Jak postępować w razie wypadku drogowego? [krok po kroku]

Niemal każdego dnia media donoszą o kolejnych zdarzeniach drogowych. Sytuacje te mają różny charakter, okoliczności czy konsekwencje. O tym, jak powinni zareagować ich uczestnicy lub świadkowie, decyduje kilka kluczowych faktów, m.in. to, czy doszło do kolizji (czyli uszkodzenia wyłącznie pojazdów), czy może doszło do urazu, a nawet śmierci któregoś z uczestników.

W ostatnim przypadku sytuacja zostanie zakwalifikowana jako wypadek drogowy i wówczas procedura postępowania zarówno osób cywilnych, jak i służb będzie bardziej złożona. Sprawdź, jak zachować się w razie wypadku drogowego lub kolizji, jeśli jesteś jej uczestnikiem lub świadkiem.

Wypadek drogowy a kolizja. Czym się różnią?

Choć potocznie wypadek, kolizja czy stłuczka oznaczają jedno, a konkretnie problem w ruchu drogowym, w świetle prawa i polityki ubezpieczeniowej te zdarzenia istotnie się od siebie różnią. 

Co ważne, przestępstwo wypadku komunikacyjnego zostało spenalizowane w art. 177 Kodeksu karnego:

§ 1. Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2 Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na jej wniosek

Natomiast za kolizję czy stłuczkę uznaje się takie zdarzenie, w którym doszło wyłącznie do strat o charakterze materialnym (np. uszkodzenie samochodu czy ogrodzenia), ale żaden z uczestników nie został ranny. Osoby, które spowodowały kolizję często zastanawiają się nad wezwaniem służb, co znacznie wydłuża całą procedurę i generuje dodatkowe koszty. Według taryfikatora mandatów w 2023 roku za spowodowanie takiej sytuacji kierowca może zapłacić od 500 zł kary i otrzymać minimum 6 punktów karnych.

Co istotne, w żadnym polskim akcie prawnym kolizja drogowa nie została oficjalnie zdefiniowana. Zdarzenie zostaje określone w ten sposób raczej zgodnie z umownymi ustaleniami czy prawem zwyczajowym.

Podstawową różnicą pomiędzy kolizją a wypadkiem jest obecność poszkodowanych. Kluczowe jest tutaj wystąpienie zgonu lub siedmiodniowy rozstrój zdrowia. Stąd wypadek zawsze jest kolizją, ale kolizja nie zawsze jest wypadkiem.

Stefania Stuglik, ekspert ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w rankomat.pl.

Warto mieć świadomość tych różnic, ponieważ to od nich będzie zależeć Twoje zachowanie. Pamiętaj, że wypadek drogowy zawsze należy zgłosić odpowiednim służbom, a oddalenie się z miejsca zdarzenia w przypadku sprawcy jest surowo karane.

Czytaj także: Sprawca wypadku zbiegł – od kogo otrzymasz odszkodowanie?

W przypadku kolizji wezwanie Policji nie zawsze jest konieczne – wszystko zależy od rozmiaru szkody, okoliczności, ale także możliwości porozumienia się między sprawcą a poszkodowanym.

Wypadek drogowy – jak należy się zachować?

Jeśli jesteś uczestnikiem lub świadkiem wypadku na drodze, jedynie zachowanie racjonalnego myślenia pozwoli Ci działać skutecznie. Odpowiednie zabezpieczenie miejsca zdarzenia i właściwa ocena sytuacji mogą okazać się kluczowe dla ratowania zdrowia lub życia osób poszkodowanych. Oto, co powinieneś zrobić w sytuacji wypadku:

1. Sprawdź, czy są poszkodowani, i oceń ich stan  – to pierwsza i najważniejsza czynność na miejscu wypadku. Od szybkości Twojego działania może zależeć stan zdrowia i życia poszkodowanego.
2. Wezwij służby– wystarczy, że zadzwonić pod 112. Pod tym numerem dyspozytor przyjmie zgłoszenie oraz wezwie policję i pogotowie lub straż pożarną, jeśli jest taka konieczność. 
3. Zabezpiecz miejsce zdarzenia – zanim udzielisz poszkodowanym pierwszej pomocy, sam zadbaj o swoje bezpieczeństwo. Nawet przy najlepszych chęciach nic nie zdziałasz, jeśli nadjeżdżający samochód potrąci Cię w trakcie wykonywania RKO. Najlepiej zasłoń miejsce swoim samochodem, włącz światła awaryjne oraz postojowe, ustaw trójkąt ostrzegawczy. Jeśli jest taka potrzeba, zatrzymaj inny samochód i poproś o pomoc. 
4. Udziel pierwszej pomocy każdy – kurs prawa jazdy obejmuje obecnie zagadnienia z zakresu pierwszej pomocy.  To okazja do tego, aby wykorzystać je w praktyce.
5. Udokumentuj przebieg zdarzenia– wszelkie informacje, które mogą mieć znaczenie w toku postępowania lub dla uzyskania świadczenia z OC, są ważne. Jeśli inni uczestnicy zdarzenia są w stanie, zbierz ich dane – imię, nazwisko  czy numer polisy. 
6. Poczekaj na przyjazd służb – wraz z przybyciem policji lub pogotowia ratunkowego twoja rola się kończy. Pozostaje Ci udzielić wyjaśnień i odpowiedzieć na pytania dotyczące okoliczności zdarzenia.
7. Zgłoś wypadek do towarzystwa ubezpieczeniowego – jeśli to Ty jesteś poszkodowany lub masz autocasco, możesz ubiegać się o odszkodowanie za uszkodzenia auta lub uszczerbek na zdrowiu. Dodatkowo jeżeli Twoje auto nie nadaje się do jazdy, możesz potrzebować samochodu na czas naprawy. Dostaniesz wówczas samochód zastępczy z OC sprawcy. 

Twoje działanie przyniesie jeszcze lepsze skutki, jeżeli pomogą Ci inni świadkowie zdarzenia lub uczestnicy wypadku samochodowego, którzy czują się na siłach. Warto poprosić o wsparcie każdego, kto znajduje się w pobliżu, choćby w wykonaniu telefonu do służb czy zabezpieczenia miejsca wypadku trójkątem ostrzegawczym.

Co robić w przypadku kolizji drogowej?

Jeśli na drodze doszło do stłuczki, zasady działania są nieco inne. Nie ma tu bowiem zagrożenia życia lub zdrowia jej uczestników, a sprawiedliwości w kwestii uszkodzenia pojazdów lepiej dochodzić na spokojnie. Pierwsze co należy zrobić po zajściu, to w miarę możliwości usunąć samochody z drogi i pozbierać szkło lub inne części auta - mówiąc krótko, nie utrudniać ruchu innym kierowcom.

Najwięcej dyskusji w przypadku kolizji drogowej wywołuje kwestia wezwania Policji. Warto pamiętać, że w przypadku stłuczki nie ma konieczności obecności patrolu, jeśli sprawca i poszkodowany potrafią dojść do porozumienia w kwestii winy oraz kosztów.

Jeśli podczas zdarzenia doszło wyłącznie do szkody w mieniu, a strony są zgodne co do przebiegu kolizji, można spisać oświadczenie sprawcy.

Oświadczenie sprawcy kolizji - jak powinno wyglądać?

Taki dokument w zupełności wystarczy, aby uzyskać rekompensatę finansową z odszkodowania z tytułu OC czy AC. Oświadczenie można wypisać na dedykowanym druku (warto wozić go w schowku w samochodzie), ale także odręcznie, na zwykłej kartce. 

Pobierz wzór oświadczenia sprawcy kolizji drogowej

Jakie dane uwzględnić w oświadczeniu sprawcy kolizji?

Jeżeli obie strony doszły do porozumienia co do okoliczności zdarzenia, mogą spisać oświadczenie sprawcy kolizji. W takim dokumencie powinny znaleźć się następujące informacje:

• dane osobowe uczestników kolizji: imię, nazwisko, adres zamieszkania/korespondencyjny, serię i nr dowodu osobistego, a także kategorię, nr i serię prawa jazdy,
• dane pojazdów, które brały udział w kolizji drogowej: markę i model, numery rejestracyjne, a także informacje o właścicielach aut zgodne ze wpisami w dowodach rejestracyjnych,
• dane dotyczące polisy ubezpieczeniowej pojazdu sprawcy: nazwę towarzystwa ubezpieczeniowego, w którym auto sprawcy kolizji drogowej jest ubezpieczone, nr polisy OC i okres ważności obowiązkowego ubezpieczenia samochodu.

Oświadczenie sprawcy kolizji

Oświadczenie musi jasno mówić o tym, kto spowodował kolizję. Najlepiej pisać o tym wprost, bez używania formy bezosobowej. W porozumieniu z poszkodowanym sprawca powinien również przedstawić jak najwięcej szczegółów uszkodzeń i przebieg stłuczki. W stworzeniu precyzyjnego opisu pomogą:

• okoliczności kolizji drogowej, czyli miejsce, godzina, przebieg sytuacji, jak doszło do zdarzenia, jakie są jego skutki,
• opis uszkodzeń pojazdu poszkodowanego,
• opis uszkodzeń pojazdu sprawcy, 
• informacja o tym, czy uszkodzeniu uległy inne przedmioty znajdujące się podczas stłuczki w pojazdach,
• dane świadków kolizji drogowej wraz z ich podpisami,
• czytelne podpisy uczestników kolizji drogowej: zarówno sprawcy, jak i poszkodowanego.

Pamiętaj, że im lepiej udokumentujesz zdarzenie, tym lepiej dla Ciebie. Warto zrobić zdjęcia na miejscu wypadku, jeśli masz taką możliwość. Z pewnością pomoże to w sprawnym i bezproblemowym uzyskaniu odszkodowania z ubezpieczenia OC.

Więcej szczegółów znajdziesz tutaj: Oświadczenie sprawcy kolizji drogowej 2023 - Co powinno zawierać? Wzór do pobrania (PDF) | Rankomat.pl

Kiedy trzeba wezwać policję na miejsce zdarzenia drogowego?

Powiedzieliśmy już, że wezwanie policji nie zawsze jest konieczne. Czasami uczestnicy zdarzenia drogowego wolą się "dogadać" niż czekać na przyjazd patrolu i wszczynać oficjalną procedurę. W szczególności ma to miejsce, gdy:

• obie strony są trzeźwe.
• obie strony mają przy sobie dokumenty.
• sprawca przyznaje się do winy lub nie ma co do tego wątpliwości.

Wówczas sprawca zdarzenia zostawia swoje dane osobowe i ubezpieczeniowe lub pokrywa szkodę ze swoich pieniędzy, gdy naprawdę mu się spieszy.

Są jednak sytuacje, w których należy wezwać policję. Trzeba to zrobić, gdy:

• w zdarzeniu są poszkodowani (to już wypadek drogowy),
• nie da się ustalić sprawcy zdarzenia lub są co do tego wątpliwości,
• masz podejrzenie, że sprawca znajduje się pod wpływem alkoholu,
• sprawca oddalił się z miejsca zdarzenia,
• sprawca nie ma dokumentów,
• doszło do kolizji z pojazdem zarejestrowanym za granicą,
• sprawcą kolizji jest rowerzysta.
• w kolizji uczestniczą trzy pojazdy lub więcej.

A oto jeszcze jedna lista - tym razem to sytuacje, w których Ty sam możesz mieć wątpliwości co do sprawcy wypadku, choć on będzie wolał spisanie oświadczenia zamiast wezwania służb. Na takie rozwiązanie nalegają szczególnie kierowcy:

• będący pod wpływem alkoholu, 
• którzy nie wykupili polisy OC,
• z kilkoma szkodami w swojej historii,
• samochodów służbowych.

Brak ważnego ubezpieczenia OC to wysokie mandaty, które poszybowały w górę z początkiem 2023 roku. Jeśli podczas kontroli przy okazji stłuczki okaże się, że jeden jej uczestników nie ma ważnego OC, kara może wynosić nawet 7200 zł dla samochodu osobowego. Wszystko zależy m.in. od długości przerwy w ubezpieczeniu.

Jak postępować przy kolizji za granicą?

W sytuacji stłuczki lub wypadku za granicą postępowanie wygląda tak samo, jak w Polsce. Szczególną uwagę należy jednak zwrócić na dokładne spisanie danych z polisy lub Zielonej Karty. Jeśli jeden z samochodów nie należy do systemu Zielonej Karty, szkodę można zgłosić bezpośrednio do towarzystwa ubezpieczeń sprawcy lub po powrocie do Polski sprawdzić jego reprezentanta do spraw roszczeń w kraju. Jego nazwę można ustalić w Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.

Kiedy wezwać pogotowie?

Już wiesz, że jeśli dojdzie do wypadku drogowego, należy jak najszybciej ocenić, czy nikomu nic się nie stało. Jeśli okaże się, że któryś z uczestników zdarzenia potrzebuje pomocy, powinieneś jak najszybciej wezwać karetkę pogotowia. Ten obowiązek dotyczy każdego, bez względu na to, czy jest uczestnikiem wypadku, czy świadkiem. 

Informacje przekazane dyspozytorowi pogotowia nie muszą być fachowe - w końcu nie każdy ma ku temu odpowiednią wiedzę. Najważniejsze to opisać dokładnie to, co się widzi. Osoba po drugiej stronie słuchawki najpewniej zada Ci kilka precyzujących pytań i powie, co robić dalej. Jeśli masz wątpliwości co do udzielenia pierwszej pomocy, podziel się z nimi z dyspozytorem. Podpowie Ci, jak powinieneś się zachować do czasu przyjazdu karetki.

Wypadek drogowy a odszkodowanie z OC sprawcy 

Osoby poszkodowane w wypadku komunikacyjnym mogą ubiegać się o odszkodowanie z OC sprawcy. Skala roszczeń jest całkiem spora, choć nie każdy ma świadomość tego, o jaką rekompensatę można się starać w takiej sytuacji. Zakres odszkodowania OC obejmuje zatem:

• szkody rzeczowe, 
• szkody na osobie, 
• zadośćuczynienie za krzywdę osobom bliskim w przypadku ofiary śmiertelnej.

Jeśli więc zakres ochrony jest wszędzie identyczny, warto poświęcić chwilę na znalezienie oferty najkorzystniejszej pod względem kosztów. Pomoże Ci w tym internetowy kalkulator OC i AC. W zaledwie kilka minut znajdziesz i porównasz oferty z aż 19 towarzystw ubezpieczeniowych działających na rynku! Oto przykład dla 40-letniego właściciela samochodu z Warszawy.

Ubezpieczyciel	Zakres ubezpieczenia				Cena roczna
	OC	AC Mini	Assistance	NNW	1586,00 zł rata od 888 zł Kup online
	OC	AC	Assistance	NNW	1990,00 zł rata od 742,75 zł Kup online
	OC	AC	Assistance	NNW	2696,00 zł rata od 1006,25 zł Kup online
	OC	AC	Assistance	NNW	3232,89 zł rata od 1907,41 zł Kup online
	OC	AC	Assistance	NNW	4831,00 zł rata od 1680 zł Kup online
	OC	AC	Assistance	NNW	7362,00 zł Kup online

		1586,00 złrata od 888.00 zł
OC	AC	Assistance	NNW
Kup online
		1990,00 złrata od 742.75 zł
OC	AC	Assistance	NNW
Kup online
		2696,00 złrata od 1006.25 zł
OC	AC	Assistance	NNW
Kup online
		3232,89 złrata od 1907.41 zł
OC	AC	Assistance	NNW
Kup online
		4831,00 złrata od 1680.00 zł
OC	AC	Assistance	NNW
Kup online
		7362,00 zł
OC	AC	Assistance	NNW
Kup online

Z powyższej kalkulacji wynika, że dzięki porównywarce cen ubezpieczeń kierowca może zaoszczędzić nawet kilka tysięcy złotych na pakiecie ochronnym samochodu! Jeśli właśnie szukasz dla siebie najkorzystniejszej polisy, skorzystaj z kalkulatora cen i przekonaj się, jakie propozycje mają dla Ciebie ubezpieczyciele.