Dopuszczalne prędkości na drogach w Polsce - jakie są?

Ograniczenia związane z dopuszczalną prędkością zapewniającą panowanie nad kierownicą w określonym otoczeniu mają co do zasady zapobiegać wypadkom i w ogóle minimalizować zagrożenia bezpieczeństwa ruchu. Pozwalają na zachowanie np. odpowiedniej drogi hamowania, aby nie doprowadzić do tragedii. Prędkość dopuszczalna zawsze oznaczana jest za pomocą znaków drogowych.

Jakie są ograniczenia prędkości na drogach w Polsce?

Ograniczenia prędkości dla poszczególnych pojazdów zostały uregulowane w Ustawie Prawo o ruchu drogowym w artykułach 20. i 21. Inną dopuszczalną prędkość przewidziano poza obszarem zabudowanym, a inną w miejscach z zabudowaniami, nie tylko mieszkalnymi. Jeszcze inne ograniczenie prędkości obowiązuje w tzw. strefie zamieszkania.

Dopuszczalna prędkość w obszarze niezabudowanym

Poza miejscowościami lub innymi obszarami, na których w pobliżu jezdni znajdują się obiekty, nie tylko mieszkalne, dopuszczalna prędkość na drodze jest nieco większa. Mowa tutaj choćby o autostradzie, drodze ekspresowej czy drogach krajowych.

Samochody osobowe, motocykle i samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony mogą poruszać się zatem z prędkością: 

• 140 km/h – na autostradach,
• 120 km/h – na drogach ekspresowych dwujezdniowych, 
• 100 km/h – na drogach ekspresowych jednojezdniowych i na drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu,
•  90 km/h – na pozostałych drogach.

Osobno traktuje się tutaj autobusy, które podlegają pod zapisy artykułu 66 ust. 5 Prawa o ruchu drogowym. To fragment dotyczący pojazdów o dopuszczalnej masie przekraczającej 3,5 t oraz wyposażonych w ogranicznik prędkości do 100 km/h). Jak szybko zatem mogą się one poruszać?

• 100 km/h – na autostradach, drogach ekspresowych jedno- i dwujezdniowych, drogach dwujezdniowych z 2 pasami w każdą stronę,
• 70 km/h – na drogach zwykłych.

Pojazdy lub zespoły pojazdów należące do innych kategorii mogą osiągać prędkości:

• 80 km/h –  na autostradach, drogach ekspresowych i drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu,
• 70 km/h –  na pozostałych drogach.

Dopuszczalna prędkość w terenie zabudowanym

Warto najpierw określić, czym dokładnie w prawie drogowym jest obszar zabudowany. To pojęcie funkcjonujące w prawie o ruchu drogowym i wskazuje na odcinek drogi wydzielony znakiem D-42 "Obszar zabudowany" (nieważne, czy rzeczywiście znajdują się na nim budynki, czy nie).

Obszar zabudowany zaczyna się więc w miejscu, w którym postawiono znak D-42, natomiast kończy się tam, gdzie stoi znak D-43 "Koniec obszaru zabudowanego".

Definicja głosi natomiast, że obszar zabudowany to strefa wokół drogi, gdzie znajduje się zabudowa miejska, wiejska lub przemysłowa i w której może występować wzmożony ruch pojazdów i pieszych. W tym obszarze wyróżnia się także strefę zamieszkania. Kierujący pojazdem powinien wiedzieć, że piesi mogą się tam swobodnie poruszać i mają pierwszeństwo przed samochodami. Strefy zamieszkania to przeważnie:

• osiedla mieszkaniowe,
• osiedla domków jednorodzinnych,
• centralne obszary miejscowości.

Co do zasady ograniczenie prędkości w obszarze zabudowanym wynosi dla wszystkich typów pojazdów 50 km/h przez całą dobę (dawniej po zmroku dopuszczalna prędkość wynosiła 60 km/h, jednak w 2021 roku z przepisów o ruchu drogowym zniknął ten podział). Wspomniany limit prędkości dotyczy zarówno samochodów osobowych, jak i samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, autobusów oraz pozostałych typów pojazdów.

Ograniczenia prędkości w strefie zamieszkania

Strefa zamieszkania to wyjątkowa strefa ograniczonej prędkości, w której obowiązuje limit prędkości 20 km/h. Strefy zamieszkania wyznacza się najczęściej na dużych osiedlach, a czasem także w rejonach domków jednorodzinnych. To obszary, na których piesi mają szczególne prawa, a kierowcy zobowiązani są do zachowania dużej ostrożności - ich swoboda poruszania się jest tutaj mocno ograniczona. Strefy zamieszkania wyznacza się najczęściej na dużych osiedlach, a czasem także w rejonach domków jednorodzinnych. Skąd będziesz wiedział, że właśnie wjechałeś w taki obszar?

Wjazd do strefy zamieszkania oznacza się niebieskim znakiem informacyjnym D-40. Widnieje na nim dom, pojazd i dwie białe postaci grające w piłkę. Natomiast wyjazd z tej strefy jest opatrzony znakiem D-41, przedstawiającym przekreślony znak D-40.

Skąd takie ograniczenia? Skąd takie ograniczenia prędkości? Zachowanie szczególnej ostrożności jest koniecznie ze względu na wzmożony ruch pieszych, obecność dzieci czy osób starszych, a także zwierząt.

Prędkość dopuszczalna a bezpieczna, czyli co dokładnie oznacza ograniczenie?

Polskie przepisy drogowe określają maksymalne dopuszczalne prędkości na poszczególnych rodzajach dróg. To jednak co innego niż tzw. prędkość bezpieczna. Ta uzależniona jest od warunków panujących na drodze w danym momencie. W rzeczywistości może być ona o wiele niższa niż limit prędkości wskazany Ustawie Prawo o ruchu drogowym. Szczegółowo mówi o tym artykuł 19 tego aktu:

Co to dokładnie oznacza?

Wyobraź sobie, że poruszasz się np. w obszarze niezabudowanym, w którym ograniczenie prędkości wynosi 90 km/h, ale właśnie się ściemnia. Droga jest dziurawa i pełna kolein, a z nieba zaczął padać deszcz. To warunki, w których zdecydowanie powinieneś zmniejszyć prędkość dopuszczalną do takiej, która pozwoli Ci pewnie czuć się za kierownicą i sprawnie zareagować na ewentualne zagrożenie.

Czy istnieją wyjątki od ograniczenia prędkości w danym terenie?

Warto wiedzieć, że w Ustawie Prawo o ruchu drogowym we fragmentach dotyczących limitów prędkości pojawiają się wyjątki. Pojawienie się znaków drogowych regulujących dodatkowo dopuszczalne wartości zależy przede wszystkim od warunków bezpieczeństwa panujących na danym odcinku drogi.

Do wyjątków zalicza się także:

• ciągnik rolniczy, którego prędkość nie powinna przekraczać 30 km/h,
• motocykle i motorowery, którymi przewozi się dzieci w wieku do 7 lat - maksymalna prędkość to 40 km/h,
• hulajnogi elektryczne i urządzenia transportu osobistego, które mogą poruszać się z prędkością maksymalną 20 km/h.

Ograniczenia prędkości w Polsce na tle innych krajów Europy

Zaznaczmy, że limity prędkości na autostradach w Polsce są jednymi z najmniejszych w Europie, może z wyjątkiem Niemiec. Tam oficjalne ograniczenia nie funkcjonują, a jedynie zaleca się jazdę nie szybszą niż 130 km/h. W Polsce dozwolona maksymalna prędkość samochodu osobowego na autostradzie wynosi obecnie 140 km/h. Poza naszym krajem podobna dozwolona prędkość obowiązuje jeszcze tylko w Bułgarii.

W każdym innym europejskim kraju jeździ się zdecydowanie wolniej. Przeważnie na autostradzie można jechać 120 lub 130 km/h, choć np. w Norwegii jest to limit 100 km/h, a w Szwajcarii obowiązkowo nie więcej niż 120 km/h.

Europejskim standardem jest także przestrzeganie 50 km/h w terenie zabudowanym. Wyjątek stanowi Albania (maksymalnie 40 km/h) oraz Rosja, Białoruś i Mołdawia - tam limit w obszarze zabudowanym wynosi 60 km/h.

Ograniczenie prędkości i korzystne ubezpieczenie - podróżuj odpowiedzialnie!

Jako kierowca masz szerokie pole manewru, jeśli chodzi o utrzymanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W ten sposób powinien myśleć każdy, kto wsiada za kierownicę. Limit prędkości na danym terenie nigdy nie zostaje wprowadzony bez uzasadnienia. Stosowanie się do ograniczenia istotnie wpływa na bezpieczeństwo każdego użytkownika drogi.

Aby jeszcze bardziej je zwiększyć, warto zadbać o szeroki zakres ubezpieczenia komunikacyjnego, ale nie zaniedbywać także obowiązkowej ochrony w ramach polisy OC. W naszym kalkulatorze OC i AC znajdziesz oferty o różnym zakresie ochrony i cenie, Możesz także poznać szczegółowe warunki umowy, zanim podejmiesz decyzję. Różnica między najtańszą a najdroższą propozycją wynosi nawet kilkaset złotych. Sprawdź, ile może kosztować polisa dla twojego pojazdu!