Inteligentny asystent prędkości – na czym polega ISA?

Dostępne na europejskim rynku samochody muszą być wyposażone w rozmaite systemy bezpieczeństwa. Należą do nich m.in. elektroniczne systemy wspomagające: system ABS, system stabilizacji toru jazdy ESP, system kontroli trakcji TCS czy system przypominania o konieczności zapięcia pasów. W lipcu zeszłego roku dotychczas montowane w autach obowiązkowe systemy zostały rozszerzone o kolejne – tak zdecydowała Komisja Europejska.

Czym jest inteligentny asystent prędkości ISA?

Inteligentny asystent prędkości, czyli w skrócie ISA (z ang. Intelligent Speed Assistant), to jeden z układów wspomagania kierowcy. Ma on pomóc kierującemu pojazdem dostosować prędkość do rodzaju drogi, po jakiej się on porusza. System ISA ma spowodować, że kierowcy będą jechać zgodnie z obowiązującym ograniczeniem prędkości. To z kolei ma korzystnie wpłynąć na bezpieczeństwo na drogach.

Aby stwierdzić, czy kierowca dostosowuje się do ograniczeń prędkości, system ISA może pozyskiwać informacje z następujących źródeł:

• środowiska – oznacza to rozpoznawanie rozmieszczonych przy drogach znaków drogowych;
• nawigacji GPS – mapa dróg zawiera informacje o ograniczeniach prędkości na poszczególnych odcinkach.

Technologia jest tak zaprojektowana, że system ISA może łączyć informacje z każdego z wymienionych źródeł.

Jak działa inteligentny asystent prędkości?

Głównym celem systemu ISA jest informowanie kierowcy o tym, że przekroczył on dopuszczalną na pokonywanym właśnie odcinku drogi prędkość. Asystent prędkości może przekazywać tę informację na dwa sposoby:

• ostrzegając kierowcę, gdy ten przekroczy prędkość – np. wyświetlając komunikat na desce rozdzielczej czy informując kierowcę sygnałem dźwiękowym;
• utrudniając zwiększenie prędkości – poprzez np. zwiększenie oporu stawianego przez pedał gazu.

Zarówno w pierwszym (zwłaszcza dzięki sygnałom dźwiękowym), jak i drugim przypadku komfort jazdy powyżej dopuszczalnej prędkości ulega pogorszeniu. To z kolei ma zmotywować kierowcę, by ten dostosował się do obowiązującego na drodze ograniczenia prędkości.

Czym ISA różni się od tempomatu

Chociaż zarówno inteligentny asystent prędkości, jak i tempomat są systemami związanymi z prędkością rozwijaną przez pojazd, to zasada ich działania i przeznaczenie są odmienne. Oto główne różnice:

• ISA to system, który ma zwiększać bezpieczeństwo na drodze. Ostrzega on kierowcę przed przekroczeniem obowiązującego limitu prędkości. System ISA jest obowiązkowo montowany w nowych samochodach dostępnych w sprzedaży na terenie UE i włącza się automatycznie podczas każdorazowego uruchomienia pojazdu.
• Tempomat jest systemem, który ma zwiększać komfort jazdy. Dzięki tempomatowi pojazd samodzielnie utrzymuje wybraną przez kierowcę prędkość. System ten nie jest obowiązkowy i w każdym momencie można go wyłączyć – nie uruchomi się on ponownie bez udziału kierowcy.

Jakie wymogi muszą spełniać systemy ISA?

Według wytycznych znajdujących się w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2144 system ISA montowany w pojazdach musi spełniać określone wymagania. Zgodnie z minimalnymi wymogami inteligentny asystent prędkości musi m.in.:

• być uruchamiany wraz z pojazdem,
• poinformować kierowcę o tym, że przekroczył on dopuszczalną na danej drodze prędkość,
• być tak zaprojektowany, aby można było go wyłączyć, co nie wyklucza podawania kierowcy informacji o obowiązującym ograniczeniu prędkości,
• udzielać informacji kierowcy na jeden z trzech sposobów: w oparciu o obserwację znaków drogowych i sygnałów, dane z map elektronicznych lub połączenie tych metod,
• umożliwiać kierowcy przekroczenie sugerowanej przez siebie prędkości.

Z uwagi na te wymogi technicznie, systemy ISA montowane w pojazdach są raczej wsparciem dla kierowcy, a nie bezwzględnym ogranicznikiem.

Od kiedy system ISA jest obowiązkowy w każdym nowym aucie?

Unijne regulacje wyznaczyły dwie daty wejścia w życie nowych przepisów dotyczących inteligentnego asystenta prędkości. Są one następujące:

• od 6 lipca 2022 r. w system ISA muszą być wyposażone nowo homologowane w UE samochody osobowe (czyli zarówno nowe modele, jak i wersje samochodów);
• od 7 lipca 2024 r. w system ISA muszą być wyposażone wszystkie nowe samochody osobowe oferowane na unijnym rynku.

Dlaczego wejście w życie obowiązku instalacji nowego systemu bezpieczeństwa w autach rozłożono na okres dwóch lat? Z myślą o koncernach samochodowych wprowadzono okres przejściowy – producenci potrzebowali czasu, aby zaprojektować systemy, wdrożyć je i wykonać niezbędne testy.

Jakie zalety ma inteligentny asystent prędkości?

W 2019 r. ETSC (European Transport Safety Council) podał, że między 35 a 75 proc. kierowców poruszających się po drogach na terenie Unii Europejskiej przekracza prędkość na terenie zabudowanym. Podstawową zaletą sprawnie działającego systemu ISA ma być zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Inteligentny asystent prędkości ma spowodować, że kierowcy będą zdejmować nogę z pedału gazu i prowadzić bardziej uważnie. 

Naszym okiem

Głównym powodem, dla którego system ISA ma docelowo znaleźć się w każdym samochodzie, jest kwestia bezpieczeństwa. Mimo że europejskie drogi są najbezpieczniejszymi na świecie, to z raportu Komisji Europejskiej wynika, że w 2018 r. zginęło na nich 25 100 osób. Wprowadzenie ISA – wraz z innymi inteligentnymi systemami – to ścieżka do zrealizowania celu wyznaczonego przez inicjatywę Vision Zero.

Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Wspomniane już podniesienie bezpieczeństwa na drogach to jednak nie wszystko, na co mogą liczyć kierowcy. Z przeprowadzonych dotychczas testów wynika, że korzystanie z inteligentnego asystenta prędkości pozwala zmniejszyć zużycia paliwa. Jest to związane bezpośrednio ze stylem jazdy – system ISA może zwiększać jej płynność. Unikanie nagłego hamowania to jedna z podstawowych zasad ecodrivingu, która korzystnie wpływa na spalanie.

Jakie wady mają systemy ISA?

Montaż systemu ISA w każdym nowym samochodzie jest dziś już obowiązkowy. Tymczasem zarówno koncerny samochodowe, jak i stowarzyszenia producentów pojazdów (np. ACEA) oraz sami kierowcy wskazują na mankamenty tego rozwiązania. Najczęściej wymieniane problemy z poprawnym działaniem inteligentnego asystenta prędkości to:

• nieprawidłowe lub nieaktualne informacje o ograniczeniach prędkości – mapy często nie uwzględniają wszystkich ograniczeń;
• niemożność odczytania przez system ISA informacji znajdującej się na znaku, bo ten może być zasłonięty (np. gałęziami drzew) – kierowca nie zostanie wówczas poinformowany o przekroczeniu dozwolonej prędkości;
• niemożność przewidzenia każdej sytuacji, która może przytrafić się na drodze (np. wypadku, robót drogowych czy złych warunków pogodowych) – system ISA może nie zasygnalizować kierowcy konieczności zmniejszenia prędkości wtedy, gdy powinien.

Pozostaje też kwestia cen nowych pojazdów. Obowiązkowy montaż systemów ISA nie pozostaje bez wpływu na cenę samochodu – koszt montażu asystenta jest przerzucany na końcowego odbiorcę, czyli konsumenta.

Czy kierowca może wyłączyć system ISA?

System ISA nie jest całkowitą nowością na europejskim rynku motoryzacyjnym. Niektórzy producenci proponowali kierowcom samochody z asystentem ograniczenia prędkości, zanim to rozwiązanie stało się obowiązkowe. Zarówno wówczas, jak i obecnie kierowca może, ale nie musi korzystać z tego rozwiązania. Dezaktywacja ISA nie zawsze jest jednak intuicyjna – niekiedy może przysparzać użytkownikowi samochodu pewnych trudności. Należy również pamiętać, że nawet po wyłączeniu inteligentny asystent prędkości włączy się samoczynnie wraz z uruchomieniem silnika pojazdu.

Problemy z wyłączeniem ISA są jednym z powodów, dla których rozwiązanie to nie wywołało entuzjazmu wśród kierowców. Co ciekawe, również rodzaj uciążliwości, z jakimi kierowca ma do czynienia po przekroczeniu prędkości, wpływa na to, czy chce on korzystać z systemu ISA. Według danych ACEA (Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów) opublikowanych przed wejściem w życie nowych unijnych regulacji sygnał dźwiękowy jest na tyle irytujący, że 90 proc. kierowców będzie wyłączać asystenta.

Jak wyłączyć system ISA?

Pomimo obowiązku montażu inteligentnego asystenta prędkości w pojazdach kierowcy mają możliwość wyłączenia tego systemu. Jak to zrobić? Nie ma uniwersalnej metody – wszystko zależy od tego, o jakim producencie i modelu samochodu mowa. Jeżeli chcesz poznać sposób na wyłączenie ISA w swoim aucie, zapoznaj się instrukcją obsługi. Wielu producentów – jak np. Volvo – publikuje takie informacje również na swoich stronach internetowych.

Poniżej znajdziesz wskazówki, jak wyłączyć system ISA w samochodach 3 marek. Są to: Volkswagen, BMW i Toyota:

• Volkswagen. Jeżeli użytkujesz jeden z nowszych modeli tej marki, to aby wyłączyć system ISA, wystarczy wybrać skrót do menu systemów wspomagających i następnie dezaktywować sygnalizację przekroczenia prędkości.
• KIA. W autach tego producenta można skonfigurować programowalny przycisk na kierownicy tak, aby przenosił użytkownika bezpośrednio na ekran ustawień wspomagania kierowcy. Tam z kolei można dezaktywować ostrzeżenie o ograniczeniu prędkości.
• Renault. Nowe samochody tej marki są wyposażone w przycisk przywołania osobistych ustawień bezpieczeństwa – znajduje się on na lewo od kolumny kierowniczej. Wystarczy zatem jednorazowo skonfigurować wyłączenie ISA w osobistym profilu, aby później przywołać pożądane ustawienia dwukrotnym wciśnięciem przycisku.

Czy inteligentny asystent prędkości w autach może obniżyć cenę OC?

Można powiedzieć, że inteligentny asystent prędkości ma na celu dyscyplinować kierowcę – gdyby jechał on za szybko, ISA zwróci mu uwagę. Czy zatem jest szansa, że obecność tego systemu wpłynie na składkę ubezpieczenia OC, obniżając ją? Chociaż pytanie to jest zasadne – jak wynika ze statystyk Policji jedną z głównych przyczyn wypadków w Polsce jest nadmierna prędkość –  to odpowiedź wcale nie jest oczywista.

Wysokość składki ubezpieczenia OC jest kształtowana przez wiele czynników. Wiek kierowcy, jego historia ubezpieczeniowa czy pojemność silnika zamontowanego w pojeździe – to tylko kilka przykładów z długiej listy parametrów, które są uwzględniane przez firmy ubezpieczeniowe. To sprawia, że z perspektywy ubezpieczycieli inteligentny asystent prędkości niekoniecznie jest kluczowy i wprowadzenie obowiązku montażu tego systemu w pojazdach wcale nie musi doprowadzić do obniżki składek OC.

Źródła

• EC, General Safety Regulation – Technical study to assess and develop performance requirements and test protocols for various measures implementing the new General Safety Regulation, for accident avoidance and vehicle occupant, pedestrian and cyclist protection in case of collisions
• ETSC, Reducing Speeding in Europe (PIN Flash 36)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2144 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie wymogów dotyczących homologacji typu pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, komponentów i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów, w odniesieniu do ich ogólnego bezpieczeństwa oraz ochrony osób znajdujących się w pojeździe i niechronionych uczestników ruchu drogowego, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858
• Policja, Wypadki drogowe w Polsce w 2024 r.