Utrata prawa jazdy za prędkość - kiedy stracisz prawko?

Liczby są bezlitosne. Od marca do czerwca 2020 roku uprawnienia do kierowania pojazdem zatrzymano 17 tysiącom kierujących. W niektórych województwach ten wskaźnik wzrósł niemal trzykrotnie rok do roku. Mówi się, że wszystkiemu winna zmiana przepisów, gdzie za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w terenie niezabudowanym grozi tymczasowe, obligatoryjne zatrzymanie dokumentu. Ale tak naprawdę wszystkiemu winni są kierowcy.

Według zapowiedzi w związku z wprowadzeniem nowych przepisów w 2020 r. prawo jazdy miało stracić około 40 tysięcy kierowców. Niemal połowa tego limitu została wyczerpana do połowy 2020 roku. Do pustych dróg w dobie pandemii i pokusy depnięcia w gaz doszła nieświadomość zmiany przepisów. Według badań Autokultu zaraz przed wprowadzeniem przepisów blisko 70% ankietowanych nie słyszało o zmianie.

Za co można stracić prawo jazdy?

Przepisy ruchu drogowego określają sytuacje, w których zostanie nam zatrzymane, zabrane lub cofnięte prawo jazdy. Szczegółowo opisuje to Rozdział 3 Ustawy Prawo o ruchu drogowym, artykuły od 135 do 139. Na tej podstawie policjant ma prawo do odebrania prawa jazdy podczas kontroli, gdy:

1. Występuje uzasadnione podejrzenie, że kierujący pojazdem jest pod wpływem alkoholu lub innych substancji odurzających.
2. Prawo jazdy jest zniszczone w stopniu uniemożliwiającym odczytanie.
3. Istnieje prawdopodobieństwa podrobienia lub przerobienia prawa jazdy.
4. Upłynął termin ważności dokumentu.
5. Nastąpiło przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o minimum 51 km/h.
6. Wobec kierującego pojazdem zostało wydane postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy, cofnięciu uprawnień lub sąd nałożył zakaz prowadzenia pojazdów.
7. Kierujący przekroczył liczbę 24 punktów karnych w ciągu roku lub 20 punktów karnych w ciągu pierwszego roku od dnia otrzymania uprawnień.
8. Orzeczono nakaz prowadzenia pojazdu wyposażonego w blokadę alkoholową, a kierowca nie ma zaświadczenia lub prowadzi pojazd niewyposażony w taką blokadę.
9. Kierowca spowoduje wypadek drogowy, kolizję lub zagrożenie w ruchu drogowym.
10. Pojazdem jedzie więcej osób, niż jest to wskazane w dowodzie rejestracyjnym (więcej niż 2 osoby nadprogramowe w osobówce i więcej niż 5 w autobusie).

Od decyzji o zatrzymaniu dokumentu kierującemu przysługuje prawo do wniesienia zażalenia. Będziemy jednak w tej kwestii szczerzy - jeśli policjant podczas kontroli przyłapał was na złamaniu któregoś z wymienionych powyżej przepisów, sprawa jest raczej przegrana, a możliwości skromne.

Zobacz również

Jak odzyskać zabrane prawo jazdy?

Jakie są limity prędkości w Polsce w 2021 roku (km/h)

Od 1 lipca 2020 roku ograniczenie prędkości do 50 km/h w terenie zabudowanym obowiązywać będzie całą dobę. Te słowa kierujemy głównie do osób przekonanych, że w godzinach nocnych mogą sobie pozwolić na więcej. Teraz będą o 10 km/h bliżej utraty prawa jazdy. 

Za przekroczenie prędkości o ponad 50 kilometrów na godzinę kierowca istotnie traci prawo jazdy i musi zapłacić sowity mandat. Nie oznacza to jednak końca sankcji. W przypadku domorosłych kierowców rajdowych policjant może skierować sprawę do sądu z wnioskiem o dodatkowe ukaranie pirata drogowego. O dalszych sankcjach zadecyduje sąd na podstawie przedstawionych dowodów. 

Uchwycenie momentu przekroczenia prędkości o ponad 50 km/h przez fotoradar jest równoznaczne z zatrzymaniem przez policjanta z tego samego powodu. Do zabrania prawa jazdy potrzebne jest postępowanie, które ma ustalić kierującego pojazdem.

- mówi Kamil Sztandera, ekspert Rankomat.pl.

Czy można prowadzić pojazd po utracie prawa jazdy?

Odpowiedź jest prosta - można, ale nie powinno się. Choć w teorii brak uprawnień do kierowania pojazdem powinien być wystarczającą barierą, praktyka pokazuje, że rokrocznie tysiące kierowców tę barierę przekracza. Recydywa jest tutaj bardzo surowo karana. Za pierwsze przyłapanie z zatrzymanym prawem jazdy grozi wydłużenie kary do 6 miesięcy. Za kolejne - cofnięcie uprawnień. Jazda z cofniętym prawkiem to kara do 2 lat więzienia, a zignorowanie sądowego zakazu - nawet 5 lat.

Od 5 grudnia 2020 roku posiadacze krajowego prawa jazdy, poruszając się po terytorium Polski, nie muszą wozić ze sobą dokumentu. To nie znaczy, że jeśli przy kontroli nie pokażemy dokumentu policjantowi, to funkcjonariusz nie będzie wiedział, czy mamy uprawnienia do kierowania pojazdem. Tak samo fakt nieposiadania przy sobie fizycznego dokumentu nie oznacza, że nie można go nam zabrać. Uprawnienia do kierowania danym pojazdem są nadawane przez państwo, a dokument prawa jazdy jest jedynie fizyczną reprezentacją tych uprawnień. Od momentu wprowadzenia bazy CEPiK policjanci nie muszą widzieć plastiku, by wiedzieć, czy mamy prawo jazdy.

Czy trzeba płacić za OC po utracie prawa jazdy?

To popularne pytanie i odpowiedź jest zawsze taka sama. Każdy zarejestrowany w Polsce pojazd dopuszczony do ruchu po drogach publicznych, na który Ustawa nakłada obowiązek posiadania ubezpieczenia OC, musi takowe ubezpieczenie posiadać. To nieważne, czy się nim jeździ, czy nie. Sytuacje, w których można nie płacić ubezpieczenia OC na dany pojazd określa Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych. Z właściciela pojazdu schodzi obowiązek ubezpieczeniowy w momencie:

• zbycia - sprzedaż lub darowizna,
• wyrejestrowania (np. po zniszczeniu),
• demontażu,
• kradzieży pojazdu,
• zarejestrowania jako pojazd historyczny i wycofania z ruchu drogowego,
• wywozu za granicę celem sprzedaży.

Zatem tak długo jak pojazd jest zarejestrowany i sprawny, musi mieć ważną polisę OC. Co więcej, utrata dokumentu lub uprawnień nie unieruchamia samochodu. Pojazdem może poruszać się ktoś inny. Ubezpieczenie OC jest przypisane do pojazdu, nie do kierowcy.

Jakie są kary za przekroczenie prędkości w Polsce w 2021 roku?

Zgodnie z najnowszym taryfikatorem mandatów kary za przekroczenie prędkości prezentują się następująco: