Zakaz zatrzymywania się i zakaz postoju – czym się różnią?

Nawet doświadczeni kierowcy potrafią błędnie uznać, że zakaz zatrzymywania się i zakaz postoju oznaczają to samo. Tymczasem znaki drogowe nie dają pola do interpretacji. Stąd też uznawanie, że te dwa znaki zakazu mają identyczne znaczenie, jest błędem – od ich prawidłowego rozumienia zależy bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego.

Czym różni się zatrzymanie pojazdu od postoju? 

Różnica między znakami zakazu zatrzymywania się a zakazu postoju może wydawać się nieznaczna, ale jest inaczej. Zakaz zatrzymywania się oznacza tyle, że pojazdu nie można unieruchomić (chyba że wynika to z warunków lub przepisów ruchu drogowego), podczas gdy zakaz postoju umożliwia unieruchomienie pojazdu, które nie wynika z warunków lub przepisów ruchu drogowego, ale na krótko – maksymalnie na 1 minutę. 

Powyższe rozróżnienie zakazu zatrzymywania się i zakazu postoju wynika wprost z przepisów. Jednak różnica między zatrzymaniem a postojem dotyczy nie tylko czasu, na jaki pojazd został unieruchomiony, ale również intencji kierującego – o postoju zawsze decyduje kierowca. Inaczej jest w przypadku zatrzymania się – kierowca może unieruchomić pojazd z uwagi na wystąpienie pewnych czynników zewnętrznych.

Jak w praktyce prezentuje się różnica między tymi znakami? 

Przykład:  Po przejechaniu kilku kilometrów drogą ekspresową musisz się zatrzymać – na drodze utworzył się korek, którego przyczyną jest wypadek. Mimo że na drodze ekspresowej obowiązuje zakaz zatrzymywania pojazdów, to w tym przypadku zatrzymanie zostało wymuszone warunkami na drodze.

Przykład: Odwozisz dziecko do szkoły. Po dojechaniu na miejsce unieruchamiasz auto na mniej niż minutę – tyle właśnie potrzebuje Twoje dziecko, aby wysiąść z samochodu. Takie unieruchomienie pojazdu jest dozwolone, gdy pod szkołą stoi zakaz postoju. 

Jakie przepisy określają zasady zatrzymania i postoju? 

Zasady zatrzymania i postoju pojazdów określa ustawa Prawo o ruchu drogowym, czyli tzw. kodeks drogowy. Regułom zatrzymywania się i postoju poświęcony jest oddział 2 rozdziału 5 „Zatrzymanie i postój”. 

Jak wygląda znak zakaz zatrzymywania się i zakaz postoju?

Znaki zakaz zatrzymywania się i zakaz postoju wiele łączy – to znaki pionowe, które należą do grupy znaków zakazu (typ B). Również pod względem wizualnym mają one pewne wspólne cechy – oba są okrągłe, mają czerwoną obwolutę i niebieski środek. Na czym polega różnica? 

Znaki zakaz zatrzymywania i zakaz postoju – charakterystyka:

• zakaz zatrzymywania się (znak B-36) wyróżnia się dwiema krzyżującymi się czerwonymi liniami na niebieskim tle

• zakaz postoju (znak B-35) ma jedynie jedną ukośną linię na niebieskim tle

Czy zakaz zatrzymywania i zakaz postoju może być dodatkowo oznaczony?

Zarówno znak zakaz zatrzymywania się, jak i znak zakaz postoju mogą zostać uzupełnione o dodatkowe informacje. Przykład? Na znaku zakaz postoju mogą zostać wskazane dni lub godziny, w których zakaz obowiązuje. Kierowcy często spotykają się ze znakiem zakazu postoju z napisem „ponad 15 minut” czy „w dni powszednie w godzinach 9-17”.  

Przykład:  Przed kompleksem mieszkalno-biurowym stoi kilka znaków, w tym parking (postój płatny w dni powszednie od 9 do 17) i zakaz postoju (obowiązujący w tych samych dniach i godzinach). Oznacza to, że w podanym okresie kierowcy mogą parkować jedynie na wyznaczonych miejscach, a poza nimi postój pojazdów jest niedozwolony. W weekendy i w tygodniu po 17 i przed 9 postój poza miejscami parkingowymi jest jednak dopuszczalny.

Pod znakiem zakaz zatrzymywania się i zakaz postoju często można spotkać dodatkowe strzałki. Co one oznaczają? Wskazują one początek, koniec, stronę lub kontynuację zakazu zatrzymywania się. Strzałki są zatem cztery:

• strzałka skierowana do góry – informuje o początku zakazu zatrzymywania się lub postoju; 
• strzałka skierowana w dół – informuje o końcu zakazu zatrzymywania się lub postoju; 
• strzałka obustronna pozioma – oznacza zakaz zatrzymywania się lub postoju od strony placu;
• strzałka obustronna pionowa – informuje o kontynuacji zakazu zatrzymywania się lub postoju.

Czy o zakazach zatrzymywania się i postoju informują tylko znaki?

Nie – kierowcy muszą pamiętać też o zasadach opisanych w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Przykład? Przed skrzyżowaniem czy przejazdem kolejowym na próżno szukać zakazu zatrzymywania się lub postoju. Mimo to każdy kierowca doskonale wie, że w razie korku na drodze może rozpocząć manewr tylko wówczas, gdy będzie miał pewność, że uda mu się opuścić skrzyżowanie czy przejazd. 

Gdzie zabronione jest zatrzymanie pojazdu?

Zatrzymanie pojazdu jest zabronione:

• na przejeździe kolejowym oraz w odległości mniejszej niż 10 m od przejazdu;
• na przejeździe tramwajowym oraz w odległości mniejszej niż 10 m od przejazdu;
• na skrzyżowaniu oraz w odległości mniejszej niż 10 m od skrzyżowania;
• na przejściu dla pieszych i w odległości mniejszej niż 10 m przed przejściem;
• na przejeździe dla rowerów i w odległości mniejszej niż 10 m przed przejazdem;
• na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu zakaz obowiązuje też za przejściem dla pieszych lub przejazdem dla rowerów; 
• w tunelu;
• na moście lub wiadukcie; 
• na jezdni wzdłuż linii ciągłej oraz w pobliżu jej punktów krańcowych – gdyby zmusiłoby to innych kierujących pojazdami wielośladowymi do najeżdżania na tę linię; 
• na jezdni obok linii przerywanej wyznaczającej krawędź jezdni oraz na jezdni i na poboczu obok linii ciągłej wyznaczającej krawędź jezdni; 
• w odległości mniejszej niż 10 m od przedniej strony znaku lub sygnału drogowego – gdyby zasłonił je pojazd; 
• na jezdni przy jej lewej krawędzi – z wyjątkiem zatrzymania lub postoju pojazdu na obszarze zabudowanym na drodze jednokierunkowej lub na jezdni dwukierunkowej o małym ruchu; 
• na pasie między jezdniami; 
• w odległości mniejszej niż 15 m od słupka lub tablicy oznaczającej przystanek, a na przystanku z zatoką – na całej jej długości; 
• w odległości mniejszej niż 15 m od punktów krańcowych wysepki – gdy jezdnia z jej prawej strony ma tylko jeden pas ruchu; 
• na drodze dla pieszych i rowerów, drodze dla rowerów, pasie ruchu dla rowerów oraz w śluzie dla rowerów – z wyjątkiem roweru. 

Gdzie zabroniony jest postój pojazdu? 

Postój pojazdu jest zabroniony: 

• w miejscu utrudniającym wjazd lub wyjazd – zwłaszcza do i z garażu, parkingu lub wnęki postojowej; 
• w miejscu utrudniającym dostęp do innego prawidłowo zaparkowanego pojazdu lub wyjazd tego pojazdu; 
• przed i za przejazdem kolejowym – po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do słupka wskaźnikowego z jedną kreską; 
• w strefie zamieszkania w miejscu innym niż wyznaczone; 
• na obszarze zabudowanym, poza wyznaczonymi w tym celu parkingami – gdy DMC pojazdu lub zespołu pojazdów przekracza 16 t lub gdy ich długość przekracza 12 m; 
• na autostradzie lub drodze ekspresowej. 

Co zrobić, gdy po kolizji lub awarii trzeba zatrzymać się w niedozwolonym miejscu? 

Awaria, podobnie jak kolizja czy wypadek, może wydarzyć się na każdej drodze – również tej, na której obowiązuje zakaz zatrzymywania się. Co wówczas? Sposób postępowania zależy od rodzaju drogi. Dwa pierwsze punkty dotyczą dróg o nawierzchni twardej.

Postój w niedozwolonym miejscu po awarii lub kolizji – zasady:

• w obszarze zabudowanym postój niesprawnego pojazdu należy sygnalizować światłami awaryjnymi – jeżeli auto nie ma świateł awaryjnych, należy umieścić trójkąt ostrzegawczy za pojazdem lub na nim (na wysokości nieprzekraczającej 1 m); 
• poza obszarem zabudowanym należy włączyć światła awaryjne i ustawić trójkąt odblaskowy w odległości 30-50 m za autem – zasady te dotyczą też postoju na poboczu, gdy pojazd jest słabo widoczny; 
• na drodze szybkiego ruchu w każdym przypadku niezbędne jest włączenie świateł awaryjnych i ustawienie trójkąta ostrzegawczego w odległości 100 m za pojazdem – trójkąt należy umieścić na jezdni lub poboczu (w zależności od tego, gdzie znajduje się pojazd).

W każdym z powyższych przypadków, jeżeli pojazd nie posiada świateł awaryjnych lub są one niesprawne, należy włączyć światła pozycyjne. 

Kiedy dopuszczalne jest zatrzymanie lub postój pojazdu?

Prawo o ruchu drogowym wskazuje nie tylko, gdzie zatrzymanie lub postój pojazdu są niedozwolone. W tej samej ustawie można też znaleźć informacje o miejscach, w których zatrzymanie lub postój są możliwe (zakaz nie obowiązuje).

Zatrzymanie lub postój pojazdu są dozwolone:

• na jezdni – zatrzymany pojazd należy ustawić jak najbliżej jej krawędzi oraz równolegle do niej; 
• na drodze poza obszarem zabudowanym – ze względów bezpieczeństwa postój w miarę możliwości powinien mieć miejsce poza jezdnią; 
• na drodze dla pieszych – możliwe jest zarówno zatrzymanie, jak i postój pojazdu, jednak tylko wówczas, gdy jego DMC nie przekracza 2,5 t i kierowca spełni dodatkowe wymagania (w tym nie będzie utrudniał ruchu pieszych). 

Awaria, kolizja czy wypadek uprawniają do zatrzymania pojazdu w miejscu, gdzie obowiązuje zakaz zatrzymywania się. Wówczas jednak trzeba pamiętać o tym, aby ostrzec o niebezpieczeństwie innych kierowców.

Kiedy zakaz zatrzymywania się obowiązuje niezależnie od znaków?

Znaki drogowe umożliwiają kierowcom bezpieczne poruszanie się po drogach. Jednak zasady ruchu drogowego nie opierają się wyłącznie na znakach – wciąż trzeba pamiętać o przepisach, zwłaszcza tych znajdujących się w kodeksie drogowym. Kiedy zakaz zatrzymywania się obowiązuje niezależnie od znaków? Choćby na przejeździe kolejowym, na skrzyżowaniu, na przejściu dla pieszych, na moście, wiadukcie czy w tunelu.

Przykład:  Przed każdym wjazdem na autostradę stoi znak informacyjny D-9. Nie znajdziesz jednak osobnego znaku zakazu zatrzymywania się na autostradzie – ten zakaz wynika wprost z kodeksu drogowego.

Jakie są kary za nieprawidłowe zatrzymanie lub postój?

Za naruszenie zakazu zatrzymywania i postoju grozi mandat. W jakiej wysokości? Od 100 do nawet 800 zł. Do tego doliczyć trzeba jeden punkt karny. 

Kary za nieprawidłowe zatrzymanie lub postój – przykładowe kary:

• zatrzymanie pojazdu na przejeździe kolejowym – 300 zł; 
• zatrzymanie pojazdu na przejściu dla pieszych – od 100 do 300 zł; 
• naruszenie warunków zatrzymania lub postoju pojazdu na chodniku – 100 zł;
• naruszenie zakazu postoju w miejscach utrudniających wjazd lub wyjazd – 100 zł; 
• zatrzymanie lub postój pojazdu w warunkach, w których nie jest on widoczny z dostatecznej odległości dla innych kierujących lub powoduje utrudnienie ruchu – od 100 do 300 zł;
• zatrzymanie pojazdu na pasie między jezdniami – 100 zł;
• niedostosowanie się m.in. do znaku P-24 „miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej” – 800 zł.

Czy złamanie zakazu zatrzymywania się i postoju ma wpływ na ubezpieczenie pojazdu?

Kierowcy często mówią, że OC chroni ich, gdy jadą samochodem. To skrót myślowy, bo OC zapewnia ochronę również podczas unieruchomienia pojazdu, bez względu na to, czy jest ono spowodowane czynnikami zewnętrznymi (sytuacją na drodze), czy też jest intencją kierowcy. Czy łamiąc zakaz zatrzymywania się lub zakaz postoju, trzeba obawiać się konsekwencji innych niż mandat i punkt karny? Czy ubezpieczenie może wówczas przestać obowiązywać? 

W przypadku OC katalog sytuacji, gdy ubezpieczyciel może odmówić pokrycia szkód, jest zamknięty i wynika wprost z ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Inaczej jest w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych, czyli np. autocascoJeżeli ubezpieczyciel zapisze w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia AC, że nie odpowiada za szkody wynikające ze zlekceważenia przepisów ruchu drogowego, to rachunek za naprawę auta będzie musiał pokryć kierowca.