Pomoc 
Tempomat w samochodzie kojarzy Ci się z luksusem i autem klasy premium? Nie powinien. Urządzenia służące do kontrolowania i utrzymywania stałej prędkości pojazdu bez ingerencji kierowcy należą dziś do standardów. Jeśli zamierzasz kupić nowy lub używany samochód i interesuje Cię model wyposażony w tempomat, nie musisz obawiać się problemów z jego znalezieniem lub wysokiej ceny sprzedaży.
Współczesne samochody wyposażone są w wiele systemów i urządzeń, które mają za zadanie zwiększyć bezpieczeństwo kierowcy i pasażerów oraz poprawić komfort podróży. Z pewnością można zaliczyć do nich tempomat, który pozwala kontrolować płynność jazdy. Przywędrował on do Europy ze Stanów Zjednoczonych i szybko stał się popularnym „pomocnikiem kierowcy”.
Sprawdzamy, jak działa tempomat i czy obok niezaprzeczalnych zalet posiada on jakieś wady.
Co to jest tempomat?
Mocno upraszczając, tempomat jest sterownikiem, który sprawuje kontrolę nad przepustnicą. Ma on za zadanie utrzymywać stałą prędkość jazdy pojazdu. Odbywa się to bez udziału kierowcy - po uruchomieniu tempomatu nie musi on stale naciskać na pedał gazu, a i tak na liczniku zostanie zachowana stała wartość. Co istotne, jazda samochodem będzie stabilna bez względu na ukształtowanie terenu (np. wzniesienia).
We współczesnych samochodach montowane są tempomaty z elektroniczną wersją układu. Poza sterownikiem i okablowaniem, w jego skład wchodzi specjalna manetka, która odpowiada za zachowanie odpowiedniej prędkości pojazdu (od ok. 30 km/h do 200 km/h). Wcześniej takie urządzenia działały na zasadzie mechanicznej, gdzie zespół zaworów i siłownika (zwykle podciśnieniowego) napędzał przepustnicę równolegle do pedału przyspieszenia.
Jak działa tempomat?
Prędkość z jaką ma jechać samochód po uruchomieniu tempomatu, ustalana jest przez kierowcę. Programowanie odbywa się za pomocą przełącznika umieszczonego np. przy kierownicy lub na desce rozdzielczej (w zależności od modelu samochodu).
Jak działa urządzenie utrzymujące stałą prędkość samochodu? Do parametrów wejściowych układu sterowania prędkością należą czujniki położenia pedałów przyspieszenia, hamulca (rzadziej sprzęgła) oraz sygnał z aktualną prędkością auta i sygnały z przycisków tempomatu zlokalizowanych w kabinie. Za pomiar prędkości odpowiada np. czujnik prędkości obrotowej kół w układzie ABS. Parametrem wyjściowym jest z kolei sygnał powodujący właściwe ustawienie przepustnicy. Dzięki temu – w zależności od potrzeb – silnik otrzymuje mniejszą lub większą dawkę paliwa.
Wymienione wyżej parametry samochodu nie są oczywiście jedynymi, które wpływają na pracę układu tempomatu. Istotne mogą być także temperatura silnika czy kontrolki usterek.
Jak włączyć tempomat?
Przed włączeniem tempomatu zaleca się osiągnięcie pożądanej prędkości. Następnie wystarczy wcisnąć odpowiedni przycisk urządzenia. Zazwyczaj znajduje się on na lub przy kierownicy, nieco rzadziej przy osobnej dźwigni lub na desce rozdzielczej. Rozpoznasz go po charakterystycznym symbolu licznika i wskazówki. Taki sam symbol pojawia się także na wyświetlaczu samochodu, po uruchomieniu tempomatu.
Jak wyłączyć tempomat?
Aby wyłączyć tempomat wystarczy nacisnąć pedał hamulca lub sprzęgła (jeśli Twoje auto ma manualną skrzynie biegów). System zapamiętuje ostatnią żądaną prędkość, więc jeśli będziesz chciał do niej wrócić, ponownie naciśnij przycisk tempomatu. Jeżeli podczas jazdy będziesz musiał przyspieszyć (np. podczas wyprzedzania), układ nadal będzie pracował i po zwolnieniu pedału gazu automatycznie przywróci stałą, zadaną wcześniej prędkość.
Warto pamiętać, że przy niskich prędkościach samochodu włączenie tempomatu może być zbyteczne, a czasami nawet trudne do wykonania z powodu niskiego przełożenia skrzyni biegów. Górną granicę stałej prędkości powinniśmy natomiast ustalić zdroworozsądkowo. Dzięki temu będzie można podróżować bezpiecznie.
Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl
Na czym polega praca tempomatu aktywnego?
Uważasz, że standardowy tempomat to za mało? Chciałbyś korzystać z inteligentnego urządzenia, które nie tylko utrzyma stałą prędkość pojazdu, ale dostosuje ją także do warunków panujących na drodze? Odpowiedzią na Twoje potrzeby będzie tempomat aktywny (ACC). Takie urządzenie można porównać do elektronicznego asystenta, który monitoruje drogę i częściowo zastępuje kierowcę (oczywiście nie całkowicie!).
Samochód wyposażony w tempomat aktywny posiada wbudowany radar lub lidar, czyli urządzenie laserowe (niedługo może je wyprzeć silny konkurent, czyli kamera video wysokiej jakości), który ocenia ruch drogowy i reaguje na tempo innych pojazdów (zachowuje bezpieczną odległość). System ACC współpracuje z układami ASR, ABS i ESP i dzięki nim kontroluje prędkość samochodu, jego hamowanie i przyspieszanie.
To, jaką odległość ma utrzymać tempomat aktywny, zależy od wyboru kierowcy.
Jak działa tempomat aktywny?
Radar/lidar zamontowany w samochodzie wysyła sygnał w postaci fal. Jeśli natrafią one na przeszkodę, wracają do czujnika, który wylicza odległość pomiędzy nią a pojazdem. W rezultacie, jeśli samochód jadący przed Tobą zmniejszy prędkość, tempomat aktywny ograniczy również tempo Twojego auta. Gdy pojazd poprzedzający przyspieszy, Twój zrobi dokładnie to samo.
Czy ubezpieczenie autocasco obejmuje uszkodzony tempomat?
Współczesne samochody są wprost naszpikowane kosztowną elektroniką. Jeśli jeden z układów zostanie uszkodzony lub ulegnie awarii, koszt naprawy auta może być bardzo wysoki. Ubezpieczenia komunikacyjne, takie jak OC czy AC, nie chronią wprawdzie od awarii samochodu, ale mogą wspomóc finansowo właściciela pojazdu po jego uszkodzeniu.
Jeśli obawiasz się dużego wydatku na naprawę auta (i np. tempomatu) po kolizji, działaniu sił przyrody (np. powódź, huragan, pożar), uszkodzeniu przez wandali i innych sytuacjach losowych, przemyśl zakup polisy autocasco. W zależności od ustalonych warunków umowy, zapewnisz sobie bezpłatną naprawę samochodu w warsztacie lub odszkodowanie, które pokryje poniesioną stratę.
W naszym kalkulatorze cen OC i AC możesz sprawdzić oferty kilkunastu firm ubezpieczeniowych i wybrać spośród nich najkorzystniejszą i najtańszą polisę.
Co warto wiedzieć
- Tempomat w samochodzie sprawuje kontrolę nad przepustnicą i ma za zadanie utrzymywać stałą prędkość jazdy.
- Włączony tempomat kontroluje prędkość jazdy przez cały czas i dostosowuje ją do normy, jaką wyznaczył kierowca.
- Tempomat aktywny dba o utrzymanie stałej prędkości pojazdu i jednocześnie reguluje ją zgodnie z warunkami panującymi na drodze.
- Ubezpieczenie AC gwarantuje naprawę lub wymianę tempomatu, jeśli doszło do uszkodzenia go podczas kolizji, wypadku lub w efekcie działania sił przyrody i osób trzecich (np. wandali).
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Przy jakiej prędkości włącza się tempomat?
Jeśli chcesz włączyć tempomat, powinieneś najlepiej osiągnąć pożądaną prędkość auta. Minimum wynosi zazwyczaj 30 km/h. Uruchomienie urządzenia odbywa się za pomocą odpowiedniego przycisku, umieszczonego np. na lub obok kierownicy. W najnowszych samochodach tempomaty zapamiętują żądaną prędkość pojazdu, więc nawet gdy na moment wyłączysz układ sterowania prędkością, po jego ponownym uruchomieniu auto powinno dostosować się do ostatnich ustawień.
Jak hamuje tempomat?
Przy włączonej funkcji tempomatu Twój samochód sam będzie hamować i pilnować zadanej prędkości. Przykładowo, podczas zjazdu z góry urządzenie automatycznie zahamuje pojazd, natomiast przy wjeździe pod górę system czujnika prędkości jazdy zwiększy obroty. Dodatkowo, po pełnym zatrzymaniu tempomat zadba o to, aby samochód rozpędził się ponownie do wymaganej przez Ciebie stałej prędkości jazdy.
Czy do samochodu można dołożyć tempomat?
Tak, o ile spełnia on pod tym względem wymagania techniczne. Przeszkodą może być np. komputer sterujący silnikiem bez odpowiedniej funkcji czy zbyt stary typ jednostki napędowej. Dołożenie tempomatu nie jest skomplikowane, jednak lepiej pozostawić to fachowcom. Montaż wymaga bowiem odpowiednich narzędzi, siły (niekiedy trzeba zdemontować kierownicę) i oczywiście właściwych elementów (np. manetki sterującej, przycisku do włączania tempomatu, przewodów czy czujnika położenia pedału sprzęgła). Konieczne może być także podpięcie auta do komputera diagnostycznego.
Jakie są wady i zalety tempomatu?
Niewątpliwie, tempomat ma więcej zalet niż wad. Zaliczyć do nich można np. uwolnienie kierowcy od męczącego ciągłego wciskania pedału przyspieszenia na dłuższych trasach. Kolejną zaletą jest zachowana płynność jazdy i zwiększona ekonomika podróżowania (mniejsze zużycie paliwa). Urządzenie pomaga także kierowcy uniknąć mandatu, ponieważ zapobiega przekraczaniu limitów prędkości. Jeśli chodzi o wady, to podstawową jest odizolowanie kierowcy od prowadzenia auta i obniżenie w ten sposób jego poziomu koncentracji. Nieskupiony na jeździe będzie niestety bardziej narażony na spowodowanie kolizji.
Warto także pamiętać, że tempomat nie sprawdzi się w każdej sytuacji. Jeśli trzeba regularnie zmieniać prędkość podczas jazdy, stanie się on praktycznie bezużyteczny.
