Wpadłeś w poślizg? Zobacz, kiedy otrzymasz odszkodowanie

Zazwyczaj po kolizji lub wypadku, do których doszło w wyniku poślizgu i utraty kontroli nad pojazdem, policjanci powtarzają „Powodem było niedostosowanie prędkości jazdy do panujących warunków”. I choć w zdecydowanej większości przypadków mają rację, to nie zawsze tak jest.

Z danych Systemu Ewidencji Wypadków i Kolizji wynika, że w 2023 roku doszło na polskich drogach do 383588 kolizji i wypadków. Przyczyną 50126 (13%) zdarzeń było niedostosowanie prędkości do warunków ruchu przez kierujących pojazdami. Czasami jednak bywa tak, że do uszkodzenia auta dochodzi z powodu czynników zewnętrznych, na które kierowca nie miał wpływu.

Czy towarzystwo wypłaci odszkodowanie, gdy samochód wpadnie w poślizg?

Na to pytanie nie można odpowiedzieć wyłącznie „tak” lub „nie”, bo "to zależy". Istotne będzie m.in. to, z jakiej polisy zamierzasz starać się o odszkodowanie oraz z czyjej winy doszło do poślizgu.

Jeżeli złamałeś przepisy drogowe i wpadłeś w poślizg (na przykład przekroczyłeś prędkość) i w wyniku kolizji lub wypadku uszkodziłeś swój samochód, Twoje towarzystwo ubezpieczeniowe uzna Cię za sprawcę zdarzenia i:

• jeśli posiadasz wyłącznie obowiązkowe ubezpieczenie OC, o odszkodowanie mogą starać się Twoi pasażerowie (o ile doznali szkody w wyniku tego zdarzenia) oraz pozostałe poszkodowane osoby trzecie (np. kierowca pojazdu, który uszkodziłeś). Z własnej polisy OC nie naprawisz jednak swojego samochodu;
• szkody na pojeździe zlikwidujesz ze swojej polisy autocasco (jeśli ją wcześniej wykupiłeś), o ile w umowie AC nie znalazł się zapis wykluczający odpowiedzialność za szkodę z tego tytułu. Ubezpieczyciel może także pomniejszyć należne odszkodowanie z AC (więcej przeczytasz o tym w dalszej części artykułu).

Co innego, jeśli to inny kierowca wpadając w poślizg wyrządzi Ci szkody – wówczas możesz je zlikwidować z jego OC.

Może być również tak, że zachowasz należytą ostrożność, a Twój samochód i tak wpadnie w poślizg (np. na oblodzonej drodze). Wówczas - w niektórych przypadkach - możesz starać się o odszkodowanie z OC zarządcy dróg.

Kto wypłaca odszkodowanie za poślizg na śliskiej drodze?

Twój samochód wpadł w poślizg z powodu śliskiej nawierzchni drogi i uległ uszkodzeniu? Zanim zwrócisz się o rekompensatę do zarządcy drogi zastanów się, czy faktycznie ponosi on za to odpowiedzialność. Przykładowo, gdy do zdarzenia doszło podczas nagłej śnieżycy czy gołoledzi, Twoje szanse na naprawę auta z polisy OC zarządcy drogi spadają praktycznie do zera.

Poślizg auta na oblodzonej drodze – od kogo dostaniesz odszkodowanie?

W świetle orzecznictwa sądowego (np. wyrok Sądu Najwyższego z 2001 r., III CKN 267/99),  sam fakt stwierdzenia oblodzenia drogi w warunkach zimowych nie wystarcza do przypisania odpowiedzialności zarządcy drogi.

Konieczne będzie wykazanie przez poszkodowanego, że zarządca zaniedbał obowiązek utrzymania drogi w sposób uniemożliwiający wypadek na skutek poślizgu. Niestety, uzyskanie odszkodowania, gdy do kolizji dojdzie podczas trudnych warunków atmosferycznych (śnieżycy, zawiei, gołoledzi) jest praktycznie niemożliwe. W takim okresie nie można utrzymać wszystkich dróg publicznych w stanie całkowitego bezpieczeństwa.

Największe szanse na odszkodowanie od zarządcy drogi mają poszkodowani, którym uda się np. udowodnić, że droga od wielu dni nie była odśnieżana (w tym czasie nie było opadów śniegu) lub posypywana w celu zapobieżenia jej śliskości.

Poślizg auta z powodu plamy oleju - od kogo odszkodowanie?

Jednym z wzorcowych przykładów, w których zarządca drogi został zobligowany do wypłaty odszkodowania po kolizji, jest orzeczenie Sądu Rejonowego w Gliwicach (Sygn. akt I C 1725/13 ).

Do kolizji doszło na jednym z miejskich skrzyżowań. Kobieta prowadząca samochód nie zapanowała nad pojazdem, który wpadł w poślizg i uderzył w barierę. Poślizg pojazdu spowodowany był rozlaną na drodze substancją ropopochodną.

W tym miejscu musimy podkreślić, że sam fakt rozlania oleju na drodze jest zdarzeniem nagłym, które może wystąpić pomimo systematycznego monitorowania drogi przez odpowiednie służby. W większości przypadków, kierowca nie ma więc podstaw do wniesienia wniosku o odszkodowanie.

Zarządca drogi (lub jego ubezpieczyciel) będzie zobowiązany do naprawy szkody tylko wtedy, gdy uda się udowodnić, że wiedział o zagrożeniu na drodze, a pomimo tego, nie zadbał o jego usunięcie

Kamil Sztandera, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl

W przytoczonej sprawie zaniedbanie zarządcy drogi było oczywiste: w toku postępowania sądowego udowodniono, że o rozlanej na drodze cieczy poinformowano służby porządkowe co najmniej 40 minut przed kolizją pojazdu. W przekonaniu Sądu, wystąpiły więc wymagane do przyznania odszkodowania:

• związek przyczynowy pomiędzy brakiem prawidłowego utrzymania stanu nawierzchni jezdni a kolizją,
• bezprawne zaniechanie zarządcy drogi co do zapewnienia bezpieczeństwa poruszania się po jezdni.

Jak udowodnić winę zarządcy drogi?

Przede wszystkim zgromadź jak najwięcej dowodów, np. oświadczenia świadków zdarzenia, osób zamieszkujących w pobliżu (poproś o dane kontaktowe), notatkę policyjną z miejsca zdarzenia, zrób zdjęcia. Jeśli to możliwe, sprawdź i powołaj się na przepisy wydawane na szczeblu samorządowym, określające zasady utrzymania dróg, np. w okresie zimowym (plany zimowego utrzymania dróg).

Zarządca drogi zobligowany jest zarówno do odśnieżania, jak i zapobiegania śliskości drogi i to nie tylko w okresie zimowym. Jeśli dojdzie np. do wycieku substancji chemicznych, zaniechanie lub wadliwe ich usunięcie może skutkować odpowiedzialnością za szkodę, na zasadach określonych w kodeksie cywilnym (art. 415).

Jak dochodzić odszkodowania za poślizg od zarządcy drogi?

Jeżeli uważasz, że do poślizgu Twojego samochodu doszło z powodu zaniedbań zarządcy drogi, skorzystaj z możliwości naprawienia szkody z jego polisy OC. W takiej sytuacji zasady postępowania po kolizji są bardzo proste: 

1.  Ustal, kto jest zarządcą drogi. Może nim być:

• generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad: drogi krajowe,
• zarząd województwa: drogi wojewódzkie,
• zarząd powiatu: drogi powiatowe,
• wójt, burmistrz, prezydent miasta: drogi gminne,
• podmiot zarządzającego nieruchomością, np. wspólnota, spółdzielnia lub właściciel terenu: drogi wewnętrzne.

2.  Sprawdź, czy zarządca drogi korzysta z ochrony od odpowiedzialności cywilnej (OC). Jeżeli tak, poproś o dane ubezpieczyciela.

3. Aby uniknąć ewentualnych problemów lub zbagatelizowania Twojej sprawy, możesz skierować do zarządcy drogi przedsądowe wezwanie do zapłaty. W odpowiedzi na nie powinien on wskazać numer umowy ubezpieczenia, a także dane ubezpieczyciela.

4.  Analogiczne wezwanie do zapłaty możesz skierować do ubezpieczyciela zarządcy drogi. Dzięki temu szybciej dowiesz się, czy dany przypadek nie podlega wyłączeniu z ochrony.

5.  Dopytaj o kwestię dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Pamiętaj, że prawa i obowiązki ubezpieczonego i zakładu ubezpieczeń są ściśle określone w treści umowy łączącej zarządcę drogi z danym ubezpieczycielem. Mogą one ograniczać pewne zdarzenia. Poza tym, niektórzy ubezpieczyciele wprowadzają do nich udziały własne i ograniczenia kwotowe. Jeżeli suma ubezpieczenia jest niewystarczająca, pozostałe koszty naprawienia szkody obciążają zarządcę drogi.

6. Jeżeli otrzymasz w odpowiedzi uzasadnioną decyzję o odmowie wypłaty odszkodowania (np. z powodu wyłączenia zdarzenia spod ochrony), powództwo skieruj bezpośrednio do zarządcy drogi.

7. Jeśli nie zgadzasz się z decyzją ubezpieczyciela, złóż reklamację. W ostateczności możesz skierować sprawę do sądu.

Z jakiej polisy zlikwiduje szkodę sprawca kolizji – OC czy AC?

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, sprawca kolizji nie może naprawić auta po poślizgu na drodze ze swojej polisy OC. O rekompensatę z OC sprawcy zdarzenia mogą natomiast ubiegać się inni uczestnicy zdarzenia. Osoby poszkodowane przez kierowców, którzy nie zapanowali nad pojazdem (wpadli w poślizg) i spowodowali kolizję lub wypadek, są chronione przez ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Przykład:

Kierowca Audi A4 jechał ostrożnie, zgodnie z przepisami. Warunki na drodze były trudne, ponieważ padał gęsty śnieg. Gdy pokonywał jeden z zakrętów, jego samochód wpadł w poślizg, wjechał na przeciwległy pas i uderzył w przejeżdżającą ciężarówkę.

W tym przypadku sytuacja jest oczywista: wypadek spowodował kierowca samochodu osobowego i szkoda właściciela ciężarówki zostanie pokryta z jego ubezpieczenia OC. A co ze szkodą właściciela Audi? Jeżeli nie ma AC, które pokryłoby jego straty, będzie musiał naprawić samochód na własny koszt.

W każdej sytuacji istnieje jeden niezawodny środek na pokrycie strat – ubezpieczenie AC. Jego posiadacz nie musi zastanawiać się nad okolicznościami wypadku, zdawać na łaskę ubezpieczyciela zarządcy drogi, czy chodzić po sądach. W przypadku dobrze wybranego AC wystarczy, że zgłosi szkodę swojemu ubezpieczycielowi i ustali warunki naprawy.

Porównaj ceny OC i AC

Czy pasażerowie otrzymają odszkodowanie, gdy auto wpadnie w poślizg?

Tak. Gdy sprawcą kolizji lub wypadku jest kierowca, który nie zapanował nad pojazdem i wpadł w poślizg, poszkodowane osoby które z nim podróżowały mogą domagać się odszkodowania z jego polisy OC. Oczywiście rekompensata przysługuje nie tylko pasażerom pojazdu sprawcy, ale również innym poszkodowanym osobom trzecim, np. pieszym czy pasażerom samochodu, który zderzył się z pojazdem sprawcy.

Czy kierowca dostanie odszkodowanie za poślizg, jeśli nie dostosował prędkości do panujących warunków?

Jeżeli kierowca prowadził samochód z nadmierną prędkością i z tego powodu stracił panowanie nad pojazdem, ubezpieczyciel może obniżyć wypłatę odszkodowania z autocasco o określoną w umowie wartość procentową.

Nawet jeśli w umowie nie ma zapisu o przekroczeniu prędkości, ubezpieczyciel może ograniczyć wypłatę, wprowadzając do OWU klauzulę o złamaniu przepisów drogowych.

O ile może zostać pomniejszone odszkodowanie z polisy AC za złamanie przepisów drogowych? Najczęściej uznawane jest to za przyczynienie się do powstania szkody na poziomie 15-30 proc. i o tyle mniej z ubezpieczenia otrzymamy. Sankcje jednak nie łączą się, jeśli więc ktoś złamie trzy przepisy równocześnie, to towarzystwo ukarze go jak za złamanie jednego.

Czy poszkodowany w wypadku kierowca otrzyma odszkodowanie, jeśli sam w momencie zdarzenia przekroczył prędkość?

Tak, ale może być ono pomniejszone o tzw. przyczynienie. Przykład:

Kierowca Opla jechał drogą główną z nadmierną prędkością. Z drogi podporządkowanej wyjechał wprost przed niego Fiat Panda (jadący z prawidłową prędkością), przez co doszło do kolizji. Kierowca Fiata jest sprawcą zdarzenia i odszkodowanie zostanie wypłacone z jego polisy OC, jednak właściciel Opla może dostać obniżone odszkodowanie. Towarzystwo najprawdopodobniej uzasadni swoją decyzję tym, że gdyby jechał on z dozwoloną prędkością, do kolizji mogłoby wcale nie dojść lub byłaby ona łagodniejsza w skutkach.