC: 0,17 g/km,

• NOx: 0,09 g/km.

Norma emisji euro 4 a Strefy Czystego Transportu w miastach

Normy euro mają szczególne znaczenie dla mieszkańców większych i zatłoczonych miast. Wielogodzinne korki wpływają negatywnie nie tylko na samopoczucie i nerwy kierowców, ale przede wszystkim na jakość powietrza w okolicy.

To krajobraz, na kanwie którego zrodził się pomysł wprowadzenia Stref Czystego Transportu. Ograniczenie możliwości wjazdu do centrum miasta pojazdów, które nie spełniają rygorystycznych wymogów co do emisji spalin powinno doprowadzić do poprawy tego, co wdychamy do naszych płuc, choć pomysł ten wciąż owiany jest licznymi kontrowersjami.

Pierwsze Strefy Czystego Transportu (SCT) w Polsce mają zostać wytyczone już w lipcu 2024 w Krakowie i Warszawie. Regulamin takiego obszaru ma definiować normy emisji spalin Euro, które powinny spełniać poruszające się po nim pojazdy.

Więcej przeczytasz tutaj: Osobówki trują? Emisja CO2 samochodów nie spada

Strefa Czystego Transportu w Warszawie

Jakie etapy wdrażania SCT przewidziano w stolicy? W komunikacie Urzędu Miasta Warszawy czytamy, że od 1 lipca 2024 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

1. Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 2 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 1997 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 27 lat);

2. Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 19 lat).

W ramach etapu 2 od 2026 roku pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

1. Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 3 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2000 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 26 lat);

2. Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 5 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2009 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 17 lat).

Etap 3 rozpocznie się w 2028 roku i wówczas pojazdy będą podlegać następującym wymogom:

1. Pojazd z silnikiem benzynowym (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę Euro 4 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2005 r. (tj. maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia –  23 lat);

2. Pojazd z silnikiem Diesla (w tym LPG) będzie musiał spełniać normę przynajmniej Euro 6 lub być wyprodukowany nie wcześniej niż w 2014 r. (maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia – 14 lat).

Strefa Czystego Transportu w Krakowie

Władze stolicy Małopolski postanowiły natomiast nieco złagodzić początkowo restrykcyjne ograniczenia. W pierwszej wersji uchwały przewidziano, że od lipca 2024 roku w krakowskiej SCT nie będą mogły jeździć pojazdy w wieku 30 lat, niespełniające normy Euro 1 (dla benzyny) oraz Euro 2 (dla diesli). Samochody zarejestrowane od 2024 roku musiałyby natomiast być dostosowane do:

• normy Euro 3 (silniki benzynowe),

• normy Euro 5 (silniki diesla).

Te limity mają jednak zostać złagodzone na skutek protestów mieszkańców.

Okazało się bowiem, że te ograniczenia zbyt mocno uderzają w przewoźników czy dostawców, wymuszając na nich konieczność szybkiej wymiany samochodu lub całej floty. Mogłoby to się wiązać z licznymi komplikacjami na polu biznesowym.

Norma emisji spalin Euro 4 dla samochodów z silnikami spalinowymi będzie zatem obecna w powszechnym obiegu jeszcze przez co najmniej kilka lat.

Jak sprawdzić normę emisji spalin w swoim samochodzie?

Nie wszyscy kierowcy aut osobowych czy ciężarowych mają świadomość, jaką normę spalin spełnia ich pojazd. Takiej weryfikacji można łatwo dokonać na kilka sposobów.

Pierwszym z nich jest skorzystanie z podręcznej tabeli norm i lat ich obowiązywania. Znając wiek swojego samochodu, bez trudu przypiszesz go do konkretnej kategorii.

źródło:opracowanie własne rankomat.pl

W przypadku nowszych samochodów informację o normie euro znajdziesz również w dowodzie rejestracyjnym. Zwróć uwagę na pole "Adnotacje urzędowe". Normę starszych modeli wyczytasz np. w dokumentach homologacji auta lub świadectwie zgodności, o ile takimi dysponujesz.

O tym, jaki jest poziom emisji spalin Twojego auta dowiesz się także z jego karty w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.

Czy norma emisji spalin euro wpływa na cenę ubezpieczenia samochodu?

Co do zasady poziom emisji spalin samochodu nie ma bezpośredniego wpływu na cenę ubezpieczenia OC. Nie znaczy to jednak, że silnik czy napęd nie są bez znaczenia dla towarzystw ubezpieczeniowych.

Przy wyliczaniu składki OC i AC biorą one pod uwagę choćby pojemność sinika. Dla pojazdów z tą największą ceny OC są dość wysokie. Zobaczmy, jak te proporcje kształtowały się w ostatnim kwartale 2023 roku.

Wynika z tego, że właściciel pojazdu z silnikiem o pojemności powyżej 5 l musi liczyć się z najwyższą składką - średnio 674 zł.

Porównaj ceny OC i AC

Często okazuje się, że względy ekologiczne mają jednak znaczenie na rynku ubezpieczeniowym. Nasze zestawienie za 2023 rok pokazuje, jak rodzaj napędu pojazdu kształtował średnią cenę ubezpieczenia obowiązkowego.

Choć w ostatnich miesiącach ceny OC sukcesywnie rosły, silnik elektryczny był najbardziej premiowany przez ubezpieczycieli. Średnia cena polisy wyniosła dla właściciela takiego auta 425 zł. To o ok. 100 zł mniej niż cena dla samochodów benzynowych i diesli.

Niezależnie od tego, czy tankujesz diesel, benzynę, czy testujesz możliwości samochodów z napędem elektrycznym - przy zakupie ubezpieczenia liczy się szereg czynników dotyczących zarówno pojazdu, jak i jego właściciela. Aby znaleźć ofertę najbardziej optymalną dla siebie, porównaj możliwości w kalkulatorze OC i AC.

Dbaj nie tylko o środowisko, ale i swoje bezpieczeństwo w każdej sytuacji na drodze!