Prawo jazdy od 16 lat – do czego uprawnia i czy warto je robić?

Prawo jazdy od 16 lat to inaczej kategoria B1, która jak każda inna, wymaga przystąpienia do stosownego egzaminu praktycznego i teoretycznego. Młody kierowca nabywa wówczas prawo do prowadzenia pojazdów, jednak w dość ograniczonym zakresie. Uprawnienia wynikające z kategorii B1 znacznie różnią się od tego, co daje nam standardowe prawo jazdy kategorii B.

Sprawdzamy, czym dokładnie różnią się te uprawnienia i jak zrobić prawo jazdy kat. B1 krok po kroku.

Prawo jazdy od 16 lat - czym się różni od innych kategorii?

Prawo jazdy od 16 lat to opcja dostępna dla wszystkich, którzy ukończyli 16. rok życia, ale nie osiągnęli jeszcze pełnoletniości. Największa różnica względem standardowych uprawnień w ramach tej kategorii tkwi katalogu pojazdów, za kierownicą których można zasiąść. Lista jest dość mocno ograniczona zarówno pod kątem wielkości pojazdu, mocy silnika czy jego pojemności.

Samochód dostępny dla szesnastolatków nie rozwinie zatem zbyt dużych prędkości. Podróżowanie po drogach ekspresowych czy autostradach może okazać się więc niemożliwe, ale jazda po mieście już jak najbardziej.

Co ważne, prawo jazdy kat. B1 pozwala jednocześnie na prowadzenie pojazdów dostępnych dla kategorii AM. Przypomnijmy, że ta ostatnia została wprowadzona w Polsce w 2013 roku i zastąpiła dotychczasową kartę motorowerową.

Zobacz też: Prawo jazdy AM - jakie daje uprawnienia?

Jakie auta można prowadzić, mając prawo jazdy kat. B1?

Aby osoba z prawem jazdy kat. B1 mogła legalnie wyjechać na drogę publiczną, musi dysponować odpowiednim pojazdem. Ograniczenia dotyczą pojemności silnika oraz masy samochodu. Są to zwykle tzw. mikrosamochody, których osiągi będą raczej niewielkie. 

Zgodnie z przepisami osoba, która uzyskała prawo jazdy od 16 lat, może prowadzić:

• samochody osobowe o masie własnej do 400 kilogramów,
• czterokołowce lekkie o masie własnej do 350 kg, które nie rozwijają prędkości większej niż 45 km/h, 
• motorowery z silnikiem spalinowym (pojemność do 50 cm3) oraz silnikiem elektrycznym (o mocy do 4 kW),
• motocykle o pojemności skokowej silnika 124 ccm oraz mocy 11 kW (15 KM) i stosunku mocy do masy wynoszącym 0,1 kW/kg. 

Kluczowym parametrem jest tutaj moc silnika pojazdu. Dla szesnastolatków nie powinna być ona większa niż 15 kW, czyli 20,4 KM.

Wśród popularnych modeli mikrosamochodów można wyróżnić:

Microcar M.GO IV

Aixam Coupe GTI

Ligier JS50 Chic Young B&W

Modele mikrosamochodów można znaleźć na rynku zarówno z silnikiem spalinowym, jaki elektrycznym. Choć ich prędkość maksymalna wyniesie nie więcej niż 50 km/h, mogą być zatem dobrym pomysłem nie tylko dla 16-latków, ale osób, które szukają małego, zwrotnego i ekologicznego pojazdu do przemieszczania się po mieście.

Jak wygląda kurs na prawo jazdy kategorii B1?

Kurs na prawo jazdy kategorii B1 wygląda bardzo podobnie do szkolenia na kategorię B. Standardowo na naukę musisz poświęcić ok. 60 godzin, z czego:

• 30 godzin to część teoretyczna, 
• 30 godzin to część praktyczna.

Jedna godzina lekcyjna trwa ok. 45 minut, a lekcja jazdy - 60 minut. W ich trakcie kandydat na kierowcę zapoznaje się z przepisami ruchu drogowego oraz szkoli swoje zdolności wy wykonywania manewrów na drodze.

Ile kosztuje kurs na prawo jazdy od 16 lat?

Koszt kursu na prawo jazdy kat. B1 to wydatek podobny lub nieco mniejszy niż standardowe prawo jazdy kat. B. Ostateczna cena zależy od lokalizacji ośrodka szkoleniowego, jego renomy, a niektóre szkoły umożliwiają płatność za kurs na raty. 

Zobacz też: Ile kosztuje prawo jazdy? (podsumowanie wydatków)

Przyszły kierowca może także zdecydować się na większą liczbę godzin w ramach szkolenia - wówczas cena całego kursu automatycznie wzrośnie. Jeśli zdecydujesz się na przyspieszony tryb, np. mniejsze odstępy między spotkaniami, cena także wzrośnie.

Sprawdziliśmy, jak w 2024 roku kształtują się ceny kursu na prawo jazdy od 16 lat w różnych regionach Polski. Pod uwagę wzięliśmy wybrane szkoły jazdy. W cenniku uwzględniono nie tylko jazdy, ale także materiały szkoleniowe oraz egzamin wewnętrzny.

Aby starać się o wydanie prawa jazdy kat. B1, musisz wziąć pod uwagę także pozostałe opłaty:

• obowiązkowe badanie lekarskie (ok. 200 zł),
• opłatę za wydanie prawa jazdy (ok. 100 zł),
• zrobienie zdjęcia (w zależności od zakładu fotograficznego od 20 do 50 zł).

Sprawdź więcej: Zdjęcie do prawa jazdy – wymiary, wymogi, ile kosztuje?

Prawo jazdy na motor do 125 cm3 od 16 lat - co warto wiedzieć?

Osoba, która ukończyła 16 lat, poza prawem jazdy kat B1 może starać się o uprawnienia kategorii A1. Z takim dokumentem może zasiadać za kierownicą motocykla o maksymalnej pojemności silnika125 cm3 i mocy 15 KM.  To alternatywa dla tych, którzy pomimo uprawnień B1 nie mogą sobie pozwolić na zakup mikrosamochodu.

Mając w ręku prawo jazdy kat. A1 możesz także prowadzić: 

• motocykl trójkołowy o  mocy do 15 kW (20,4 KM), 
• pojazd mechaniczny zaliczany do kategorii AM,
• zespół obejmujący powyższe pojazdy z przyczepą.

W celu uzyskania prawa jazdy kategorii AM również trzeba ukończyć kurs oraz zdać egzamin. Szkolenie to obejmuje: 

• 20 godzin przygotowania praktycznego,
• 30 godzin przygotowania teoretycznego.

Ponadto młody kierowca z prawem jazdy kat. B1 jest uprawniony do kierowania jednośladem o  pojemności skokowej silnika 124 ccm oraz mocy 11 kW (15 KM) oraz stosunku mocy do masy wynoszącym 0,1 kW/kg. 

Warto wiedzieć: Motocykl bez prawa jazdy - co warto wiedzieć?

Czy warto starać się o prawo jazdy od 16 lat?

Prawo jazdy kat. B1 pozwala 16-latkom na większą samodzielność i niezależność komunikacyjną, zwłaszcza jeśli np. codzienne dojazdy do szkoły czy na inne zajęcia odbywają się lokalną komunikacją.

Warto jednak pamiętać, że zarówno prawo jazdy  kategorii AM, B1, jak i A1 to nie tylko przywilej, ale także nauka odpowiedzialności - za bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu drogowego. 

Wcześniejszy start przygody z prawem jazdy to także szybsze nabywanie doświadczenia za kierownicą, co w przyszłości, po uzyskaniu uprawnień kategorii B, może zaowocować lepszymi umiejętnościami względem rówieśników. O wiele łatwiej będzie również zdać egzamin na prawo jazdy B.

Prawo jazdy od 16 lat a ubezpieczenie pojazdu

Trzeba pamiętać, że każdy pojazd mechaniczny zarejestrowany w Polsce musi zostać objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC. Dotyczy to także czterokołowców, motorowerów, motocykli o niewielkiej pojemności silnika czy mikrosamochodów. 

Jednak zgodnie z prawem umowę ubezpieczenia na samochód może zawrzeć jedynie osoba z pełnią zdolności prawnych, czyli po ukończeniu 18. roku życia. Jakie wyjście ma zatem 16-latek, który właśnie uzyskał uprawnienia i szykuje się do zakupu mikrosamochodu?

Najczęstszą praktyką jest podpisanie umowy ubezpieczenia pojazdu przez rodzica lub opiekuna prawnego osoby niepełnoletniej. Ta sytuacja ma swoje zalety. Osobę pełnoletnią można dopisać do dowodu rejestracyjnego jako współwłaściciela samochodu. Jeśli to doświadczony kierowca z dużymi zniżkami na koncie, również cena polisy może okazać się bardzo korzystna.

Zobacz też: Najtańsze OC dla młodego kierowcy w 2024 - sprawdź gdzie

Młody kierowca będzie przy tym od razu zbierał zniżki na swoim koncie i gdy przyjdzie do zakupu jego pierwszej polisy całkowicie na własność, będzie mógł pochwalić się już kilkuletnią historią ubezpieczeniową.

To przydatne, ponieważ ceny polis dla młodych kierowców są często znacznie wyższe niż dla starszych, z długoletnim stażem. Wynika to z ryzyka, jakie szacują ubezpieczyciele w przypadku tej pierwszej grupy. 

Dla przykładu weźmy I kwartał 2024. W tym okresie 18-latek zapłacił za OC średnio 2086 zł. Z kolei kierowca w wieku 45 lat mógł liczyć na oferty rzędu 600-700 zł. Różnica jest wyraźnie odczuwalna. 

Na ustanowienie współwłaściciela samochodu ze zniżkami decydują się często także młodzi kierowcy w przedziale wiekowym 18-25 lat. Nierzadko mogą wówczas liczyć na oszczędność na polisie wynosząc a nawet kilkaset  złotych  bez kompromisu związanego z ograniczeniem zakresu ochrony (zakres ubezpieczeń dodatkowych często wpływa na wysokość składki).

Prawo jazdy od 16 lat, czyli kategoria B1, umożliwia nastolatkom prowadzenie mikrosamochodów o ograniczonej mocy i masie. Aby je zdobyć, trzeba ukończyć kurs teoretyczny i praktyczny oraz zdać egzamin państwowy. Jeśli chcesz skorzystać z tej możliwości, pamiętaj nie tylko o przyjemnościach, ale i obowiązkach, czyli ubezpieczeniu OC pojazdu z pomocą osoby pełnoletniej.

Jeśli zależy Ci na optymalnej ochronie i przystępnej cenie polisy, porównaj oferty różnych ubezpieczycieli w kalkulatorze OC i AC. Warto korzystać z takich udogodnień już od pierwszej kupowanej polisy na samochód.