Rodzaje dróg a dopuszczalna prędkość na nich

Ograniczenie prędkości na danym odcinku drogi zależy od jej typu, ale także rodzaju pojazdu. Dopuszczalne limity prędkości to jedna z najważniejszych informacji, jaką podczas kursu na prawo jazdy przyswajają przyszli kierowcy. Przekroczenie prędkości może skutkować wysokim mandatem, jednak pomimo rosnącego co roku taryfikatora, wielu uczestników ruchu wciąż nie stosuje się do przepisów, powodując nierzadko kolizje czy wypadki drogowe.

Inni z kolei mają trudności z właściwą interpretacją zasad dotyczących dopuszczalnej prędkości na danych odcinkach. Uporządkowaliśmy dla Ciebie najważniejsze informacje, które przydadzą Ci się w ruchu drogowym.

Ograniczenia prędkości - po co się je wprowadza?

Na polskich drogach można spotkać się z rozmaitymi ograniczeniami prędkości, które wynikają z konieczności regulacji natężenia ruchu drogowego, a przede wszystkim zapewnienia maksymalnego poziomu bezpieczeństwa. Niemal w każdym tygodniu media informują o poważnych, nierzadko śmiertelnych w skutkach, wypadkach, których bezpośrednią przyczyną było przekroczenie przez kierowcą tzw. prędkości bezpiecznej.

Z pewnością stłuczka spowodowana przy prędkości 15 km/h będzie o wiele mniej dotkliwa w skutkach, jak zderzenie pojazdów poruszających się z prędkością 80 czy 100 km/h. Mówi się, że tę ostatnią sytuację można przyrównać do upadku z wysokości 10. piętra! Właśnie z tego powodu wprowadza się limity prędkości.

Ograniczenia związane z dopuszczalną prędkością zapewniającą panowanie nad kierownicą w określonym otoczeniu mają co do zasady zapobiegać wypadkom iw ogóle minimalizować zagrożenia bezpieczeństwa ruchu. Pozwalają na zachowanie np. odpowiedniej drogi hamowania, aby nie doprowadzić do tragedii. Prędkość dopuszczalna zawsze oznaczana jest za pomocą znaków drogowych.

Dowiedz się także: Droga hamowania – czym jest i od czego zależy? | Rankomat.pl

Prędkość dopuszczalna a bezpieczna, czyli co dokładnie oznacza ograniczenie?

Polskie przepisy drogowe określają maksymalne dopuszczalne prędkości na poszczególnych rodzajach dróg. To jednak co innego niż tzw. prędkość bezpieczna. Ta uzależniona jest od warunków panujących na drodze w danym momencie. W rzeczywistości może być ona o wiele niższa niż limit prędkości wskazany Ustawie Prawo o ruchu drogowym.

Szczegółowo mówi o tym artykuł 19 tego aktu:

1. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu.

2. Kierujący pojazdem jest obowiązany:

1) jechać z prędkością nieutrudniającą jazdy innym kierującym;

2) hamować w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;

3) utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.

Co to dokładnie oznacza?

Wyobraź sobie, że poruszasz się np. w obszarze niezabudowanym, w którym ograniczenie prędkości wynosi 90 km/h, ale właśnie się ściemnia. Droga jest dziurawa i pełna kolein, a z nieba zaczął padać deszcz. To warunki, w których zdecydowanie powinieneś zmniejszyć prędkość dopuszczalną do takiej, która pozwoli Ci pewnie czuć się za kierownicą i sprawnie zareagować na ewentualne zagrożenie.

Jak wygląda bezpieczeństwo na polskich drogach?

W ostatnim roku nastąpiło wiele zmian w kwestii przepisów ruchu drogowego. Zmianie uległ także taryfikator mandatów - konsekwencje, którymi może zostać objęty kierowca za niestosowanie się do ograniczeń i nowych zasad mogą być naprawdę dotkliwe. Wszystko wskazuje na to, że przyczyniło się to do zmniejszenia statystycznych słupków dotyczących wypadków na polskich drogach.

Jeszcze niedawno statystyki drogowe dotyczące kolizji i wypadków w Polsce mogły być naprawdę niepokojące. Stopniowo można jednak obserwować poprawę bezpieczeństwa, a pierwsze półrocze 2023 roku przyniosło bardzo optymistyczne dane.

Główny Urząd Statystyczny zaprezentował dane, według których od stycznia do marca 2023 w Polsce miało miejsce 82 241 kolizji i 3 888 wypadków. W ich wyniku:

• 4 488 osób zostało rannych,
• 364 osoby zginęły.

W porównaniu do ostatniego kwartału 2022 roku odnotowano spadek w liczbie osób zabitych o 1/4! Liczba samych wypadków spadła natomiast o 20 procent.

To oczywiście nie oznacza, że z polskich dróg zniknęły osoby, dla których ograniczenia prędkości to jedynie teoria. Wiedza na temat tego z jaką maksymalną prędkością można poruszać się po konkretnym odcinku drogi jest kluczowa zwłaszcza dla tych kierowców, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę za kierownicą. Jeśli natomiast jesteś praktykującym kierowcą z długoletnim stażem także nie powinieneś tracić czujności! Ograniczenia prędkości na znanych Ci odcinkach mogą czasem ulegać zmianie.

Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

Porównaj ceny OC i AC

Ograniczenia prędkości na drogach w Polsce

Ograniczenia prędkości dla poszczególnych pojazdów zostały uregulowane w Ustawie Prawo o ruchu drogowym w artykułach 20. i 21. Inną dopuszczalną prędkość przewidziano poza obszarem zabudowanym, a inną w miejscach z zabudowaniami, nie tylko mieszkalnymi. Jeszcze inne ograniczenie prędkości obowiązuje w tzw. strefie zamieszkania.

Dopuszczalna prędkość w obszarze niezabudowanym

Poza miejscowościami lub innymi obszarami, na których w pobliżu jezdni znajdują się obiekty, nie tylko mieszkalne, dopuszczalna prędkość na drodze jest nieco większa. Mowa tutaj choćby o autostradzie, drodze ekspresowej czy drogach krajowych.

Samochody osobowe, motocykle i samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony mogą poruszać się zatem z prędkością: 

• 140 km/h – na autostradach,
• 120 km/h – na drogach ekspresowych dwujezdniowych, 
• 100 km/h – na drogach ekspresowych jednojezdniowych i na drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu,
•  90 km/h – na pozostałych drogach.

Osobno traktuje się tutaj autobusy, które podlegają pod zapisy artykułu 66 ust. 5 Prawa o ruchu drogowym. To fragment dotyczący pojazdów o dopuszczalnej masie przekraczającej 3,5 t oraz wyposażonych w ogranicznik prędkości do 100 km/h). Jak szybko zatem mogą się one poruszać?

• 100 km/h – na autostradach, drogach ekspresowych jedno- i dwujezdniowych, drogach dwujezdniowych z 2 pasami w każdą stronę,
• 70 km/h – na drogach zwykłych.

Pojazdy lub zespoły pojazdów należące do innych kategorii mogą osiągać prędkości:

• 80 km/h –  na autostradach, drogach ekspresowych i drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu,
• 70 km/h –  na pozostałych drogach.

Dopuszczalna prędkość w terenie zabudowanym

Warto najpierw określić, czym dokładnie w prawie drogowym jest obszar zabudowany. To pojęcie funkcjonujące w prawie o ruchu drogowym i wskazuje na odcinek drogi wydzielony znakiem D-42 "Obszar zabudowany" (nieważne, czy rzeczywiście znajdują się na nim budynki, czy nie).

Obszar zabudowany zaczyna się więc w miejscu, w którym postawiono znak D-42, natomiast kończy się tam, gdzie stoi znak D-43 "Koniec obszaru zabudowanego".

Definicja głosi natomiast, że obszar zabudowany to strefa wokół drogi, gdzie znajduje się zabudowa miejska, wiejska lub przemysłowa i w której może występować wzmożony ruch pojazdów i pieszych. W tym obszarze wyróżnia się także strefę zamieszkania. Kierujący pojazdem powinien wiedzieć, że piesi mogą się tam swobodnie poruszać i mają pierwszeństwo przed samochodami. Strefy zamieszkania to przeważnie:

• osiedla mieszkaniowe,
• osiedla domków jednorodzinnych,
• centralne obszary miejscowości.

Co do zasady ograniczenie prędkości w obszarze zabudowanym wynosi dla wszystkich typów pojazdów 50 km/h przez całą dobę (dawniej po zmroku dopuszczalna prędkość wynosiła 60 km/h, jednak w 2021 roku z przepisów o ruchu drogowym zniknął ten podział). Wspomniany limit prędkości dotyczy zarówno samochodów osobowych, jak i samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, autobusów oraz pozostałych typów pojazdów.

Ograniczenia prędkości w strefie zamieszkania

Strefa zamieszkania to wyjątkowa strefa ograniczonej prędkości, w której obowiązuje limit prędkości 20 km/h. Strefy zamieszkania wyznacza się najczęściej na dużych osiedlach, a czasem także w rejonach domków jednorodzinnych. To obszary, na których piesi mają szczególne prawa, a kierowcy zobowiązani są do zachowania dużej ostrożności - ich swoboda poruszania się jest tutaj mocno ograniczona. Strefy zamieszkania wyznacza się najczęściej na dużych osiedlach, a czasem także w rejonach domków jednorodzinnych. Skąd będziesz wiedział, że właśnie wjechałeś w taki obszar?

Wjazd do strefy zamieszkania oznacza się niebieskim znakiem informacyjnym D-40. Widnieje na nim dom, pojazd i dwie białe postaci grające w piłkę. Natomiast wyjazd z tej strefy jest opatrzony znakiem D-41, przedstawiającym przekreślony znak D-40.

Skąd takie ograniczenia? Skąd takie ograniczenia prędkości? Zachowanie szczególnej ostrożności jest koniecznie ze względu na wzmożony ruch pieszych, obecność dzieci czy osób starszych, a także zwierząt.

Przykład: Michał wjechał do strefy zamieszkania na osiedlu swojej narzeczonej. Jechał prostą drogą, a wokół nie widział żadnego pieszego. Aby szybciej dojechać do celu, Michał delikatnie przyspieszył do 33 km/h. Niestety w tym samym momencie zza samochodu zaparkowanego w pobliżu wybiegł mały chłopiec z piłką. Michał natychmiast zahamował, jednak auto potrzebowało chwili, aby się zatrzymać. W efekcie potrącił chłopca, który na szczęście odniósł niewielkie obrażenia w postaci stłuczeń.

Przekroczenie ograniczenia prędkości - jakie kary obowiązują w 2023 roku?

Należy zaznaczyć, że przekroczenie dopuszczalnej prędkości to jedno z najczęściej popełnianych wykroczeń na drodze. Zapewne właśnie z tego powodu nowelizacja taryfikatora mandatów obowiązującego od 1 stycznia 2022 roku obejmowała w największym stopniu zmiany związane z karę za przekroczoną dozwoloną prędkość. Maksymalna stawka mandatu za wykroczenia drogowe wzrosła z 500 do 5000 złotych!

Jeśli zignorujesz ograniczenie prędkości, musisz liczyć się z następującymi stawkami mandatów:

• do 10 km/h – 50 zł,
• 11-15 km/h – 100 zł,
• 16-20 km/h – 200 zł,
• 21-25 km/h – 300 zł,
• 26-30 km/h – 400 zł,
• 31-40 km/h – 800 zł (1600 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy),
• 41-50 km/h – 1000 zł (2000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy),
• 51-60 km/h – 1500 zł (3000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy),
• 61-70 km/h – 2000 zł; (4000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy),
• ponad 70 km/h – 2500 zł (5000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy).

Dowiedz się więcej: Taryfikator mandatów 2023 – jak wzrosły kary za wykroczenia drogowe? | Rankomat.pl

Za przekroczenie ograniczenia prędkości możesz otrzymać również punkty karne:

• do 10 km/h  – 1 pkt,
• 11–15 km/h  – 2 pkt,
• 16–20 km/h  –  3 pkt,
• 21–25 km/h  – 5 pkt,
• 26–30 km/h  –  7 pkt,
• 31–40 km/h  –  9 pkt,
• 41–50 km/h  – 11 pkt,
• 51–60 km/h  –  13 pkt,
• 61–70 km/h  –  14 pkt,
• 71 km/h i więcej – 15 pkt.

Przekraczając dozwoloną prędkość, możesz też stracić prawo jazdy. Stanie się tak w trzech przypadkach:

• po przekroczeniu dopuszczalnej prędkości w obszarze zabudowanym o więcej niż 51 km/h policja zatrzyma prawo jazdy na trzy miesiące,
• w przypadku tzw. rażącego przekroczenia prędkości poza obszarem zabudowanym policjant może zatrzymać prawo jazdy i wnioskować o ukaranie do sądu. To częsta sytuacja na drodze ekspresowej,
• po przekroczeniu liczby 24 punktów karnych na swoim koncie.

Ograniczenia prędkości w Polsce na tle innych krajów Europy

Zaznaczmy, że limity prędkości na autostradach w Polsce są jednymi z najmniejszych w Europie, może z wyjątkiem Niemiec. Tam oficjalne ograniczenia nie funkcjonują, a jedynie zaleca się jazdę nie szybszą niż 130 km/h. W Polsce dozwolona maksymalna prędkość samochodu osobowego na autostradzie wynosi obecnie 140 km/h. Poza naszym krajem podobna dozwolona prędkość obowiązuje jeszcze tylko w Bułgarii.

W każdym innym europejskim kraju jeździ się zdecydowanie wolniej. Przeważnie na autostradzie można jechać 120 lub 130 km/h, choć np. w Norwegii jest to limit 100 km/h, a w Szwajcarii obowiązkowo nie więcej niż 120 km/h.

Europejskim standardem jest także przestrzeganie 50 km/h w terenie zabudowanym. Wyjątek stanowi Albania (maksymalnie 40 km/h) oraz Rosja, Białoruś i Mołdawia - tam limit w obszarze zabudowanym wynosi 60 km/h.

Czy istnieją wyjątki od ograniczenia prędkości w danym terenie?

Warto wiedzieć, że w Ustawie Prawo o ruchu drogowym we fragmentach dotyczących limitów prędkości pojawiają się wyjątki. Pojawienie się znaków drogowych regulujących dodatkowo dopuszczalne wartości zależy przede wszystkim od warunków bezpieczeństwa panujących na danym odcinku drogi.

Do wyjątków zalicza się także:

• ciągnik rolniczy, którego prędkość nie powinna przekraczać 30 km/h,
• motocykle i motorowery, którymi przewozi się dzieci w wieku do 7 lat - maksymalna prędkość to 40 km/h,
• hulajnogi elektryczne i urządzenia transportu osobistego, które mogą poruszać się z prędkością maksymalną 20 km/h.

Ograniczenie prędkości i korzystne ubezpieczenie - podróżuj odpowiedzialnie!

Jako kierowca masz szerokie pole manewru, jeśli chodzi o utrzymanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W ten sposób powinien myśleć każdy, kto wsiada za kierownicę. Limit prędkości na danym terenie nigdy nie zostaje wprowadzony bez uzasadnienia. Stosowanie się do ograniczenia istotnie wpływa na bezpieczeństwo każdego użytkownika drogi.

Aby jeszcze bardziej je zwiększyć, warto zadbać o szeroki zakres ubezpieczenia komunikacyjnego, ale nie zaniedbywać także obowiązkowej ochrony w ramach polisy OC.

Obowiązek ubezpieczenia OC

W Polsce każdy właściciel pojazdu mechanicznego ma obowiązek zawrzeć z dowolnym ubezpieczycielem umowę OC. Zasady zawierania i wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej szczegółowo reguluje Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. To zabezpieczenie na wypadek spowodowania pojazdem szkody w ruchu drogowym, w wyniku której ucierpiał inny samochód lub jego właściciel.

W 2023 roku kierowca musi liczyć się nie tylko z dość surowym taryfikatorem mandatów za wykroczenia, ale także wysokością kar za brak ważnego OC, nawet jeśli przerwa w ochronie będzie wynosiła na skutek zapominalstwa tylko jeden dzień. W zależności od tego właściciel pojazdu może zapłacić od 1440 zł do nawet 7200 zł.

Dlaczego warto rozszerzyć ochronę o dodatkową polisę?

Wypadki, kolizje, awarie, kradzieże czy różnego rodzaju mniejsze uszkodzenia pojazdu mogą zdarzyć się w najmniej oczekiwanym momencie. Zarówno na parkingu pod domem, w drodze do pracy, czy podczas dalszej wakacyjnej podróży po kraju lub za granicą. Dodatkowe ubezpieczenia komunikacyjne gwarantują Ci ochronę i wsparcie ubezpieczyciela, jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji. Do tego typu polis nieobowiązkowych zalicza się głównie:

• Autocasco,
• Assistance,
• NNW.

Przed wyborem konkretnej oferty warto więc dobrze oszacować ryzyko związane ze swoim stylem czy okolicznościami jazdy, aby znaleźć wystarczającą ochronę, za którą przy okazji nie przepłacisz. Wspomniane ubezpieczenia będą dużym wsparciem w przypadku awarii wymagającej dużego nakładu finansowego. Nie dość, że ubezpieczyciel pokryje te koszty, to jeszcze często pomoże Ci zorganizować pomoc.

Porównaj ceny OC i AC

Jak znaleźć korzystną ofertę ochrony pojazdu?

Wiesz już, jak ważna jest odpowiedzialna jazda, przestrzeganie limitów prędkości, a także kompleksowa ochrona siebie i pojazdu w kontekście całego ruchu drogowego. Jak jednak znaleźć ubezpieczenie, które odpowie na Twoje potrzeby i zmieści się w Twoim budżecie?

Jednym z rozwiązań jest internetowa porównywarka ofert. Po wprowadzeniu najważniejszych danych kierowcy i samochodu otrzymuje się zestawienie propozycji od kilkunastu towarzystw ubezpieczeniowych w Polsce. Przygotowaliśmy dla Ciebie przykładową kalkulację rozszerzonego pakietu ochrony dla Mazdy CX5 z 2018 roku.

*kalkulacja z dnia 30.07.2023

W kalkulatorze OC i AC pojawiły się oferty o różnym zakresie ochrony i cenie - kierowca może poznać szczegółowe warunki umowy, zanim podejmie decyzję. Różnica między najtańszą a najdroższą propozycją wyniosła kilkaset złotych. Tyle można często zatrzymać w kieszeni dzięki internetowym narzędziom do kalkulacji.