Ze statystyk Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że najczęstszym powodem zatrzymania prawa jazdy jest przekroczenie dozwolonej prędkości w terenie zabudowanym o 50 km/h. W rzeczywistości dokument ten można stracić też za inne przewinienia. Co zrobić, aby go odzyskać?
Zatrzymanie dokumentu prawa jazdy oznacza, że kierowca nie może prowadzić samochodu. Dla wielu osób jest to wyjątkowo dotkliwa kara, szczególnie jeśli pojazd jest wykorzystywany w pracy. W jakiej sytuacji kierowca może stracić uprawnienia i jak odzyskać zabrane prawo jazdy? Sprawdziliśmy, co powinieneś wiedzieć na ten temat.
Kiedy może dojść do zatrzymania prawa jazdy?
Zatrzymanie prawa jazdy nie jest tożsame z jego utratą. Pojęcia te oznaczają inne sytuacje:
- zatrzymanie prawa jazdy – to krótkotrwały proces. Jeśli podczas kontroli drogowej funkcjonariusz stwierdzi konieczność zbadania sprawy, prawo jazdy zostanie zatrzymane na 7 dni. W tym czasie służby mogą skierować sprawę do sądu o odebranie uprawnień, ale nie muszą. Kierowanie samochodem bez prawa jazdy jest w takim przypadku wykroczeniem, za które kierowca może zostać ukarany np. grzywną.
- utrata prawa jazdy – oznacza utratę uprawnień do kierowania pojazdami przez określony czas albo dożywotnio, w zależności od konkretnej sytuacji. Taką karę może nałożyć tylko sąd. Prowadzenie samochodu po cofnięciu uprawnień jest przestępstwem.
Uwaga!
O sytuacjach, w których policjant może zatrzymać prawo jazdy mówi art. 135 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym.
Poniżej prezentujemy najczęstsze powody utraty prawa jazdy na określony czas.
Za co można stracić prawo jazdy na 3 miesiące?
Najczęstszym powodem zabrania prawa jazdy na 3 miesiące jest przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o 50 km/h. Kierowca przyłapany na wykroczeniu zapłaci mandat w wysokości 1500 zł i otrzyma 13 punktów karnych, funkcjonariusz zablokuje w systemie jego prawo jazdy i powiadomi o tym starostę. Urzędnik może odebrać prawo jazdy na 3 miesiące. Jeśli mimo zakazu prowadzenia samochodu kierowca wsiądzie za kierownicę, kara zostanie wydłużona o kolejne 3 miesiące. Złamanie zakazu po raz drugi grozi już cofnięciem uprawnień i pozbawieniem wolności do 2 lat.
Utratą prawa jazdy na 3 miesiące zostanie też ukarany kierowca, który będzie przewozić samochodem więcej osób niż to dozwolone (informację o dozwolonej liczbie pasażerów można znaleźć w dowodzie rejestracyjnym). Poza tym czekają go też inne konsekwencje: za każdą nadprogramową osobę otrzyma 300 zł mandatu i 1 punkt karny (maks. 3000 zł i 10 punktów karnych).
przewożeniu osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji. Art. 135 Prawo o ruchu drogowym Uwaga!
Za co można stracić prawo jazdy na rok?
W tej grupie znajdują się przede wszystkim kierowcy jeżdżący „na podwójnym gazie”. Jeśli stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila, jest to traktowane jako wykroczenie i może skutkować utratą prawa jazdy na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Dla osób jeżdżących w stanie nietrzeźwości (od 0,5 promila alkoholu we krwi) przewidziano natomiast utratę prawa jazdy na czas od roku do 15 lat.
Na minimum 12 miesięcy straci prawo jazdy kierowca, który nie zatrzyma się do kontroli drogowej, a jego działanie zostanie uznane za celowe. Taka kara czeka także tych, którzy spowodują zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym (ignorowanie zakazu wyprzedzania, wymuszanie pierwszeństwa), a także kierowców, którzy rażąco łamiąc przepisy, spowodują wypadek.
Wypowiedź eksperta
Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych
Za co można stracić prawo jazdy na 3 lata?
Kierowca może stracić prawo jazdy także na czas dłuższy niż rok – stanie się tak np. w sytuacji, gdy prowadzi pojazd w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem innych środków odurzających. Jeżeli pijany kierowca doprowadzi do wypadku, uprawnienia zostaną mu odebrane przynajmniej na 3 lata, jeśli jednak w wyniku zdarzenia poszkodowany poniesie śmierć, prawo jazdy zostanie odebrane dożywotnio.
Słono może kosztować również ucieczka z miejsca zdarzenia. Kierowca musi liczyć się z tym, że straci prawo jazdy na co najmniej 3 lata. Jeśli dodatkowo zostanie stwierdzone, że był w tym momencie pod wpływem alkoholu, uprawnienia do prowadzenia pojazdów zostaną zabrane dożywotnio. To nie koniec konsekwencji – ubezpieczyciel skorzysta z prawa do regresu, czyli zażąda zwrotu środków wypłaconych na likwidację szkody.
Kiedy jeszcze można stracić prawo jazdy?
Uprawnienia może stracić kierowca, który dopuszcza się także innych zaniedbań, np. jeździ bez okularów, chociaż w dokumencie ma wpisany obowiązek jazdy w szkłach. Co ciekawe, taki przypadek zostanie potraktowany jak jazda bez wymaganych uprawnień.
Funkcjonariusz może zatrzymać prawo jazdy, jeśli stwierdzi, że dokument jest nieczytelny lub został podrobiony. Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych otrzyma także kierowca, który dopuszcza się wykroczeń w stosunku do pieszych, np. nie ustępuje im pierwszeństwa lub stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa.
Utrata prawa jazdy za punkty karne
Kierowca może stracić prawo jazdy, jeśli przekroczy dopuszczalny limit punktów karnych. W przypadku osób, które uprawnienia mają krócej niż rok, jest to 20 punktów, dla pozostałych 24. Obecnie za jedno wykroczenie kierowca może otrzymać maksymalnie aż 15 punktów.
Uwaga!
W nieco lepszej sytuacji są osoby, które za kierownicę wsiadają już od lat – w tym przypadku konieczne jest ponowne sprawdzenie kwalifikacji, czyli zaliczenie egzaminu teoretycznego i praktycznego. Jeśli kierowca uzyska pozytywny wynik za pierwszym razem, w jego dokumentach nie pojawi się adnotacja o utracie prawa jazdy. Jeśli okaże się, że musi przystąpić do egzaminu po raz kolejny, informacja o zatrzymaniu uprawnień za punkty karne zostanie już odnotowana.
Jak odzyskać zatrzymane prawo jazdy?
Funkcjonariusz zatrzymujący prawo jazdy może wystawić pokwitowanie, które uprawnia do prowadzenia samochodu przez 7 dni – w tym czasie sąd lub prokuratura badają sprawę. Orzekają również, czy prawo jazdy powinno zostać odebrane i na jak długo, a także decydują o nałożeniu dodatkowej kary, np. grzywny.
Odebranie uprawnień oznacza, że kierowca nie może wsiadać za kierownicę. Złamanie zakazu prowadzenia pojazdu zostanie surowo ukarane – okres zatrzymania prawa jazdy będzie wydłużony, a w najgorszym przypadku uprawnienia będą cofnięte. Kierowcy grozi też kara pozbawienia wolności.
Jak odzyskać utracone prawo jazdy? Wszystko zależy od tego, na jaki okres kierowca został pozbawiony uprawnień, czy stracił je za przekroczenie limitu punktów karnych – istotne są zatem również okoliczności.
Najprościej odzyskać prawo jazdy zatrzymane na 3 miesiące – w tym wypadku trzeba po prostu cierpliwie zaczekać aż upłynie termin, na jaki została nałożona kara. Dokument zostanie zwrócony automatycznie.
Co mówi prawo?
Odzyskanie prawa jazdy zatrzymanego na dłużej niż rok
Jeśli kierowcy odebrano prawo jazdy na dłużej niż rok, to niestety musi on ponownie podejść do państwowego egzaminu teoretycznego i praktycznego. Najpierw należy udać się do wydziału komunikacji właściwego dla miejsca zamieszkania po skierowanie. Następnie z tym dokumentem udać się do Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego.
Kolejnym krokiem jest ustalenie terminu egzaminu teoretycznego i praktycznego, a następnie ich zdanie. Dopiero po przejściu procedury, kierowca odzyska utracone uprawnienia. Konieczne będzie złożenie wniosku o zwrot prawa jazdy wraz z niezbędnymi dokumentami (ważne badania, zaświadczenie o zdaniu egzaminu, ewentualne potwierdzenie wniesienia opłaty). Komplet dokumentów można złożyć osobiście w wydziale komunikacji, ale też wysłać przez platformę ePUAP.
Uwaga!
Co ciekawe, jeśli prawo jazdy zostało zatrzymane dokładnie na 12 miesięcy, ukarany nie ma obowiązku przystępować do egzaminów.
Czy można skrócić czas odzyskania zatrzymanego prawa jazdy?
Prawo jazdy zatrzymane na określony czas z powodu jazdy pod wpływem alkoholu można próbować odzyskać wcześniej, istnieje bowiem sposób na złagodzenie kary.
Po upływie połowy okresu, na jaki prawo jazdy zostało zatrzymane, można złożyć do sądu wniosek o odzyskanie uprawnień. Sąd może rozpatrzyć go pozytywnie dzięki tzw. blokadzie alkoholowej. Kierowca będzie musiał zamontować to urządzenie w swoim samochodzie – jego działanie polega na blokowaniu możliwości uruchomienia silnika, gdy prowadzący znajduje się pod wpływem alkoholu. Dzięki temu kierowca może wcześniej odzyskać utracone prawo jazdy. Osoby, które straciły uprawnienia dożywotnio, mogą się o skrócenie okresu kary dopiero po 10 latach od wyroku.
Przykład
Czy można zrezygnować z OC po zatrzymaniu prawa jazdy?
Zgodnie z przepisami każdy pojazd mechaniczny zarejestrowany w Polsce musi mieć wykupione obowiązkowe ubezpieczenie OC komunikacyjne. Oznacza to, że kierowca nadal musi mieć ważną polisę i opłacać składki, mimo że nie będzie korzystał z samochodu. Za przerwę w ubezpieczeniu grozi wysoka kara finansowa ze strony UFG.
Jeśli przerwa w ubezpieczeniu OC wyniesie więcej niż 14 dni, kara wyniesie ponad 9 tys. złotych! To znacznie więcej niż wykupienie obowiązkowej polisy.
Niestety utrata prawa jazdy nie stanowi uzasadnienia do rezygnacji z opłacania składek OC.
Wypowiedź eksperta
Stefania Stuglik, Specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych
Jeśli jednak zechcesz utrzymać samochód, ale nie przepłacać przy tym za polisę, atrakcyjnej oferty poszukaj w kalkulatorze OC i AC. Odpowiadając na kilka krótkich pytań, uzyskasz zestawienie propozycji od różnych ubezpieczycieli - zarówno OC, jak i dodatkowych, nieobowiązkowych ubezpieczeń.
Co warto wiedzieć?
- Prawo jazdy może zostać zabrane na określony czas lub dożywotnio.
- Prawo jazdy może zostać zabrane po przekroczeniu limitu punktów karnych.
- Jeżeli okres utraty prawa jazdy jest krótszy niż rok, nie musisz zdawać ponownie egzaminu.
- Za jazdę pod wpływem alkoholu w przedziale od 0,2 do 0,5 promila, grozi utrata prawa jazdy od 6 miesięcy do 3 lat. Powyżej tej granicy można stracić uprawnienia do kierowania pojazdami na 15 lat.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o odzyskanie prawa jazdy
Czy zawsze po zabraniu prawa jazdy trzeba przystąpić ponownie do egzaminu?
Nie. Jeżeli okres utraty prawa jazdy jest krótszy niż rok, nie musisz zdawać egzaminu teoretycznego i praktycznego. Trzeba podejść do obu kursów ponownie po przymusowej przerwie w prowadzeniu pojazdów mechanicznych dłuższej niż rok.
Czy po upływie terminu odebrania trzeba zapłacić za zwrot zatrzymanego prawa jazdy?
To zależy. Jeśli w czasie odebrania kierowcy prawa jazdy dokument straci ważność, to trzeba wyrobić nowy. Wiąże się to z opłatą w wysokości 100,50 zł. Dodatkowo nie odzyskasz dokumentu natychmiast, tylko będziesz musiał czekać na zwrot nawet 7 dni.
Czy trzeba zdawać egzamin po odebraniu praw jazdy w kilku kategoriach?
To zależy. Jeśli uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych odebrano Ci w różnych kategoriach na dłużej niż rok, to musisz osobno zdać egzamin teoretyczny i praktyczny odrębnie dla każdej z nich.
Czy trzeba podchodzić do egzaminu po odebraniu prawa jazdy na dokładnie 12 miesięcy?
Nie. Musiałbyś ponownie zdać egzamin teoretyczny i praktyczny tylko, gdyby odebrano ci prawo jazdy powyżej 12 miesięcy.
Czym różni się zatrzymanie od utraty prawa jazdy?
Zatrzymanie prawa jazdy obowiązuje przez określony czas i ma odwracalny charakter, więc nie trzeba ponownie zdawać egzaminu na prawo jazdy. To ograniczenie może zostać nałożone przez funkcjonariusza podczas kontroli drogowej na czas wyjaśnienia sprawy. Utrata prawa jazdy – jak sama nazwa wskazuje – oznacza stracenie go na określony czas i może zostać nałożone tylko przez sąd.
Ile punktów karnych grozi utratą prawa jazdy?
W 2025 roku limit punktów karnych dla kierowców wynosi zasadniczo 24 punkty. Przekroczenie liczby punktów karnych oznacza skierowanie na badania psychologiczne oraz ponowne sprawdzenie kwalifikacji do prowadzenia pojazdów – czyli musisz zdać egzamin teoretyczny i praktyczny na prawo jazdy. Jeśli Ci się to uda, odzyskasz swój dokument. Jeśli nie, uprawnienia zostają cofnięte, a w Twoim rejestrze pojawia się adnotacja o utracie prawa jazdy. Musisz zatem przejść całą procedurę starania się o ten dokument od podstaw. Pamiętaj też, że ponowne zatrzymanie prawa jazdy w ciągu 5 lat od tego momentu będzie skutkować jego dożywotnim zabraniem.
Warto mieć na uwadze, że dla kierowców mających prawo jazdy krócej niż rok ten limit jest niższy. Wynosi 20 punktów, a przekroczenie go grozi nie zatrzymaniem, lecz od razu utratą uprawnień.
Jaka kara grozi za prowadzenie pojazdu po utracie prawa jazdy?
Przyłapany na tym kierowca musi liczyć się z bardzo srogimi karami. Poza grzywną w wysokości od 1500 do 30000 zł może mu zostać odebrane prawo jazdy (na okres od 6 miesięcy do 3 lat), a nawet zasądzona kara więzienia.
Czy można dożywotnio stracić prawo jazdy?
Tak. Kara ta może spotkać kierowcę, który spowoduje wypadek ze skutkiem śmiertelnym, zbiegnie z miejsca zdarzenia bez udzielenia pomocy albo spowoduje katastrofę w ruchu drogowym. To samo czeka też kierowców, którzy zostaną na tym złapani drugi raz lub będą prowadzić samochód pomimo obowiązującego ich zakazu.
