Droga hamowania – czym jest i od czego zależy?

Jednak prędkość to nie jedyny czynnik, który wpływa na drogę hamowania samochodu. Duże znaczenie ma również stan i rodzaj nawierzchni. Na jezdni pokrytej śniegiem dystans potrzebny do całkowitego zatrzymania rozpędzonego auta zwiększa się dwukrotnie, a na oblodzonej czterokrotnie. Poza tym bardzo istotny jest czas reakcji kierowcy w razie konieczności nagłego i gwałtownego hamowania. 

Co to jest droga hamowania samochodu?

Droga hamowania to odległość przebyta przez samochód od momentu naciśnięcia przez kierowcę na hamulec do całkowitego zatrzymania auta. Wpływ na nią ma wiele czynników, jak np. prędkość jazdy pojazdu czy stan nawierzchni drogi. 

Należy pamiętać, że droga hamowania różni się od drogi zatrzymania samochodu. Jest ona jednym z trzech elementów wpływających na czas, jaki jadące auto potrzebuje na całkowite zatrzymanie. Aby obliczyć drogę zatrzymania pojazdu, trzeba dodać do siebie:

• drogę przebytą przez samochód w czasie reakcji kierowcy, czyli od momentu spostrzeżenia przeszkody do naciśnięcia na hamulec (około 0,8-1 sekundy),
• drogę przebytą przez samochód od momentu wciśnięcia hamulca do rozpoczęcia działania układu hamulcowego (około 0,3-0,4 sekundy),  
• drogę hamowania samochodu.

Jak widać o przebiegu drogi hamowania, decydują ułamki sekund, które mogą być decydujące dla zdrowia kierowcy, pasażerów, czy innych uczestników ruchu drogowego. 

Jak prędkość wpływa na długość drogi hamowania samochodu?

Największy wpływ na drogę hamowania samochodu ma prędkość jazdy. Im wyższa, tym dłuższy upłynie czas od momentu naciśnięcia przez kierowcę na hamulec do całkowitego zatrzymania rozpędzonego auta. 

Droga hamowania na suchej i równej, asfaltowej nawierzchni wydłuża się w zależności od prędkości jazdy samochodu:

• 30 km/h – o około 5 m,
• 50 km/h – o około 13 m,
• 70 km/h – o około 25 m,
• 90 km/h – o około 42 m,
• 110 km/h – o około 62 m,
• 130 km/h – o około 87 m.

Oprócz drogi hamowania, do czasu całkowitego zatrzymania samochodu należy doliczyć czas reakcji kierowcy od momentu zauważenia przeszkody do naciśnięcia na hamulec (zwykle około 0,8-1 sekundy), a także na zadziałanie układu hamulcowego (około 0,3-0,4 sekundy). W efekcie dystans hamowania auta może się wydłużyć o kolejne:

• przy 30 km/h – około 11-12 m,
• przy 50 km/h – około 15-19 m,
• przy 70 km/h – około 21-27 m,
• przy 90 km/h – około 28-35 m,
• przy 110 km/h – około 34-43 m,
• przy 130 km/h – około 40-50 m.

Jak widać droga całkowitego zatrzymania się samochodu może być bardzo zróżnicowana. Przy prędkości 30 km/h wyniesie około 17 m. Przy 70 km/h dystans zwiększy się do około 52 m, a przy 130 km/h podczas jazdy po autostradzie do około 137 m.

Jednocześnie odległość może się jeszcze zwiększyć w zależności od innych czynników, jak np. poziom koncentracji lub zmęczenia kierowcy, czy stanu technicznego układu hamulcowego.

Jak stan i rodzaj nawierzchni wpływa na drogę hamowania samochodu?

Poza prędkością wpływ na drogę hamowania samochodu ma również stan i rodzaj nawierzchni. Jeśli jest mokra od opadów deszczu, pokryta liśćmi, śniegiem lub lodem, dystans całkowitego zatrzymania pojazdu może się wydłużyć. 

Zalegający na jezdni śnieg może wydłużyć drogę hamowania dwukrotnie, a lód czterokrotnie. W efekcie na suchej i równej nawierzchni przy prędkości 90 km/h samochód na całkowite zatrzymanie będzie potrzebował około 77 m. Jeśli asfalt będzie mokry, dystans zwiększy się do około 154 m, a oblodzony do około 308 m.

Nie tylko warunki atmosferyczne, lecz także rodzaj nawierzchni ma wpływ na drogę hamowania samochodu. Największą przyczepność pojazd zachowa na suchym betonie i asfalcie. Natomiast będzie mniejsza na drodze gruntowej czy kostce bazaltowej.

Jak stan techniczny samochodu wpływa na drogę hamowania?

Na drogę hamowania duży wpływ ma również sprawność układu hamulcowego. Aby go nie przeciążać, warto stosować hamowanie pulsacyjne lub hamować silnikiem. Natomiast mocne i gwałtowne hamowanie oznacza szybsze zużycie hamulców.

Poza tym niesprawne amortyzatory nie tylko zmniejszają przyczepność auta, lecz także wydłużają drogę hamowania o około 2 m przy zużyciu na poziomie 50%. Najbardziej skuteczne w szybkim zatrzymaniu samochodu są twarde amortyzatory. Natomiast system ABS wspomaga hamowanie, ale na nierównej, mokrej oblodzonej lub pokrytej liśćmi jezdni, jego działanie może wydłużyć odległość potrzebną do unieruchomienia pojazdu.

Duże znaczenie mają również rozwiązania techniczne zastosowane w układzie hamulcowym. Samochód wyposażony w stalowe tarcze hamulcowe o średnicy 280-300 mm, który porusza się z prędkością 100 km/h, powinien całkowicie się zatrzymać po pokonaniu 36-42 m, w zależności od modelu. Z kolei ten dystans zmniejszy się do 32-36 m, w przypadku aut posiadających ceramiczne, wentylowe lub nacinane tarcze o średnicy 330-420 mm. Istotny jest również stan okładzin hamulców oraz jakość płynu hamulcowego.

Jak stan opon wpływa na drogę hamowania samochodu?

Zużyty bieżnik opon może przyczynić się do powstania akwaplanacji, czyli utraty przyczepności przez samochód na mokrej nawierzchni. W efekcie nie tylko wydłuży się droga hamowania, lecz także kierowca może stracić kontrolę nad autem, doprowadzając do poważnego wypadku drogowego.

Należy również unikać używania opon zimowych latem (w tym przypadku droga hamowania auta poruszającego się z prędkością 100 km/h wydłuży się o około 16 m) bądź na odwrót. Producenci ściśle dostosowują ogumienie do określonych warunków atmosferycznych i nawierzchni, a niestosowanie się do ich zaleceń również może wydłużyć drogę hamowania samochodu.

Jak masa samochodu wpływa na drogę hamowania?

Im cięższy pojazd, tym dłuższa droga hamowania. Samochody ciężarowe mają bardziej obciążony układ hamulcowy w porównaniu do aut osobowych. Oznacza to, że tarcze hamulcowe i klocki szybciej ulegają rozgrzaniu, co może przyczynić się do wolniejszej utraty prędkości (tzw. miękki pedał hamulca).

Czy kierowca może skrócić drogę hamowania?

Poza opisanymi powyżej w artykule czynnikami bardzo duży wpływ na drogę hamowania ma też zachowanie kierowcy. Zwłaszcza powinien stosować się do obowiązujących ograniczeń prędkości oraz zachować szczególną ostrożność. Bardzo ważna jest bezpieczna jazda w terenie zabudowanym, po którym często poruszają się piesi. Często w przypadku zderzenia z autem mogą doznać poważnych obrażeń czy ponieść śmierć.

Krajowa Rada Ruchu Drogowego przestrzega, że w razie potrącenia pieszego przez auto poruszające się z prędkością 50 km/h prawdopodobieństwo śmierci wynosi 90%. Jest dziewięć razy większe niż przy 30 km/h. 

Natomiast często ślady hamowania w wypadkach drogowych z udziałem pieszych zaczynają się około 30 m od miejsca zatrzymania się auta. Jeśli więc dopuszczalna prędkość w terenie zabudowanym zostanie przekroczona tylko o 10 km/h i wyniesie 60 km/h kierowca nie ma szans, aby wyhamować przed przejściem.

Zgodnie z art. 20 ustawy Prawo i ruchu drogowym, maksymalne dopuszczalne limity prędkości dla samochodów osobowych do 3,5 t w zależności od rodzaju drogi, wynoszą w Polsce:

• 20 km/h w strefie zamieszkania,
• 50 km/h w terenie zabudowanym,
• 90 km/h na drodze zwykłej,
• 100 km/h na drodze ekspresowej jezdniowej oraz drodze dwujezdniowej o 2 pasach w każdą stronę,
• 120 km/h na drodze ekspresowej dwujezdniowej,
• 140 km/h na autostradzie.

Ponadto zachowanie koncentracji podczas jazdy pozwoli kierowcy na szybszą reakcję w razie wystąpienia nagłego zdarzenia na drodze, co może skrócić dystans hamowania samochodu o kilka bardzo istotnych metrów. Warto również zachowywać bezpieczne odstępy od innych aut, aby w razie potrzeby mieć większą szansę na zatrzymanie rozpędzonego pojazdu.

Jak awaryjnie wyhamować samochód?

Może się zdarzyć, że nawet najbardziej ostrożnie jeżdżący kierowca zostanie zmuszony do wykonania nagłego i gwałtownego manewru, jeśli np. ktoś wybiegnie mu przed maskę auta. Wówczas należy wykonać awaryjne hamowanie. Jak to zrobić?

Podczas awaryjnego hamowania kierowca powinien z pełną siłą kopnąć w sprzęgło i hamulec, dzięki czemu rozpędzony samochód zacznie zwalniać z maksymalną mocą. Pedały należy dociskać, aż auto całkowicie wyhamuje. 

Jaki mandat grozi za przekroczenie prędkości?

Nowy taryfikator mandatów, który obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. znacznie zaostrzył kary dla kierowców za przekraczanie dopuszczalnej prędkości. Obecnie stawki mandatów wynoszą:

• do 10 km/h – 50 zł;
• 11-15 km/h – 100 zł;
• 16-20 km/h – 200 zł;
• 21-25 km/h – 300 zł;
• 26-30 km/h – 400 zł;
• 31-40 km/h – 800 zł (1600 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
• 41-50 km/h – 1000 zł (2000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
• 51-60 km/h – 1500 zł (3000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
• 61-70 km/h – 2000 zł; (4000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
• ponad 70 km/h – 2500 zł (5000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy).

Jak ubezpieczenie OC chroni sprawcę kolizji lub wypadku drogowego?

Zgodnie z prawem, każdy pojazd mechaniczny zarejestrowany w Polsce musi obowiązkowo posiadać wykupione ważne ubezpieczenie OC. Polisa chroni zarówno sprawcę kolizji lub wypadku drogowego, jak i poszkodowanych. 

Jeśli kierowca nieznacznie przekroczy dopuszczalną prędkość i spowoduje stłuczkę, powstałe szkody pokryje ubezpieczyciel z jego polisy OC. Ich wysokość może być znacznie niższa niż kara za brak obowiązkowego ubezpieczenia pojazdu. 

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Zwłaszcza że w 2023 r. kary za brak OC wzrosną dwukrotnie, ponieważ dwa razy zmieni się również wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.  Od 1 stycznia do 30 czerwca płaca minimalna wynosi 3490 zł brutto. W tym samym okresie maksymalna grzywna dla właścicieli samochodów osobowych za nieubezpieczenie pojazdu powyżej 14 dni to 6980 zł.

Następnie od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie do 3600 zł brutto. W efekcie w tym samym okresie maksymalna kara za brak OC dla właścicieli samochodów osobowych powyżej 14 dni wyniesie 7200 zł.