Użyczenie samochodu a ubezpieczenie OC. Czy polisa zadziała?

Często oprócz właściciela, z samochodu korzystają pozostali członkowie rodziny. Niekiedy również okazjonalnie użyczamy nasze auto znajomym czy sąsiadom. W poniższym artykule wyjaśniamy m.in., czy ubezpieczenie OC może kupić inna osoba niż posiadacz pojazdu, a także kto odpowiada za szkody i traci zniżki w razie wypadku bądź kolizji drogowej z udziałem użyczonego samochodu.

Czy ubezpieczenie OC może kupić inna osoba niż właściciel samochodu?

Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, towarzystwa ubezpieczeniowe zawierają umowy ubezpieczenia OC z prawnymi posiadaczami pojazdów. Oprócz właścicieli samochodów należą do nich leasingobiorcy czy spadkobiercy aut (po śmierci właściciela, nawet jeśli sprawa spadkowa nie została zakończona).

Kto odpowiada za szkody spowodowane użyczonym samochodem?

Ubezpieczenie OC jest przypisane do danego pojazdu, a nie konkretnego kierowcy. Oznacza to, że jeśli użyczymy samochód innej osobie i spowoduje ona kolizję lub wypadek drogowy, to straty poniesione przez poszkodowanego pokryje towarzystwo ubezpieczeniowe z naszej polisy. Jak to rozwiązanie działa w praktyce?

Kiedy OC użyczonego samochodu nie działa?

Bez względu na to kto kieruje pojazdem, przewidziano sytuacje, w których polisa nie działa. Okoliczności podczas których ubezpieczyciel nie odpowiada za szkodę (pomimo zawartej umowy OC) zostały wymienione w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych (art. 38):

1) polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego; dotyczy to również sytuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda została wyrządzona, jest posiadaczem lub współposiadaczem pojazdu mechanicznego, w którym szkoda została wyrządzona;

To klasyczny przykład odnoszący się właśnie do pożyczania pojazdu innej osobie (także kierowania nim przez współwłaściciela).

2) wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu mechanicznego niż pojazd przewożący te przedmioty;

3) polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych;

4) polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środowiska.

Kiedy kierowca użyczonego samochodu musi zapłacić za szkodę po kolizji?

Wróćmy jeszcze na chwilę do naszych przykładowych kierowców. W przedstawionej sytuacji pan Mariusz (kierowca, który korzystał z pożyczonego samochodu i doprowadził do zdarzenia) musiałby zapłacić z własnej kieszeni za wyrządzone szkody, jeśli spowodowałby kolizję pod wpływem alkoholu, zbiegł z miejsca zdarzenia lub prowadził pojazd bez uprawnień.

W powyższych okolicznościach towarzystwo ubezpieczeniowe ma wprawdzie obowiązek zapłaty za powstałe straty z ubezpieczenia OC, ale jednocześnie może zwrócić się do sprawcy wypadku z regresem ubezpieczeniowym, czyli domagać się od niego zwrotu wypłaconego odszkodowania. Odpowiedzialności finansowej za szkodę nie ponosi natomiast właściciel auta, jeśli to nie on był jej sprawcą.

Kto płaci za kolizję, jeśli pożyczony samochód nie ma OC?

Jeszcze inaczej rozpatrywane są sytuacje, w których do zdarzenia dojdzie z winy kierowcy nieubezpieczonego auta. Jeśli samochód nie jest jego własnością, to za szkodę będzie on musiał zapłacić solidarnie z właścicielem pojazdu. Odszkodowanie wypłaci wprawdzie UFG, ale później Fundusz zażąda od nich zwrotu wszystkich poniesionych kosztów. 

Użyczasz samochodu innej osobie? Pamiętaj, że nawet jeśli w ogóle nie korzystasz z auta, to w świetle prawa jesteś odpowiedzialny za jego ubezpieczenie. Zadbaj więc osobiście o ciągłość OC. Polisę możesz kupić najtaniej na rynku, porównując w rankomat.pl oferty kilkunastu firm.

Kto zyskuje, a kto traci zniżki w ubezpieczeniu OC?

Zwykle rodzice będący doświadczonymi kierowcami z wypracowanymi przez lata zniżkami udostępniają do użytkowania pojazdy zarejestrowane na siebie dzieciom, które od niedawna posiadają prawo jazdy. Dzięki temu młode osoby nie muszą opłacać wysokich składek ubezpieczenia OC. W takim scenariuszu właściciel pojazdu zgłasza tylko w towarzystwie ubezpieczeniowym syna lub córkę jako użytkownika auta. Niestety, powyższe rozwiązanie ma pewne wady.

Wypowiedź eksperta

Jeśli w rodzinie jest kilku kierowców, a tylko jeden z nich jest właścicielem auta, to właśnie on poniesie konsekwencje nieostrożnej jazdy pozostałych użytkowników auta. Jeżeli któryś z nich spowoduje kolizję lub wypadek drogowy, to posiadacz pojazdu straci część wypracowanych przez lata zniżek.

Katarzyna Gaweł, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych

Z kolei przy bezszkodowej historii ubezpieczenia jedynie właściciel pojazdu gromadzi zniżki. Wobec tego, lepszym rozwiązaniem może być dopisanie syna czy córki jako współwłaściciela do ubezpieczenia OC doświadczonego posiadacza pojazdu. Dzięki temu młody kierowca może zyskać – jeśli jeździ bezszkodowo, to wypracowuje własne zniżki. 

Ile oszczędza na OC młody kierowca, gdy współwłaścicielem auta jest rodzic posiadający maksymalne zniżki?

Cena polisy OC dla młodego i niedoświadczonego kierowcy może być znacznie niższa, jeśli współwłaścicielem pojazdu zostanie bardziej doświadczony użytkownik dróg. Potwierdza to przykład 20-letniego Michała z Opola, który zamierza kupić pierwszą polisę OC.

Gdyby młody kierowca chciał samodzielnie ubezpieczyć Skodę Fabię z 2015 r., za polisę OC zapłaciłby co najmniej 1779 zł. Dzięki temu, że współwłaścicielem auta został jego 55-letni ojciec, który od 35 lat ma prawo jazdy i posiada maksymalne zniżki w OC, 20-latek znalazł najtańszą ofertę ubezpieczenia samochodu za 773 zł. Kierowca może również wybrać nieco droższą polisę w pakiecie z ASS i NNW.

Czy trzeba zgłosić dodatkowego kierowcę firmie ubezpieczeniowej?

Jak już wspomnieliśmy powyżej, ubezpieczenie OC przypisane jest do danego pojazdu, a nie konkretnego kierowcy. W związku z tym, nie ma potrzeby zgłaszania jednorazowego użyczenia auta dziecku czy też osobie znajomej. Jeśli spowoduje ona kolizję lub wypadek drogowy należącym do Ciebie samochodem, szkody zostaną pokryte z Twojej polisy.

Inaczej wygląda kwestia systematycznego / częstego korzystania z pojazdu przez młodą lub niedoświadczoną osobę, która nie jest jego właścicielem / współwłaścicielem.

Jeżeli nie zgłosisz towarzystwu ubezpieczeniowemu, że z auta będzie korzystać młoda lub niedoświadczona osoba (np. współmałżonek, który niedawno zdał prawo jazdy lub dziecko), może to być dla Ciebie dotkliwe finansowo. Jak to możliwe?

Jak zgłosić dodatkowego kierowcę w firmie ubezpieczeniowej?

Jeśli na co dzień z Twojego auta korzysta młody lub niedoświadczony kierowca (np. współmałżonek czy dziecko), to zgłoś ten fakt w towarzystwie ubezpieczeniowym. Najlepiej poinformować o tym Agenta towarzystwa podczas zawierania umowy OC / AC. Informację możesz przekazać również w trakcie trwania ochrony - zadzwoń na infolinię ubezpieczyciela lub zgłoś zmianę z pomocą formularza internetowego (jeśli jest taka możliwość).

Czy po dopisaniu młodego kierowcy do OC składka zostanie podwyższona? Najprawdopodobniej tak, choć nie każdy ubezpieczyciel, i nie wobec wszystkich kierowców, stosuje taką procedurę. 

Młodego lub niedoświadczonego kierowcę możesz także dopisać do ubezpieczenia OC jako współwłaściciela pojazdu. Dzięki temu współmałżonek czy dziecko będą mogli gromadzić zniżki z tytułu bezszkodowej jazdy. Pamiętaj, że dopisanie do OC danej osoby powinno być poprzedzone przekazaniem jej części pojazdu, np. w umowie darowizny. 

Czy warto zawrzeć umowę użytkowania użyczonego samochodu?

Najczęściej jeśli oprócz właściciela z auta regularnie korzysta młody lub niedoświadczony kierowca, wystarczy powiadomić o tym towarzystwo ubezpieczeniowe. Jednak gdy okazjonalnie użyczasz auto sąsiadowi czy znajomemu na krótki wyjazd (np. na wakacje), to warto dodatkowo zawrzeć z nim umowę użytkowania pojazdu. Możesz to zrobić ustnie, lecz lepiej sporządzić ją pisemnie w dwóch egzemplarzach dla każdej ze stron.

Pisemna umowa użyczenia samochodu może być także przydatna np. jeśli osoba okazjonalnie korzystająca z auta przekroczy prędkość, a mandat zostanie przysłany do właściciela pojazdu. Warto również określić w niej dokładny czas użyczenia samochodu, jego markę i numer rejestracyjny, a także dane osobowe obu stron.